SpciaitChatts
PIRATE SIGARETTEN
coupons
PIRATE
KIN6H
D
STATEN-GENERAAL.
BINNENLAND
voor uw St. Nicolaas
en Kerstcadeaux
HAARLEM'S DAGBLAD
DONDERDAG 13 NOVEMBER 1930
TWEEDE BLAD
TV/EEDE KAMER
2 November.
De Pachtwet aanvaard. Het
K.PJVI.-contract goedgekeurd.
Algemeene beschouwingen Dr.
Nolens en Mr. Heemskerk aan
het woord.
De Pachtwet is door de Kamer aanvaard.
Met een groote meerderheid, met 6526
stemmen. Vóór stemden unaniem de R.K., de
VD„ de S. D. fracties, voorts de heer Floris
Vos en van de C.H. groep de heeren Weit-
kamp, Snoeck Henkemans, Slotemaker de
Bruine en mej. Katz. Tegen bleken de A.R.,
de Liberalen, de St.k. Gereformeerden, de
heeren Braat en Lingbeek en de nog overge-
ble-en Chr. Hist, afgevaardigden.
Vóór de stemming werden nog eenige korte
verklaringen afgelegd. De heer Floris Vos, die
tijdens de behandeling van de Pachtwet had
gezegd te zullen tegenstemmen, bleek nu
weer voor. De AJt. groep kon niet over het
continuatie-stelsel heenkomen en over de
daarvan gevreesde gevolgen in de opzegging
van hypotheken.
De C.H. groep was verdeeld. Mr. Schokking
zei, dat de pachtprijsbepaling voor een deel
zijner fractie onoverkomenlijk was.
De Pachtcommissiewet gaf geen moeilijk-
beid.
Het nieuwe contract met de K.PM.
waar over de Kamer Dinsdagavond sprak
vond alleen tegenkanting van S. D. en Comm.
zijde; het werd. aangenomen met 6425
stemmen.
Was gisteren bij de algemeene beschou
wingen over de Rijksbegrooting de oppositie
aan het woord vandaag heeft de Kam de
groepen gehoord, die dichter bij de regeering
staan. Gesproken hebben de heeren Nolens
en Heemskerk en Rutgers van Rozenburg,
welke laatste alleen financieele beschouwin
gen hield (de heer Schokking komt morgen).
Gesproken hebben ook twee politieke eenlin
gen nl. de heeren F. Vos en Lingbeek.
De heer Lingbeek betoogde bij wijze van
reprise nog eens, dat z.i. van het samengaan
van de rechtsche groepen met Rome alleen
Rome baat heeft. Dit ziet de heer Lingbeek
bewezen door talrijke R.K. benoemingen en
door den groei van kloosterorden enz. De
heer F. Vos verdedigde in een wel zeer kort
speechje het bestaansrecht der kleinere
groepen, die meende hij frisscher staan
tegenover de dingen en in de Kamer nog wel
eens door argumenten te overtuigen zijn. Dat
is zoo betoogde F. Vos bij de groote
partijen niet het geval: vóór de discussie over
een ontwerp begint, zijn deze alreeds vast in
hun standpunt.
Dr. Nolens, die voor en
kele weken de goede
gedachte heeft gehad, i
om op inperking van
den spreektijd bij de
algemeene beschouwin
gen aan te dringen, kon
natuurlijk zelf thans
niet met breede poli
tieke beschouwingen ko
men. Hij heeft geheel
zijn aandacht gegeven
aan de groote crisis, die
de wereld beroert. Ook
maar niet geheel
was de rede van Mr.
