STATEN-GENERAAL.
OUD-HAARLEM.
HAARLEM'S DAGBLAD DONDERDAG 18 DECEMBER 1930
VIERDF. F! AD
Wat gaspaard bleef.
Twee aardige trapgevels aan de Ged. Oude Grachthoek Fr ankestraat.
Het ts reeds eenige jaren geleden, dat wij
twee series geïllustreerde artikelen schreven
flater in boekjes voor de abonnés kosteloos
verkrijgbaar gesteld) over Oud-Haarlem.
Omdat ons gebleken Is, dat daarvoor belang
stelling bestaat, beginnen wij een nieuwe
serie, ook thans verluchtigd met teekenlngen
van den heer H. J. Wesseling.
Als wij een speurtocht door de oude stad
maken, blijkt, dat er behalve het vele dat
reeds in de vorige series geteekend en be
schreven is nog veel van het bouwkunsti
ge schoon van voorgeslachten bewaard is ge
bleven.
De twee hieroven afgebeelde trapgevels
Ged. Oude Gracht 91 en 93, zijn, vooral wat
de verdiepingen betreft, nog in oorspronke-
lijken toestand. Zij vormen een schilder
achtig hoekje, al is het dan nog slechts een
flauwe afschaduwing van het mooie 17de
eeuwsche stadsbeeld, dat oude prenten van
de Oude Gracht laten zien.
Deze teekenlng toont aan. dat de trap
gevels een logisch gevolg waren van de
vroeger gewenschte indeeling der huizen.
Men kende toen geen blokken, elk'huis stond
afzonderlijk en had dus een dak dat geheel
los lag van de daken der omliggende huizen.
Het trapgeveltje maakte, dat op den zolder
nog een behoorlijke kamer gevonden werd.
Meestal liet men dan de muurkasten en bed
steden in het schuine dak vallen,-.
De blokjes zandsteen in de raamomlijsting
gaven bij de mooie warme roode' kleur der
handvormsteenen aan den gevel een leven
dig cachet.
Aan de Ged. Oude Gracht zijn helaas nog
slechts eenige oude gevels gespahrd geble
ven. In de laatste 25 jaar zijn er verschei
dene geheel of gedeeltelijk verdwenen. Er
komen hoe langer hoe meer winkels en als
eenmaal de beneden-gedeelten van oude hui
zen van moderne winkelpuien worden voor
zien, blijft er van het oude idee niet vee!
meer over. Dit wordt duidelijk geïllustreerd
door de huizen tusschen Zuiderstraat en
Drossestraat. Een kwart eeuw geleden ston-
den hier nog 5 mooie oude gevels, terwijl er
nu alleen nog slechts wat brokstukken van
over zijn.
De Oude Gracht, vooral de Noordzijde, be
hoort tot de alleroudste gedeelten der stad.
Vroeger was de Oude Gracht een der stads
grenzen. In de 13de eeuw had de eerste
grenswijziging plaats, toen de wallen der
stad naar het Zuiden verlegd werden tot den
Raamsingel.
In het midden der
19de eeuw ging het
verkeer aan de we
gen in de binnen
stad zwaardere ei-
sclien s-ellen. De
Oude Gracht tus
schen Groote Hout
straat en Koning
straat was reeds
overwelfd (het Ver-
wuift) maar het
bleek noodig om de
Oude Gracht ge
heel te dempen Dit
werk gescheelde in
1860. Doordat ook
de Kraayenhor-
stersingel gedempt
werd (waar nu de
Nassaulaan gevon
den wordt) kreeg
Haarlem in het
midden van de stad
een mooie breede
verkeersweg van
het Spaarne naar
de Nieuwe Gracht.
Toch is tot heden
niet volledig pro
fijt van dezen bree-
den verkeersweg
Oud winkelhuisje in getrokken Het ls te
de Berkerodesteeg. voorzien dat ais hst
Ve± wmft gereogantseerd is, dat het stad
bestuur wol maatregelen zal nemen, om
meer dan tot dusver de Oude Gracht en de
Nassaulaan in het verkeer te betrekken.
De Berkenrodesteeg een verbinding tus
schen de Lange Veerstraat en het Spaarne
was eenige honderden jaren geleden een
straat, die meer in aanzien was. Een st-raa
behoefde toen nle'. b'eed te zijn om rendee-
rende w.nke!s te hebben. De kian en kwa
men te voet en het moest al heel druk loo
pen als zij elkaar in een straat of steer
zouden verdringen, ook al was die smal.
