H. Franken Jr.
Het woord is aan.
Een zaak van overwicht
Het Belangrijkste.
H. D. Puzzle No. 8
48e Jaargang No. 14576
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 30 December 1930
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN;per weck ƒ0.2754, met Geïllustreerd Zondagsblad 0-32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom dei
gemeente) 3.3754- .Franco per post door Nederland f 3.8754. Losse nummers
ƒ0.06. Geijl. Zondagsblad per 3 maanden 0-3754. franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15G54 Redactie 10600
Administratie 10724, 1482S Drukkertf 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 1—5 regels 175. elke regel meer ƒ0J5- Reclame*
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.6<X
elke regel meer ƒ0-15. buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentje*
(iedcren dag) 14 regels f 0.25, elke regel meer 0.10, uitsluitend i contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. üitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden 1600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 1400.-, Duim 1250.-, Wijsvinger 1150.-, Elke an dere vinger 150.-, Arm- of Beenbreuk 1100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HAARLEM, 30 December.
Volkstelling.
Een stroom van gele, witte, oranje, rose
en groene kaarten Ls over het Nederlandsohe
volk uitgestort, met de bedoeling de Elfde
Volkstelling te houden. Als wij niet medewer
ken, als wij de voorschriften van de wet van
22 April 1879. gewijzigd bij wet van 26 Aprii
1918, niet nakomen, worden wij gestraft mee.
hoogstens 14 dagen hechtenis of geldboete
van hoogstens 100 gulden.
Dit is de inleiding. Zoo is de Overheid nu
eenmaal.
Gelukkig klinkt de rest (minder grimmig.
Zij geeft zelfs gelegenheid tot een nieuw ge
zelschapsspelletje op Oudejaarsavond: het
invullen van de telkaarten, met oplossing
van eenvoudige raadseltjes enz. incluis. Maar
eigenlijk mag er pas aan begonnen worden
te middernacht, want naar den toestand op dat
tijdstip moet gehandeld worden. Aangezien
wij een volk zijn dat de gewoonte heeft de
wetten des lands na te leven, zij het dan ook
met veel (en soms gerechtvaardigd) gemop
per, ziet mijn verheugd gedachtenoog
nu reeds de gansche Natie in het
nachtelijk uur over deze kaarten gebogen,
ingespannen zwoegend. En af en toe grinni
kend. Zoo ls de Natie nu eenmaal.
Op sommige vragen wist de Overheid zelf
het antwoord al, en dat heeft zij dan ook be
reids ingevuld, met roode inkt, in keurig
stadhuis-handschrift. Daar ben ik haar dank
baar voor. Het is een attentie, die wij bü
haar andere formulieren nimmer ondervin
den. Op schier alle overige vragen had zij
het antwoord zelf ook kunnen geven, als zij
mijn belastingbiljetten las. Maar blijkbaar
leest zij die niet behalve dan het gedeelte
dat zooveel geld kost. Het is een eigenaardig
ding, zoo'n Volkstelling.
„Woont gij in een huis, schip, ark. woon
wagen of woonkeet?" vraagt de Overheid, en
ruit zelf in mijn geval in: Huis.
„Wat ls een ark?" hebben ze mij thuis
gevraagd.
Ziedaar moelijkheld nummer één, die dé
Overheid zichzeive ncodeloos 'bezorgt. Wij
noemen zoo'n ding allemaal een woonschip.
Dat is natuurlijk niet officieel genpeg en
©ee-ft aanleiding tot verwarring" met een „be
woond schip" u ziet het, de lectuur heeft
mijn officieelen hersenkronkel' in werking
gebracht maar het was beter geweest het
woord ark met de toevoeging „(woonschip)" te
verduidelijken. De meeste menschen, en
zeer zeker vele eenvoudige lieden die
arken bewonen, zijn geneigd dit soort
vaartuig alleen aan Noach toe te dichten. En
toen die het bevoer, was er geen Overheid.
Zij was verdronken.
Men weet precies op welken datum en waar
ik geboren ben, want dat is ingevuld, maai
leeftijd, onderdeel van gemeente, provincie
en land zijn onzeker, ondanks mijn herhaalde
verzekeringen daaromtrent bij vorige belang
stellenden informaties. Mijn nationaliteit
daarentegen, is bekend.
Vraag la: Leeft hij in een gezin? Ja of
neen?
„Ja", antwoordt de Overheid zelf.
Vraag 1 b: Leeft hij afzonderlijk? Ja of
neen?