Heemskerk voor een belangrijk gedeelte aan
de crisis gewijd. Beiden deden gevoelen, dat
de crisis een algemeen, wereldkarakter heeft
en dat de regeering maar uiterst weinig zou
kunnen doen om paal en perk te stellen aan
de werking daarvan. De regeering zeiden
beiden kan alleen het leed ietwat verzach
ten. Beide, in het Parlement vergrijsde hee
ren, geloofden, dat alleen internationale
samenspreking voor een inperken van de
crisis eenige beteekenis zouden kunnen heb
ben. De heer Nolens huldigde in dit verband
de regeering, dat zij met Scandinavië tot een
economisch eensgezind, goedwillend hande
len wil komen, maar meer nog, dat zij ook
België in dien kring van goedwillende kleine
naties trekken wil. Dr. Nolens riep nog eens
de regeering op, zoo spoedig mogelijk tot een
wederzijds bevredigende oplossing te komen
van de Belgisch-Nederlandsche problemen.
Maar daarbij moeten onderstreepte de lei
der der R.K. ook de waterverbindingen
Maastricht-Luik onder het oog worden ge
zien.
Wat de regeering in de crisis kon doen. zei
den we, was volgens den heer Nolens
niet anders dan het ondernemen van ver
zachtende maatregelen. Dr. Nolens heeft een
aantal van mogelijke maatregelen opgesomd.
Vooraf deed hij nog een goed woord voor
een betere bezoldiging van de onderwijzers en
maakte eenige opmerkingen over wat in het
debat genoemd werd het kapitalistisch stel
sel. Dr. Nolens sprak van de economische
orde van het oogenblik als gekenmerkt door
den privaten eigendom en de indlvidueele
vrijheid als basis van het economische leven.
Tegen deze basis had Dr. Nolens geen be
zwaar. Alleen hij was met de encycliek
„Rerum Novarum" van meening, dat tegen
de uitwassen en de misbruiken moest worden
opgetreden, dat de individueele vrijheid moest
worden begrensd, beheerscht en geregeld
door de zedenwet en door positieve wetten. En
wanneer de heer Van Poll in „de Morgenbe
toogde, dat het calvinisme economie en
ethiek scheidt, dan is Mr. Heemskerk daar
tegen zeer scherp opgekomen. De zondige
mensch moet beteugeld worden, ook wanneer
hij in de economie optreedt zei Mr. Heems
kerk
Dat beide heeren van het socialistisch pro
ductiestelsel afkeerig zijn 't behoeft niet
afzonderlijk vermeid. Maar Dr. Nolens kan
van d:e fijne hatelijkheidjes langs zijn neus
weg aan zijn eigen fractie zeggen. Zoo zeide
hij vandaag, da:, hij de lezing van het ver
slag der Staatscommissie lz. de socialisatie
aan „de jongere leden" der Kamer ter lezing
aanbeval.
De crisis en wat er ter verzachting gedaan
kan worden ziedaar de hoofdschotel van
D.\ Nolens. Dat 't Indië ook niet goed gaat,
zag hij ais een verergering van den toestand
hier. Dr. Nolens en Mr. Heemskerk hebben
beiden duchtig aangedrongen op een wet
betreffende de werkloosheidszorg. Een wet,
omdat 't hier gaat om een nationale aange-
Jegenheld. Niet ligt hier een kwestie vaa ge-
Mgr. Dr. W. H.
Nolens ,(RK.)
meentelijke zorg. En daarom meenden belde
heeren, dat niet kon volstaan worden met
een Kon. Besluit, het z.g. werkloosheidsbe
sluit.
Er moet, vervolgde Dr. Nolens, alles gedaan
worden om de werkgelegenheid hier te lande
te vergrooten. Die werkgelegenheid wordt ver
groot door meer aandacht te geven aan „Ne-
derlandsch Fabrikaat" aan Nederlancuschen
arbeid. Zeer scherp gispte Dr. Nolens het,
wanneer vooral overheidsbedrijven zich voor
aankoopen tot het buitenland wenden, wan
neer overigens ae prijs en de kwaliteit gelijk
is. De r.k. leider zag hier een moreele plicht
en logica. Immers geeft men geen werk
gelegenheid, dan wordt de overheid daaren
boven verplicht tot geld-uitkeeren voor steun
enz. Dr. Nolens maakte van de gelegenheid
gebruik om te doen zien, dat ook in Lim
burg een stuk Nederlandsche industrie geves
tigd is.
