HOOG WATER IN NEDERLAND.
Het woord is aan...
Het Belangrijkste.
38e Jaargang No. 14548
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 25 November 1930
HAARLEM S DAGBLAD
Directies P. W. PEEREBOOM
on ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
ROBERT PEEREBOOlf.
iABONNEMENTEN: per week ƒ0.2734, met Geïllustreerd Zondagsblad /0.32
(Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3.57J4. Franco per post door Nederland t 3.87J4- Losse nummer»
ƒ0.06. Gelll. Zondagsblad per 3 maanden /0-57J4, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buiten»paarne 12
Telefoon No*.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
AD VERTE NT I EN I 1—5 regel» 1.75, elke regel meer OAS. Reclame*
ƒ0.60 per regeL Reductie bij sbonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels f OM,
elke regel meer ƒ0.15. buiten Airond. dubbele prij*. Onze Groentje» (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. f(X25. elke regel meer ƒ0.10. nitsl. a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Dnim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100--
De Beersche overlaat werkt!
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
WONINGEN VOOR GROOTE
GEZINNEN.
TOESLAG OP DE HUUR.
Blijkens de circulaire van den Minister van
Arbeid, Handel en Nijverheid d.d. 6 Novem
ber jl., kunnen ten behoeve van groote ge
zinnen, welke in verband met de samenstel
ling van het gezin een te kleine woning be
wonen en niet in staat zijn een aan de be
hoeften van het gezin voldoende woning te
bekostigen, jaarlijksche bijdragen uit 's Rijks
kas worden verleend, mits de gemeente ge
lijke bijdragen geeft.
Verschillende gezinnen, bestemd voor de
woningen der R.-K. Coöperatieve Woning-
bouwvereeniging „St. Jozef" G. A., voor den
bouw waarvan bij raadsbesluiten van l'f Mei
1930 no. 21 en 24 September d.a.v. een voor
schot werd verleend, zullen voor eene bij
drage als hier bedoeld, In aanmerking ko
men.
In verband hiermede stellen B. en W. den
raad voor, hun college te machtigen bij de
Regeering nadere stappen te doen ter ver
krijging vai. eene jaarlijksche bijdrage teiï
behoeve van de daarvoor in aanmerking ko
mende gezinnen, bestemd voor bovenbedoel
de woningen en ten behoeve van die gezin
nen eene jaarlijksche bijdrage toe te ken
nen tot het tweevoud van het bedrag, dat het
Rijk aan de gemeente als bijdrage zal uit-
keeren.
POLITIEPOST GEN. CRONJé-
STRAAT.
VERPLAATST.
Naar wij vernemen is de politiepost, die tot
nu toe gevestigd was in een perceel in de
Generaal Cronjéstraat, met ingang van
heden, Dinsdag, verplaatst naar het oude
Raadhuis van de voormalige gemeente
Schoten, aan den Rijksstraatweg.
KOSTELOOZE BAD- EN ZWEM
INRICHTING HOUTVAART.
ZUIVERING VAN HET WATER.
In verband met de klachten over de on
reinheid van het zwemwater in de kostelooze
bad- en zweminrichting aan de Houtvaart,
hebben B. en W. Dr. J. A. Hevmann. bacterio
loog bij de Amsterdamsche Duinwaterleiding,
verzocht een onderzoek in te stellen naar
de oorzaak van deze verontreiniging
Blijkens de door dezen deskundigen uitge
brachte rapporten, welke B. en W. voor de'
raadsleden ter inzage hebben gelegd, kan ver
betering in dezen toestand worden gebracht
door het aanbrengen van een waterzuiverings
installatie.
De kosten van een zoodanige installatie.
Ingericht overeenkomstig het advies van Dr.
Heymann, zullen f 10.500 bedragen.
B. en W. stellen den raad voor dit bedrag
ter beschikking te stellen.
DE DAG-OPENLUCHTSCHOOL.
EEN AANVULLEND CREDIET.
Bij raadsbesluit van 5 Maart J.L werd ten
behoeve van de Dagopenluchtschool (schooi
no. 40., Middenweg 220>, voor bijbouw van een
lighal en andere locaiitelt. alsmede voor aan
schaffing van meubilair en verderen inven
taris, toegestaan een bedraz van f 78.500.
Blijkens schrijven van het Hoofd der schooi
en rapport van den Directeur van Openbare
Werken is in deze som niet begrepen de in
richting van een lokaal voor handenarbeid
de inrichting van het gymnastieklokaal en
die voor keuken en eetzaal, zoomede de aan
kleeding van de kamers van Hoofd en per
soneel en behandeling hoogtezon.
