BEDRIJFSWINSTEN EN TARIEVEN.
Elecfrr©!"*
Model XH
Haarlem - Kruisweg 70c - Tel. 14271
HAARLEM'S DAGBLAD DINSDAG 16 DECEMBER 1930
Doorgaande verhooging der hedrijftwinsten niet wenschelijk.
Het bezwaar van vastrecht.
Het door mij in begin September verde
digde praeadvies over: Gemeentelijke be
drijfswinsten, bij gelegenheid van het con
gres van den Koninklijken Nederlandse*°n
Middenstandsbond heeft heel wat critiek
imoeten doorstaan en was velen blijkuaar
niet welgevallig. Na mijne verdediging
mocht ik het genoegen smaken, dat mijn
conclusies werden aangenomen. De commen
taren, welke daarna verschenen zijn, heb ik
ontbeant-woord gelaten, maar vergeten zijn
zij niet. Toch Ls er op het oogenblik alle
aanleiding enkele punten onder de aan
dacht te brengen, welke verband houden
met mijn in bovengenoemd praeadvies
geuite beweringen. Een mijner opmerkingen
was deze: afschaffen der bedrijfswinsten is
theoretisch misschien wel, practisch niet
mogelijk, omdat voor de gemeenten, die
daartoe zouden willen besluiten, het bijeen
brengen der financieel© touwtjes dan wel als
onmogelijk beschouwd moet worden. Daar
naast zou het zelfs zeer de vraag zijn, of
de middenstand (en voor hem was dit prae
advies immers geschreven) wel gebaat zou
zijn bij een sterke daling der bedrijfswinsten
en een daarmede gepaard gaande verhoo
ging der directe belastingen, aangezien toch
deze zelfde middenstand belang heeft bij
een goed gesitueerde en dus ook goed be
taalde arbeidersbevolking. Dit beteekent niet
dat een verhooging van de bedrijfswinsten,
jaar in jaar uit, mij wenschelijk voorkomt,
allerminst. En het is juist dat feit, waarop
lk in 't bijzonder de aandacht wil vestigen.
Men zal zich afvragen: bestaat daarvoor
aanleiding? en dan is het antwoord: onge
twijfeld: ja. In dit verband zij slechts óp
een drietal feiten gewezen, die mijn opmer
king stavenfeiten van geheel uiteenloo
penden aard.
In de eerste plaats volge onderstaand een
tabel van de bedrijfswinsten van "net ge
meentelijk Electriciteltsbedrljf te 's-Graven-
hage over de laatste vijf jaren:
Jaar
1925
1926
1927
1923
1929
Kapitaal op
21 December
16,6 millicen
17.1
16.9
17,7
17,5
Winst In van 't
absoluut kapitaal
3.041.000
3.601.000
3.784.000
3.835.000
4.374.000
18,3
S: 21.1
22.4
21,7
25,0
Ter verduidelijking diene nog het volgen
de: bovengenoemde winsten worden in de
bedrijfsrekenlngen aangetroffen als saldi.
Daarnaast komt in deze rekeningen ook nog
een post voor „uitkeeringen aan de gemeen
te", waaronder als lasten voor het bedrijf
voorkomen de vergoedingen aan de ge
meente voor gebruik van den grond voor
kabels enz., de z.g. retributiën. Deze retribu-
itiën zijn gecamoufleerde winstuitkeeringen
aan de gemeente. Brengt men deze in reke
ning en zoo behoort het, dan komt men tot
de navolgende opstelling;
In van 't
kapitaal
20,8
20,5
S: 24 0
24,3
27,7
1925
1926
1927
1928
1929
Winst absoluut
3.456.203,2-1
4.025.400,26
4.232. 57.53
4.303.888,85
4.854.965,93
Deze cijfers laten aan duidelijkheid niets te
wenschon over.
En wat leerde de behandeling van Hoofd
stuk XIII der Amsterdamsche gemcentebe-
grooting? Dat de heer Carels moest opmer
ken, dat Burgemeester en Wethouders wel
t-ot «en winstpercentage van 9.89 kwamen
voor het gemeentelijk electriciteitsbedrijf,
doch dat dit feitelijk 21 moest zijn, omdat
het kapitaal der G. E. W., 82 millioen gulden
ruim, door afschrijvingen is teruggeloopen
tot 39 millioen, waarop Wethouder Dr. Wi-
baut o.m. antwoordde: „als die 15 millioen
bedrijfsultkeeringen er eens niet waren,
jnoesten ze uit de belastingen komen".
