l&ifmcózb tfluyfoi 2peau£cuoi&,25 ct peh AoJttpcmd
CACHET
irFAIVRE
STADSNIEUWS
SIERADEN
ANDRÉA ENM00SBÏ
STRIJDENDE ZIELEN.
HAARLEM'S DAGBLAD
VRIJDAG 5 DECEMBER 1930
EEN MERKWAARDIGE
JURIDISCHE KWESTIE.
Verkeerde toepassing der
competentie?
EEN ERNSTIGE AANRIJDING TE
HEEMSKERK.
Een merkwaardige juridische kant was er
aan een aanrijdingszaak, die Donderdagmid
dag voor de Haarlemsche Reohtbank behan
deld werd.
De kantonrechter te Haarlem heeft een
Inwoner van Heemskerk in eerste instantie
veroordeeld tot een geldboete van f 30 of een
(heoMenisstraf van 30 dagen (terzake van
overtreding van de Motor- en Rijwielwet.
Hem was namelijk ten laste gelegd op den
Rijksstraatweg te Heemskerk met zijn zes-
wielig motorrijtuig op Q Augustus 1930 niet
voldoende naar links te zijn -uitgeweken bij
het inhalen van een rijwiel, waardoor een
aanrijding met dat rijwiel is ontstaan.
Verdachte was van dit vonnis in appèl ge
komen.
De officier van Justitie, mr. W. M. Paarde-
kooper Overman vond het wenschelljk om
als getuige den aangeredene zelf te hooren,
doch het bleek, dat deze getuige zich als ge
volg van de aanrijding nog steeds in het
ziekenhuis bevindt.
De officier concludeerde hieruit, dat er
tengevolge van ae aanrijding zwaar lichame
lijk letsel ls ontstaan en is hier dus niet
sprake van overtreding der motor- en rij
wielwet, doch van het wetboek van straf
recht, m.a.w. de kantonrechter had van dezé
zaak in eerste Instantie geen kennis mogen
nemen en de Rechtbank ls niet bevoegd om
er in tweede instantie over te oordeelen, aan
gezien zij het in eersten aanleg had moeten
doen.
De Rechtbank begaf zich ln Raadkamer en
daarna deelde de president mr. Sluis mede,
dat van zwaar lichamelijk letsel ter zitting
nog niets gebleken ls. zoodat eerst de getui
gen gehoord moeten worden.
De officier van Justitie en de verdediger,
mr. dr. P. A. Roeper Bosch, vereenigden zich
hiermede volkomen.
De eerste getuige, de Rijksveldwachter J.
Samplonlus uit Heemskerk, bevestigde nu,
dat de aangeredene zwaar lichamelijk letsel
heeft gekregen. Zijn linkerbeen is op ver
schillende plaatsen gebroken, er zaten vleesch
resten van het been aan het frame van de
fiets, er lag een plas bloed op straat en de
man vertoeft thans nog ln het Roode Kruis
Ziekenhuis te Beverwijk, zoodat hij zijn
bezigheden Als teekenaar al dien tijd niet
heeft kunnen waarnemen. De geneesheer dr.
Biiller heeft zelfs aanvankelijk verklaard er
nog niet zeker van te zijn, of het been niet
geamputeerd zou moeten worden en daar
omtrent bestaat thans zelfs nog geen vol
komen zekerheid.
Wat, de aanrijding zelf betreft, het slacht
offer, L, Kluft, reeds links van een ander
op het fietspad, toen de auto van verdachte,
waaraan een aanhangwagen gekoppeld was,
hem achterop kwam.
Drie getuigen, die naast en achter het
slachtoffer gefietst hebben, verklaarden, dat
de auto schuin jiaar rechts reed, op den
heer Kluft in. Deze kwam met den zijkant
van de vrachtauto in aanraking, viel en
bleef met een gebroken linkerbeen liggen.
Per auto is hij naar Beverwijk vervoerd. Sig
nalen heeft geen der vier fietsers gehoord,
bovendien hebben zij van de nadering van de
vrachtauto niets gemerkt, voor het ongeluk
gebeurde.
