Wijnhandel W. Jager Gerlings
Het woord is aan
Verkoeling.
Het Belangrijkste.
LOOPT U MOEILIJK?
48e Jaargang No. 14533
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 7 November 1930
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
IMMM ROBERT PEEKEBOOM.
ABONNEMENTEN: per week 0-27J4. met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0 32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-57J4- Franco per post door Nederland f Z&lVt- Losse nummers
ƒ0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden 0-5754, franco per post
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15G54 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTlENt 1—3 regels 1.75. elke regel meer 1QJ5. Reclames
ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels 10.60,
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag;
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. f 0.25. elke regel racer 0.10. uitsl. k contant-
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim 1 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 1WL»
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HAARLEM, 7 November.
Dingen Die Men Niet Doet.
De son giet blijheid over ons uit na veel
dagen van mistroostigen regen en windvla
gen. Er is dat staalharde, ijle blauw in den
hemel, dat prikkelende in de atmosfeer, dat
aan de mooiste winterdagen herinnert. De
natuur juicht over de wereld.
Ik fiets langzaam, en adem met volle teu
gen. Dat doet men op zoo'n dag. Maar ook
neurie ik vrij luid. Dat doet men niet. Vier
of vijf mensehen kijken naar mij om, ver
baasd en blijkbaar een beetje ongerust.
Twee blijven staan om mij na te kijken. Een
slagersjongen schreeuwt iets. Slagersjon
gens, althans Haarlemsche, zijn zeer con
ventioneel, tenminste in hun verwachtingen
omtrent an-erer gedrag in het openbaar.
Nu zij toegegeven dat mijn stem niet mooi
Is. Maar ik neurie slechts. Dat kan het dus
niet zijn. Ver der zij toegegeven dat ik 'n melodie
neurie uit „Impressions dTtalie" van Char-
pentier, den vorigen avond door de H.O.V.
vertolkt- Dit oord is niet Italië, ofschoon
de zon ook hier vandaag straalt en de heme
len blauw z-ijn. Maar wat weet die slagers
jongen van Charpentier's composities? Dat
is het dus ook niet.
Neen, ik moet met een strak, wezenloos ge
zicht in een regelmatig tempo voortrijden,
zonder eenig geluid te geven en zonder aan
iets of aan iemand bijzondere aandacht te
besteden. Men doet dat niet. Het is niet
enfin, laat ons „deftig" maar geheel buiten
beschouwing laten.-:., het is niet gedistingeerd.
Hij die geen twintig meer is, die inderdaad de
veertig bijna bereikt heeft, zal streven naar
dat hoogteount van stijve, uiterlijke verve
ling in het openbaar, dat zoovelen als voor
waarde voor „distinctie" beschouwen.
Ik ben rebelsch. Ik neurie door, zeer on ge
distingeerd.
Zelfde dag.
's Middags in de tram. Het ding is vol men-
schen. vol opperste verveling.™ vol leegheid.
Leve de paradox.
Nog straalt buiten de zon en giet- haar blij
heid uit. Maar hier heerscht opperste verve
ling. Een dame laat haar taschje vallen. Zij
schrikt erg. De halve traminhoud schrikt.
Men kijkt afkeurend naar de dame, die
hevig bloost. Het moet toch wel zeer moeilijk
wezen, een vrouw te zijn. Tenminste in het
openbaar.
Nu raapt zij het taschje op, glimlacht
schuw-verontschuldigend en herneemt haar
correcte houding. Zij is zeer goed gekleed, en
haar hoed is gelukkig recht blijven staan,
maar zij weet dat laatste niet zeker, en zou
graag haar spiegeltje uit het taschje opdel
ven om het te verifieeren, als die oude da
me tegenover haar eindelijk niet meer keek.
Het leven is geen pretje.
