DE WERKLOOSHEID.
Hoodj de vrouw!
(A. A. M.)
Mu.
Het Belangrijkste.
48 e Jaargang No. 14538
VerschUnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 13 November 1930
HAARLEM S DAGBLAD
tpirectWi P. W. PEEREBOOM
•a ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
ROBERT PEEREBOOM.
(ABONNEMENTEN: per week 70.27*4, met Geïllustreerd Zondagsblad /O-32
[Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-57>4. Franco per post door Nederland 1 3-87*4. Losse nummers
I/0.06. Geilt Zondagsblad per 3 maanden 0-57*4, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 DrukkerijZuiden* Buitenspaarne 12
Telefooo No*.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No, 38810
ADVERTENT1EN\—5 regels f 175, elke regel meer 7 035. Reclames
/0.60 per regeL Reductie bij abonnement Vraag en Aanbcd 14 regels f OM,
elke regel meer 70.15. bniten Arrood. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag.
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. 70.25. elke regel meer 70.10, uitsl. i contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Dnim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.»
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
DE RADIO-DISTRIBUTIE.
EEN VERGADERING.
Door de Algemeene Vereentging ter bevor
dering der Radio-Distributie „Door Samen
werking" is vóór eenigen tijd aan de ver
schillende hier ter stede gevestigde woning-
bouwvereenigingen een brief gezonden, met
het doel om medewerking te verkrijgen, op
dat via de woningbouwvereenigingen een
radio-distributie in verschillende wijken, tot
stand zou komen.
Door de hierboven genoemde vereenigtng
werd toen tevens aangekondigd dat binnen
kort hier ter stede een vergadering gehou
den zou worden. Deze vergadering is nu
vastgesteld op Donderdag 20 November a.s.
in het Blauwe Kruis.
THEORIE VOOR BAKKERS
De afdeeling Haarlem van den Alg. Ned.
Bakkersgezellenbond houdt hedenavond in
De Centrale een theorie-avond, waarop de
heer Kinders, leider van de vakschool, een
inleidend woord over het bedrijf zal spreken.
Hierna zal de algemeene jeugdleider Etman
een beschouwing geven over het vormen van
jeugdgroepen.
(Mej. E. M. M. Versluys uit
Delft heeft Woensdag haar
brevet als vliegster behaald en
is de eerste Nederlandsche
vrouw, gerechtigd tot het be
sturen van een vliegtuig.)
Voor 't eerst heeft in ons vaderland
Dan ook een vrouw haar vliegbrevet,
De eer van Neerland's vrouwendom
Is dus ook op dit punt gered.
Wel kenden wij de heks, die op
Een bezem door het luchtruim rijdt,
Maar die leeft slechts in 't sprookjesboek
Uit een reeds lang vervlogen tijd.
En, als u, onder ons gezegd
Maar even haar portret beziet.
Dan stemt u stellig toe, een heks
Is deze jonge dame niet.
Zij mag nu, als zij dat verkiest,
Voortdurend in de wolken zijn
En zelfs er boven ais zij wil,
In ijle luoht en zonneschijn
Al vindt ook Nurks hier het bewijs,
Dat in onzen benarden tijd
De Jonge vrouw zich graag verheft
En een te luchtig leven leidt;
Dat zij maar uitvliegt als t haar lust,
Dat zij maar in de ruimte dwaalt
En dat zij uit de hoogte doet,
Waarna zij (in zijn achting) daalt.
Ik zeg: lang leve deze vrouw,
Die moedig onze aard' ontvlucht,
Die vliegepionierster werd,
Onze Miss Holland van de lucht.
P. GASUS.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
Lmsterdamsche Anthraciet
Meer steun van de gemeente gevraagd.
Over de vooruitzichten in de komende maanden.
Groote Houtetroot 187 Telefoon 12504
Ook te Amsterdam, Bussum, Hil»er«om, Lelden
Zooals in het raadsverslag van heden te
lezen is, zijn bij den gemeenteraad van Haar
lem twee verzoeken ingekomen om werk-
loozen een hoogere uitkeering te geven.