Verdachte en een getuige, die naast hem
gezeten heeft, gaven eveneens op van het
ongeluk niets te hebben bemerkt, en to zijn
doorgereden, doch dit, verklaarden zij uit ae
omstandigheid, dat de zwaar geladen zes-
wielige auto zoo'n lawaai maakte.
Onverklaarbaar kwam het den president
gezien beide verklaringen dan voor. dat de
aangeredene en diens metgezellen het lawaai
niet gehoord hebben.
Hoe de eigenlijke aanrijding geschiedde
heeft niemand gezien. Wel meende een der
getuigen, dat hij de auto een zwenking naar
rechts heeft zien maken.
De getuige, die mede ln de auto had gezeten
gaf op, dat verdachte twee signalen heeft
gegeven, voor hij de fietsers naderde.
Een getuige a décharge wist te vertellen,
dat een der getuigen a charge die achter het
slachtoffer heeft gereden na het ongeluk
tegen verdachte heeft opgemerkt .De chauf
feur kan er niets aan doen. Wij hadden
achter elkaar kunnen gaan rijden".
Deze getuige a cherge zeide echter zich
hiervan niets te herinneren.
Het Openbaar Ministerie herhaalde thans
zijn vordering tot onbevoegd verklaring van
de Rechtbank om in deze appélzaak vonnis
te wijzen, daar gebleken is, dat de aange
redene zwaar lichamelijk letsel bekwam.
De verdediger slbot zich daarbij wederom
aan, doch de president bood hem toch de
gelegenheid om over de zaak zelf te plei
ten.
Mr. Roeper Bosch stelde de vraag: Is de
wielrijder misschien zelf tegen de auto aan
gereden in stede van de auto tegen hem?
Hij meende deze vraag bevestigend te kun
nen beantwoorden. Volgens een deskundige
is het zeer moeilijk om met een zwaren wagen
als die van verdachte een zwenking naar
rechts te maken. Er is dus geen enkele aan
leiding voor verdachte geweest, om dit te
doen.
De flets demonstreerende trachtte pleiter
uit een beschadiging aan de linkerzijde van
het stuur aan te toonen, dat de aangeredene
naar links opgestuurd heeft. Aan die zijde toch
is de fiets verder niet beschadigd, hetgeen
volgens pl. wel het geval zou zijn geweest
indien de fietser naar rechts, of rechtuit was
gereden.
Dat het been van Kluft wel geblesseerd
werd vindt pl. in dezen gedachtengang ook
zeer verklaarbaar, daar de man, opsturende
naar links in de gemaakte bocht het been
even zou hebben laten sleepen, zooals dat bij
jongelui gebruikelijk ls.
De aan verdachte ten laste gelegde aan
rijding acht pL dus niet bewezen en hij ein
digde met vernietiging van het vonnis van
den Kantonrechter en vrijspraak te vragen,
voor het geval, dat de Rechtbank zich niet
onbevoegd verklaart.
De uitspraak werd bepaald op 18 Decem
ber.
TWEE JUBILEA BIJ DE FIRMA
ENSCHEDé.
Heden zijn de heeren H. A. Appelboom en
L. J. M. van Velthuysen 25 jaar ter zetterij
van de firma Joh. Enschedé en Zonen werk
zaam.
Een commissie, uit het personeel van de
zetterij gevormd en bestaande uit de heeren
H. Rijkens en J. V. van Acker, heeft beide
jubilarissen dezen morgen per auto van hun
woningen gehaald. Op de zetterij werd het
woord gevoerd door den heer H. Rijkens, die
den heer Van Velthuysen een zilveren hor
loge mpt ketting en den heer Appelboom
een staande schemerlamp met kap aanbood.
Tenslotte werden zij ten kantore van den
heer H. J. D, D. Enschedé ontvangen. Deze
wensciite hun van harte geluk met hun Jubilea
en overhandigde ieden, de gebruikelijke enve
loppe met inhoud.