Zulke oud - Hol landsche winkeltjes had
den iets echt gemoedelijks. Aan etaleeren
deden de winkeliers niet veel. als van bui
ten maar te zien was welke soort, waren e:
verkocht werden, was het al voldoende. Van
binnen hadden de winkels iets rustigs, echt
om een gezellig praatje te maken. Daaraan
schenen onze voorouders behoefte ts hebben
Klanten die onderling nog wat wilden na-
keuvelen over het nieuws van den dag da'
de winkelier verteld had, vonden daartoe
gelegenheid op de bank die naast de winkel
deur op den stoep gemaakt was.
Het oude wlnkelnuisje in de Berkenrode-
steeg verkeert in vrij vervallen toestand. Als
er niet ingegrepen wordt haalt het zeker hel
jaar 2000 niet meer. De oudheid-lievende
vereeniglngen hebben wel eenige gesloten
oude huizen aangekocht en voor het nage
slacht bewaard. Het zou evenwel aanbeveling
verdienen om ook een type oud-Hollandsch
winkelhuis te bewaren. Het is evenwel de
vraag of het huisje in de Berkenrodesteeg
daartoe nog geschikt is, want er is al een en
ander aan veranderd. Het zou evenwel een
aantrekkelijkheid voor onze stad zijn als
zoo'n oud huisje weer als winkel werd inge
richt, bijvoorbeeld voor den verkoop van
sigaren.
Het hofje „de Groene tuin" is gesticht uit
de nalatenschap van Trtjn Jansdochter
Amen. weduwe van Jacob van Schorel. De
gemachtigden der erflaatster begonnen in
1616 uitvoering te geven aan haar testament,
door de ,3onte Helm" een herberg in de
Lange Veerstraat aan te koopen. Daarin
werden 7 ruime vertrekken gevonden die aan
7 weduwen of oude vrijsters der R.K. ge
meente, ter bewoning werden gegeven. Later
is dit aantal door de milddadigheid van stad-
genooten nog met 4 vermeerderd. Een ruim
bleekveld of tuin gaf aan dit hofje zijn
naam. Omstreeks 1870 werd het hofje zeer
bouwvallig. Daarom werden aan den kamt
der Warmoesstraat, eenige perceelen aange
kocht, die afgebroken werden om terrein te
krijgen om daarop een nieuw gebouw te zet
ten, dat nog een sieraad dier straat is.
Het oude poortje in de Lange Veerstraat
is in ongeschonden staat bewaard gebleven.
C. J. VAN T.
Poortje van „de Groene Tuin" in de
Lange Veerstraat.
HONDERDEN TERUG UIT
DIGOEL.
BEROUWVOLLE COMMUNISTEN
MOGEN WEG-
Nadat zoo nu en dan kleine groepjes be
keerde communisten uit het Boven Digoel-
kamp op Nieuw-GuSnea naar hun geboorte
plaatsen waren teruggezonden, is de regee
ring er toe over gegaan deze terugzendings
politiek op greote schaal toe te passen en
wel door vergunning te verleenen aan meer
dan 200 Digóel-bewoners. het een en ander
als gevolg van de persoonlijke plaatselijke
onderzoekingen Ingesteld door het lid van
den Raad van Ned -Inriië, den heer Hillen.
meldt Aneta. Aldus ls het aantal in het kamp
aanwezigen reeds gedaald beneden de dui
zend. Deze laat sten zijn vrij om landbouw-
werk te doen of anderen arbeid.
Er bestaat uitzicht op nog verdere terug
zendingen in de naaste toekomst. Alleen de
zoogenaamde onverzoenlljken zijn hiervan uit
gesloten.
DE WINKELWERKTIJDEN IN DE
KERSTWEEK.
WAT MAG EN NIET MAG.
In afwachting van art. 3 van het WerkMj-
denb-s'ult voor wlnke's mag door iemand bo
ven 18 Jaar in het tijdvak van 18 tot en met
24 December gedurende 11 uren per dag en
62 uren per week oo alle werkdagen arbeid
worden verricht. Personen beneden den leef
tijd van 18 jaar bhlven echter cbonden aan
een werktijd van 9 1/2 uur por dag en 53 uren
ner week; bovendien moeten de werkuren
van deze jeugdige personen tusschen 8 uur
's mo-»«<s en 8 uur 's avonds lieven.