De Haarlemsche Bestuurdersbond heeft in
zijn adres gewezen op de toenemende werk
loosheid. De verwachting is, dat de werk
loosheid in deze wintermaanden nog zal toe
nemen, met het gevolg, dat er in de gezin
nen waar de werkloosheid van langen duur
is, groote ellende ontstaan zal. Daarom wordt
gevraagd om dit leed iets te verzachten door
in de wintermaanden bijslagen te verstrek
ken voor woningbouw en brandstoffen.
De twee communistische raadsleden heb
ben een voorstel ingediend dat overeenstemt
met de eischen van het Werkloozen Agitatie
Comité. Gevraagd wordt o.a, om de uitkee
ringen te brengen op f 15 per gezin, plus
f 2.50 toeslag voor elk kind. Bovendien
worden nog toeslagen voor woninghuur en
brandstoffen gevraagd.
B. en W. hebben in den raad medegedeeld,
dat zij hun volle aandacht wijden aan het
vraagstuk der werkloosheidsbestrijding. Het
gemeentebestuur is reeds lang bezig om de
werkgelegenheid zooveel mogelijk te verrui
men In verglijklng met Amsterdam waar
17.000 werkloozen zijn en met Rotterdam,
dat er 14.000 heeft, is het aantal der Haar
lemsche werkloozen (1400) gelukkig niet
buitengewoon hoog. Daaruit is af te leiden
zoo werd van de tafel van B. en W. opge
merkt dat de maatregelen die Haarlem
genomen heeft, niet zonder uitwerking ge
bleven zijn.
B. en W. zullen over de nu ingekomen voor
stellen en verzoeken advies vragen van het
Burgerlijk Armbestuur, den Dienst der Werk
loosheidsbestrijding en in de volgende raads
vergadering te houden op Woensdag 26
November nadere mededeelingen doen.
Wij hebben den Directeur van den dienst
der Werkloosheidsbestrijding gevraagd na
dere mededeelingen te doen over den stand
der werkloosheid. Deze kon daartoe evenwel
geen vrijheid vinden nu hij daarover aan B.
en W. en den raad moet rapporteeren.
Wij herinneren er evenwel aan. dat de
dienst ons een week geleden mededeelde dat
het aantal valide werkloozen ongeveer 1400
bedroeg. In de voorafgaande week was het
aantal werkloozen met 80 vermeerderd. Het
vorig jaar October bedroeg het aantal werk
loozen ongeveer 1100 en in November onge
veer 1350. De cijfers over October en Novem
ber 1928 ongeveer 1200 en 1250.
Deze cijfers zijn ontleend aan de Statisti
sche gegevens der gemeente Haarlem.
Wij vernamen van andere zijde, dat de
laatste week het aantal werkloozen nog wel
is toegenomen, maar niet in zoo sterke mate
aLs in het einde van October.
De werkloosheid is over alle vakken en
bedrijven verdeeld. Groot is de werkloosheid
in de bouwbedrijven, waaronder behalve de
timmerlieden en de metselaars ook de schil
ders en de stucadoors begrepen zijn. Voorts
is er groote werkloosheid onder de metaal
bewerkers en meubelmakers en stoffeerders.
Door de gemeentelijke werkverruiming zijn
thans ongeveer 200 man aan het werk. Dit
is vooral grondwerk voor het bouwrijp ma
ken van terreinen.