De Haarlcmsche wethouder van Financiën,
Mr. Slingcnberg, heeft In de raadsvergade
ring van 27 November 1930 ook het een en
ander medegedeeld over de bedrijfswinsten
cn daarbij doen uitkomen, dat de gewijzigde
fmancieele verhouding tusschen het Rijk en
de gemeenten de noodzakelijkheid versterkt,
dat de wethouder van Financiën ook het
beheer heeft van de bedrijven, omdat- de ge-
meentefinanciën, thans nog meer dan te
voren, op die bedrijven zijn aangewezen.
Burgemeester en wethouders moeten zich
bovendien aldus de wethouder de vrij
heid voorbehouden om voor de begrooting
van 1932, als dit althans noodig is, nog meer
te halen uit de winsten der bedrijven. Al
leen hopen B. en W. In 1932 weer den prijs
voor de electriciteit te kunnen verlagen. Mr.
Slingenberg legt hier dus verband tusschen
de bedrijfswinsten en de tarieven, maar
is daarbij zeer positief geweest in zijn mede-
decling dat de bedrijfswinsten van nog veel
grooter beteekenls zijn geworden, dan zij
reeds waren en een der meest waardevolle
peilers zijn geworden voor het te verkrijgen
evenwicht In de gemeentefinanclën.
Oogenschijnlijk is het leggen van een ver
band tusschen bedrijfswinst en tarief zeer
eevoudis. In de praktijk is dat evenwel niet
het geval. Verlaging van het tarief wordt
dikwijls tegengehouden met de opmerking,
dat de mindere inkomsten ,als gevolg daar
van, niet gemist kunnen worden. Van de an
dere zijde wordt daartegenover gesteld, dat
tarlefvcrlaging met zich zal brengen ver
meerderd verbruik, waardoor de inkomsten
niet of tenminste niet noemenswaardig zul
le n dalen. Al naar gelang der omstandighe
den, ik zou wel willen zeggen: al naar de
positie der gemeentekas, wordt het eene dan
wel het andere argument gebruikt en meer
dan ooit zal In de toekomst daar de be
drijfswinsten een zooveel grooter beteekenls
hebben gekresen d? vaststelling van het
tarief afhankelijk worden van de financieele
positie der gemeent?.
Bij onze Oostelijke buren Is het niet an
ders. Merkwaardige cijfers en beschouwingen
zijn d:\arover te vinden in de laatste pu
blicatie van het Instituut voor Conjunctuur-
onderzoek cn in het z.g. Siemens Jaarboek
1929. Uit een en ander blijkt, dat over
1927 1928* in 4602 Dullsche gemeenten met
een bevolking van 33.4 millioen zielen door
de elsctiisehe centrales ecu zuivere winst
werd gemaakt van tezamen circa 203 mil-
lien R. M. en door de gasfabrieken een to
taalwinst van 122 millioen R. M. Na deze
vermelding vervolgt het verslag met de na
volgende niets aan duidelijkheid overlaten
de zinsnede: .Die Gemeinden werden, ohne
Erzats in anderer Form, auf dlese Ein-
nahmen nicht verzichten können und haben
sich bisher nur in einzelnen Fallen geneigt
gezelgt, durch kaufmannlsche Massnahmen
verbrauchanreizende Tarif? we
liohe Aenderungen herbeizuführen, schon
weil sie das damit verknüpfoe Risiko
fürchten". (De gemeenten zuilen, zonder dat
zij er iets anders voor in de plaats krijgen,
van deze ontvangsten geen afstand kunnen
doen en hebben zich tot nu toe slechts in
enkele gevallen geneigd getoond, door maat
regelen van koopmanschap tot gebruik
prikkelende tarieven belangrijke verande
ringen aan te brengen, alleen reeds omdat
zij het daaraan verbonden risico vreezen).
Men zoekt daar dus verbetering te
brengen door „prikkelende" tarieven. Wan
neer dat evenwel zou beteekenen, dao n_t
tariefsysteem hoe langer hoe meer gedreven
zou worden in de richting van het thans be
staande „vastnepht", dan zou ik daarvoor
toch willen waarschuwen. In het „vastrecht"
kan m. i. een onjuiste tendenz zitten, die
misschien niet verwerpelijk is voor hem,
wien de zorg der gemeentefinanclën is toe
vertrouwd, doch die ook nog een andere zijde
heeft. Het gaat toch in zekeren zin met het
vastrecht evenals met het huurkoopsysteem.