IIERLJK VAN MATEN EN GEWICHTEN.
De wettelijk voorgeschreven herijk van
maten en gewichten zal ln 1931 voor de vol
gende plaatsen geschieden op de er achter
genoemde data:
Haarlem (behalve Spaarndam): eiken
Maandag, Dinsdag, Woensdag, Donderdag en
Vrijdag van 12 Januari tot en met 6 Maart.
Zandvoort: 9, 10 en 11 Maart.
Heemstede: 12 en 13 Maart.
Bennebroek (voor Vogelenzang en Ben-
nebroek). onderscheidenlijk 16 en 17 Maart.
Nleuw-Vennep: 18 en 19 Maart.
Hoofddorp: 20, 23, 24, 25 en 26 Maart.
Halfweg: 20 en 21 April.
Spaarndam: 22 April.
Ovérveen: 23 April.
Bloemendaal: 27 April.
Santpoort-: 28 en 29 April.
IJmuiden: 1, 4, 5. 6, 7 en 8 Mei.
LJmulden-Oost: 11, 12, en 13 Mei.
Velsen-Noord: 18, 19 en 20 Mei.
Wijk aan Duin: 21 Mei.
Wijk aan Zee: 22 Mei.
Beverwijk: 26, 27, 28 en 29 Mei.
INGEZONDEN' MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
Waarom tijden
Een enkel
VAN
heeft een onmiddelijke
pijnstillende uitwerking bij
KOORTS
HOOFDPIJN
RHEUMATIEK
ZENUWPIJNEN
PIJNLIJKE MENSTRUATIE
Onschadelijk voor
het organisme
ONS DUINWATER.
B. EN W. ZIJN TEGEN HET SOC.-DEM.
VOORSTEL TOT VERLAGING VAN DE
TARIEVEN.
Op 21 November 1929 hadden de soc.-dem.
raadsleden J. Joosten. M. H. Groenendaal, H.
de Vos'en W. G. v. Vliet, het volgende voor
stel ingediend:
De Raad der gemeente Haarlem,
van oordeel, dat de prijs van het duinwater
te hoog geacht kan worden om te bevorde
ren, dat de bevolking, meer dan tot heden,
ook op eigen lichaam de hoog geroemde Hol-
landsche zindelijkheid toepast, noodigt Bur
gemeester en Wethouders uit, de Commissie
voor de Bedrijven een advies te vragen over
een zoodanige wijziging van de tarieven, dat
boven een gemiddeld verbruik voor andere
huishoudelijke doeleinden een prijs wordt
vastgesteld, die minder dan tot heden een
beletsel zal zijn om water te gebruiken voor
badgelegenheden in de woningen.
Thans brengen B. en W. praeadvies uit. Zij
merken allereerst op, dat zeer bijzondere
omstandigheden er toe hebben geleid, dat
hun Col'ege eerst thans in de gelegenheid is,
na advies van de betreffende Commissie van
bijstand, over deze aangelegenheid het ge
vraagde prae-advies uit te brengen.
Wat thans de zaak zelf betreft, verklaren
B. en W. zich in het algemeen gaarne te ver
eenigen met elk streven, dat er op gericht is
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
m ZILVER EN BRONS
LANGE5 PELDEN
brocne5,hangers«3;.3
GR.H0UT5TR. 163 TEL.12393
de bevolking te doordringen van de noodza
kelijkheid de Hollandsche zindelijkheid ook
zooveel mogelijk op het eigen lichaam te be
trachten. Of de tekortkomingen, welke op
dit punt soms nog kunnen worden gecon
stateerd. moeten worden toegeschreven aan
een te hoogen prijs van het water, zoodat ter
bevordering dezer zaak in de eerste nlaats
verlaging van den waterprijs noodig is.
meent het College echter te moeten betwij
felen.