Twee halten ver gebeurt er niets. De stilte
en de verveling sublimeeren zich inmiddels
tot dit een schier deftige tram is. Schier, zeg
ik, want er zit een dikke boerenvrouw uit
de Meer tusschen ons in, die heelemaal
schommelt in de bochten. Zij is overigens
vrijwel verstijfd van eerbied vanwege de sfeer.
Zij het dan onbewust. Maar ge vóelt dat....
iedere vrouw althans voelt het.
Niet iedere man.
Bij de volgende halte klimt er een ln ons
midden, wiens vrooiijke glimlach al geheel
uit den toon valt. Allen staren hem aan. Het
deert hem geenszins. Hij is een Amsterdam
mer, uit een der volkrijkste buurten. De snit
van zijn jas, en de kleur van zijn das.... wat
noemt Dirk Witte ook nog meer op ln
„Mensch, durf te leven!"zijn door hem
zelf bepaald. En zonder veel overleg of ken
nis van zaken.
Deze man toont onverholen plezier in de
zon, de prikkeling in de lucht, zichzelf en
zijn medemenschenkortom: in net
leven. Men doet ook dat niet zeer zeker
niet in een Haarlemsche tram.
„Ga je uit begrave?" informeert hu hid
ruchitig bij den con ilucteur, en de sfeoi
scheurt er ruw van kapot.
De conducteur grinnikt, veinst evenwel
hem niet te begrijpen.
„Waar rij je we naar toe? Ik mot naar
station, maar de duivel hale hier je tramhjne
uit mekaar".
„We gaan d'r naar toe, meneer", zegt dc
conducteur, sussend. „Regelrecht".
Het helpt niet. „Is der hier wat beroerds
gebeurd?"* vraagt de Jordaner, met een twin-
kel in z'n pretoog. „Jullie benne allemaal
zoo stil!"
De conducteur zwijgt, toegevend gum-
lachend. Volgende halte. Twee dames stap
pen uit. omwolkt van mild parfum en streng
afkeurende reserve.
„Daaagg", zegt de Jordaner hartelijk, en
knipoogt. De conducteur draait zich nu om.
maar lacht zelf hoorbaar. Hij althans is ont
waakt.
Er is lets geb-oken in die tram. W?lk een
subtiel niets is toch de sfeer der stijve def-
Ugheld, door een onverlaat eenmaal be-ivC.v.
als „Mensch, durf niet te leven"....
's Middags laat.
Dit wordt het ergste geval. Ik heb mij naar
Den Haag verp-aats. en loop er een kap
perswinkel binnen. Het blijkt een uitermate
deftige te zijn. De haarwateren rusten er ln
kristaUen flacons. Er flonkert zilver. De
wanden zijn zacht crème et doré. In de fau
teuils rusten een aemechtige gepensionneerde
generaal, wiens hoofd pioenrood boven d:
witte lakenprop om zijn machtigen hals
deint-, een bleek en minachtend jongmensch
van minstens achttien, wiens accent je kunt
nadoen zonder het ooit gehoord te hebben,
een onmiskenbare Jhr. Goerée d'Over-
flacquée, en Nog Iemand.
Wachtend op hun beurt, en veinzend te
lezen, zitten er nog drie heeren van middel
baren leeftijd. Zij gelijken allen op rechtere,
maar dat kan door de omstandigheden ko
men.
De bedienden zien er nerveus en gefrois-
seerd uit. De sfeer is noordpoolsch.
Dat komt door den man, dien ik Nog
Iemand heb genoemd. Hij hoort hier niet.
Hij draagt een confectiepak en een spuuglok.
Hij laat zich scherenin z'n hemdsmou
wen, die hard rose zijn. Hij praat luid tegen
een vriend-met-een-pet-op, die naast hem
staat en een sigaret rookt, dewelke uit zijn
mondhoek hangt. De vriend zegt: „Nou, die
wage van JanseJanse die zegt dat-ie
tachtig ken halenou, maarre
„Wacht-effe broer", zegt de man in den
stoel tot den bediende, het mes ontwijkend,
draait zijn half bezeept gezicht naar den
vriend en grinnikt: „Mót je hier niet segge.