Dit systeem k a n er aanleiding toe geven,
dat men gaat leven boven zijn financieele
draagkracht, dooi dat op een gegeven oogen
blik men geen goed overzicht meer heeft van
de beteekenis van het systeem. En zoo kan
ook het vastrecht voor den verbruiker een
verkeerde uitwerking 'nebben. Nog onlangs
hoorde ik van een bij uitstek ter zake kun
dige, dat er honderden menschen zijn, die
vastrecht nemen in een huis dat goedkooper
te verlichten zou zijn volgens het gewone
tarief, wanneer zij zuinig met hun stroom
zijn. Zulke menschen komen er zoo gemak
kelijk toe, te zeggen: „Nu we toch vast recht
hebben, laat nu ook de lichten en de elec-
trische kachel maar branden!"
Hoogstwaarschijnlijk zal reeds In het vol
gende jaar in vele gemeenten de aandacht
op de bedrijfswinsten nog in veel sterker
mate gevestigd worden, dan thans reeds het
geval is. Het tarieven,vraagstuk is dan nood
zakelijkerwijze niet buiten de deur te hou
den. Men overwege daarom tijdig, welke we
gen ingeslagen behooren te worden, want
oogenschijnlijk moge dit vraagstuk eenvou
dig lijken, in werkelijkheid is het dat niet.
MOLLERUS.
BINNENLAND
TUSSCHEN HARMONICASPELERS.
'In een volkslogement te Oss heeft een har
monicaspeler een anderen harmonicaspeler,
die de vrouw van den eersten beleedigde, met
een mes een snede in het onderlichaam ge
geven. De toestand van den gewonde ls be
denkelijk. De dader zal ter beschikking van
de justitie worden gesteld.
DE MIST BOVEN DE HAVENSTEDEN.
De mist van Maandag heeft op den
Nieuwen Waterweg en in de Rotterdamsche
havens ernstige stagnatie veroorzaakt. Het
Scheepvaarverkeer. vooral dat met ponten
lag vrijwel stil. Er is geen enkel zeeschip
binnengekomen of uitgevaren. Het s.s. „Con
sul Horn" is op een ondiepte vastgeloopen.
Op het IJ te Amsterdam ging het scheep
vaartverkeer door, zij het met groote moeite.
Eenige groote zeeschepen zijn nog vóór den
mist binnen gekomen. De uitgaande schepen
bleven wachten.
Het treinverkeer ondervond weinig ver
traging. Het luchtverkeer stond geheel stil.
MINISTER DE GEER 60 JAAR.
De minister van financiën, jhr. mr. D. J.
de Geer, heeft Zondag zijn ÖOsten verjaardag
gevierd. Ingevolge den wensch van den heer
De Geer bleef het feest beperkt tot den
kring van familie-leden en vrienden.
IIET OFGEDOLVEN SCHIP.
Men heeft volgens Het Volk dr. A. Koster,
een geleerde van naam op oudheidkundig
gebied en oud-conservator van een der Ber-
lijnsche musea, die toevallig in ons land ver
toefde, weten te bewegen een onderzoek tn te
stellen naar het aan de Van Hoornekade te
Utrecht gevonden schip, dat hij een „wun-
derbares Schiff" noemde en dat naar zijn
meening uit het jaar 500 dateert. Ook de
directeur van het Rotterdamsche Scheep
vaartmuseum is deze meening toegedaan.
Dr. Koster zeide, dat geen enkel Europeesch
museum een vaartuig van dit type en dezen
ouderdom bezit.
Het vaartuig zal in het Centraal Museum
te Utrecht geplaats worden. Deze week zal
•het transport plaats vinden.
NEDERLAND-EXPRESS.
De speciale trein met post cn passagiers in
aansluiting op het motorschip „Ma mix van
St.-Aldegonde" zal Woensdagmorgen 17 Dec.
om 10 uur 20 van Genua vertrekken; aan
komst Donderdagmorgen 18 Dec. 9 u. 50 te
Den Haag (S.S.), 9 u. 36 te Amsterdam
(WD.), 9 u. 53 te Amsterdam (C.S.).