De prijs van het Haarlemsche duinwater
mag het werd reeds herhaa'delijk bij vo-
riee gelegenheden geconstateerd ln verge
lijking met de prijzen in andere gr>me°nten.
zeker niet hoog worden genoemd. Het tarief
ls alleen zoo gesteld, dat de onkosten aan de
waterwinning en -distributie verbonden, ln
het aleemeen vo'doende worden gedekt.
Al moge. in afwijking der beerootlneen,
het waterleidingbedriif enke'e jaren een klei
ne bate hebban oogeleverd, tengevolge van
voor dit bedrijf zeer gunstige weersomstan
digheden. aan het beginsel, dat geen winst
wordt beoogd, deen d5e toevall'ze omstandig
heden niets af. B. en W. wenschen zeer zeker
dit beginsel ook in de toekomst te handha
ven. De financieele uitkomsten over het jaar
1930, dat weinig zomersche dag°n bracht,
zullen wat het waterleidingbedrijf betreft,
"oo goed als zeker van dien aard zijn, dat
geen noemenswaardige winst wordt behaald.
Waar de watemrijs op deze wijze is vast
gesteld, ls het duidelijk, dat prijsverlaging
voor een deel van het geleverde water onver
mijdelijk ten gevolge moet hebben, verhoo
ging van den prijs van het overige deel, ten
zij men de financieele basis der begrooting
zou wihen aantasten.
Daarbij komt, dat in afwijking ook weer
van gas en electriciteit, goed water in deze
streek niet in onbenerkte hoeveelheid voor
radig en leverbaar is, zoodat er in het alge
meen geen aanleiding bestaat een verbruik
te bevorderen, uitgaande boven de werkelijke
behoefte.
Het Haarlemsche watertarief is niet alleen
niet hoog. doch vertoont bovendien deze
«igenaardigheid, dat het voor de kleine ver
bruikers voordeeliger is dan voor de groote.
Doordat nl. in den prijs van 36 ct. per M3.
een zoodanig bedrag aan meterhuur is ver
disconteerd, dat de gemiddelde verbruiker
(24 M3. per jaar) tevens een normale huur
voor ziin meter betaalt, is het- gevolg, dat de
verbruiker van een betrekkelijk groot aantal
éénheden tot een abnormaal hooge meter-
huur komt.
Waar het bestaande tarief overigens door
zijn eenvoud en doeltreffendheid alle aan
beveling verdient-, meet die or.ge'ljkheid. wel
ke niettemin een zekere onbillijkheid is, ln
dit geval worden aanvaard.
In het bijzonder dus voor kleine verbrui
kers. en dat zijn wel in de eerste plaats de
genen op wie de voorstellers doelen, is het
huidige tarief niet onvoordeelig.
Met de gedachte nu verder, dat voorname
lijk de prijs de menschen zou weerhouden
van een ruimer gebruik van water, kunnen
B. en W. niet medegaan, omdat de feiten zeer
duidelijk in een andere richting wijzen. Bij
onderzoek is nl. gebleken, dat van de ruim
29.000 waterverbruikers ongeveer 8000 niet
komen ?an het minimum van 24 M3. per Jaar
dat een ieder verdicht is ts komen aan het
minimum van 24 M3. per jaar, dat een ieder
verplicht is te betalen. Niettegenstaande deze
personen dus zonder eenige meerder kosten
hun waterverbruik zouden kunnen opvoeren
t-ot gemiddeld 6 M3. per kwartaal, gaan zij
daartoe niet over en blijkt in die gezinnen
dus op dit oogenblik geen meerdere behoefte
aan water te bestaan. Een en ander vindt
zijn verklaring hierin, dat niet ln de eerste
piaats de prijs van het water, doch andere
factoren den omvang van het waterverbruik
bepalen, b.v. de mogelijkheid om al dan niet
een badinstallatie ln huls te hebben, hetzij
om de afwezigheid van de daartoe noodige
ruimte, hetzij wegens de gemakkelijk bereik
bare gelegenheid om buitenshuis te baden in
de verschillende douchebadhuizen en zwem-
gelegenheden, welke hier reeds sedert jaren
bestaan.