De logica van deze vraag, na 1 a, ontgaat
mij. De Overheid zeif snapt haar blijkbaar
ook niet, en blijft het antwoord schuldig. Ik
heb er maar „neen" achter gezet, ofschoon
ik eigenlijk moest wachten tot Oudejaars
nacht.
Met belangstelling verdiep ik mij daarop
In de reeks kerkgenootschappen en kerkelijke
gemeenten, dewelke der Overheid officieel
bekend zijn. De lijst is lang, ofschoon de be
kendheid van de Overheid met buiteniand-
sche religies niet meevalt. Maar de binnen-
landsche zijn, in haar tientallen schakeerin
gen, vrijwel alle aanwezig, van de Zevende
Dagr, Adventisten tot de Harsteld Apostolische
Zendingsgemeente in de Eenheid der Aposte
len toe.
Goedig legt de Overheid uit, wat „een af
zonderlijk levend persoon" is. Namelijk: „hij.
die geen deel uitmaakt van een gez.n of huis
houding onder la bedoeld, dus hij, die ge
heel alleen een woning of een gedeelte eener
woning bewoont of die op een kamer of
kamers afzonderlijk woont, ook al wordt zijn
voedselvoorziening verzorgd door hen bij wie
hij de kamer of kamers gehuurd heeft en al
heeft hij met dezen huiselijk verkeer, zooals
onder goede buren gewoonte is".
Dit moge, uit litterair oogpunt beschouwd,
zwak wezen. Maar het is knus. gezellig, aarts
vaderlijk. Wie eruit afleidt dat Diogenes geen
afzonderlijk levend persoon was, heeft gelijk
maar is een kniesoor. Diogenes is trouwens
allang dood.
Verder gaat de Overheid. Zij vraagt of mijn
twee-jarige zoon hoofd des ge zins is. en ge
heel ongerechtvaardigd mag de vraag niet
heeten. Hoe gaat het veelal met twee-jarige
zonen? Gelukkig kan de knaap nog niet lezen.
Maar of hij al of niet afzonderlijk leeft
betwijfelt de Overheid blijkbaar weer, en met
belangstelling informeert zij naar eventueeie
diploma's van Hooger Onderwijs, door hem
en zijn zes-jarigen broeder behaald. Zijn zij
directeuren van Naamlooze Vennootschappen
of coöperaties? Waren zij in den nacht van
31 December op 1 Januari thuis? Of op zee?
Of in" dienst als milicien?
Het doet mij genoegen dat de Overheid
reeds zooveel van mijn zonen verwacht, op
hun nog zeer jeugdigen leeftijd, en zelfs
vraagt of zij aan het hoofd staan van een
machinefabriek, een leerlooierij, een post- en
telegraafbod rijf, een weeshuis, een zieken
fonds, een universiteit, een warenhuis, een
sigarenwinkel of een autoverhuurder ij.
Blijkbaar ziet de Overheid alle mogelijk
heden in hen, behalve Overheidspersonen
(met uitzondering dan van de directie van
het postkantoor).
Over het geheel genomen, dat moet ik
eerlijk zeggen, valt de Volkstelling mee, Zij is
lang niet zoo moeilijk als de belastingen. Al
leen haar groene formulier vervult mij met
eenige zorg. Dit moet Ik invullen als bedrijfs-
hoofd. Het geeft uitleggingen over de vraag,
welk bedrijfshoofd wèl en welk bedrijfshoofd
niet de telkaart invult. Tot dusver begrijp ik
ze nog niet. Het veiligste zal zijn het maar
wèl te doen. In ons bedrijf moeten we al die
d'mven altijd wèl doen.
Welnu dan: hoeveel personen in loon
dienst?hoeveel mannelijke en hoeveel
vrouwelijke?.... hoeveel windraderen, wind
molens, waterraderen, watermolens, gasmoto
ren, olie- en benzinemotoren, electromotoren,
personen-automobielenhoeveel rijtuigen,
motorbooten, zeilschepen, sleepschepen
hoeveel paarden, ezels en muilezels, honden
gebruik ik in het bedrijf? En tenslotte: hoe
veel andere trekdieren (met name te noe
men)?
Dit laatste doet de deur dicht. Welke an
dere trekdieren zouden wij nog kunnen ge
bruiken in een dagbladbedrijf en handels
drukkerij, als wij er paarden, ezels, muilezels
en honden in toepastenen hoe zouden
wij ze noemen?
Eniin. ia. ncop dat de Overheid zich amu
seeren zal met de Volkstelling. Zij is onge
twijfeld zeer nut:ig, ofschoon wij haast al
die dingen al zoo vaak aan haar hebb:n me
degedeeld. Maar als zij het allemaal nog eens
nadrukkelijk apart weten wil met genoe
gen, hoor. Liever, Ln elk geval, dan veertien
ciagen subs, honderd gulden.