RADIO-ELLENDE OVER EEN HALF JAAR
UIT.
Pater Perquin, de voorzitter der KD.O.
heeft voor den microfoon gezegd, dat de zen
derkwestie waarschijnlijk binnen een half
jaar haar beslag zal hebben. Hij zelde er yast
op te vertrouwen, dat het op 1 Januari de
laatste maal zou zijn, dat K.R.O. en N.C.R V.
zouden moeten verhuizen naar de thans ho-
pelooze 298-metergolf, die in sommige deelen
van ons land zelfs met het beste toestel niet
te ontvangen is.
Spr. verklaarde daarnemens nogmaals, dat
de K.R.O. ten deze bereid is tot samenwer
king met de andere omroepen, ten einde dor
regeering de oplossing van de kwestie ge
makkelijker te maken.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
De geruiscniooze,
debaderiënvanger
EEN INTERNATIONAAL
POOLJAAR.
DEELNEMING VAN NEDERLAND.
In 19321933 zal het vijftig jaar geleden
zijn, dat een 12-tal landen (waaronder
ook Nederland) expedities uitrustten naar
de poolstreken (10 naar de Noordpool en 2
naar de Zuidpool) om gedurende een jaar
naar een vooruitberaamd plan meteorologi
sche en magnetische waarnemingen te ver
richten in het belang van wetenschap en
praktijk. Inmiddels is door het bereiken van
Noordpool en Zuidpool door expedities te
voet en door de lucht onze kennis in geogra
fisch opzicht belangrijk toegenomen, maar
nog steeds blijven de poolstreken zoowel op
meteorologisch als op magnetisch gebied een
weinig bekend terrein, terwijl toch in beide
opzichten verschijnselen, voor de geheele
aarde van groot belang, zich binnen deze
gebieden afspelen.
Zoowel met het oog op de mogelijkheid van
luchtverkeer via de Poolstreken als voor de
behoeften van den dagelijkschen weerdlenst
op de Oceanen, de mogelijkheid van lange
afstandsverwachtfngen voor 't publiek van som
algemeen en verder van verklaring van som
mige radio-verschijnselen in verband met
poollicht en magnetische storingen, is een
proefneming met de volledige bestudeering
van de weersverschijnselen in de poolgebieden
dringend gewenscht.
Er wordt nu een tweede internationaal
pooljaar 1932'33 georganiseerd. In het voor-
loopfg plan is als aandeel van Nederland op
genomen de vestiging van een magnetisch
station in Angmagssalik in Oost-Groenland.
De totale kosten met inbegrip van voorbe
reidende reizen en aankoop van instrumenten
worden op f 40.000 a f 50.000 geschat.
Er heeft zich een commissie gevormd, die
wil trachten dit bedrag uit subsidies van ge
nootschappen en bijdragen van particulieren
bijeen te brengen, waarvoor reeds de eerste
toezeggingen werden ontvangen, terwijl op de
Staatsbegrooting voor 1931 een bedrag van
f 10.000 is uitgetrokken om het Meteorologisch
Instituut in staat te stellen de benoodigde
instrumenten aan te schaffen en aan de ex
peditie in bruikleen te geven. Men overweegt
bovendien de expeditie in te richten voor het
nemen van proeven op radio-gebied.
Penningmeseter dezer commissie is Dr. T.
van Lohuizen, van Boetzelaerlaan te '-Gra-
venhage, Postgiro 13754.
MASSALE SALARISVERLAGING IN HET
BANKBEDRIJF.
Aan Het Volk wordt gemeld, dat in een
Vrijdag gehouden vergadering van de Am-
sterdamsche Bankiersvereeniging een voor
stel van dr. Van Aalst om met 1 Januari de
salarissen van de bedienden op de banken
collectief te verlagen, na uitvoerige bespre
king is verworpen.
DE VERGADERING DER NED7RLANDSCHE
REISVEREENIGING.
De 24ste jaarvergadering van de Neder-
landsche Reisvereeniging wordt Vrijdag 19
December gehouden te Utrecht, en Zaterdags
voortgezet. Aan de orde komt de verkiezing
van een nieuw hoofdbestuur, bestaande uit
negen leden, de jaarverslagen over 1929, de
begrooting voor 1931 en het rapport der re
organisatie-commissie. Voorts voorstellen van
het hoofdbestuur ten opzichte van het percen
tage der reissommen en de afdracht uit de
algemeene kas aan de afdeelingen en de be
noeming van een financieele commissie voor
het jaar 1930.