Se luistere allemaal! Janse wil 'em ver-
kaupebederf nou de tweidehans prijs
niet voor die jonge".
„Gelukkig wat beter weer, meneer", merkt
zacht en discreet de bediende op, die den
bleeken knaap met den minachtenden blik
adoniseert voor zoover nog mogelijk.
„Hah?" vraagt de minachtende, wenk
brauw-fronsend.
De bediende zwijgt.
Beide Iemanden lachen.
De generaal briescht Inwendig, en wordt
paars uitwendig.
buitengewoon onaengenaem", kraakt
een stem in de rij der wachtenden even op,
en verstomt weer.
En de noordpool-sfeer bevriest verder, ter
wijl de man-met-de-geruite pet zijn sigaret
endje laat vallen en uit trapt
Ik bespaar u de rest. Het is te pijnlijk.
Tenslotte zijn die twee gelukkig heengegaèn,
met hard gelach en ongegeneerde gebaren.
Enfin, enfin.
Wij leven in een mooi land. Veel kleur en
blijheid, vooral als de zon uit hard.bla.uwen
hemel schijnt en er eexl koude prikkeling in
de lucht is.
Maar op zoo'n dag, in zulke helle belich
ting. zie je alle menschen ook wel erg dui
delijk. En waarom, oh waarom willen er zoo
veel dat wij ons allemaal net zoo verschrik
kelijk vervelen als zijzelfin Naam der
Distinctie, en der Dingen Die Men Niet
Doet?
R. P.
ONGEVAL OP EEN STOOM-
TRAWLER.
EEN KOK OVERBOORD GESLAGEN EN
VERDRONKEN.
Men meldt ons uit ÏJmuiden:
Aan boord van den Donderdag te ÏJmuiden
binnengekomen stoomtrawler Clasina Lutber
IJM. 59 heeft zich op de Noordzee een tra
gisch ongeluk voorgedaan. Op een gegeven
oogenblik kwam de bemanning tot de ont
dekking dat de kok. een jongeman, I. V. ge
naamd, verdwenen was. Het weer was ruw
en er liepen hooge zeeën. Uit het feit, dat de
sloep beschadigd was, leidde men af, dat er
een zware stortzee was overgekomen, welke
eveneens den kok moet hebben meegesleurd.
I>e ongelukkige was ongehuwd en woonde
te Umuiden.
SINCLAIR LEWIS EN ZIJN „JONGE
AMERIKAANSCHE SCHRIJVER".
Sinclair Levris, de winnaar van den
Nobelprijs voor litteratuur.
STOCKHOLM 6 Nov. (V.D.) Het bericht dat
de Nobelprijswinnaar Sinclair Lewis, zijn
prijs ter beschikking zou stellen van een jong
Amerikaansch schrijver en diens familie, is
thans door Lewis zelf verduidelijkt.
Hij is van plan den prijs voor zichzelf te
behouden. Met den jongen Amerikaanschen
schrijver en diens familie, bedoelt hij zich
zelf. Lewis zal naar Stockholm vertrekken
ten einde persoonlijk den prijs in ontvangst
te nemen.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
Voor Whiskie», Gins en Cocktails
TELEFONEER DE
Spaarne 86-90 Tel. 1.0.1.1.2.
De mijnontploffing in Ohio.
Honderd-vijf-en-zeslig dooden.
NEW YORK. 6 Nov. (VJM Naar uit HiD-
field in Ohio gemeld wordt, is thans alle
hoop opgegeven, dat de nog ingesloten mijn
werkers zouden kunnen worden gered. Het
totaal aantal dooden zal 165 bedragen.
.Deze ramp is de grootste, die sinds 100 jaar
in den staat Ohio heeft plaats gehad.
PROF. DR. A. H. DE HARTOG.
BENOEMD TOT HOOGLEERAAR TE
AMSTERDAM.
Prof. dr. A. H. de Hartog.