Het is te verwachten dat de Naamlooze
Vennootschap voor werkverruiming in deze
provincie (waarbij de gemeentebesturen van
Haarlem en omstreken samenwerken met
het Provinciaal Bestuur) in Januari met het
plaatsen van werkloozen zal beginnen. Het
juiste aantal Haarlemmers dat dan werk
krijgt is nog niet te zeggen, maar vermoede
lijk zal het een kleine honderd zijn. Dit
werk zal bestaan uit grondwerk en bebos -
sching. Waar de terreinen zijn kan nog niet
gezegd worden in verband met den aan
koop. Alleen is te zeggen, dat de Haarlem
sche arbeiders 's morgens naar het werk
kunnen gaan om 's avonds weer terug te
Dit werk zal staan onder leiding van de
Nederl. Heidemaatschappij.
De gemeente heeft ook verschillende groo
te bouwwerken in voorbereiding. Binnenkort
zal begonnen worden met het metselwerk
voor 109 woningen in Haarlem-Noord, terwijl
er ook nog een plan aanhangig is voor onge
veer 250 woningen.
Een enquête
Wij hebben bij verscheidene lndustrleelen
hier 'ter stede een onderzoek ingesteld naar
den tegenwoordigen toestand en de ver
wachtingen voor de toekomst.
Bij de aannemers
Het aanbod van werkkrachten in het aan
nemersbedrijf is veel grooter. dan de vraag,
vooral van timmerlieden, aldus deelde de fir
ma G. Metselaar en Zn. Het aantal werk
loozen is groot en de hoeveelheid werk is
heel gering. „En als dan nog het werk stil
gelegd wordt, zooals nu weer met die Gast
huiswoningen aan het Heiligland het geval
is, dan schieten we heelemaal niet op", zoo
eindigde de firma.
In gelijken geest sprak de firma Schip
horst en Philips. Deze firma heeft op he
oogenblik heelemaal geen werk. Zij heeft
nog slechts twee menschen in dienst, maar
die worden voor werkzaamheden in.den
tuin aan den gang gehouden. Voor de eerst
volgende maanden ziet de firma den toe
stand heel donker in. Over een maand of
drie komt er misschien weer werk los.
Chocoladefabrieken
De bedrijfsleider van de N.V. Droste's Ca
cao- en Chocoladefabriek deelde ons mede,
dat de economische crisis op dit bedrijf
geen invloed heeft. Het werk gaat hier zijr
gewonen gang, zoodat er geen personen-
ontslagen oi aangesteld behoeft te worden.
De directie is daarom ook niet verplicht om
buitengewone maatregelen te nemen.
In de Chocoladefabriek Union heeft men
tot nu toe niet veel van de slapte gemerkt
Er zijn geen menschen ontslagen, hoewel
de directie tegen den winter en het volgend
voorjaar wel slapte verwacht. Daarentegen
gelooft zij, dat tegen den volgenden herfst
een opleving in zicht is. Ongeveer een jaar
geleden heeft in dit bedrijf een rationalisa
tie plaats gehad, doch het aantal arbeiders is
niet verminderd. Relatief werkt de fabriek
dus met meer werkkrachten dan vroeger.
Onder die omstandigheden is den laatsten
tijd geen personeel aangenomen, hoewel de
orders toenamen. De directie verklaarde, dat
in geval het personeel van over de 100 man
tot 1 Januari wel gehandhaafd zal worden.
Stoombootbedrijf.
De directie van W. Bus" Stoombootmaat
schappij deelde ons mede, dat de economi
sche crisis slechts alleen op dit bedrijf van
invloed is, dat de vrachtprijzen waarschijn
lijk verlaagd zullen moeten worden. Verder
gaat het bedrijf gewoon zijn gang. Het is niet
noodig om personeel te ontslaan of aan te
stellen.
Ijzerfabrieken.
Bij de directie d£f, Haarlemsche Machine
fabriek v-h. Gebr. Flgee, behoeven geen bui
tengewone maatregelen te worden genomen,
aldus deelde de directie ons mede. In dit be
drijf wordt van een economische crisis zelfs
niets gemerkt. Hier was het alleen noodig
om de werktijden met een uur per dag te ver
minderen. Er behoeft geen personeel te wor
den ontslagen.
