IA Uit den Strijd BUITENLAND De vermoedelijke toestand in Spanje. HAARLEM'S DAGBLAD DONDERDAG 18 DECEMBER 1930 TWEEDE BLAD door A. HEEROMA, Commissaris van Politie te Amsterdam. DE PIJP EN DE HEEMSKINDEREN EEN TRAGEDIE IN EEN HYPODROME VAN MENSCHEN, DIE 'S NACHTS WENSCHTEN TE SLAPEN NIEUWE AVONTUREN VAN DE HEEMSKINDEREN DIE EINDIGEN IN DEN GEVANGENISWAGEN. De regeering schijnt den toestand weer meester te zijn Pogingen om een nieuwe regeering samen te stellen? Toen we de zegeningen van de radio nog niet kenden en dus nog niet tijdig naar bed gingen om er eindelijk van verlost te zijn, leefden de Amsterdammers langer dan nu. t Was niet genoeg, dat de café's te 2 uur 's nachts hun laatste bezoekers zagen ver trekken, men wilde zooveel mogelijk van den nacht profiteeren. De Pijp, ook bekend als buurt IJ IJ, thans in niets verschillend van andere woonwijken, had toen een bijzondere attractie. t Een juffrouw uit de "buurt IJ IJ. Ik spreek nog niet van de vele woningen, waaruit een hel rood licht straalde. Er waren inrichtingen, die eerst 's nachts de deuren openden. In „Ons Genoegen" verschenen na middernacht enkele muzikanten op een soort podium en dan schetterde het koper, opkla- terend tegen de huizen in de Albert Cuyp- straat, onder het gedans van een Turksche trom. Mocht dat? Och, een of andere stom merik had uitgevonden, dat een sociëteit niet viel onder de bepalingen der cafésluiting, dies richtte hij een sociëteit op, waarvan de leden gevormd werden uit de petjesgasten, die met hunne vrouwelijke aanhangsels van Zeedijk en omgeving kwamen. Wie kwam was meteen lid en de ondernemer vormde met een paar trawanten, die voor kellner fungeerden, het bestuur. 't Ging bij „Ons Genoegen" zeer genoege- lijk toe, zoo zelfs, dat de leden goed vonden elkaar gemakshalve door de ruiten de straat op te werken, bij welke gelegenheid dan alles wat niet spijkervast was, door de zaal en via de petroleumlamp, die 't al moest verlichten in het buffet terecht kwam, dat eigenlijk dien naam niet meer kon dragen, ontdaan als het was bij vorige gelegenheden van alles wat breekbaar was. Dan verscheen het bestuur op straat en blies alarm op een politiefluit, spe ciaal daarvoor aangeschaft, wat voor de die naren der wet het sein was om toe te snellen en de nog niet gevluchte sociëteitsleden de straat op te ranselen. Om onnoodige kosten te vermijden werden planken voor de ramen gespijkerd en den volgenden nacht schetter de weer de muziek en weer stroomden de danslustige sociëteitsleden toe. De overheid, vreezende het heilig, grondwettelijk vereeni- gingsrecht te zullen schenden, bleef op een afstand. De overheid bleef op een afstand. Maar niet leder opende zijn deuren voor dat soort publiek; er waren sociëteiten van stand, waar uitgaande heeren in een onder- aardsch verblijf luisterden naar de schun nige liedjes van een imitatie Montmartre- artist, maar ook was er een, die niet aan den weg timmerde, doch daarom voor de rustige bewoners van dat stadsdeel en die vorm den toch eigenlijk de meerderheid geen onverdeeld genot opleverde. Die had zijn tuin, van bescheiden omvang, als die lust hoven zijn tot hippodrome ingericht en onder begeleiding van draaiorgelmuziek liepen daar een stuk of wat ponies rond, gelegenheid biedend aan de sociëteitsleden van hun bekwaamheid ais cowboy te doen blijken, 't Behoeft nauwelijks gezegd, dat het een bijzondere attractie was de vrouwelijke bezoeksters daarop te zien rijden. 