Bovendien mag winkelpersoneel boven 18
laar a->v!d verrichten a's vo'vt
in WnkpR waar uitsluitend of !n hoofd
zaak brood, banket suikerwerk en chocolade
wordt verkocht, mac on 25 December erdu-
-ende ten hoogte 11 uren oo 31 December
redurende ton heovrte 13 uren en bovendien
in de week. waarin 31 December va't. gedu
rende ten hoogste 62 uren arbeid worden
verricht;
in bloemenwinkels op 22. 23 24 en 30 De
cember gedurende ten hoogste 14 uren per
dag. op 31 December gedurende ten hoogste
12 uren. en bovendien in de week. waarin 30
December valt, gedurende ten hoogste 62
uren;
In vischwinkels gedurende ten hoogste 11
uren op 30 December, op 31 December gedu
rende ten hoogste 14 uren en bovendien in de
week, waarin 31 December valt. gedurende
ten hoogste 62 uren;
ln slagerswinkels en in winkels van vleesch
waren op 31 December gedurende ten hoogste
11 uren
Tljc'ciijke afwijkingen van de arbeidslijst
Ingevolge vorenstaande uitrondcrlngsrece-
üng. meet ex art. 24 van het Winke!werktij
denbesluit worden aangegeven door vermel-
'ing van de voor die dagen geldende rece-
"g op een geschrift, dat door den patroon
of den bevoegden chef wordt onderteekend
en naast de arbeidslijst wordt gehangen. In
zending van nieuwe arbci''s'ijc'en voor die
enkele dagen is dus overbodig Afschrift van
et zoo juist genoemde geschrift behoeft niet
tan de Arbedsinspectie te worden gezonden.
TWEEDE KAMER
17 December.
Minister Reymer over de spoorweg
tarieven. Een motie, nauwelijks
geboren weer gesmoord. ftlijn-
vragen. De Postbegrooting.
In ons vorig overzicht hebben we een pro
fetie uitgesproken, die gebleken is geen echte
profetie te zijn. Want ze is niet uitgekomen.
En die eisch mag men toch wel aan een echte
voorspelling stellen, dat ze uitkomt.
We hebben voorpeld. dat de minister ln de
avondvergadering, ln den nacht, te ongeveer
drie uur aan het woord zou komen. Dat is
zoo ongeveer uitgekomen. Het was half drie.
Maar niet uitgekomen is. dat de minister zijn
rede geheel zou uitspreken. Hij heeft slechts
enkele woorden gezegd waarschijnlijk wil
de de bewindsman nog niet ae volledige
regeering overleggen. Althans zijn toezeggin
gen want zulke zijn er gekomen waren
toezeggingen van de regeering.
Voordat de minister overging tot het uit
spreken van zijn antwoordrede over de
spoorwegvrageri, is er nog gestemd over de
motie-Van Braambeek tot het verhoogen
van de uitkeering uit de Waterstaatsbegroo-
tlng aan het Wegenfonds.
De motie werd verworpen met 37—23 stem
men.
De minister van Waterstaat heeft van
middag geantwoord op de vele vragen, hem
vannacht gedaan.
De kleine dingen eerst, hoewel deze een
veelheid vormden van eentonige feiten, op
zich zelf natuurlijk niet onbelangrijk.
De minister beloofde mej. Meyer zijn aan
dacht steeds te zullen geven aan de nooden
van de blinden, die zijn hart hebben.
Wat de vraag van Dr. v. d. Tempel betreft
om tot electrificatie over te gaan van de lijn
AmsterdamZandvoort, de minister hield
zich aan wat in de Memorie van Antwoord
op dit punt was opgemerkt. Het verkeer ls
het gcheele jaar door niet van een genoeg
zame frequentie om electrificatie te wettigen.
Wat echter de vraag van denzelfden afge
vaardigde betreft, waar deze dc tarieven op
die lijn wilde verlagen, daar zelde de minis
ter toe, dat hij dat nader zal overwegen.
Het bevorderen van den bouw van één
station te 's-Gravenhage Prof. v. d. Bilt
had daarop aangedrongen zal de bewlnds-
niet bevorderen, omdat één station niet noo
dig ls: de afstand tusschen de beide nu aan
wezige stations ls zeer klein.