De firma J. J. Beijnes heeft het op het
oogenblik vrij druk, maar dit werk loopt tegen
het voorjaar af. Daarna noemde de directie
de vooruitzichten niet zoo gunstig.Het zal van
het eventueel binnenkomen van orders af
hangen, of men nog buitengewone maatrege
len moet nemen. Het ontslaan van werk
krachten gedurende de laatste maanden
houdt echter geen verband met de economi
sche crisis. Er zijn ongeveer tachtig man ont
slagen. maar dit bleek noodig voor een gelijk
matiger verdeeling van het werk. Er waren
op sommige afdeelingen te veel werkkrach
ten; het werk moest geëgaliseerd worden.
Thans werkt er 480 man personeeL
De directie van de Haarlemsche Ijzergie
terij aan den Spaarndammerweg ziet de toe
komst heel donker in. Met Ingang van 1 No
vember is zij al begonnen om het personeel
slechts vijf dagen per week te laten werken,
teneinde het werk zooveel mogelijk te rek
ken. De arbeid ligt op Zaterdag stlL In Ja
nuari van dit Jaar had de firma nog 92 werk
krachten, maar dit aantal is successievelijk
tot 66 verminderd. De concurrentie in dit
bedrijf is heel groot, maar de bestellingen
zijn gering. Het werk, dat de directie op het
oogenblik onder handen heeft, bedraagt
slechts 60 pet van dat van vorige Jaren. Tot
Januari heeft de firma nog wel werk. maar
dan dient verder afgewacht te worden.
De directie van de Werf Conrad deelde ons
mede, dat er eerder aanleiding is tot het aan
stellen van nieuwe arbeiders dan tot ont
slag van werklieden. Orders zijn er genoeg,
maar op het oogenblik ontbreken de materia
len. om die orders uit te kunnen voeren. Zeer
waarschijnlijk zal. zoodra die materialen
er zijn. tot aanstelling van meer arbeiders
moeten worden overgegaan.
Aan de Machinefabriek Gönnermann en
Co. heeft men op het oogenblik gelukkig nog
werk genoeg. Er behoeft dan ook geen per
soneel ontslagen te worden. De econmische
crisis is bij deze firma alleen van invloed op
de prijzen, die heel slecht zijn. En die zullen
in de eerstvolgende maanden zeker ook niet
beter worden.
Centrale Werkplaats
Voor de 1150 man. die op het oogenblik
aan de Centrale Werkplaats der Nederland-
sche Spoorwegen werkzaam zijn. is op het
oogenblik voldoende werk om hen aan den
gang te houden, aldus deelde de directie
ons mede. De invloed van de economische
crisis wordt hier gelukkig niet erg gevoeld.
Er is dan ook nog geen sprake van ontslag.
Het meubelmakersbcdrijf.
De N.V. Woninginrichting Joh. Nederkoorn
deelde ons mede. dat de werkloosheid ook in
het meubelmakersbedrljt groot is. Op het
oogenblik is de toestand zelfs heel slecht. Het
moet een unicum in dit bedrijf genoemd
worden, dat deze firma nog voldoende werk
heeft om het personeel aan den gang te hou
den. Ook de naaste toekomst ziet deze firma
donker in, vooral wanneer de slagen aan
de beurs blijven vallen. Menschen, die daar-
Het woord is aan
Richard Hughes:
Hoe de waarheid ook is, kinderen geloovcn
als een axioma dat zij vader en moeder in de
eerste plaats en gelijkelijk liefhebben. De
waarheid was, dat de kinderen Thornton de
kat Tabby het eerst en vóór alles ter wereld
hadden liefgehad, sommige elkaar in de
tweede plaats, en dat zij hun moeders bestaati
nauivelijks meer dan eens per week hadden
opgemerkt.
door getroffen worden, gaan er natuurlijk
niet toe over om luxe meubelen te bestellen.