't Zal geen verwondering baren, dat jeug dige Pijpbewoners (en met jeugdig bedoel ik speciaal het soort van om en nabij de twin tig jaar) onder die omstandigheden in het onderscheidingsvermogen van wat wèl en niet mocht, te kort schoten; de historie van de vier Heemskinderen zal dit duidelijk maken. Ze waren overdag verspreid en ieder werkte in een bedrijf, maar de avond vond ze altijd vereenigd en het duurde niet lang of de club had een zekere bekendheid. De vier jonge lieden meenden hun joligheid te moeten botvieren, zooals dit hun zelf het meest ge schikt voorkwam. Nu eens moest een sigaren winkeliertje het ontgelden, waar zij kochten en chicaneerden met betalen om dan, als de man in overmoed een poging deed hen de deur uit te zetten, mekaar tegen de étalage op te gooien. In het mekaar duwen waren ze specialist, waarbij gezorgd werd, dat een ar geloos voorbijganger meteen van de sokken ging. Ook een winkelruit bezweek soms bij dit abel spel en de grootste triomf vierden zij, als anderen zich met het geval gingen bemoeien en de aanleiding verschaften voor een fris- sche vechtpartij, waarin zij, dank zij hun aantal en hun samenwerking, meestal de overwinning behaalden. Door het onver wacht ingrijpen van een paar agenten kwa men ze er nu niet altijd ongeschonden af, doch dit kon slechte hun ambitie verhoogen. Zoekende naar een nieuw arbeidsveld, be landden zij op een nacht voor het hippo drome, waarvan de toegang werd bewaakt door een geducht uitziend, gegalonneerd heer. Toen deze het viertal voor zijn inrich ting zag stilhouden, had hij een gevoel van naderend onheil, zoodat hij zich in de deur opening plaatste met een uitdrukking van: „eerst over mijn lijk kom je binnen." Dit nu was dom, want niet alleen deed die uniform denken aan hun erfvijand, de politie, maar de gedachte iets niet te mogen, was voor de strijdlustige jongelieden genoeg om het juist te willen. Aankomst der vier Heemskinderen. De portier zag de dreiging en trachtte offi cieel te doen: .Alleen voor leden, heeren!" „Wat leden! Zijn wij geen leden? Ga nou gauw op zij zeg! Meteen drongen zij in ge sloten formatie op en schoven den portier op zij, die niet beter kon doen dan hen tot in het heiligdom te volgen, waar hij hen aan de bezetting: den baas en twee verloopen kellners, overleverde. De lampions gloeiden en bungelden zacht in den wind, de vier paardjes stonden met de koppen bij elkaar, het draaiorgel zeurde met weinig animo en aan een paar tafeltjes langs den kant zaten een paar jongemannen met sigaretten rookende juffers; men ziet het: een landelijk tafreel. „We gaan rijen, jongens", klonk het daar opeens, toen het viertal binnenkwam en elk maakt zich gereed om een paard te be stijgen. Nu was dit geenszins een filantropische in stelling en om te rijden moest men aan zekere voorwaarden van financieelen aard voldoen, waarmee misschien voor goede, be kende klanten de hand gelicht werd, maar waarvoor hier geen reden was. En waar de mensch, als 't zijn portemonnaie betreft, een anders ongekende durf aan een dag legt, zoo trad de directeur der zaak op de adspl- rant ruiters toe, gevolgd door zijn staf en ehchte kort en goed betaling vooruit: een gulden per persoon, 't Kon hem tenslotte niet schelen, wie er reden, hoofdzaak was betaling. Dit nu had allerminst in de bedoe ling der ruiters gelegen en zij keken elkaar aan in onderling begrijpen. Een gulden? zei de woordvoerder, veels te duur, ben je be-dit en bedat? Kom, jongens, een paard met z*n vieren, dat 's de man een maffie. Heftig pro testeerde de baas en dc bezetting kwam naar voren, maar reeds was één op een paard ge klommen en de anderen zetten zich achter hem; het orgel zweeg de stilte voor den storm en de juffers verlieten haar zit plaats. Daar zaten de vier Heemskinderen, maar tot rijden kwam het niet, want het INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 Cts. per rescl Sto.zuigerhuis MAERTE.NS BAR TEL JORIS STRAAT 16 - TEL. 10756 PHILIPS' RADIO TOESTELLEN paardje zakte in elkaar, zoodat