Een roep om maatregelen tegen dumping
wordt algemeen. Alle sprekers van hedenmid
dag deden haar weerklinken. De regeering
bestudeert het vraagstuk. Moge die studie
zoo luidde de wensch spoedig met resultaat
beëindigd worden!
Voor den landbouw bepleitte Dr. Nolens
credieten voor de aardappelmeelfabrieken,
steun aan de suikerbietenindustrie en verla
ging van de vrachtprijzen der Spoorwegen
voor land- en tuinbouwproducten.
Het scheen dat Dr. Nolens min of meer
geprikkeld was op de Staatsspoorwegen. De de
spoorwegen beheerschende menschen, hebben
op de ontwikkeling der industrie door de
vrachttarieven-politiek een invloed (aldus
Monseigneur) die ver uit gaat boven de com
petentie der beheerders. Gewenscht werd een
commissie, die deze zaken eens zou nagaan.
Dr. Nolens vroeg instantelijk, waarom de
regeering niet komt met een o'nderhandelings-
tarief Mr. Heemskerk verwacht daarvan
niets dan nadeelen, niets dan represailles,
niets dan gevaren voor den eigen economischen
welstand, vooral nu ons economisch achter
land op het oogenblik zoo sterk agrarisch
is ingesteld- Vrijhandel vindt Monseigneur iets
heel moois, wanneer het internationaal wordt
doorgevoerd. Een vrijhandelseiland te vor
men, dat schijnt hem blijkbaar zoo iets als
de gekroonde dwaasheid.
Mr. Heemskerk's rede
-dBjSsK. stond in den aanvang
j\N sterk in het teeken der
waarschuwing. Wanneer
jfttL men de gevolgen van de
V. crisis wil wegnemen is
zoo wilde hij de re
geering 't wel inhame
ren voorzichtigheid
dringend noodig. Voor
zichtigheid ook voor 's
lands financiën. Immers
de algemeene malaise zal
zich ook in de belas
tingopbrengst manifes
teeren. Vermindering
daarvan Is in zicht. Bovendien zal de regee
ring voor nieuwe uitgaven, voor nieuwe cri
sisuitgaven komen te staan. Wat de eind-
rekening niet gemakkelijker op te maken
zal doen zijn.
Een soortgelijke waarschuwing deed de heer
Rutgers van Rozenburg hooren. Men sprak
wel over groote voorschotten in de laatste
jaren op den gewonen dienst, maar verge
ten wordt dan, onderstreepte de c. h. afge
vaardigde, dat ons land jaren van tekorten
heeft gehad. Dovendien betoogde hij: op den
buitengewonen dienst heeft ons land heel
wat minder succesvol geboerd, dan op den
gewonen dienst.
De heer Heemskerk heeft nog enkele poli
tieke opmerkingen gemaakt. Hij heeft zich
gericht tot de H. Geref., tot de groep-Ker-
sten, om deze, die zoo afkeerig is van een
samenwerking met Rome er op te wijzen
„wanneer die groep althans in staat is 't te
begrijpen," voegde Mr. Heemskerk er, niet al
te vriendelijk gestemd, aan toe dat, met
welke groepen Rome ook samenwerkt, Rome
de sterkste fractie zal zijn.
Nog eenmaal hield Mr. Heemskerk vast
aan zijn vrijheid tegenover het extra-parle
mentair kabinet, riep hij de s. d. a. p. mede
op het parlementaire stelsel te steunen, zeide
niet te kunnen inzien, wanneer men bezwa
ren heeft tegen het huidig kiesstelsel, wat
er dan voor de plaats moet komen en klaag
de, dat de r.k. en de s. d. fracties wel eens
de grenzen overschrijden van wat tot de
overheidsbemoeiing mag gerekend worden.