Er zijn verschillende plaatsen, waar de
spoorwegovergangen zeer slecht zijn. Daarin
moet verbetering komen. Maar hoe? Groote
bedragen ter beschikking stellen is den mi
nister niet mogelijk, in verband met de eco
nomische crisis. Er zal dus. meent Mr.
Reymer. moeten komen, een algemeen finan
cieringsplan, zooals dat voor den wegenbouw
is ingesteid geworden.
Voor het nemen van een besluit over al- of
niet opheffing van den-veerdienst Enkhuizen
—Stavoren acht de minister, nu de afsluit
dijk er nog niet ligt, de tijd nog niet geko
men. Hij staat echter weer niet afzijdig tegen
den aanleg van spoorlijnen naar nieuw ont
gonnen gebieden, ten einde deze gebieaen
tot meerdere ontwikkeling te brengen. Zoo
zal hij gaarne overgaan tot aanleg van de
lijn VenraayDeurne. De minister stemde
ln met den heer van Dit het stond trou
wens alreeds in zijn Memorie van Antwoord
dat flikkerlichten het middel zijn tegen
de gevaren van onbewaakte overwegen.
Verschillende personeelsbelangen zijn ter
sprake gebracht door de Kamer. Dat wat de
heer Wijnkoop wilde, redelijkerwijze niet te
rechtvaardigen is zal men wel gaarne met
den minister eens zijn. Natuurlijk ontbreekt
er nog wel het een en ander. Maar dat hoopt
de mini:ter langzamerhand uit den weg te
ruimen. Gelukkig achtte de bewindsman
zich. van den heer Van Braambeek te heb
ben gehoord, dat er tusschen directie en per
soneel een sfeer van vertrouwen ls gegroeid.
Tegenover de heeren Bakker en v. Dis
merkte de minister op. dat hij zooveel moge
lijk zal werken aan het bevorderen van Zon
dagsrust bij de spoorwegen. En wat het
loopen van treinen op Zondag betreft de
minister houdt steeds zooveel mogelijk reke
ning met de gevoelens van een minderheid
der bevolking, die ln het geheel van het
reizen op Zondag niets moet hebben. Willen
de heeren een absoluut verbod, dan zullen
zij (aldus de bewindsman) met een Initiatief-
ontwerp moeten komen.
Het groote verschilpunt werd natuurlijk
door de tarieven' gevormd. De vraag van den
heer Schaepman op dit punt. de vraag om
verlaging van de tarieven voor het couran-
tenvervoer. zal de minister ernstig over
wegen.
Dit ls alvast een goed ding.
De minister .ontkende natuurlijk het be
staan van een crisis niet. Dat deze ernstig
mee in het gedraag moei getrokken worden
stemde de bewindsman gaarne toe. In het
geding van tariefshoogte
Een uitvoerige uiteenzet'!ng heeft hij ge
geven van de grondslagen der berekening van
de tarieven van het oogenbllk.
Hij begon met te constateeren. dat land
en tuinbouw Sn de tarieven steeds een ruime
aandacht hebben gekregen Over het alge
meen zijn deze niet te hoog. Bij de bepaling
van de tarieven is het uitgangspunt een
matige rentabiliteit. In normale economische
omstandigheden zijn de tarieven goed. Da
blijkt ook wel uit de verdubbeling van den
export ln ae Jaren van 1921 tot 1929. Gevolg
daarvan ls weer geweest, dat de producten in
een lagere tariefklasse zijn geschikt. Nu acht
te de minister het noodzakelijk, dat men de
tarieven niet van punt tot punt ging be
schouwen, dan zouden er allicht wel foutjes
te bespeuren zijn als geheel moesten zij
beschouwd worden.
De minister stelde dan als noodzakelijk op
den voorgrond, dat de spoorweg-tariefs-
politiek niet volledig afhankelijk mag worden
gesteld van de conjunctuur voor land- en
tuinbouw. Ook eischen de producten van land
en tuinbouw bijzondere verzorging ijlgoed
moet het zijn. eigen wagons zijn noodig. de
laadruimte wordt niet steeds volledig uitge
buit.
De minister moest ook overwegen, dat ons
land natuurlijk niet mag terugkeeren tot den
toestand van enkele Jaren geleden, toen er
ook tekorten waren, toen de treinenloop ln dc
war raakte en er uiterst weinig deugde.