In verband voorts met de uitvoering van
verschillende werkzaamheden van kleineren
omvang en de aanschaffing van voor de
schoolarts benoodigde instrumenten en pan
toffels voor alle leerlingen der school, blijkt
alsnog noodig een aanvullings-crediet ad
1 5.000 (rond).
B. en W. verzoeken den raad de gelden voor
een en ander beschikbaar te stellen.
ERNSTIG MIJNONGELUK IN
DUITSCHLAND.
7 DOODEN; 3 ZWAAR GEWONDEN.
BERLIJN. 24 Nov. (V. D.) Naar gemeld
wordt heeft in de mijn „Marianne" bij
Klein-Leipisch (Prov. Saksen) een ongeval
plaats gehad, tengevolge waarvan 7 personen
zijn gedood en 3 zwaargewond. Het onder
zoek is in vollen gang. Nadere bijzonderhe
den ontbreken nog.
Geen gevaar te duetten.
Val verwacht.
Over den watersnood, die vele deelen van
ons land teistert, ontvingen wij nog de vol
gende telegrammen:
GRAVE. 24 Nov. Hedenmiddag te half
vijf bereikte de waterstand van de Maas een
hoogte van 10.82 Meter plus N.A.P. De Beer
sche Overlaat, die, zooals men weet bij een
stand van 10.80 Meter plus N.AP. dienst doet,
om het overtollige Maaswater af te voeren,
werkt thans op de twee laagste punten. Er is
geen sprake van gevaar. Men neemt aan, dat
bij toenemende was van de Maas Woensdag
mogen de Elftweg, die een schakel vormt
in den grooten verbindingsweg Nijmegen—
Grave's-Hex-togenbosch, zoodanig zal zijn
overstroomd, dat het verkeer tusschen Nij
megen en Den Bosch zal moeten worden stop
gezet
De was van de Maas bedroeg van heden
morgen 8 uur tot hedenmiddag half vijf 24
c.M. Verwacht wordt, dat spoedig een daling
van het water zal Intreden. Wanneer dit het
geval is, zal, zoodra het water lager staat dan
10.80 Meter plus N.A.P., het stoomgemaal in
werking worden gesteld om het ondergeloopen
gebied leeg te pompen.
Overstrooming te Nijmegen.
NIJMEGEN, 24 Nov. Hedenavond had de
Waal een stand bereikt van 12.12 Meter plus
N.AP. Het water wast nog ieder uur 1 a 2
c-M. Van den Boven-Rijn wordt nog steeds
was gemeld. De regens houden aan en de lage
landen langs den Duitschen Rijn zijn onder
geloopen. In den Ooypolder bij Nijmegen heeft
men reeds voorzorgsmaatregelen genomen om
de bewdners bij eventueele werking van den
Erlekomschen dam onderdak te verschaffen.
Men vreest hier een toestand als In 1926. toen
groote stukken land zijn overstroomd. De
toegangswegen in Nijmegen naar Groote
Straat. Vosstraat en Lage Markt zijn reeds
afgedamd. Aan de Lage Kade staat het water
reeds een halve Meter tegen de buitenmuren
der huizen.
BREDA, 24 Nov. Breda ligt te midden
van een groote watervlakte. Aan alle kanten
staan uitgestrekte landerijen blank. Tusschen
Gïnneken en Breda zijn verscheidene straten
overstroomd, waardoor o a een Chr. School
gesloten moest worden. Verschillende beekjes
en riviertjes zijn buiten hun oevers getreden.
De Mark is verscheiden malen zoo breed als
gewoonlijk.
Ook ten Noorden en Westen van Breda
staan veel landerijen onder water. De grach
ten en singels in de stad staan abnormaal
hoog.
Slachtoffers van den storm.
Breda, 24 Nov. De storm heeft hier Za
terdagavond een slaehtoffer geëischt. Om
streeks 8 uur kwam de 28 jarige kruidenier
A.W.v.R. aan de Parkkade, om, zooals hij ge
woon is de daar liggende schippers zijn koop
waar te brengen. Hij moest op vier naast
elkaar liggende schepen klanten bedienen,
doch is slechts op de eerste drie geweest.
Tusschen het derde en vierde schip £s hij
vermoedelijk door den storm op zij gewor
pen en misgestapt. Het loeien van den wind
heeft zijn hulpgeroep overstemd. Gisteren
morgen is zijn lijk door de politie opgehaald.