Ten slotte Mr. Heemskerk heeft nog
maals edn heer Albarda gevraagd duidelijk
heid over de s. d. houding, wanneer de regee
ring tot mobilisatie in moeilijke omstandig
heden het bevel geeft. Uit al wat de heer
Albarda gezegd heeft, in de Kamer en ge
schreven heeft na de Vlootwet-behandeling
was den heer Heemskerk nog geen klare lijn
duidelijk geworden. Duidelijkheid was noodig
zei de oud-minister want wanneer de
regeering alles in het werk stelt, in moei
lijke oogenblikken, om de rechtsorde inter
nationaal te handhaven, dan kan zij niet te
gelijk binnenlandsch haar gezag in de waag
schaal stellen. De regeering heeft recht al
dus Mr. Heemskerk op duidelijkheid.
Want wil de s. d. a. p. bij een mobilisatiebe
vel de anarchie, de revolutionnaire daad.
dan zullen er zei de oud-minister van
Justitie waarborgen door de regeering ge
schapen moeten worden om de dreiging van
het gevaar van anarchie te keeren.
Morgen doet de Kamer een aantal kleine
ontwerpjes af en zullen de algemeene be
schouwingen beëindigd worden, voor zoo
veel zij komen van de zijde der Kamer.
Mr, Th. Heemskerk
(A.R.)
Meermalen
moeteen bestelt of
een ander uitge
breid
Drukwerk in zeer korten tijd
gemaakt worden.
Met haar ACHT
zetmachines doet
dat voor U, tot
gewonen prijs, de
drukkerij vaa
Haarlem'Dagblad
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN 1 W Cu. pr ntJ.
Pirate Virginia Cigarettes geven
de hoogste kwaliteit en de groot
ste waarde aan coupons. Kiest uw
St. Nicolaas- en Kerstgeschenken
uit den prachtigen coupon-
cadeaux catalogus, welken wij u
na ontvangst van onderstaanden
bon gratis en franco toezenden,
l'/s COUPON BIJ 10 SIGARETTEN
-Cb> De hoogste kwaliteit in
sigaretten en cadeaux
n Cte P°stcn 'n open enveloppe, porto I cent).
DUiT Aan PIRATE. AMSTERDAM. Postbu. 716
Zendt mij prall» ov» nTetsvren Pïr»te Cadetux Catalofn* 1930
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel
Stofzuigerhuis MAERTENS
BARTEL JORIS STRAAT 19 - TEL. 10769
PHILIPS' RADIO TOESTELLEN
KANTONGERECHT.
Overwegwachterswee.
Sinds de electrificatTe van de spoorwegen
in onze omgeving zijn er al herhaaldelijk
overwegwachters voor den kantonrechter ver
schenen, die de boomen niet op tijd gesloten
hadden en deze overwegwachters hebben bij
die gelegenheid gezegd, dat het verkeer op de
lijnen zoo druk geworden is. dat het niet wei
meer mogelijk is om de boomen te sluiten drie
minuten voor de trein er aan komt. Er moet
ongeveer een toestand ontstaan zijn, waarbij
het doeltreffender zou wezen om de boomen
te sluiten drie minuten n& dat er een trein
gepasseerd is. dan er voor, wijl het dan altijd
nog voldoende op tijd is voor den volgenden.
Maar de overwegwachters hebben ook ver
klaard. dat het gewone verkeer met hun
maatregelen niet ingenomen is en wij vree
zen. dat wanneer zij hun bepalingen nog
rigoureuser maakten, zij ongeveer m de positie
zouden geraken van de tolbazen en dit zou
hun een leven van strijd verzekeren, zooals
slechts enkelen onzer verdiend kunnen
hebben. Gezien de aanspraken, d sct mo
derne verkeer dus maakt op de t» Jdheid
van den overwegwachter willen v..„ net hem
niet al te kwalijk nemen dat hij op den
Brederodeweg te Santpoort pas merkte, dat
hij zijn boomen had moeten sluiten, toen
er reeds gemeen gevaar voor een auto en een
wielrijder was ontstaan. Uit een volgend ge
val immers, kwam vast te staan, hoe moei
lijk het publiek het den overwegwachters
maakt door op het laatste oogenblik nog
leven en goederen op het spel te zetten, ten
einde de andere zijde van de spoorlijn te
bereiken.