De spoorweg.arieven zijn sleeds gevoelig ge
weest voor de ups and downs van de econo
mische crisis nu reeds zijn de inkomsten
daardoor belangrijk achteruitgegaan.
De verlaging der kosten voor aardappelver
voer heeft aan de Spoorwegen niets in het
laadje gebracht, geen voordeel ook gebracht
naar de heer Bakker meende maai
ook geen nadeel. Zulks echter alleen, omdat
de gelden uit 's Rijks schatkist zijn gekomen
aldus Mr. Reymer.
Met moeite worden de eindjes van de
„Spoorwegen" bij elkaar gebracht. En toen
besefie ook de minister, dat hU hier voor
een groot algemeen belang staat. Maar dc
commericeele overwegingen mogen evenmin
uit het oog worden \rerloren.
De regeering aldus de minister ls be
reid tot drie dingen. Wanneer blijkt, dat de
spoorwegtarieven voor export niet concur-
reerend zijn, dan zal de regeering daarin wij
ziging brengen. Zoo spoedig mogelijk.
Voorts zal ae bewindsman overgaan tot het
Instellen van een commissie van onafhanke
lijke menschen om de spoorwegtarieven nog
eens te bezien vanuit het algemeene belang
HIJ zal spoedig daartoe overgaan. En van dc
commissie vragen, wanneer ze op korten ter
mijn met partieele voorstellen komen wil, deze
spoedig aan hem voor te leggen.
Ook zal hij met den inspecteur-generaal
nagaan, wat er direct te doen ls. En tenslotte
overweegt de bewindsman speciale tarieven
voor de grensgebieden.
Er werd nog gerepliceerd. Er werd heftig
gerepliceerd, Er werd een motie Ingediend, aic
om spoedige verlaging der tarieven voor tuin
bouwproducten aandrong.
Toen de minister verklaarde, dat hij met
alle energie aan de verlaging van de tarieven
voor zooveel mogelijk, zal medewerken, me-,
of zonder motie, werd deze ingetrokken.
De Kamer heeft dus wel iets bereikt.
BIJ het Mijnwezen, de oude vragen zonder
eenlg nieuw gezichtspunt. Wij gaan daaraan
voorbij, nu ook öe Eerste Kamer op onze
ruimte beslag komt leggen. Slechts zij vermeld,
dat er spoedig een we.sontwerp zal worden
Ingediend, dat de leden van het Mijnwerkers
fonds in de voordeelen van het In valid itelts-
fonds zal doen deelen.
Ook de postbegrooting heeft de Kamer gis
teren nog afgedaan.
Wonder boven wonder is er over de radio-
vraag niet gesproken. Althans heel weinig!
Er was eensgezindheid tussohon de heeren
Teulings, Slotemaker de Bruine en den mi
nister. Eensgezindheid in den weasch, dat wat
nu aangevangen is, het zoeken van samen
werking tusschen zend-organLsatles. moge
voortgaan niet alleen wat betreft de techni
sche aangelegenheden, ook waar het zal kun
ne:- gaan om een gemeenschappelijk samen
gesteld algemeen programma.
Tot verlaging van de posttarieven zal de
minister ln geen geval besluiten - de malaise
doet zich ook voor het P. T. T.-bedrijf gevoe
len. Alleen de heer Ebels vroeg er om de
heer Krijger daarentegen zette duidelijk op
den voorgrond, dat hU thans den tijd aller
minst gekomen achtte om op tariefsverla
ging aan te dringen.
De minister wil gaarne overwegen maar
we hebben zoo den indruk, dat het resultaat
gering zal zijn of hij voldoen moet aan oe
suggestie van den heer van Hellenberg Hubar,
om ln plaatsen, waar een gesprekkentarief is.
ook een verlaagd abonnementstarief in te
voeren. De heer van Hellenberg Hubar acht
dat noodig. om tot een goede vergelijking te
komen. Men weet. dat er nog altijd men
schen zijn die bezwaren opperen tegen het
gesprekkentarief.
Speciale telefonietarieven voor de verkeers-
zwakke uren waarop de heer Krijger aan
drong wees de minister af met een beroep
op buitenlandsche slechte ervaring. Waar de
heeren Guit en Drop en mevr. Bakker-Nort
over personeelaangelegenheden spraken,
daar antwoordde de bewindsman, dat de
diensttijden van Jongemenschen zullen wor
den verminderd en dat hU van het Jaar niet
zou ingaan op de vragen over een te veel
aan arbeiders op arbeidscontract, omdat er
op dit punt regeeringsvoorstellen in aantocht
zijn.