De gemeenteraad van Amsterdam benoem
de Donderdagmiddag tot gewoon hoogleeraar
in de wijsbegeerte van den godsdienst en de
ethiek buiten de voordracht om, Prof. Dr. A.
H. de Hartog, bijzonder hoogleeraar aan de
Rijksuniversiteit te Utrecht, en predikant te
Amsterdam, met 19 van de 34 geldige uitge
brachte stemmen.
De eerste candidaat, Prof. Dr. M. C. van
Mourik Broekman te Breda kreeg 14 stem
men en Dr. J. L. Snethlage te Oyen (N.-B.)
1 stem.
Prof. dr. De Hartog is een oud-stadgenoot.
De nieuwe hoogleeraar. een zoon van den
hoogleeraar aan de Vrije Universiteit te Am
sterdam wijlen prof. dr. De Hartog. is in 1869
geboren. Hij werd in 1902 candidaat te
Utrecht en in 1903 predikant bij te Ned. Her
vormde Gemeente te Ommen. In 1906 nam
dr. De Hartog een beroep naar Heemstede
aan. Vandaar vertrok hij in 1910 naar Haar
lem. Te Haarlem had dr. De Hartog veel
functies in het ooenbare leven. Hij was oa-
lid van het dagelijksch bestuur van het
comité tot stichting van een Hildebrand-
gedenkteeken. en voorzitter van de vereeni-
glng „De M'ddaghoogte". Bekend o.a. zijn de
groote debatten, die dr. De Hartog hield met
de leden van „De Dageraad" en met F. Do-
mela Nieuwenhuis.
In 1917 werd dr. De Hartog beroenen te
Amsterdam, 4 Juni werd hij ln de Nieuwe
Kerk te Amsterdam bevestigd.
GEKNTPTE JNRPEKF-P
ONTSNAPT.
DOOR HET RAAMPJE VAN DE CEL
GEKROPEN.
De te Roosendaal aangehouden Belg, ver
dacht van den aldaar in den nacht van Dins
dag op Woensdag eep^gde inbraken, heeft
bekend hiervan te dader te zijn, meldt de
N-R.Ct.
Donderdagavond tusschen 6 en 7 uur heeft
de man echter kans gezien, door het raampje
van zijn cel uit het politiebureau te ontsnap
pen. In de duisternis wist hij aan de naspo
ringen van de agenten, die even later be
merkten. dat de vogel was gevlogen, te ont
komen. Te 8 uur gisteravond was men er
nog niet ingeslaegd hem te pakken te krijgen.
DE NIEUWE GRAVESTEENEN-
BRUG.
EEN ELECTRISCHE BASCULE-BRUG
Naar wij vernemen zijn de plannen tot
uitvoering van den bouw van de nieuwe Gra-
vesteenenbrug, waartoe de Raad onlangs be
sloot ln een vergevorderd stadium. Evenals
de oude, voor het rij verkeer reeds lang bui
ten gebruik gestelde Gravesteenenburg, zal
de nieuwe ook een basculebrug worden, maar
natuurlijk van een geheel afwijkende con
structie, terwijl de bascule electrisch ge
opend en gesloten zal worden.
De plaats waar de nieuwe brug zal worden
geslagen is door den raad reeds aangewezen,
nl. tusschen het Donkere Spaarne en ingang
Burgwalgracht. Men verwacht dat spoedig in
het nieuwe jaar met het bouwen een aan
vang zal worden gemaakt.
Carmen Sylva:
Zij die weten te verduren zijn veel grootere
helden, dan zij. die in den roes van den slag
gevallen zijn.
Daar staan we dan weer ln de kou
Net als zoo vaak tevoren,
Ik sta, het kwam zoo plots en gauw,
Er bijna van bevroren.
Ik hang alweer mijn dikste jas
Op mijn verkleumde botten
En koop een nieuwe wolDn das.
De oude is naar de motten.
In Friesland ligt op menige plaats
Het ijs al op de slooten,
Daar wordt weer spoedig op de schaats
De wintersport genoten.