STADSNIEUWS
ALG. VEREEN. VOOR
BLOEMBOLLENCULTUUR.
DE 165e ALGEMEENE VERGADERING.
I
Bij het begin van zijn rede heeft de voor
zitter de beide eereleden, Prof. Van Slogteren
en Ir. Volkersz welkom gehecten.
Aan de orde komt de verkiezing van een
voorzitter, noodig geworden door de perio
dieke aftreding van den heer E. H. Krelage.
De heer Krelage wordt, zooals wij in
het kort reeds meldden, met algemeene stem
men voor 5 jaar herbenoemd.
De voorzitter aanvaardt de benoe
ming en is daar dankbaar voor. Spr. advi
seert echter, in de komende 5 jaar uit te
zien naar iemand, die geschikt is, eventueel
de functie van voorzitter op zich te nemen,
daar spr. zich dan niet meer beschikbaar zal
stellen.
Keuringsdienst.
Het hoofdbestuur stelt voor:
a. in beginsel te besluiten tot het oprich
ten en instandhouden door de Algemeene
Vereeniging voor Bloemenbollencultuur van
een keuringsdienst op ziekten cn 3biverheid
voor die geslachten van bloembollen en in die
plaatsen, waarvoor daaraan naar het oordeel
van het hoofdbestuur, na overleg met de in
clie plaatsen gevestigde afdeelingen behoefte
bestaat (voorloopig alleen voor tulpen)
b. te bepalen, dat de kosten van dezen
dienst gedragen worden door degenen, die
daarvan gebruik maken.
c- het hoofbestuur te machtigen, dit be
sluit in toepassing te brengen naar gelang
van gebleken behoefte en daartoe de noodig©
maatregelen te nemen.
De afdeeUng Hl lie gom acht het orga-
niseeren van zulk een dienst te moeilijk en
zal tegen stemmen.
De afd. Sc h o ten-V eisen juicht het
voorstel toe maar wil ook gaarne een keu
ringsdienst voor narcissen: de afd. Sassen-
li e i m kan het niet steunen.
Alkmaar verklaart zich vóór, Voor
hout is er tegen.
De voorzitter verdedigt nog kort het
voorstel; er wordt geen vakbelang mee ge
schaad. Wie van den dienst geen gebruik
wenscht te maken, behoeft dit niet te doen,
maar daarom behoeft men nog niet tegen
te stemmen. Misschien kan op den duur ook
een dienst ook voor narcissen worden inge
steld, wanneer de behoefte daaraan blijkt.
Verschillende afdeelingen deelen nog mede.
dat zij opdracht gekregen hebben, tegen te
stemmen.
Alkmaar vestigt de aandacht op het
belang van een uniforme keuring.
Het voorstel van het Hoofdbestuur wordt
aangenomen met 148 tegen 99 stemmen.
Tot lid van het Hoofdbestuur fn de vaca
ture P. Bakker Mz. wordt gekozen de heer
J. Val kering.
Wederzijdsche schuldvorderingen.
Van de afdeeling Schoten-Velsen
werd ter behandeling op deze vergadering
een voorstel ontvangen van de volgende
strekking:
„Bij over-en-weerverkoop van bloembollen
en of aanverwante artikelen, tusschen twee
personen of firma's zullen de hierdoor tus
schen partijen ontstane wederzijdsche schuld
vorderingen, óók al zijn deze, zooals in den
bloembollenhandel gebruikelijk is niet terstond
opeischbaar, op den datum van verval altijd
den compensatie vatblaar blijven en niet tus-
schentijds verkoopbaar zijn".
Dit voorstel, vergezeld voor een toelichting,
werd ontvangen enkele dagen vóór dat de
hoofdbestuursvergadering gehouden werd,
waarin de beschrijvingsbrief met het oog op
de voorgeschreven termijn van publicatie,
moest worden vastgesteld.
Daar het voorstel van zeer Ingrijpenden
aard is en niet zonder grondig onderzoek en
rechtsgeleerd advies voor behandeling ter
algemeene vergadering vatbaar is, bepaalt
het hoofdbestuur zich thans, met instem
ming der afdeeling Schoten—Veisen, tot de
mededeeling, dat dit voorstel ingekomen is.