ZUTPHEN. 24 Nov. De IJsel heeft hier
hedenmorgen een stand van 6.78 Meter be
reikt. De uiterwaarden en de om de stad
liggende bouw- en weilanden zijn overstroomd
Verwacht wordt, dat de Baaksche Overlaat
morgenochtend zal beginnen te werken, waar
door de weg naar Emmerik onder water komt.
De tram Zutphen-Emmerik zal den dienst op
het traject ZutphenBaak moeten staken.
Wordt een stand van 8.20 Meter bereikt,
hetgeen niet onwaarschijnlijk Is, dan zullen
meer toegangswegen naar de stad onder
loop en.
Groote schade in Zeeland.
GOES, 24 Nov. De hooge waterstand
heeft groote schade aangericht aan de Oester-
kweekerijen te Ierseke en Wemeldlnge. Ver
schillende oesterzeeven en manden zijn weg
gespoeld. Aan het Katscheveer is groote
schade aangericht aan den steiger van de
provinciale boot. Gisteren kon dientengevolge
de boot met aanleggen.
Ook de zeedijk te West-Kapelle heeft be
langrijke schade gekregen. Gisteren waren
dertig dijkwerkers bezig om de gaten die
in den dijk waren geslagen, te herstellen.
Doordat de vloed zoo onverwachts kwam
opzetten is de aangerichte schade vrij groot
geworden.
WAALWIJK, 24 Nov. In den nacht van
Zaterdag op Zondag is de toestand te Waal
wijk aanmerkelijk verergerd. De geheele St.
Anthoniusstraat is één wateroppervlakte. De
bewoners zijn%ls het ware in hun woningen
opgesloten. Ook het H. Hartplein tegenover
de St. Anthoniuskerk staat grootendeels
onder water, zoodat men Zlondag om de
kerk te kunnen bereiken noodbruggen heeft
gelegd. Ook de eerste Zeine (westzijde) is
thans één watervlakte. Ook op verschillende
plaatsen in andere gedeelten van Waalwijk
heeft men overlast van het water.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
werden de dijkbewoners te Lagezwaluwe door
de politie gewekt wegens den hevigen storm
en den snel-opkomenden vloed op het Hol-
landsche Diep. De Sint Louispolder. Kruist-
geldpolder en Hooge- en Lage Harmonie-
polder overstroomden geheel. De vloed kwam
met zulk een geweldige kracht opzetten, dat
het water de woningen aan den Noordelijken
dijk binnenstroomde.
Mén heeft toen in allerijl vloedplanken
tusschen de huizen geplaatst en het vee in
veiligheid gebracht. Alle kelders liepen vol.
Toen de vloed zijn hoogtepunt had bereikt
wees de peilschaal een stand van 3.22 Meter
boven A.P. Ook de Dorpstraat had van het
water te lijden. Op sommige plaatsen had
het een hoogte van 1 Meter bereikt.
Te Maassluis.
Als gevolg van het opstuwende zeewater
werd Zondagmorgen te Maassluis bijna de
geheele buitengemeente onder water gezet.
De Taanschuurpolder staat gehee! blank. De
Minister de Visser-school liep eveneens on
der water. Ook de electrische kuiperij en za
gerij van de firma de Neef had veel van het
water te lijden.
Pont bij Hulssen opgeheven.
Te Huissen bij Arnhem is het pontveer
weggenomen, daar de uiterwaarden blank
staan. De verbinding van het Loover met de
Lijmers wordt thans onderhouden door roei
en motorbooten.
Buitengewone riviercorrespondentie.
De minister van Waterstaat heeft de bui
tengewone riviercorrespondentie ingesteld
langs den Rijn, het rechterdeel van de Lek
tot K.M. paal 94.500, het linkerdeel van de
Lek tot den Diefdijk, de Waal. het linker
deel van den Geldersche IJsel tot het Olster-
veer en het rechterdeel van den Geldersche
IJsel tot de spoorwegbrug over den IJsel bij
Katexweer en voorts langs de Maas van de
spoorwegbrug boven Gennep tot- St. Andries.
Uit Maastricht wordt gemeld:
De Maas valt: in de laatste acht uur vier
c.M. De stand is nu 4.2. België seint lang-
zamen val.
Georges Clemenceau
Demosthenes was, in den volmaakten zin
des woords, een man. Dat is genoeg. Welbe
schouwd is het veel!
TORNADO BOVEN HOLLY-
WOOD.
ZES DOODEN, VELE GEWONDEN.