Ik zie mezelf al op het ijs
De mooiste bochten rijden
En op een onna vol gbre wijs
Volmaakte „achten" snijden.
Ik denk dat ik probeeren ga
Mijn naam in 't ijs te schrijven
Maar 'k ben als ik er weer op sta
Al blij als 'k staan kan blijven.
Wat is de kou toch mooi en goed.
Je moet er wel van houden,
Hoe tinkelt In de kou je bloed,
Hoe fijn word je verkouden.
En voor wie niet van vriezen houdt
Heeft het toch steeds het mooie.
Het laat je eerst volkomen koud
En eindigt fijn met dooien.
P. GASUS.
AMERIKA.
DE CONGRESSIONEELE
VERKIEZINGEN.
AANZIENLIJKE VERSTERKING VAN DE
(.NATTEN".
NEW YORK. 6 Nov (Reuter.) De tegen
standers van de drankwetten zijn verheugd
over het resultaat van de verkiezingen, die
hun achttien zetels in den Senaat. 135 in het
Representantenhuis geven. Ofschoon hun
aantal niet verpletterend is, zoo stijgt toch
hun invloed bij de debatten aanmerkelijk,
vooral in vergelijking met enkele jaren gele
den. In Massachusetts. Rocky Island en Illi
nois leverde een referendum over de drank-
verbodswetten een overwinning voor de te
genstanders van deze wetten op.
NEW YORK. 6 Nov. (N. T. A.) Volgens een
door de „Ass Press" samengesteld overzicht
over de in d ennamlddag ingekomen verkie
zingsuitslagen. zijn tot dusver 217 republi
keinen, 213 democraten en een lid der boe
renpartij in het Huis van Afgevaardigden
gekozen.
Uit vier districten zijn de uitslagen nog
niet ontvangen.
VERKEERSONGEVALLEN.
DOODELIJK ONGEVAL TE ÏJMUIDEN.
Te ÏJmuiden.
Bij den bouw van de nieuwe betonbrug te
ÏJmuiden had heden. Vrijdagmorgen, de 38-
jarïge arbeider M. Toet, wonende te ÏJmui
den, het ongeluk tusschen 2 stortbakken be
kneld te raken, waardoor zijn borstkas werd
ingedrukt.
Nadat Dr. van Leeuwen de eerste hulp had
verleend, werd de man naar het Antonlus
Ziekenhuis overgebracht. Tijdens het vervoer
overleed hij echter aan de bekomen wonden.
Het slechtoffer was gehuwd en laat een
vrouw met 2 kinderen achter.
DE STRAFZAAK-BORREN.
VRAGEN VAN DFN HEER VOS
BEANTWOORD.
De minister van Koloniën heeft, mede na
mens den minister van Justitie geantwoord
op de vragen van het Tweede Kamerlid den
heer F. Vos ln verband met de aanklacht
tegen kapitein Borren met betrekking tot
den overval op Curasao.
Ontkennend wordt geantwoord op de eerste
vraag luidende: ,Js de aanklacht tegen kapi
tein Borren door de regeering gelast?"
De tweede vraag: „Zoo Ja. waarom is dan
met dezen officier niet tevens zijn chef. oud
gouverneur Fruytier. aangeklaagd?", behoeft
gezien het voorgaande geen beantwoording.
De derde en de vierde vraag luiden: „Is
het juist, dat de heer Fruytier bij het voor
onderzoek oorspronkelijk weigerde om op be
paalde vragen te antwoorden, daar hij daar
voor eerst ruggespraak met de rr vering
moest houden? Was het de regeering bekend,
dat deze oud-ambtenaar voornemens was
deze houding aan te nemen en had de regee
ring daaraan haar goedkeuring gehecht?"
Hierop luidt het antwoord: Hieromtrent is
der regeering niets bekend; derhalve behoeft
bet- laatste deel van de vierde vraag geen be
antwoording.