Provinciale Waterstaat
Aan de directie van *den Provincialen Wa
terstaat hebben we gevraagd, of men ook
voornemens is, om in de eerstvolgende maan
den voor Haarlem en omgeving eenlge groo
te werken te doen aanbesteden waardoor
de werkgelegenheid zou kunnen worden ver
ruimd. Ons werd geantwoord, dat geen spe
ciale werken zullen worden aanbesteed, maar
dat er nog steeds geregeld aan het wegen
plan wordt gewerkt.
EEN ANDERE DORNIER
NAAR NEDERLAND.
Naar wij vernmen zou de Dornier-vUeg-
boot, de DO-S welke op de Parijsche Lucht-
voorttentoonstelling geëxposeerd zal worden
op haar vlucht daarheen heden een tusschen-
landlng maken op den tweesprong Oude Maas
Dortsche Kil in de omgeving van de Avio-
landafabrieken De vliegboot werd aldaar des
middags te ongeveer 2 uur verwacht.
De „DO-S" welke bestuurd wordt door den
piloot Wagner is uitgerust met 4 motoren van
600 P.K. De spanwijdte der vleugels bedraagt
31 Meter, de totale hoogte der vliegboot 8 15
Meter, de lengte 25.75 Meter, terwijl haar
totaalgewicht 18 ton bedraagt.
Er kunnen ongeveer 25 personen ln deze
vliegboot meegaan.
DIEFSTAL DOOR EEN
BRIEVENBESTELLER.
DE ZAAK TFRUG NAAR HET
VOOR-ONDERZOEK.
De Arrondissement® Rechtbank heeft uit
spraak gedaan in de zaak van den Haarlem-
schen brievenbesteller J. D., oud 38 jaar, die
30 October terecht gestaan heeft wegens dief
stal van ruim f 15000 uit een postzak. Tegen
hem was een gevangenisstraf van 2 jaar ge
eisoht, met aftrek van preventieve hechtenis
en bevel tot teruggeving van het ontvreemde
De verdediger mr. L. G. van Dam. had pri
mair vrijspraak en subsidiair clementie ge
vraagd.
De Rechtbank heeft heden de zaak terug
verwezen naar den rechter-commissaris om
dat zij het vooronderzoek onvolledig acht
te.
DE PACHTWETTEN AAN-
GENOMEN.
OVEREENKOMST MET DE K. P. M.
EVENEENS.
De Tweede Kamer heeft Woensdagmiddag
met 65 tegen 26 stemmen het wetsontwerp tot
regeling van de pacht aangenomen. Met de
sociaal-democraten, vrijzinnig democraten en
R.K. stemden voor de heer Floris Vos en de
anti-revolutionnairen Smeenk en Schouten
en de christelijk historischen Weitkamp,
Snoeck Henkemans, Slotemaker de Bruine
en mej. mr. C. Frida Katz.
Het ontwerp „overeenkomst met de K.P.M."
werd met 63 tegen 25 semmen aangenomen.
Tegen stemden de sociaal-democraten en
Bra at.
Men zie het Kamerverslag.
Portret van Mgr. Aengenent Bisschop van
Haarlem, geschilderd door den heer H, l.
J/esseling, %e. Haarlem,
De werkloosheid. Over den omvang, en de
vooruitzichten in de komende maanden.
(Ie blad, le pag.)
De kabinetscrisis in België reeds opgelost?
(4e blad, 3e pag.).
De Ronde Tafel conferentie geopend.
(4e blad, 3e pag.)
Uit Haarlem's Gemeenteraad.
(2e blad, 3e pag.)
Een experimentcelc postvlucht. Hoe de Fokker
IX verbouwd werd.
(4e blad, le pag.)
ARTIKELEN:
R. P.: Uit den Raad.
(le blad, 2c pag.).
J. Greshoff: De Belgische kabinetscrisis.
(4e blad, 2e pag.)
Mr. B. de Jong van Beek en Donk: Dc voor-
bereidende commissie voor dc Ontwape
ningsconferentie.