NEW YORK. 24 Nov. (V.D.) Hollywood ls
hedenmorgen vroeg geteisterd door een he
vige tornado. Vele huizen zouden totaal ver
nield zijn. Tot nog toe werden zes dooden
geborgen en werden twintig personen ge
wond. De schade zou ongeveer 1 millioen dol
lar bedragen.
INBREKERS UITGEBROKEN.
MET HULP VAN BUITEN.
In den nacht van Zaterdag op Zondag zijn
de 22-jarige Joh. van E. en de 17-jarige H.
G. beiden woonwagenbewoners uit het po'i-
tiebureau te Tubbergen ontvlucht. Deze beide
personen zijn beruchte inbrekers en waren
in arrest gesteld wegens een nach'.elijken
overval en diefstal.
Deze heeft ongeveer veertien dagen gele
den te Den Ham plaatsgehad.
De ontvluchting heeft plaats gehad met
hulp van buiten af. Zij waren opgeslo'en in
twee cellen achter de politiewoning. Een
deur geeft toegang tot een gang aan welke
beide einden de cellen zijn geplaatst. De
deur naar deze gang is van buiten af ver
moedelijk met een koper geopend. In de
gang hingen de sleutels van de cellen, zoodat
het heel gemakkelijk ging. toen men eenmaal
in de gang was de gevangenen te bevrijden.
De vluchtelingen hebben voor zij vertrek
ken zoowel de celdeuren als de gang 'eur
weer gesloten. Maandag zouden de belde ver
dachten ter beschikking van de JusMtie te
Almelo worden gesteld, doch toen men Zon
dagochtend in de cellen kwam, waren de vo
gel^ gevlogen.
DE DEBACTF VAN DF TT *VT)ELS- EN
LANDBOUWBANK
Te Gronlneen ls een comité van cred'teu-
ren in de Handels- en Landbouwbank opge
richt.
De aanvrage om surséance van beteMng
ten behoeve van de sDaarkas der Bank is
vertraagd doordat de lijst van 5000 credi
teuren nog niet samengesteld is.
ZAKELIJKE BEI AST'NG OP
HET BEDRIJF.
Het Comité van Actie teven de Zakehike
Belasting on het Bedrijf heeft zich met het
volgende adres tot den Haarlemschen Ge
meenteraad gericht:
Het Comité van Actie tegen de Zakelijke
Belasting op het. Bedrijf te Haarlem richt
zich bij deze, onder verwijzing naar vroeger
aan uwen raad gerichte en uitvoerig gemo
tiveerde adressen, andermaal tot uwen raad
om hem opnieuw met nadruk te wijzen op de
reeds zoovaak naar voren gebrachte onbil
lijkheid en onwenschelijkheid van de heffing
eener zakelijke belasting op het bedrijf.
Het zal uwen raad niet zijn ontgaan, dat
sedert ons laatste, in 1928 tot u gericht, re
quest het aantal gemeenten, waar deze be
lasting nog wordt geheven, weder verkleind
is en dat men met name in een belangrijke
cemeente als Utrecht thans ook tot afschaf
fing is overgegaan. Ons comité blijft ook
thans hopen, dat Haarlem dit goede voor
beeld ten spoedigste zal volcen. omdat deze
heffing vooral in een crisistijd, als wij thans
weder doormaken, afgescheiden van de
klemmende moreele bezwaren, die er tegen
kunnen worden ingebracht, ook financieel
voor vele bedrijven buitengewoon bezwaarlijk
is. .terwijl het bedrag, dat de gemeente uit
hoofde dezer heffing toevloeit, te Haarlem
in het totaal der begrooting van slechts ge
ringe betcekenis is.
In dit verband moge uw raad gewezen wor
den op het feit. dat B. en W. van Amsterdam
hoewel zich verzettende tegen een actie tot
geheele afschaffing, door een vijftal raads
leden gevoerd, zelf een voorstel aan den raad
dier gemeente hebben voorgelegd, om de be
drijven. die in een jaar met verlies hebben
gewerkt, voor die periode ontheffing van den
aanslag in de zakelijke belasting op het be
drijf te verleenen.
Ofschoon wij een dergelijke verzachting
van de heffing ten eenenmale onvoldoende
achten en ten volle op het standpunt blijven
staan, dat deze belasting, die op gronden van
billijkheid nooit had behooren te worden in
gevoerd. ten spoedigste weer geheel dient te
verdwijnen, verzoeken wij uwen raad er. naar
het voorbeeld van B .an W. van Amsterdam,
toe te besluiten, dat ln elk geval ook te Haar
lem deze onbillijkste van alle consequenties
van uitvoering der zakelijke belasting wordt
weggenomen.