Zoo staat de verwezenlijking van het ee-ste
goede voornemen voor 1931 dan reeds v'.al-
voor de deurzoo ligt het materiaal voor
de schoone daad thans reeds voor ons uitge
spreid, in geel. wit, oranje, rose en groen...
Maar wat zei minister De Geer toch ook
weer over zuinigheid? Hoeveel zou dit wel
kosten?.
Laten we er liever niet aan denken.
R, P.
ARROND. RECHTBANK.
UITSPRAAK.
W. A. v. D. te Amsterdam, die terecht stond,
verdacht ven het maken van inbreuk op het
octrooirecht van een ander, door een machi
ne voor het reinigen van biergeleidingen te
vervaardigen, waartoe hij volgens den oc
trooihouder niet gerechtigd was werd door
de Arrondissements-Rechtbank ontslagen
van rechtsvervolging.
De eisch was f 200 boete geweest.
I
Stefan Zweig:
Want het voorbeeld is de sterkste band op
aarde, die de menschen bindtelke daad wekt
in anderen den wil tot gerechtigheid, dat
hij opspringt uit den sluimer van zijn droo-
men en met de daad de uren vult.
fEen Amerikaan heeft aan den
burgemeester van een Engel-
sche stad schriftelijk verzocht in
kennis te worden gebracht met
een jonge icelopgcvoede dame,
niet zioaarder wegende dan 120
pond. teneinde een huwelijk met
haar aan te gaan).
Toen mijn lieve Amarinda
Dit merkwaardig nieuwtje las,
Gaf zij, als 'k het zoo mag zeggen,
Aan haar woede volop gas.
't Is schandalig, zei ze ziedend,
Hoe zoo'n man de vrouw verlaagt,
't Lijkt wel of hij een offerte
Voor een kalf of zooiets vraagt.
Ja, ze moet welopgevoed zijn,
Maar niet al te welgevoed.
Als ze overwicht op hem heeft,
Is het arme wicht niet goed.
Wegen vrouwen soms de mannen
Ooit zoo op een goudschaal af,
Als dat waar was, gingen jullie
Allen ongetrouwd in 't graf.
'k Zie dien burgemeester strakjes
Al naar een jong meisje gaan,
Met de vraag, of zij eens even
Op de weegschaal wil gaan staan.
En als haar gewicht dan boven
Honderdtwintig ponden is,
Hoort ze dat ze veel te zwaar en
Dus te licht bevonden is.
Wat 'n branie van dien vlegel
Met zijn weegschaal ideaal,
Aldus sprak mijn Amarinda.
Bah, ik vind het een schandaaL
Maar geliefde, zei Ik sussend,
Toen ze iets was gekalmeerd,
Heusch, die Yankee ls geen vlegel.
Je begrijpt die zaak verkeerd.
Als een man een vrouw gaat zoeken,
Dat lees ik uit dat bericht,
Vindt hij, net als ik toen 'k jou vroeg,
Dat een.... kwestie van gewicht.
P. GASUS.
DE WERKLOOSHEID.
EEN PROCLAMATIE VAN DEN BURGE
MEESTER.
De burgemeester, de heer C. Maarschalk
heeft de volgende proclamatie doen versprei
den:
De Burgemeester van Haarlem.
In aanmerking nemende de heerschende
werkloosheid,
Spoort de ingezetenen aan:
lo. Slechts in gevallen van uiterste nood
zaak personeel te ontslaan.
2o. Door bij vervroeging werkzaamheden te
laten uitvoeren, die anders tot het voor
jaar of den zomer zouden worden uit
gesteld, personeel in dienst te houden
en zoo mogelijk meer personen te werk
te stellen.
3o. De voorkeur te geven aan goederen van
Nederlandsch fabrikaat en. zoo eenigs-
zins mogelijk, de leverantie op te dra
gen aan Haarlemsche firma's
A.V.R.O.-CONCFRT DOOR HET DAJOS
BELA-ORKEST. -
Het beroemde Dajos Be la-orkest zal. onder
auspiciën van de A.VE.O voor de luistervin
ken dezer organisatie een concert geven op
Zondag 4 Januari as. in het Gem. Concert
gebouw te Haarlem.
Het concert wordt ln de zaal omgeroepen
door den heer WeitzeL
„KUNST ZIJ ONS DOEL".
Winterlandschap. Een fraaie foto van avondlijke en wtntersche stemming.
VOOR HET STEUNFONDS.
