ivliigeii te Pompei HAARLEM'S DACBLAD WOENSDAC 21 JANUARI 1931 TWEEDE BLAD e uitbarsting van den Me rapi, waar van wij de vreeselijke uitwerking in de be richten van ooggetui gen onlangs hebben kunnen lezen en ons nu, door de verschil lende foto's, kunnen voorstellen, deed ons onwillekeurig denken aan de uitbarsting van de Vesuvius. De verschrikkingen, waaraan de bevolking bloot stond, het ont zettend einde van hen die niet konden of durfden vluchten en gedood werden door gloeiende lava, heete moüderstroo- men, vallend vuur of verstikt door dampen, dit alles herinnerde ons aan de ramp, die in het jaar '79, de drie steden: Pompeï, Herculanum en Sta- biae trof. Het blijft altijd ver wonderlijk. hoe rustig en onbezorgd de men schen ten allen tijde aan den rand van een vulkaan, in letterlij ken zin, kunnen le ven. De menschen van Pompeï toch wa ren zeer zeker gewaar schuwd dat de Vesu vius niet np>er sliep, want ln 63 A. D. dus 36 jaren voor de groote ramp was Pompeï en hoogst waarschijnlijk ook Herculanum en Sta- biae door een aard beving getroffen. De ontgravingen te Pom peï hebben aan het licht gebracht, dat men nog aan het herstellen was van tem pels en andere publieke gebouwen, die door de aardbeving waren verwoest, toen de laatste catastrophe de stad vernietigde. Men vond op die plaatsen zuilen gebouwen uit Travertiner steen, die nog slechts ha'f afgewerkt waren en de ge bouwen, waarvoor deze bestemd bleken te zijn, waren nog niet geheel hersteld. De na tuur is vaak zeer wreed, zij lokt de menschen met een vriendelijk, uitnoodigend gebaar tot zich, om hen, wanneer zij zich eenmaal ge vestigd hebben en dankbaar en vol vertrou wen van haar goede gaven genieten, verra derlijk te vernietigen. Het is de Vesuvius geweest, die den dorren Apennynschen kalk steen met een zeer vruchtbare laag had be dekt en op hare hellingen vonden 80.000 menschen hun voedsel. Het was dus zeker geen zorgeloosheid, dat zij niet. waren afge schrikt, dit verwijt zou dan zeer zeker den Holanders treffen, die zich door indijken en pompen, in letterlijken zin. het hoofd boven water moeten houden en ondanks dit, toch Straat in Pompei. ieder jaar weer, door het water worden over vallen. Plaatsruimte belet mij hier een brief te ci'.eeren, geschreven aan den Romeinschen geschiedschrijver Tacitus, waarin uitvoerig verhaald wordt hoe de geleerde Plinius (Ma jor), die in zijn functie van vilootvoogd met zijn schepen in de baai lag. zich den 23sten Augustus, toen de uitbarsting begon, onmid dellijk aan land begaf voor onderzoek. Hij liet zich onder een heeten asehregen naar Stabïae brengen, waar hij door zijn held haftige houding de menschen toen de stormachtige zee hen belette zich op de zee te redden. Hij vond daar den dood door de zwaveldampen. Over Stabiae hoorde men weinig, het was een zeer kleine plaats, lag op grooteren ai- stand van de vulkaan dan de beide andere steden, zoodat de inwoners zich nog beter hebben kunnen redden, er is dan ook weinig gevonden. Herculanum. dat het dichtst, bij den berg was gelegen, heeft het meest te lil den gehad van de modderstroomen. die de stad met een laag van 70 tot 112 voet dikte bedekten. Dit slijk verhardde tot een pore use stof. die gemakkelijk te verwerken is, doch de bovenste lagen, aan de lucht bloot-geste'd. werden steenachtig hard: op verschillende plaatsen zijn daar nog lavastroomen over heen gekomen. Herculanum ligt veel dieper bedolven dan Pompeï. toch vond men deze stad eerder, toevallig, doordat men er een put groef ln 1713. Hoewel de onderste lagen dus uit een tamelijk poreuse stof bestaan, waarin men b v. zeer zuiver den afdruk van een larve vond en waaruit ook de larve zelf. geheel ongeschonden, te voorschijn kwam. elscht hc. doordringen tot die laag zooveel ontzettend zwaar brcelrk dcor daarom liggende steenlagen, dat men voorloopig nog ai zijn aandacht heeft geconcentreerd op pompeï, dat niet door lava, maar enkel door ln Pompeï gevonden schatten. heete asch en slijk werd bedolven, welke materie makkelijker en zonder veel breek werk te verwijderen is. Het zou dus ongetwij feld mogelijk kunnen zijn, dat men later in Herculanum nog eens menschenlichamen vindt, die hoewel verkoold, nog volkomen gaaf zijn gebleven, zooals de bovengenoemde larve, hetgeen niet het geval is te Pompeï. Hier werd alles