het met den last op den grond rolde. Van deze minder gunstige gevechtepositie maakte de tegen partij gebruik om tot den aanval over te gaan en het regende een oogenblik slagen, maar de jongens, nu Heemskinderen-af, wisten ter been te komen en toonden nu, dat zij niet voor niets getraind waren. Stoelen en tafels gingen om; de paarden werden opge jaagd en trapten het orgel in elkaar; lam pions vlogen in brand en zetten het ge vechtsterrein in fantastischen gloed. Dat dit niet geruischloos ging, laat zich denken en de heele buurt volgde in nachttoilet met spanning het verloop van den strijd. Die duurde niet lang: de twee verloopen kellners lagen al gauw languit en de baas met zijn Cerberus waren bly, dat het viertal zich, de komst der politie niet afwachtende, naar den uitgang werkte. Aangezien de sociëteit op een weinig wettelijken basis rustte, achtte „het bestuur" het raadzaam de politie buiten die kleine Interne aangelegenheden te houden. Men ziet, het ging daar indertijd in „de Pijp" vroolijk toe. doch aan alle pret komt een eind en plotseling kwam de politie op het onverwachte idee, dat er een eind aan gemaakt moest worden, want dat er toch in „de Pijp" ook nog menschen woonden, die 's nachts meenden te mogen slapen. Toen werden de sociëteiten gesloten, ondanks alle protesten en toen werd er weer gedaan of er nooit een recht van vereeniging was geweest. Alleen de onderaardsche met den Mont- martrezanger wist zich nog een tijdje te handhaven, dank zij de medewerking van eenige „intellectueelen", die daar plachten te komen, maar die stierf niet lang daarna een natuurlijken dood. En wat de vier Heemskinderen betreft, die moesten ondervinden, dat de kruik zoolang te water gaat, enz. Het bezoek aan het hippodrome had hun de oogen geopend voor een tot dien tijd on gekende. aangename tijdpasseering en daar om besloten zij eenige café's met hun tegen woordigheid te vereeren om daar den boel kort en klein te slaan. Meen niet, dat dit in 't wilde weg ging. Er waren van die inrich tingen, waar een ongemakkelijk heer in 't Troonde een ongemakkelijk heer in het buffet. buffet troonde, die uit wijze voorzorg een boksijzer in den zak droeg en een stuk gas- pijp of dergelijk instrument onder zijn on middellijk bereik had om op alle eventuali teiten voorbereid te zijn en die zaken werden wijselijk gemeden. Zij zochten die op, waar een minder gevaarlijke bezetting was en waar zij van de zege verzekerd waren. Maar „spotters huisje brandt ook wel eens!" Na een bezoek aan een cafétje. waar een paar menschjes trachtten in ongekend opti misme met een bierpomp en twee tafeltjes een bestaan te vinden, aan welk optimisme na het bezoek een gevoelige knak was toege bracht van wege de zieltogende bierpomp en de ontpoote tafels, werd de politie in t ge val gemengd, die, zakelijk als ze soms kan zijn, de jongelieden inrekende en besloot ze wegens geweldpleging in 't „Huis van Bewa ring" op te sluiten. Der erschrecklichste aller Schrecken Das ist der Mensch in seinen Wahn". zegt Schiller, maar als de Wahn verdwe nen is, blijft er van de Schrecken niet veel over. Tranen stortend smeekten zij niet in den celwagen gestopt te worden, maar de politie was onverbiddelijk en zoo verscheen voor het bureau in de Ferdinand Bolstraat dc daar gansch niet onbekende koets met de geunl- formde bemanning. „Daar snelt men aan om hen te begroeten Met vlugge voeten over de baan" De jeugd, talrijk daar als het zand der zee, vormde dra een dubbele haag van de deur van het bureau tot den wagen, dringend om niets van het schouwspel te missen. Vergeefs bulderde een agent: „ruk op" (hij zei het niet zoo precies, maar fatsoenshalve zeg ik het maar omdat 't op hetzelfde neer komt Geen jongen verroerde zich