De Postbegrooting werd aangenomen.
Morgenavond de Zuiderzecbcg rooting.
EERSTE KAMER.
Het vlootplan-Deckers. Oude
tegenstellingen.
In middag- en avondzitting (een avond-
zitting was noodig, omdat het vlootplan-
Deckers moest worden afgedaan, wijl morgen
Dr. Deckers weer in de Tweede Kamer moest
zijn, om zijne begrooting te verdedigen) <tus,
in middag- en avondzitting heeft de Eerste
Kamer zich bezig gehouden met het voor
st** van minister Deckers om over :e gaan
tot den eersten termijn voor d:r. bouw van
een flottielje-vaartuig *n van een kruiser ais
on-c.oeel van het p*an aes mmis.-rs to. .*ct
aanoouwen van een reserve voor <-e v.cot.
Nog zeer kort geleden ts het wetsontwerp
aaartoe by ce 't weede Kamer in behande
ling gewest. Er is rond d*t ontwerp veel te
dotn geweest: wij denken aan net peti
tionnement. Er ls rond dit ontwerp van voor-
en tegenstanders veel gezegd en vooral veel
gedacht. De *ezer, die dan gemeend heeft,
aat er in den Senaat veel nieuwe duigen
zouden kunnen opgemerkt worden, heeft not
niet bij het rechte emd gehad. Maar zoon
.ezer is er niet er zijn geen nieuwe
dingen op te merken geweest. Alleen ae
Senaat weet iQor ouae betoogen altija oen
eigen vorm te v.nden. En die vorm is -n .en
J-enaat altijd verzorgd het is steeds .-en
genoegen naar de leaen en hunne unevuz. t-
tingen te luisteren. Dat heeft ongemerkt in
vloed op de regeering: het sch*jnt alsof ae
ministers voor zij ten Senate trekken, hun
oeste pakje aantrekken, hun sterkste stij'.re-
g.st«rs opentrekken. Want het kan niet ont
kend. ook minister Deckers was vanavond op
dreef.
De discussie ls vanavond af ge loopen
gestemd wordt er eerst morgenvoormiddag.
De sociaal democratische fractie poogde nog
uitstel van de discussie tot later te bewer
ken. Maar alleen die fractie was daar voor.
De heer Mendels had een origineel idee hij
wilde eerst laten stemmen en dan praten! Er
omdat het resultaat toch bekend mag zijn:
de hoofden zijn geteld. Dat is een uitmun
tend idee. Eerst stemmen dan praten! Er
zou zoo eenige parlementaire tijd uitge
spaard worden 1
Met dat al nieuwe dingen waren niet
te zeggen en zijn ook niet gezegd. We kun
nen met reden kort zijn.
Wanneer Prof. van Embden en mevr. Pot
huis-Smit en de heer Mendels betoogden,
dat er wel degelijk viootuitbrelding plaats
had, dan weerspraken dat de andere heeren,
de Savornin Lohman, Heerekens Thijssen.
Briët en de bewindsman, op den grond, dat
er goen meerder personeel voor de vloot zal
noodig zijn dan nu. De anderen deden er op
letten, dat het aantal eenheden toch uitge
breid wordt.
Deed de eene groep opmerken, dat er te
genover een groote macht door den nieuwen
kruiser in het algemeen door de Nederland-
sche zeemacht niets kan worden onderno
men dan zette de regeering op den voor
grond. dat het groote doel der zeemacht moet
zijn handhavlns van ae neutraliteit, defensie
van grondgebied, tot hulp Ls toegesneld.
„Handhaving van de neutraliteit" op
nieuw, ook op dit punt verschillen de mee
ningen sterk.
De eene groep zegt: onder het Volkenbonds
regime is er geen neutraliteit mogelijk, de
andere groep zegt, dat het Pact van den
Volkenbond wel degelijk een aantal gevallen
van verplichte neutrallteitshandhaving kent.