Ds wet kent echter slechts de drie minuten
en de ambtenaar van het Openbaar Ministe
rie moet zich aan de wet houden en niet
aan de moeilijkheden in het leven van den
man. die de boomen neerlaat en optrekt. De
eisch was tien gulden boete en de uitspraak
vijf gulden.
De vermetelde, die op een anderen over
weg. die aan de Zandvoortschelaan te Heem
stede. het risico van den overtocht onder half
neergelaten boomen op zich geladen had. en
bovendien de voorgeschreven maximum snel
heid van 20 K.M. per uur met zijn paard en
wagen niet in acht had genomen, werd ge
straft met dertig gulden of dertig dagen.
BEKEND REGISSEUR OVER-
LEDEN.
De Intendant Jost. van den stedelijken
schouwburg te Koblenz, is ln den ouderdom
van slechts 33 jaar gestorven. Jost was too-
neelspeler en regisseur geweest te Hannover,
Berlijn en München; in 1925 stichtte hij het
Rheinische St-adtebundtheater en hy leidde
de onderneming met zooveel succes, dat de
Opera Koblenz in 1928. toen haar intendant
Maisch naar Mannheim ging. besloot zich
van Jost meester te maken. De schouwburg
te Koblenz verkeerde toen in zéér moeilijke
omstandigheden, aldus de N R. Ct., dat die
naar verhouding zooveel beter geworden zijn
Ls te danken aan Jost's werkkracht en talent.
Vooral als opera-regisseur werd hij bij de
besten genoemd.
KRONIEK DER MOLENS.
De korenmolen van de N.V. Woltmans Olle-
fabrleken te Heerenveen. staat te koop. Naar
het Hbld. verneemt, worden pogingen aange
wend om hem te behouden.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
PEPERMUNT
(iet b.este
dogelijksche
middel ter
opwekkinq en
selling.
I verfri
AGENDA
DONDERDAG 13 NOVEMBER
Gebouw Sint Bavo: Bazar Chr. Oranjever-
eenlging.
Stadsschouwburg: Kunst aan het Volk:
Dansavond Raden Mas Jodjana, 8.15 uur.
Gem. Concerted el: Mannenkoor „Caecilda'
Concert 8 uur.
Geb. De Nijverheid: Volksuniversiteit. Cur
sus „Moderne woninginrichting", 8.15 uur.
Palace: .Dreyfus, de banneling van het
Duivelseiland". Tooneel: The Torree Haw-
courts. 8.15 uur.
Luxor Theater: .De dokken van New York"
en .Den nacht vol dwaasheid". Tooneel: The
Barrisons. 8 uur.
Rembrandt Theater: „Wat h wonder".
Tooneel: De Terrek Kozakken. 7 en 9.15 uur.
Bloemendaal: Raadsvergadering. 2
uur.
Haarlemmermee r: Raadsvergade
ring 3.30 uur nam.
VRIJDAG 14 NOVEMBER
Stadsschouwburg: Operette „Czardasvorstln"
8 uur.
Geb. Blauwe Kruis: Causerie van dr. J.
Weener over Palestina. 8 uur.
Remonstrantsch Ger. Gem.: Gemeente
avond. Declamatie door den heer Kommer
Kleyn, 8 uur.
Bioscopen. Nieuw programma.
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur. behalve 's Maan
dags, toegang vrij.
Zandvoort: Raadsvergadering 2 uur
namiddag.
OnZE GROEMTLJEL3
DIM5D AG s
DOMDE.RD,Ö<3|
ZATERDAG 1