en de agent had ook niet anders verwacht hij bulderde maar, omdat het bij de vertooning behoorde. De wagen wachtte lang genoeg om zooveel mogelijk toeschouwers bijeen te laten komen, karrevoerders stopten en het verkeer lag dood. Daar kwamen ze dan eindelijk, de strijdlustige jongelieden, de pet in de oogen. de kraag op en meewarig huilde er een: „we hebben niet gestolen, jongens", wat voor kennisgeving werd aangenomen. Een voor een beklommen ze het lugubere voertuig. „Rol voort gevangewagen". Ter geruststelling van medelijdende zielen zij opgemerkt, dat dit alles slechts een beau geste van de openbare macht was; een paar dagen later waren de Jongens weer vrij en ze kwamen er met een paar weken af, maar als 't instituut voorwaardelijk bestaan had. zou dit ook genoeg geweest zijn, want de les was wel voldoende geweest. R. STENHTJIS WEER TN DE S.DJLP. De heer R. Stenhuis te Beekbergen, gewe zen voorzit'er van het N.V.V. en oud-lid der Tweede Kamer, heeft zich. naar de Tel. meldt, aangesloten bij de af deeling Apeldoorn van de S.DA.P. AMSTERDAMSCH LOOPKNECHT TE BRUSSEL AANGEHOUDEN. De politie te Brussel heeft gearresteerd een Anisterdamsch loopknecht, die er met f 800 vandoor was gegaan. Spanje oraagt uitlevering can majoor Franco. HET BELANGRIJKSTE NIEUWS. De berichtgeving uit Spanje is nog zeer ver ward. Volgens de officieele communiqué's is de toestand weer volkomen normaal. Een be wijs voor deze bewering zou dan het feit kunnen zijn. dat het telefoonverkeer weer vrijgegeven is. Nu dient men wel in aanmerking te nemen dat deze communiqués naar waarheid opge steld kunnen zijn, voor zoover het den op stand der hoogere militairen betreft. Parallel aan de actie loopen echter de manoeuvres van de arbeiderspartijen, die het republl- keinsche regiem in de vanen hebben geschre ven. Maandag al werd te Madrid de algemeene staking afgekondigd. Op dien dag zouden drie honderd twintig duizend man op de been gebracht zijn, die naar de veiligste punten van het land geredigeerd zouden worden, met het consigne de orde tot iederen prijs te handhaven. Vo'.gens de jongste telegrammen zou er thans bovendien een conflict dreigen omdat de Spaansche regeering van Portugal de uit levering van Franco zou eischen. Via Henday wordt naar Bordeaux bericht, dat alle uit Madrid komende reizigers verklaren, dat de toestand aldaar rustig is, maar dat sterke politietroepen op de voornaamste punten der stad zijn samengetrokken. De te Bordeaux verschijnende La France publiceert de samenstelling van een voorloopi- ge regeering, die de tegenwoordige regeering zou moeten vervangen. Deze voorloopige re geering zou onder presidium staan van Alcala Zamora, terwijl Maura binnenlandsche. Alexandre Lerroux buitenlandsche zaken zou nemen. Hetzelfde blad publiceert onder alle voor behoud het door reizigers van de grens mee gebrachte nieuws, volgens hetwelk te Valen cia drie hoofdofficieren door stakers zouden zijn gedood en te Saragossa een tiental gen darmes onder de kogels der opstandelingen zouden zijn gevallen. Sanchez, Guerre, Bermaln, Burgos Ma zo! conservatieve oud-ministers, Maichiades Al- vasez, oud-president van de Kamer, kwamen bijeen. Een aan de pers verstrekt communiqué zegt o.a. dat welke ook hun vroegere meenin gen mochten zijn geweest over de quaes ties de bijeengekomen staatslieden het geheel met elkaar eens waren, dat de bijeenroeping van een constitueerend Hof thans noodzakelijk was. De toestand aan de grens schijnt beter te worden. Men kan de Spaansch-Fransche grens vrijelijk overschrijden indien men in het be zit van een reglementair paspoort te Alleen de Fransche bladen worden vastgehouden De Spanjaarden, begeerig naar nieuws, komen ze op Fransch gebied halen. Resumeerende ligt