De zaak, welke de voorstellers voorstaan,
en welke ook het College van B. en W. in het
algemeen steunt, wordt het beste gediend,
door goede overheidszorg voor de volksbad
huizen en zweminrichtingen, samengaande
misschien met passende reclame voor de dou
che -apparaten. welke het Gem. gasbedrijf en
het- G EB. in huurkoop beschikbaar stelt.
Verlaging van den duinwaterprijs, op zich
zelf financieel onverantwoord, zou alleen
voordeelig zijn voor een groep van gTOotere
verbruikers, die zich hier echter niet over
een te hoogen waterprijs heeft te beklagen.
Daorcm stellen B. en W. voor om het voor
stel Joosten e.a. niet aan te nemen.
DE AANKOOP DER JANSKERK.
HUISVESTING VAN HET GEM. ARCHIEF.
Toen aan B. en W. bekend was gewoon,
dat de Diaconie der Ned. Hervormde g*.
meente te Haarlem van Kerkvoogden van die
kerkelijkegemeente de Janskerk met bij be-
hcorend gebouwen had aangekocht met d?
bedoeling deze te doen sloo^n, om daarri
op den vrij komenden grond te doen bouve-
wonineen voor ouden var dagen, hebber, zij'
getracht te voorkomen, dat aan deze plannen
uitvoering zou worden gegeven. Immers eVa
en an^er zou teneevolge hebben, dat een fc.
langrijk bouwwerk, dateerend van het be?ïn
van de 14e eeuw. uit één van de oudste ee-
deelten onzer stad. waarmede het als hei
ware is sameneegroeid. verdwijnt. Voorts zoj
dan tevens verloren gaan de tegen de ke-'j
aangebouwde kosterswoning, van welke de
ren a tssance -arch it ec tuu r zich zoo goed aan
sluit te«ren de kerk-architectuur.
Het bleek B. en W., dat !n dit eeval aan
koop van de gebouwen door de gemeente, de
aangewezen weg was.
Mede in verband met het feit. dat dezer
zijds reeds eeruimen tijd werd uitgezien naar
een geschikt in het centrum der gemeen-
te gelegen gebouw, waarin het archief der
gemeente zou kunnen worden ondergebracht
hebben B. en W. met gemelde Diaconie over
den aankooo van de Janskerk c.a. on
derhandeld. Het resif taat van een en ander
ls geweest, dat de Diaconie zich bereid heelt
verklaard de Janskerk met bijbehoorende ge-
bouwen, open grond en erf, aan de Jans.
straat aan de gemeente in koop af te staan
tegen een bedrag van f 35.000 Behoudens
machtiging van andere Kerkelijke Colleges
zal in dezen koop begrepen zijn: het eiken-
houten portaal aan de oostzijde der kerk;
het glas in lood-wapen der familie Braaken-
burg van Backum aan de oostzijde der kerk;
de zerken met familiewapens, gilde- en huls-
merken: drie ijzeren kogels in den kerkmuur
en één in den buitenmuur; het ijzeren beslag
op de le deur (binnenzijde en op de 2e deur
der Janskamer; het ijzeren beslag op de deur
(buitenzijde) aan de westzijde der kerk; hei
anker, voorstellende 1661 in den buitenge
vel: de trotseerloodjes; het ijzeren kruis op
het dak (koorzijde)de eikenhouten deur is
de gang; alsmede het halfrond kastje in de
Jans kamer.
Uit het voor de raadsleden ter inzage ge
legd plan hetwelk in overleg met den ar
chivaris der gemeente is ontworpen blijkt,
dat het archief in bovenbedoelde gebouwer.
geschikt kan worden ondergebracht. De
eigenlijke archiefruimte is geprojecteerd in
het gedeelte van de kerk hetwelk grenst aan
de Jansstraat. Aan het overblijvende gedeel
te van de kerk behoeft voor zoover h«
interieur betreft niets te worden veran
derd.
De aan de verbouwing verbonden kosten
zijn geraamd op f 42.000. De restauratie-kos
ten van kerk en kosterswoning zijn geraamd
op f 11.000.