Namens het Comité voornoemd,
w.g. M. A. JACOBSON.
Voorzitter,
W.g. P. W. PEEREBOOM,
Secretaris.
De zakelijke belasting op het bedrijf. Een
adres van fut Comité van actie aan den
Haarlemschen gemeenteraad.
(Ie blad, le pag.);
Het hooge water in Nederland.
(le blad, le pag.)',
De geheimzinnigheden ten aanzien ran Sor-
jet-Rusland. Litwinow's vertrek uit Cenève.
Het onderhoud Litwlnow-Grandi te MUaan.
(2e blad, le pag).
Tornado boven Hollywood. 6 dooden, vele
geivondcn.
(le blad, le pag.)
Ernstig mijnongeluk in Duitschland. 7 doo
den, 3 zwaar gewonden.
(le blad, le pag.).
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.; De Proveniershuisjes.
(le blad, le pag.)'
Electrificatie van Spoorioegen langs de lijn
HaarlemAlkmaar. De voltooiing nadert.
(4e blad, le pag.)
(Laatste berichten 2e pagina
le blad.)
HAARLEM, 25 November.
De Proveniershuisjes.
De Proveniershuisjes aan het Gr. Heiligland.
Met schrik hebben velen kennis genomen
van het plan om de Proveniershuisjes aan
het Groot Hei igland grootendeels af te bre
ken ten bate van een uitbreiding van het St.
Elisabeths Gasthuis. Alleen de gevels en ge
deelten van de daken zouden volgens dit
plan overblijven. Het is dan ook geen wonder
dat het bestuur der vereeniging Haericm on
middellijk een adres tot den gemeenteraad
heeft gericht, waarmee de Bond van Ncder-
landsche Architecten telegrafisch zijn in
stemming heeft betuigd. De Schoonheids
commissie heeft zich ook in de zaak doen
gelden, B. en W. hebben zich tot Rogenten
van het Gasthuis gewend, en Regenten heb
ben blijk gegeven dat zij het belang van de
zaak ten vol.e beseffen.
Want ik verneem dat zij dezer dagen een
nieuwe deskundige in de zaak hebben ge
haald. met name den bekenden architect
ir. Gratama en dat deze thans het vraag
stuk in onderzoek heeft. Er wordt van offi-
cleele zijde nogal geheimzinnig over het ge
val gedaan, maar de reputatie van ir. Gra
tama geeft de geruststellende verwachting,
dat nu wel alles gedaan zal worden om een
der schoonste monumenten van oude bouw
kunst, die onze stad bezit, ongemoeid te la
ten,
Behalve de Proveniershuisjes aan het
Groot Heiligland is ook het mooie oude
huisje aan de Kleine Houtstraat no. 116 in
gevaar van ondergang geraakt. Dit zou we
gens bouwvalligheid afgebroken worden.
Een andere oplossing ls: restaureeren, waar
bij het oude scrupuleus bewaard blijft. Dat
kan alleen geschieden onder leiding van een
zeer bekwaam architect, die ervaring van
dezen moeilijken arbeid heeft. Laten wij ho
pen dat ook dit huisje gered zal worden.
De zaak is lngewlkk"'i. nic- alleen om Jat
uitbreiding van ziekenhuisruimte een vcr-
eischte is maar ook omdat van het oor
spronkelijke daarvoor opgemaakte bouwplan
al gedeelten zijn uitgevoerd. Dit maakt het
natuurlijk veel moeilijker, de rest te herzien.
Volgens het eerste plan zouden de Prove
niershuisjes ln hun geheel, dus met gevels
en al, worden afgebroken. Interventie van
's Rijks Monumentenzorg bereikte alvast de
redding der gevels. Daaruit moet natuurlijk
niet afgeleid worden, dat. 's Rij'.:-, Monumen
tenzorg zich jou kunnen vereenigen met af
braak van de rest dus met het ontstaan
van een situatie, die zeer sterk aan een af-
deeüng „Oud-Holland" in het Lunapark van
De zonderlingste geruchten over een mogclij ken militairen opstand in Rusland doen de
ronde. Achteraf blijkt het bericht, dat Stalin vermoord werd. ongegrond geweest te zijn.
Hierboven 'n kijkje op 't Kremlin in Moskou, 't Plein is overstroomd door mannen van het
roode leger. Op deze plaats zouden de vorige week ernstige onlusten onderdrukt zijn. Men
dient dergelijke berichten echter met de grootste reserve te beschouwen.