de gevolgtrekking voor de hand, dat de monarchie de situatie op het oogenblik meester Is, doch dat zij be dacht is op het ergste en dat zij pogingen aanwendt de publieke opinie weer op haar hand te krijgen door voorspiegelingen te doen ten aanz:en van een nieuwen regeerings- vorm. L. A. Italië. Met twaalf vliegtuigen over den Oceaan. ROME, 17 Dec. Het eskader van 12 Italiaan- sche bombardements-vliegtuigen, dat voor nemens is een Oceaanvlucht naar Brazilië te ondernemen, is onder leiding van den Ita- liaanschen minister van luchtvaart, generaal Balbo Woensdagmorgen te kwart voor acht van Orbetello ten Noorden van Rome, gestart voor de eerste étappe van de vlucht naar Brazilië. Het eindpunt van de vlucht is voor heden Carthagena in Spanje. Eergisteren moest de start worden uitgesteld wegens een hevigen storm boven de Balearen. De 12 vliegtuigen vliegen ln vier escadrilles van drie. Het eskader wordt een eindweegs bege leid door 2 reservevliegtuigen, zoodat heden morgen te Orbetello onder het gejuich der aanwezigen 14 vliegtuigen uit het water op stegen en in Westelijke richting verdwenen. ROME. 17 December (Stefanl). Alvorens de kruisrels van Italië naar Brazilië aan te van gen heeft generaal Balbo. aan het agent schap Stefani een artikel ter hand gesteld, waarin hij eerst herinnert aan de twee voor afgaande kruisreizen, die naar het Westelijk deel van de Middellandsche Zee van 2800 K.M. en die van Rome naar Odessa van 4667 K.M. Deze derde reis, zoo ging hij voort, is oneindig veel moeilijker. Ztj omvat een par cours van ongeveer 10.400 KM., waarvan alle étappes op één na meer dan 1000 K.M. lang zijn. De toestellen zijn de roemrijke S 55. type bombardeerwatervllegtulg, die de noodige wijzigingen hebben ondergaan ln verband met de groote afstanden, die in een ruk moe ten worden afgelegd. De motoren zijn twee Flat A 22 R's van 12 cylinders en 560600 P.K. Het volledig draagvermogen ls 10.000 K G. De toestellen zijn voorzien van radio toestellen voor de lange golf met een wer kingssfeer van 900 K.M. en voor de korte golf met een werkingssfeer van 3000 K.M. Elk toestel is voorzien van een speciaal verlich tingsstelsel voor een eventueele da'lng bij nacht. Het hoofddoel van de kruisrels is het oefenen van het personeel voor het vliegen ln verband. Elk toestel is %Toorz!en van een sextantcompas als eenlg oriëntatiemiddel. Het personeel voor de reis telt 56 man, d.w.z. vier per vliegtuig, t.w. twee vliegers, een me canicien en een marconist. Het eskader be staat nl. uit 14 vliegtuigen. d.wzL uit vier smaldeelen van drie toestellen en twee werk plaats-toestellen. Deze twee gaan echter slechte mee tot Bolama, d.w.z. ztj steken niet mee den Atlautlschen Oceaan over. Het personeel, dat vrijwillig voor den tocht geoefend heeft, is niet uit speciale bijzonder bekende luchthelden gekozen, daar de mili taire luchtvaart in zijn gelederen beschikt over een meerderheid van vliegers, die tn staat zijn om wat vroeger een uitzondering was te maken tot een a'ledaagsche gebeur- tente Het personeel, gekozen uit de groep Or betello. is in het begin van dit Jaar uitge zocht en heeft dus ongeveer een Jaar kunnen oeenen. waarbij het op schitterende wijze aan alle theoretische en practische proeven onder de ongunstigste omstandigheden afge legd. voldaan heeft. Hierdoor heeft het een vorm bereikt, die de verklaring wettigt, dat het volkomen voor zijn huidige taak berekend is. Commandant van de opleiding te Orbe tello was luitenant-kolonel Maddalena, bij gestaan door majoor Longo De verheven be- teekenis van het doel heeft het afgeloopen Jaar van harde inspanning voor de vliegers, de moeizame en Intense studie en de gevaren, die zij onder het oog moesten zien, verzoet. Merkwaardig