In verband met het bovenomschrevens
me enen B. en W. den raad te moeten voor
stellen hen te machtigen om de Janskerk ca.
voor de gemeente aan te koopen voor f 35.000
en tevens een crediet van f 53.000 te onzer
beschikking te stellen voor de verbouwing en
restauratie.
B. en W. merken hierbij op, dat aan het
Rijk en de Provincie is gevraagd om een bij
drage in de kosten van aankoop en restaura
tie van de Janskeirk c.a De Minister van On
derwijs, Kunsten en Wetenschappen heeft
zich bereid verklaard te pevorderen, dat ten
behoeve van den aankoop, een bijdrage wordt
verleend uit 's Rijks kas Van f 5000.
Op het verzoekschrift aan genoemden Mi
nister om in de restauratiekosten een bij
drage te mogen ontvangen van ten minste
f 2500, mochten B. en W. nog geen beschik
king ontvangen.
Van Gedeputeerde Staten der provincie
Noord-Holland ontvingen B. en W. bericht,
dat de Provincie niet zal bijdragen in de kos
ten van aankoop en restauratie.
JUBILEUM A. STOFFER.
Naar wij vernemen zal de heer A. Stoffer,
klerk bij den Incassodienst, op 1 Januari a.s-
25 jaren in gemeentedienst zijn.
De heer Stoffer was tot de annexatie in
dienst der gemeente Schoten; eerst als agent
van politie en later als metercontroleur-
geldophaler bij het gasbedrijf, bij welken
dienst de a.s. jubilaris ten slotte als klerk
werkzaam werd gesteld.
Na de annexatie werd de heer Stoffer te
werk gesteld bij den Incassodienst als klerk.
De heer Stoffer is een algemeen geacht en
bij superieuren en collega's in hoog aanziet
zijnd ambtenaar. Het zal hem op 1 Januari
stellig niet aan belangstelling ontbreken.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 Ct». per regel.
FEUILLETON.
ROMAN VAN HUGO BETTAUER.
(Nadruk verboden).
2)
De hoogste, ambtenaar van de Berlijnsche
recherche keek den ma-geren, bijna geheel
grijs schijnen den en geheel in hot grijs ge-
kleeden man .geïnteresseerd aan.
Je drukt Je zeer voorzichtig uit, Krause!
Zoo op het oog zou het gaanWil Je dus
het geval op je nemen?
Wel zeker, het lijkt me ernstig genoeg,
om me er voor te spannen.
Dr. Clusius .lachte en knikte tevreden.
Wat bon je nu het eerst van plan te
gaan doen?
Nogal duidelijk, dokter! Morgenochtend
moeten hier in deze kamer de achtergelaten
voorwerpen der verdwenen vrouwen en de vier
hospita's, bij wie ze gewoond hebben, zoo
mode de portier uit de Motzstrasse aanwezig
zijn. Nou, voor het geklets van die vier dames
kan ik nu al bang zijn! Maar daar moe en
we doorheen zien te komen en dan ga ik er
op losl
Die woorden „dan ga ik er op los" bevielen
den chef zóó buitengewoon, dat hij zich ver
genoegd ln de handen wreef. .Ik ga er op
ios" dat beteekende bij Krause. dat hij
de apathische Nurks, zich tot. oen niet *.e
temmen speurder ontpopte, die niet eerder
zou rusten, alvorens het doel. dat hjj na
streefde geheel te hebben bereikt.
Joachim von Dengern, alias Krause.