Naar wij vernemen is de verloting van de
kunstwerken voor het steunfonds, aanvanke
lijk vastgesteld op einde December van dit
jaar, uitgesteld tot einde Februari 1931. De
juiste datum zal nog bekend gemaakt wor
den. Om iedereen in de gelegenheid te stellen
de verschillende werken a'snog te bezichtigen,
zullen deze tentoongesteld worden in het
Waaggebouw a. h. Spaarne van 10 Januari af
af tot en met 25 Januari 1931.
Loten zijn nog verkrijgbaar aan het secre
tariaat Wagenweg 6.
ZIJN ZOON GEDOOD.
Te Zeeland bij Uden waren Maandagmid
dag de heer N. Mandes met zijn broer en zijn
15-jarigen zoon op Jacht.
N. M. stuikelde. het schot van het geweer
ging af en trof den Jongen fn de zijde onder
het hart met het gevolg, dat de knaap bijna
onmiddellijk overleed.
DE ONBRUIKBARE ZENDER.
Wederom heeft de V.A-R.A. Maandagavond
de uitzending over Hilversum moeten staken,
wegens de hevige storing op de 298 M. golf.
BEZUINIGING BIJ HET LAGER
ONDERWIJS.
RAPPORT DER COMMISSIE-RUTGERS
GEREED.
Naar de Tel verneemt is de Stnatscommis-
sie-Rutgers. welke belast is met het Instellen
van een onderzoek naar een goedkoopere toe
passing van de Lager Onderwijswet 1920, zon
der het beginsel der gelijkstelling van open
baar en bijzonder onderwijs te schaden, ge
reed gekomen met haar werk en is het rap
port aan de Koningin door de leden ge tee
kend.
Naar het blad weet te melden zijn de leden
op verschillende belangrijke punten niet tot
eenstemmigheid kunnen komen en zijn dien
tengevolge niet minder dan vijf minder
heidsnota's aan het rapport toegevoegd.
Het rapport wordt nu a3n de Koningin toe
gezonden met. den wensch dat het Haar moge
behagen het rapport met de bijlagen te doen
openbaar maken en algemeen verkrijgbaar
te stellen.
HEVIGE STORMEN AAN
FRANKRIJK'S NOORDKUST.
SCHEPEN IN NOOD.
Parijs, 30 Dec (NT.A.) Sedert gisteren
heerschen aan de Noordkust van Frankrijk
zware stormen. Van een trrIer zijn twee
man over boord geslagen en rdronken.
Tahijke schepen moesten ui de havens
vluchten.
Uit verscheidene plaatsen zijn reddhigs-
booten vertrokken om naar schipbreukelingen
te zoeken.
AANBESTEDING BIJ DE GENIE.
Hedenmorgen werden in de voormalige
infanterie ka ze me aan den Koudenhorn aan
besteed twee bestekken namelijk het bou
wen van een douchebadinrichting op het ka
zerneterrein van den motordienst te Haar
lem (raming f 7750) en het doen van voor
zieningen aan gebouwen van het kazerne-
ment van dezen motordienst. Laagste in
schrijver voor beide bestekken was J. van
der Meulen te Amsterdam, voor resp. f 6980
en f 3495.
DOODELUK ONGELUK IN
AMSTERDAM'S POSTKANTOOR.
AMSTERDAM, 30 December (V.D.) In
het nieuwe postkantoor is hedenmorgen een
ernstig ongeluk gebeurd. Een 21-jarige Jonge
man, die op de bovenverdieping van het ge
bouw bezig was met het schoonmaken van
de machine van de steeds doordraaiende
liften, is tusschen deze machine bekneld ge
raakt en verpletterd.
WEER EEN ROOFOVERVAL IN
HET RIJNLAND.
MAINZ, 30 Dec. (W.B.) Hedenmorgen
werd een actenman met 90 000 Mark door
twee mannen, die uit een auto sprongen aan
een tweetal beambten ontrukt. Een der
roovers nam de tasch terwijl de andere een
aantal revolverschoten loste, die echter geen
doel troffen. Zij verdwenen met groote snel
held in de auto, welke door een aantal andere
auto's werd achtervolgd.
Het resultaat van de Jacht ls nog niet
bekend.
De beide roovers droegen maskers. Men
neemt aan. dat het dezelfde personen zijn,
die Maandagavond twee menschen die
geld incassereden. overvielen en een be
drag van 20 Mark roofden. Ook toen ont
kwamen de roovers, zonder te zijn herkend.