Een bovendien wilde men rekening houden
met de mogelijkheid, dat de Volkenbond uit
een kon vallen. De minister wees op de moei
lijkheid, ln heel den Volkenbond gevoeld, de
moeilijkheid om het begrip ..aanval" te be
palen. Daartegenover werd dan weer gezet,
door Prof. Van Embden dat wanneer het
Kellogg-verdrag in het Pact is opgenomen, er
zeker geen grond voor den krulserhouw meer
zijn kan en voor welke verdediging ook.
En wanneer Prof. Van Embden uit een
rede, ln Den Haag. Tn het Vredespaleis ge
houden voor de academie van internationaal
recht, door Prof Whttton. ter staving van
zijn betoog, dat het begrip neutraliteit niet
meer bestaat, enkele zinsneden aanhaalde,
dan citeerde dc bewindsman uit hetzelfde
boek, uit dezelfde rede, dat er wel degelijk
neutraliteit ls, ook gehandhaafd moet wor
den, alleen in een anderen vorm.
De eene groep achtte de Staten-Generaal
gebonden aan het plan van den minister, de
andere groep allerminst. En de minister zei
vanavond: Gij, Staten-Generaal, zljt vrij,
vrij, vrij!
Betoogde mevr. Pothuis—Smit. dat de be
windsman die ontwapening van Neder
land afkeurt gelooft ln het geweld, dan
zegt de minister weer, dat Mevr. Pothuis
Smit, wanneer zij ons land onverdedigd laten
wil. dat 2al overgeven aan het geweld van
anderen.
Het volkspetitionnement was uiteraard
ook onderwerp van debat. De eene groep
noemen »e b.v. Mr. M.. dels zegt d-iarvan
dat de s. d. partij de ommekeer, die er plants
grijpt ln de volksvertegenwoordiging heelt
begrepen. Dan betoogt de andere, dat er
bij het verzamelen van handteekeningen
op het adres tegen de Vlootwet gespeculeerd
is op primitieve sentimenten, door het voor
te stellen alsof het adres alleen zich tegen
den oorlog wenschte te verklaren. Daarte
genover zei Prof. van Embden, dat er door
den Vrijheidsbond was gespeculeerd op pri
mitieve instincten, toen deze in zijn verkie
zingsmanifest alle aandacht concen'.roerde
op den overval van Urbina van Curasao.
Zoo ziet u lezer de standpunten staan
scherp tegenover elkaar. Onverzoenlijk.
In de vragen van ontwapening kan men
dan ook zonder groot gevaar voor tegen
spraak een politieke strijdvraag zien. die
steeds meer haar stempel gaat zetten en zal
gaan zetten op de Nederlandsche po'itlek.
Een momentje uit het debat moeten we
nog releveeren.
Komende tot het ontwerp zelf, betoogde
Prof. Lohman. dat het op pe:l houden van
onze weermacht meer dan ooit geboden l».
De vredesverdragen hebben onop osbare pro
blemen geschapen, er is een gespannen ver
houding tusschen Frankrijk en Italië, er is
dreiging vanuit Moscou. ln Duitschland heb
ben de Hitlerlancn een greote overwinning
behaald, België, aan Frankrijk gekluisterd
door een geheim verdrag, geeft honderden
millloenen francs uit.
De heer Oudegeest (S. D. A. P.): Waarvoor
Nederlanders het geld verschaffen.
De heer de Savornin Lohman: Als dat waar
is. wil ik van deze plaats wel zeggen, dat ik
dat een schandaal vind.
De heer v. Embden (V. D.): De Ned. Han
delmaatschappij verstrekt een leening.
De heer de Savornin Lohman: Daar ben
ik niet verantwoordelijk voor.
De heer v. Embden: Een van uw partijlei
ders ls daar president-commissaris.
Prof. Lohman: .Dat is een interruptie, d e
Ik infia dignltatum vind".
Onze lezers zien 't diteuss'es over vloot-
vragen maken de Kamerleden ze»r v r g.
Er. wij dach'en ln den avondstond ln het
oude schoone Kamergebouw aan de zilver
witte meeuwen, die wij 's morgens, do~r de
'nooge ramen, over den wjnterschen Hof
vijver hadden zien zwermen in slerl.ke
glijvlucht.
Wanneer, ach wanneer houden de b"groo-
tlngsdiscussles op. wanneer zu'.'en we weer
andere lucht inademen, dan die der beide
kamers?
Zelfs de dagen vl^ir voor Kerstmis zal de
Tweede Kamer moeten zitten.
INTIMUS