(4e blad, 3e pag.)
Intimus: Tweede Kamer: De Pachtwet aan
vaard.
(2e blad, le pag).
Heemsteedsche Brieven, Voortdurende uit-
brelding. Nieuw bouwterrein ln exploitatie.
(3e blad, 2e pag.)
E. E. J.—P.: Overvloed van ruimte fFemina
Bep Otten: ,^ngst" (Femina).
Voor de laatste berichten zie men de 2e pag.
van het le bind.-
VELSr.N
SPAARNBERG.
EEN BLIJVEND WANDELPARK.
In ons vorig nummer plaat'ten wij een
stuk van een medewerker over de historie
van het landgoed Spaarrberg te Santpoort,
waarvan de gemeente Velsen 18 3 4 H.A. zal
aankoopen. De volgende slotzin komt in dat
artikel voor:
„Is er nu reeds gebouwd langs den Stations
weg, als de ongeveer 18 H.A. grond van
Spaarnberg gemeenleterrein zijn geworden,
komt er aan den rand een heele rij Land
huizen. en misschien ls dit het begin van al-
geheele verkaveling."
Deze laatste veronderselllng Is onjuist, en
door een misversand niet uit het bewuste
stuk geschrapt. Zooals wij eerder gemeld
hebben zal van de bewuste 18 3 4 HA. slechts
de helft bouwterrein verkaveld worden. De
andere helft, het mooiste gedeelte, dat wij al
ln het kort beschreven hebben, wordt blij
vend gehandhaafd als natuurmonument en
zal als wandelpark voor het publiek worden
opengesteld.
IJMUIDEN
DE VERMISTE 1000.—.
TOCH EEN ROOFOVERVAL?
Inzake het gebeurde ln de Breesaapstraat
op Maandag j.l. deelt de commissaris van
politie ons het volgende mede:
Na ontwarring der verschillende getuigen
verklaringen, kan de conclusie worden ge
trokken. dat op Maandagmiddag 10 November
1930 tusschen 4.15 en 4 30 uur. inderdaad een
roofoverval op den bankbediende B. heeft
plaats gehad door een persoon in het bezit
van een rijwiel.
De berooving moet hebben plaats gehad ln
de Breesaapstraat even voor de kruising Vls-
serln^straat-Brcesaapstraat. terwijl de dader
gevlucht is in Oostelijke richting van de
Breesaapstraat. Tijdens de achtervolging door
den bankbedlende heeft de dader blijkbaar
een schijnbeweging gemaakt rechtsaf in do
richting Dirksstraat, doch Ls rechtuit de
Breesaapstraat blijven gaan, gaande daarna
rechtsaf de Van de Pollstraat Ln. De dader
droeg toen de bruine actetasch onder den
linkerarm.
Door de manoeuvre, ter hoogte van do
Dirksstraat, moet de bankbediende, die een
flinke vaart per rijwiel had, in het onzekere
zijn geraakt en is in zijn vaart even voorbij
dc Dirksstraat tegen de hoogc steenlaag aan
de rechterzijde van de Breesaapstraat gere
den, met het gevolg, dat hij zoo hevig Ls komen
te vallen, dat hij zijn bewustzijn verloor. Ter
hoogte van de kruising Dirksstraa'-Brie-aap-
straat heeft de bankbediende blijkbaar nóg
iets geroepen, waarschijnlijk „Houdt den
dief!"
De Commissaris van Politie der gemeente
Velsen verzoekt beleefd ln verband met het
vorenstaande, leder, die nadere aanwijzingen
en inlichtingen kan geven omtrent den dader
die een jeugdig man ls. oud ongeveer 20
Jaar, gekleed met grijsachtige broek, een pet
dragende, waarschijnlijk op klompen en dlo
het uiterlijk had van iemand, die in de visch
had gewerkt, zich ten spoedigste te vervoe
gen aan het bureau van politie Wiilemsplein
ie Umuiden,