Terwijl dr. W. Clusius zich ln zijn geheele
persoonlijkheid niet in bijzondere mate van
andere politie-ambtenaren in groote steden
onderscheidde, had Krause in geen enkel
opzicht ook maar iets van dien beambte der
geheime recherche, dien men detective pleegt
te ncemen. En zijn carrière, zijn levensge
schiedenis en zijn ontwikkeling, waren wel
van een heel bijzondere soort. Maar, zelfs de
enkele ingewijden wisten niet meer van hem.
dan dat Krause heelemaal niet Krause heet
te, doch dat dit slechts een door hem aan
genomen naam. was, en dat hij aanvanke
lijk allerminst scheen voorbeschikt om, niet
van achter de groene tafel, maar in het volle
leven, met inspanning van alle -krachten
misdadigers te moeten achtervolgen. De
eenige, die ln het roode gebouw aan de
Alexanderpiatz nauwkeurig op de hoogte
was, was dr. Clusius en aan dat dat feit moest
het dan ook worden toegeschreven, dat hij
den soms onuitstaanbaren Krause warme ge
negenheid, ja zelfs sympathie en hoogach
ting toedroeg.
Krause was een ongelukkig mensch, wiens
gezondheid dusdanig geknak: was, dat aan een
volledig herstel niet meer kon worden ge
dacht. Hij heette ln werkelijkheid Joachim
von Dengern, was een spruit van een niet in
bijzondere mate met aardsche goederen be
deelde, maar des te voornamer familie, die
haar telg een jaar bij de garde kurassiers
had gezien, waarna hij reserve-luitenant
was geworden, tot hij zijn Juridische studiën
had beëindigd, waarna een uitstekende be
trekking op het bureau van een bekend Ber-
lijnsch advocaat, dr. Rodenbach, voor hem
open stond. Krause was Jong. had ln Pom-
meren een broer, die door een goed huwe
lijk heel rijk was geworden; er werd dus een
gokje gewaagd, men gaf voor zijn genoegens
wat meer geld uit dan de middelen eigen-,
lijk wel toelieten, van tijd tot tijd werd de
tien jaar oudere broer eens over een
leeninkje geïnterpelleerd, men kwam vaak
min of meer onuitgeslapen en te laat op
het bureau of op de rechtbank kortom,
Krause leefde zoo en niet slechter dan
honderden andere referendarissen, die van
adel zijn, voor jolige geschikte jongelui door
gaan en die zich tot taak hebben gesteld,
van hun jonge leven eerst nog eens te genieten
alvorens zich door het huwelijk aan banden
te laten leggen.
Tot er op zekeren dag geheel onver
wacht iets vreeselijks gebeurde. Dr. Roden
bach had in verband met een proces van een
cliënt een depót van ettelijke millioenen
mark in baar geld ontvangen. Dit bedrag
deponeerde hij ln tegenwoordigheid van zijn
jongen assistent, dr. Joachim von Dengern,
in een ijzeren brandkast, bij welke gelegen
heid hij opmerkte, dat het eigenlijk zeer on
voorzichtig was dergelijke sommen ln huis te
houden, temeer daar de brandkast verouderd
was en een in het vak groot geworden in
breker zeker maar weinig moeilijkheden in
den weg zou leggen. Een opmerking waarmee
Joachim von Dengern slechts plichtmatig
kon instemmen, omdat het hem tegelijkertijd
door het hoofd ging. dat hij de laatste dagen
weer leelljk op zwart zaad zat en best een
deel van dit kapitaaltje zou kunnen gebrui
ken. Op dienzelfden dag was er veel te doen;
tal van werkjes, die volgens den referendaris
gerust eenige dagen hadden kunnen wach
ten. maar naar hot oordeel van dr. Roden
bach onmiddellijk moesten worden afgedaan
Joachim von Dengern moest dus overwer
ken en zoo kwam het. dat hij vlijtig in het
bureau aan het werk was. toen zijn chef zich
reeds lang een plaats in dc opera verzekerd
had cn de andere, minder met werk over
laden employés oveneens de bureaulokalen
hadden verlaten. Dies nam hij, zooals steeds
in dergelijke gevailen, den tweeden kan.oor-
sleutel mee naar huLs, nadat hij alle deuren
zorgvuldig had afgesloten terwijl de oude
concierge, August, die reeds bij het krieken
van den dag placht te komen, en dr. Ro
denbach zeif de andere sleutels in hun bezit
hadden.