Het hoofdbestuur geeft de verzekering, dat
het trachten zal in de volgende vergadering
prae-advies over het voorstel uit te brengen.
Aldus wordt besloten.
10. Het hoofdbestuur stelt voor om art. 16
van het Huishoudelijk reglement te lezen als
volgt;
„Aan een afdeeling wordt jaarlijks van
tot-aal der bijdragen, bedoeld in Art. 1, ont
vangen Yan de bij die afdeeling ingeschreven
contrïbueerenden, afgestaan:
1.6, indien dat totaal niet meer bedraagt
dan f 300.
18, met een minimum van f 50, indien
dat totaal meer bedraagt dan f 300-doch
niet meer dan f 500.
1 10 met een minimum van f 62.50, indien
dat totaal meer bedraagt dan f 500.—,"
Goedgekeurd.
De begrooting 1931
Aan de orde komt de bergooting voor 1931.
Deze wordt vastgesteld z.h-s. op een be
drag van f 79.500 aan ontvangsten en uit
gaven.
Rondvraag.
De afdeeling H i 11 e g o m zegt dat het be
drog en de onreëele handel erger worden.
Zij verzoekt het daarheen te leiden dat er
verandering komt in het Handelsregister
zóó dat firma's met een kapitaal beneden
f 2000 zich óók moeten laten inschrijven.
Kan het Hoofdbestuur niet een commissie
benoemen, om deze zaak onder de oogen te
zien. De burgemeester van Hillegom is bereid
in zulk een commissie zitting te nemen.
De voorzitter merkt op, dat er niet
veel behoefte bestaat aan inschrijving in het
Handelsregister van firma's met een kapitaal
beneden f 2000. Dit zou dan trouwens moeten
geschieden over het heele land, voor alle
bedrijven.
Een commissie is al aan het werk. Misschien
is de medewerking der veilingen te krijgen;
die zouden menschen, die op een zwarte lijst
staan, kunnen uitsluiten van het kooper
van bollen. Spr. kan ook deze zaak ter sprake
brengen in het Bureau van den Kamer van
Koophandel.
In de vacature-Jan de Graaff in het Hoofd
bestuur is nog gekozen de heer J. C. van der
Meer te Noord wijk.
De voorzitter brengt dank en hulde
aan de afgetreden hoofdbestuursleden.
Hierna sluiting.
FRTSK SELSKIP „GYSBERT JAPICX"
Men schrijft ons:
Voor de buitengewone bijeenkomst van het
Friesche Selskip in den Jansschouwburg, j.l.
Zaterdag, was als gewoonlijk, groote belang
stelling. Het intieme schouwburgzaaltje was
geheel bezet met een publiek, dat, hoezeer
ook verschillend in maatschappelijke pos t e,
op de „gearkomsten" dcor en door Friesch
en daardoor aan elkaar verwant is. Zulks
verhoogt ontegenzeggelijk de gezelligheid
niet alleen, maar geeft wel allereerst de le
vensvatbaarheid en „Ausdauer" aan van een
provinciale vereeniging, als deze en wij meenen
dat geen der andere te Haarlem bestaande
organisaties van .jiiet-Hollanders" op een
zóó taaien onderlingen band kan bogen, als
juist „Gijsbert Japicx". Ongetwijfeld wer
ken ook andere factoren mede, om de be
langstelling der leden vcor het doen en la
ten hunner vereeniging levendig te houden,
en dan denken wij minder aan de ingescha
pen liefde voor alles, wat Friesch is, dan wel
aan het lofwaardige streven van het Bestuur,
om de programma's der bijeenkomsten zoo
aantrekkelijk mogelijk te maken.