INGEZONDEN MEDEDEEL1NGEN
De laatste dagen van het jaar
wordt FRANKEN niet vergeten
door hen, die nog van 't vorig jaar,
zijn keur van lekkers weten
Z'n appelbollen, z'n beignets,
croutons en kalfsvleesdhbroodjes,
verlichten, ook dit Oude Jaar,
dc laatste zware loodjes.
N.V. Electrische Luxe Broodfabrieken
Haarlem Heemstede Bloemendaal
Kantoor Lange Margarethasfraat 15
AANSLAG OP EEN TREIN IN
CHINA.
ROOVERS MAKEN TAL VAN SLACHT
OFFERS.
PEKING, 30 Dec. (N.TJV.) In Noord-China
hebben bandieten een trein doen ontsporen,
waardoor deze in een rivierbedding viel. Eeni
ge personen zijn gedood en een veertigtal
gewond. De roovers plunderden den trein en
vluchtten toen soldaten verschenen.
JOFFRE BIJ BEWUSTZTJN
GEBLEVEN.
EEN PAAR WOORDEN GESPROKEN.
PARIJS, 30 December (B T.A.) Een
hedenmorgen 8 uur uitgegeven bulletin zegt,
dat maarschalk Joffre den nacht kalm heeft
doorgebracht. De zieke is niet in den dood
slaap teruggevallen. Hij heeft een paar
woorden gesproken en eenig voedsel tot zich
genomen. De ademhaling ls echter nog on
regelmatig.
Dc toestand blijft ernstig.
De uitbarsting van den MerapL
(le blad, 2e pag.)
Joffre stervende.
Hitier eischt
(le blad,
(2e blad. 3e pag
Een reisje door den Balkan: Venlzelos' han
dige politiek.
(2e blad, 3e oag.)
Het N.V.V. jubileert.
(3e blad, 3e pag.)
Uit Beverwijk: Raadsvergadering.
(3e tiiad, 2e pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Volkstelling.
(le blad. le pag.)
Uit den strijd tegen de misdaad, door A.
Heeroma, commissaris var. politic te Am
sterdam: „Mijn studietijd".
v (2e blad. le pag).
D, Z.; Naar de Friesche Zuiderzeewerken.
(2e blad, le pag.)
Jhr. J. C. Mollerus: De economische toestand.
Een terugblik op 1930.
(2e blad, 2e pag).
A. H.: Langs de Straat„Plein-schandaal".
(2e oiaa. le pag;.
(Laatste berichten 2e pagina
le blad.)
In de opgaaf van Puzzle No 8 ln ons blad
van Maandagavond ls een zetfout gcslo en.
Voor de 63 hokjes zijn slechts 62 letters opge
geven. Dc meeste lezers zullen dit r. ods .c'.f
ontdekt hebben. Ter verduidelijking deo'.en
wij evenwel mede. dat er niet twee maai drie
maal een s. in opgenomen moet worden.
POSTZEGELTENTOONSTELLING
JEUGDRUBRIEK.
Het is vijf jaar geleden dat de eerste ten
toonstelling werd gehouden. Behalve dat het
aantal rubrieken veel grooter Ls geworden,
zijn nu de inzendingen over het algemeen
van beier gehalte. Vooral het aanta! zelf
opgezette verzamelingen neemt gestadig toe.
Tentoongesteld werd een verzameling Po
len en wat losse bladen van keurige zelf ge
maakte verzamelingen De prijsuitreiking en
verloting trok vee.l belangstelling onde- de
Jeugd; tenslotte ging leder met een prijsje
huiswaarts.
Verzamelingen die vermelding verdienen
waren van P. Anema, A. Hazevoet. Joh.
Kraak, D. Baas, H. v. Aken, Fr. Erwich, H.
Ferwwda, B. Hazelaar, J. Voetelink, A.
Baas, J. Kfmp, E. Strlezenou.
DE BRAND IN DE
BARTELJORISSTRAAT.
VERDACHTE VRIJGESPROKEN.
IV 4Tor-*!*sements-RechtbTV tr^rVm
heeft heJcnmorzen vrij res** roker d«r» v-oe-
-eren directeur van het *:et
Centrum" van de NV, Aurum HJB *ie te
recht gestaan heeft, verdacht van brand
stichting ln het perceel d'er NV. in de Bar-
fe'Jorisstraat, in den Kerstnacht van het vo
rige jaar.
De Rechtbank achtte de ten gelaste geleg
de opzettelijke brandstichting niet bewezen.
De door den verdediger, mr. J. A. P. C. ten
Bokkel opgeworpen nietigheid van de dag
vaarding verwierp de rechtbank.
De eisch was geweest twee en een half Jaar
gevangenisstraf.