Den volgenden dag trof Joachim von Den
gern. toen hij na een verboemelden naoht
ietwat bleek en nerveus binnenkwam, het
bureau in een chaotischcn toestand. Er was
iels ontzettends gebeurd. De brandkast was
met behulp van primitieve instrumenten
opengebroken en de Inhoud verdwenen. Dr.
Clusius, destijds nog gewoon inspecteur van
de recherche, leidde het onderzoek en wLst
binnen een uur hoe de vork in den steel zat.
Slechts de referendaris Joachim von Dengern
kon de dader zijn! Hij alleen was op de
hoogte geweest van de aanwezigheid van mil
lioenen in de brandkast, hij was alleen in
het bureau achtergebleven en hij wist precies
dat er in een van de vertrekken op een
actenkast een stoffige kist met gereedschap
stond, waarvan, zooals duidelijk kon worden
nagegaan, bij den inbraak gebruik was ge
maakt, von Dengern stak diep ln de schul
den, had op 'n nieuw verzoek om hem wat gele
te leenen van zijn broer een aan duidelijk
heid niets te wenschen overlatend weigeren,
antwoord ontvangen, hij leidde trouwens ove:
het algemeen een duur leven kortom, zijr
arrestatie was volkomen gerechtvaardigd.
Hoezeer gerechtvaardigd bleek wel. toen mer.
bij zijn fouilleering in den binnenzak van
zijn overjas een stapeltje bankbiljetten vond
en het kostte niet veel moeite om vast te
stellen, dat deze biljetten deel hadden uitge
maakt var. het bxlrag, dat dr. Rodenbach
van zijn cliënt in depót had ontvangen.
Tevergeefs zwoer Joachim von Den
gern den rechter-commissaris en later ook
de rechtbank, dat hij er geen idéé van had.
hoe die banknoten in zijn zak waren gekomen;
tevergeefs schreeuwde hij telkens weer op
nieuw, dat hij onschuldig was. Het door dl
Clusius verzamelde bewijsmateriaal was te
bezwarend en von Dengern werd tot vier Jaar
gevangenisstraf veroordeeld. Ietwat hard,
maar toch zooals dat een oprecht man van
karakter betaamde, was in zijn tijd de houdinj
geweest van den ouderen broer van Joachini,
die op een schriftelijke jammerklacht, waario
de veroordeelde hem bij alles, wat hem heiiiT
was, bezwoer, dat men hem onschuldig ha.
veroordeeld, slechts in lapidalreh stijl had
weten te antwoorden: „Doe me één genoe
gen en val me niet meer lastig met epistel,
welke ik slechts met afschuw ter hand kan
nemen. Ik heb geen broeder meer! Mijn broer
Is gestorven cp den dag, dat hij mijn naam
door het slijk haalde!"
In de drie lange jaren van zijn opslui
ting één jaar werd hem wegens voor
beeldig gedrag kwijtgescholden plakte
Joachim von Dengern vlij tig suikerzakjes, boni
hij bijbeltjes in en leerde hij vetergaatjes ls
het bovenleer van schoenen maken. En on-
dertusschen dacht hij na, overdag bij het
werk en 's nachts, wanneer de gevangenis
van de woeste droomen der van hun vrij
heid beroofde menschen dreunde. Steeds
weer dacht hij aan een en hetzelfde: H«
zal ik mijn onschuld kunnen bewijzen, hoe
cas ik feiten, vermoedens, nietige gebeu:te-
nissen zoodanig ineen, da zij eens een be*
'angrljke getuigenis voor m(j kunnen af'eg-
gen? In zijn hoofd papier werd hem voor
dergelijke dwaze dingen niet verstrekt
zette hij het stuk in elkaar, waarmee hij op
nieuw rechtsingang ln zijn zaak zou verzoe
ken en dit stuk werd steeds omvangrijker:
het werden tenslotte honderd vellen machine
schrift. welker inhoud hij elk oogenblik uil
zijn hoofd kon opdreunen.
(Wordt vervolgd.).