De eere-voorzitter, Dr. Schepers, opende
met een geestig speechje de vergadering,
waarna deze staande het eerste en laatste
couplet van het Frysk Folksliet zong, een ge
woonte, die bijna tot een ceremonie is ge
worden en welke de sleutel is op de deur
naar het Friesche milieu, waarin de aanwe
zigen den avond willen doorbrengen. Vervol
gens zong het koor ..Frisia" onder leiding van
den heer De Widt achtereenvolgens „Joun-
liet", „Widzesankje" en ,.It Heiteïan" op ver
dienstelijke wijze. De twee eerste nummers
waren overigens op het in den afgelco.en
zomer te Amersfoort gehouden zangerncours
met een tweeden prijs bekroond en dus in
zooverre voor het koor oude, vertrouwde be
kenden. Het glanspunt van den feestavond
was wel de opvoering van het uit het Hol-
landsch vertaaide blijspel in drie bedrijven
„Ho alder, ho gekker". De gebroeders Haan
stra, twee bedaagde ongetrouwde heeren,
drijven voor gemeenschappelijke rekening
een zaak in manufacturen en hebben, hoewel
zij regelmatig kibbelen over aller futiliteiten
dit gemeen, dat zij vrouwen als minderwaar
dige en volkomen overbodige wezens beschou
wen. die niets anders kunnen, dan zuurver
diend geld verkwisten en mannen ongeluk-
■kig maken. Hun neef. Lie uwe Wierstra, die
als opvolger zijner ooms In de zaak werk
zaam is en deze wil moderniseeren en ook het
loon van het personeel op een behoorlijk peil
wil brengen, smokkelt Froukje de Boer, h?t
meisje, waarmede hij in stilte verloofd is, als
winkeljuffrouw in den huize Haanstra bin
nen, met behulp van Haitsma. hulsvriend
der gebroeders, die de oude droogstoppels
eens een kool wil stooven en dank zij de
dreigende staking onder het personeel, dat,
in den bond georganiseerd, zijn pleitbezorger
vindt in den bondsleider Rietstra? Hoewel met
grooten tegenzin, stemmen de heeren Haan
stra, die met verontwaardiging van hun neef
vernemen, dat ook hij betere levensvoor
waarden wenscht. om te kunnen trouwen,
erin toe, dat voor de winkeljuffrouw een
proeftijd van zes weken zal worden gesteld,
alvorens definitief uitspraak te doen over
de vraag, of een vrouwelijke kracht al dan
niet bruikbaar zal zijn in hun ouderwetsch,
conservatief beheerd bedrijf. De rest Iaat
zich raden: beide broers worden verliefd op
de winkeljuffrouw tot groote ergernis hun
ner zuster Pytsje en van de huishoudster
Teats. Bitter is hunne teleurstelling, als de
natuurlijke ontknooping komt: de verbinte
nis van Lieuwe en Froukje, maar zij kiezen
den verstandigsten weg en geven hun ze
gen aan de jongelui.
De verwikkelingen en komische misver
standen in dit „fleurige stik" brachten de
toeschouwers in een zeer feestelijke stem
ming, de geestige zetten deden de zaal soms
daveren.
Het spel was over het algemeen meer dan
bevredigend, dat der beide hoofdpersonen
zeer goed, af en toe uitstekend. Vooral Ja-
pik Haanstra, dien wij steeds weer als een
speler van buitengewonen aanleg beschou
wen, was kostelijk in gebaar en houding. Het
stille oogenspel, zoo geheel zijn gemoeds
stemming vertolkend, was onverbeterlijk en
het verheugt ons, dat wij ons oordeel over
de kwaliteiten van dezen dilettant, reeds
vroeger uitgesproken, kunnen handhaven; ip
het beroepstooneel, onder beproefde leiding,
zou hij een hervorragende figuur geworden
zijn. Zijn tooneel-broer Halbe is ontegen
zeggelijk sterk in het uitbeelden van een
rol. die aan het komische grenst, doch hij
mist te veel de natuurlijkheid in zijn hou
ding, om waar te zijn. In het vervolg werke
hij minder hinderlijk met zijn handen, dan
zullen wij zijn overigens goede hoedanighe
den meer kunnen waardeeren. Lieuwe, dien
wij steeds gaarne op de planken zien, speel
de weder zijn rol met flair, evenals Froukje,
die, zooals wij het vorige jaar voorspelden,
zich beweegt in stijgende lijn. Haar spel was
los en bevallig, vlot en goed geaccentueerd,
haar zeggingswijze en haar uitspraak van het
boerenfriesch wordt veel beter, kortom, zij
groeit uit tot een der beste vrouwelijke krach
ten der Friezen. Teats en Pytsje gaven moot
samenspel in de hoogst vermakelijke slotscè
ne, waarin de geschokte zenuwen van Jiffer
Haanstra met water en azijn moeten worden
gerestaureerd. Ook afzonderlijke spel dezer
beide dames toonde hare vertrouwdheid met
de knepen van plankenland. De kleinere rol-
rollen werden zeer behoorlijk vervuld en als
geheel was deze voorstelling, behoudens en
kele kleine regiefouten, die bij een tooneel-
wedstrijd, als verleden jaar gehouden, nood
lottig zouden zijn geweest, heel goed te noe
men. Den grimeur past zeker een woord van
hulde, hij heeft veel bijgedragen tot het aan.
neme lijk maken der uitgebeelde personen.