staal van fascistisch bewind. Het ..Journal des Debate" meldt uit Mi laan Vernomen wordt, dat de generaals Ca- viella en Giardtnl dezer dagen zijn gearres teerd wegens een memorandum, dat zij ko ning Victor Emanuel van Italië hadden doen toekomen en waarin 71! diens aandacht er op vestigden, dat de officieren van de fascisti sche mil't'e begun^ied worden ten nadee'.e van de officieren uit bet leeer. Van rilt me morandum werd aan Mussolini kennis gege ven. die bevel gaf tot de onmiddellijke arres tatie der opper-offlcieren. Duitschland. Onschuldig wegens haag- verraad veroordeeld? Bulier fab n is de man. die In TVeember 1925 wegens landverraad door het rtjksgcrecht te Leinzig tot 15 Jaar tuchthuis is veroordeeld, omdat hij krijcrsMilg. opces'atren bil de Berlin Karlsruhe-Tn lustri ewerke te Wlttenau aan de militaire Ententecommissie van controle zou hebben verraden. De schuldigverklaring berustte hoofdzake lijk od het getuigenis van een particulier detective en van een voorhands onbekend geblevene. die later de industrieel van Gon- stard is gebleken, dat zij den verdachte her haaldelijk bij de woning van den Franschen luitenant Jost (lid van de controlecommis sie) hadden eezlen. De verdediger van Bullerlahn is er na teng zoeken in geslaagd het verblijf van Jost uit te vLsschen. aldus de N R. Ct. Deze is ln gar nizoen te Nancy en heeJt den verdediger op zijn verzoek meegedeeld dat hij Bullerjahn ln het geheel niet kent en dat iemand anders de verrader is geweest. De verdediger, mr. Rosenfeld. heeft Jost daarop verzocht dat c.q. onder eede voor hfct rijksgerecht te willen herhalen, doch Jost heeft geantwoord, dat hij aan zijn mededee- ling niets heeft toe te voegen. HU ls officier en zal pas spreken als zajn superieuren hem dat gelasten. Het ligt zegt het Berl. Tagebl., waaraan we het bovenstaande ontleenen thans op den weg van den advocaat-generaal der Fransche regeering te verzoeken Jast dc be krachtiging van zijn mededeellng onder cede mogelijk te maken. Intusschen heeft mr. Rosenberg de Duitsche justitie reeds ver zocht. Bullerjahn die al vUf Jaar achter den rug heeft, op vrUe voeten te stellen. Zuid'Amerika. Ernstige verwikkelingen in Guatemala. NEW-YORK, 17 Dcc. (V-D.l Na hevig* straatgevechten waarbU ook de minister van Oorlog gedood werd. is de regeeering van Guatemala heden gevallen. De nieuwe voorloopige rcgccrlng staat onder leiding van Generaal Orellans. AGENDA Heden: DONDERDAG 18 DECEMBER Prinsenhof (Statenzaal)Raadsvergade ring. 1.30 uur nam. Schouwburg Jansweg: Ned. Operette Ge zelschap. .Prof. Witkiel". 8.15 uur. Restaurant .J>e Kroon", Alliance Fran- $aise. Conférence M. Paul Pelliot. 8 30 uur. Gebouw „Blauwe Kruis". Lezing door H. Jansen. 8 uur nam. Palace: .Pen fUne familie". Op het tooneeï Marga Graf, operette-diva. 8.15 uur. Luxor Theater: ,De bekentenis". Op het tooneel: Duo Saphier met de schets ..Zigeu nerliefde", 8.15 uur. Rembrandt Theater: „Zwei Weiten". Op en 9.15 uur. Bloemendaal: Raadsvergadering, 2 uur nam. Heemstede: Raadsvergadering 8 uur namiddag. Zandvoort: Raadsvergadering 7.30 u. namiddag. VRIJDAG 19 DECEMBER Restaurant Brinkmann: Ver. Oost en West". Voordrachten door P. Gedeking en mevr. M. van Zeggelen. 8 uur. Gem. Concertzaal; Debatavond Radio- vraagstuk. 8 uur. Stadsschouwburg: N.V. Het Schouwtooneel, „De baas in huls". 8 uur. Schouwburg Jansweg: Ned, Operettege zelschap „Prof. Witkiel". 8.15 uur. Kioppersingelkerk: Kerstuitvoering. 8.15 uur. Bioscopen. Nieuw Programma. Teyler's Museum. Spaarne 16. Geopend op werkdagen van 113 uur, behalve 's Maan dags, toegang vrij. Beverwijk: Raadsvergadering 7.15 u. Zandvoort: Raadsvergadering 2 uur namiddag,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1930 | | pagina 5