165 slachtoffers van de mijnramp in Ohio.
(Ie blad, le pag.)
Genève: Uit de Ontwapeningscommissie. Een
incident.
(4e blad, le pagj
De ontvangst van de DO. X.
(4e blad le pag. en le blad le pag.)
De ziekenhuisverzekering voor beter-gesitv-
eerden. Het voorstel van B. cn W. aan den
Raad.
(3e blad, 2e pag.)
Prof. Dr. A. H. de Hartog benoemd tot Hoog
leeraar le Amsterdam.
(le blad, le pag.)
16 November ons vee weer naar België?
(le blad, 2e pag.)
R. P.: Dingen die men niet doet.
(le blad, le pagJ.
Bij ome schrijfsters en schrijvers: L. A-f
Israël Querido.
(2e blad, le pag),
BH de DO. X op bezoek.
(4e blad, 2e pagj
(Voor de laatste berichten zie men de 2e pag
van het le blad.)
DE RUBRIEK VOOR „ONZE JEUGD" VER
SCHIJNT IN ONS NUMMER VAN
ZATERDAG 8 NOVEMBER.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
koop dan een paar steunschoenen bij
PRESBURG, Gr. Houtstraat 88, Haarlea
d 't lood U g I d b
DR. DORNIER TE AMSTERDAM.
VOL LOF OVER DE ONTVANGST.
Dr. Dornicr.
Met den Berlijnschen trein Ls Donderdag
avond de ontwerper van de „DO X", dr. Dor-
nier, ln gezelschap van zijn echtgenoote, aan
het Centraal Station te Amsterdam gearri
veerd, waar hem door de officieren van de
vliegboot een hartelijke ontvangst werd be
reid. Van het gezelschap werden eenlge foto's
gemaakt, Dr. Dornicr begarf zich hierna met
zijn echtgenoote naar Brack's Doelen Hotel.
Het Algemeen Handelsblad heeft een kort
onderhoud met dr. Dornler gehad.
„Ja deze eerste groote tocht van de Do
X was nog maar een begin. En het einde van
het traject naar Amsterdam bracht de bevre
diging van het verlangen van allen, die bij de
Do X betrokken zijn. Want blij zijn wij allen,
dat de Do X nu in zout water ligt. De vreugde
daarover vertolkte lk reeds jegens den heer
Burgerhout ln een telefonisch gesprek, dat ik
onmiddellijk na de aankomst van de Do X
met hem had.
Aldus dr. Dornler. En hij vervolgde: Zeer
blij ben fk met de geestdriftige ontvangst, die
de Do X hier mocht ondervinden. Om zelf mee
te komen hierheen, daartoe had ik geen tijd
en lk was 't ook niet van plan. (De heer Bur
gehout vertrouwde ons toe. dat de beschei
denheid van dr. Dornier hem terughoudt van
feestelijke ontvangsten, e.d.).
Wij vertelden dr. Dornler van de teleur
stelling der Amsterdammers dat zij de Do X
nog niet boven de stad hebben gezien.
Ik kan mij dfe teleurstelling volkomen be
grijpen. aldus dr. Dornler. Maar 't was te
mistig en te donker toen de Do X aankwam
om nog over de s+ad te vliegen. Als 't even
kan. zullen wij dat morgen (dat is heden,
Vrijdag) doen Alles hangt evenwel af van de
weersomstandigheden. Ook het vertrek naar
Engeland en Lissabon. De reis naar Lissa
bon zullen mijn vrouw en lk meemaken. Maar
wanneer we vertrekken, dat weet ik nog
niet. De weerberichten zijn op 't oogenblik
niet al te gunstig.
Wanneer kwam u 't eerst op het denk
beeld van de constructie van een vliegboot
van de afmetingen van de Do X?
't Was in 1924 dat de plannen daartoe
vaste gestalte kregen. Toen ontstonden de
eerste projecten. Reeds eerder hadden we
groote vliegbooten geconstrueerd, maar de ln-