Na een dankwoord van Dr. Schepers aan
koor, dirigent en spelers, werd de dansvloer
gelegd, teneinde oudergewoonte de tol aan
Terpsichore te betalen. „In ynmoaye joun."
voor Gysbert Japicx!
VOOR DEN POLITIE.
RECHTER.
EEN ONDANKBARE PASSAGIER
De werklooze P. P. H. die langs den weg
liep werd door een chauffeur van een vracht
auto uit medelijden meegenomen. Hij toonde
zijn dankbaarheid door eenige pakjes boter
weg te nemen.
Het openbaar Ministerie zei: Nu blijkt eens
dat automobilisten voorzichtig moeten zijn
met het meenemen van niet-betalende pas
sagiers. Ik vind het feit zoo ernstig, dat lk
tegen dezen dief 3 weken gevangenisstraf
vraag.
Verdachte: ik was dronken.
De politierechter vond 2 weken gevangen
nisstraf genoeg.
DUEL OM EEN HUISHOUDSTER
Twee arbeiders in den Haarlemmermeer-
polder betwistten elkaar een huishoudster,
die van den een naar den ander trok en
blijkbaar voor beide diensten veel gevoelde.
Er is door de mannen gescholden, gedreigd
met een rietvork en gegooid met een flesch
De man die met een flesch gegooid had.
meest nu terecht staan wegens mishandeling
omdat hij zijn tegenstander gewond had.
Het O. M. eïschte 25 gulden boete en sprak
den wensch uit, dat de huishoudster nu een
definitieve keuze gedaan zal hebben, anders
komt er geen einde aan de twist dezer man
nen.
De politierechter ging accoord met dea
eisch.
NA 20 JAAR WRAAK
Een bloembollenkweeker uit Lisse had
„bijna" een aanrijding. Iemand die het zag
vond daarin aanleiding om den autobestuur
der een stomp in het gelaat te geven.
Het onderzoek wees uit, dat deze bemoei
zieke toeschouwer partij tegen den bestuur
der gekozen had, omdathij nog een ap
peltje met hem te schillen had, omdat hij
meende 20 jaar geleden als soldaat onbillijk
behandeld te zijn door den bloembollenhan
delaar, die toen zijn sergeant was.
De stomp is niet al te hard aangekomen.
De eisch luidde 15 gulden boete.
De politierechter vond dit niet te hoog etf
niet te laag.
BELEEDIGING
Een oud-onderwijzer te Monnikendam was
ontstemd tegenover het gemeentebestuur,
omdat hij van zijn pensioen te veel moest
bijdragen in de verpleegkosten van zijn
vrouw die in een inrichting verpleegd - wordt.
Daarom had hij den burgemeester op straat
eenige keeren uitgescholden.
Het O.M. h'O'te. dat de man op zijn 71-ten
jaar eindelijk wijzer zal worden en het schel
den zal staken. Daarom elschte hij 10 gulden
boete.
Overeenkomstig den eisch luidde het von
nis.
Verdachte: Ik zal het direct betalen»
BURENRUZIE
Twee buurvrouwen te Wormerveer heb
ben al 5 Jaar lang ruzie. Dag aan dag s het
schelden. Onlargs is vrouw K. veroo cl: old
wegens bele'digirg Nu rustte zij niet voor
ook haar tegen tandster. vrouw L., voor de
rechters stond. Dit was haar nu gelukt.
De zaak moest uitgesteld worden, omdat
er twee getuigen niet opgekomen waren. Het
O. M. hoopte, dat de vrouwen zich alsnog zul
len verzoenen, dan -zal hij van verdere ver
volging afzien. De commissaris van politie te
Wormerveer beloofde alsnog een verzoen.ngs
poging te zullen doen.
De verdachte kreeg het op haar zenuwen.