bedekt door een heete weeke aschmassa, welke als een vorm de lichamen omsioot, maar deze tegelijkertijd door haar gloeiende hitte, volkomen verteerde, behalve de beenderen. Zoo vond men te Pompei in een gevangenis twee door een ketting ver bonden geraamten en in den kelder van een landhuis in de voorstad 17 geraamten van menschen, die zich daar blijkbaar veilig had den gewaand. In den verharden tufsteen, waardoor zij omsloten waren, ontdekte men den zuiveren afdruk van het lichaam eener vrouw met een kind op den arm en in deze holte door haar lichaam gevormd, haar ge raamte, de gouden ketting nog om en ringen met kostbare steenen nog aan de vingers. Toen men in 1748 de opgraving van Pompeï begon, werd er nog zeer onoordeelkundig ge werkt, waardoor veel werd vernield. Pompeï was slechts door een laag van 12 tot 20 voet dikte bedo'ven. Het is de groote verdienste van den Italiaanschen archeoloog Fiorelli geweest, dat men in 1825 een methode begon toe te passen, geheel berekend op het zoo veel behouden en herstellen als slechts mo gelijk was. Daar het, zooals wij gezien heb ben, gebleken was, dat lichamen in hun tuf- steenen omhulling geheel vergaan waren, boorde men voorzichtig een gat, waar men vermoedde dat de steen hol was; door dit boorgat vulde men deze holte op met gips en daarna kwam. na voorzichtig loshakken, het lichaam volkomen zuiver in gips afgego ten te voorschijn. Vele gipsafgietsels zijn er gemaakt, die alles in het museum te Napels ondergebracht zijn: menschen en dieren, nog geheel in de houding waarin zij overval len werden en stierven. B ijkbaar hebben de menschen uit de bedreigde steden tijd ge noeg gehad om te vluchten en zelfs hunne bezittingen mede te nemen, zooals trouwens cok duidelijk blijkt uit den inhoud van den brief aan Tacitus, want er zijn betrekkelijk weinig overblijfselen gevonden, slechts van gevangenen en van menschen, die niet durf den vluchten of al van te voren door de verstikkende dampen bewusteloos waren ge worden. Tegenwoordig giet men bijna alles af en na blootge'egd te zijn wordt alles zoo veel mogelijk gemerkt, ter plaatse hersteld en liefst nog gereconstrueerd, zoodat som mige straten, met huizen met balkons, win kels. vertrekken en tuinen met bassins en beelden, den indruk wekken van een uitge storven stad. Hoewel de geheele omtrek van Pompeï. met haar muren en poorten nu ge heel bekend is. werd toch nog slechts een derde van hare geheele oppervlakte blootge legd. Veel heeft Pompeï ons geleerd van de in richting der woonhuizen en winkels, de prachtigste wandschilderingen kwamen, lei sc medi£ nog maar uit beschrijvingen of van enkele gebeeldhouwde afbeeldingen bekend, vond men hier in natura. Wat de huizen betreft, maakte men aanvankelijk de fout- dit Pom- peïaansche type als a'gemeen Romeinsch type aan te nemen, hetgeen onjuist was. daar hoewel vele Romeische patriciërs hier hunne huizen hadden, deze toch meer als buiten huizen moeten worden beschouwd en geheel verschillen van de Romeinsche huurkazer nes en flatwoningen in de groote steden, waar door de duurte van den grond tot 20 M. hoogte werd gebouwd. Men ziet, vroeger was het al niet veel anders dan nu Daarbij be denke men. dat het huistype zich richt naar het klimaat en ieder die Italië bereisd heeft kent wel het groote verschil in sfeer b.v. tus- schen Milaan. Rome en Napels. Zóóveel is er gevonden, dat wij nu wel een tamelijk gaaf beeld hebben van het Romein sche leven en kunst en als ik u hier een be schrijving moest geven aan de hand van alles wat er gevonden is. zou dit een ge heele courant vullen, kolommen druks en tallooze afbeeldingen. Mijn bedoeling is meer de aandacht te vragen voor het groote werk. dat de wetenschappelijke onderzoekers on derhanden hebben, waarvan een klein be scheiden bericht in de b'aden slechts nu en dan getuigt, zooals men onlangs nog heeft kunnen lezen over een rijke vondst van kost baarheden te Pompeï, blijkbaar uit een voor- raadskelder van den winkel van een edel smid. Zulk een vondst bewijst weer eens. dat die harde en vaak taaie arbeid, dikwijls in troostelooze omgeving, nuttig en noodig is en ik zou willen vragen uw aandacht ook eens op Mesopothamië te vestigen, waar men. in het oude Ur. de archeologische on derzoekingen weder met kracht heeft inge zet en waarvan wij hopen, dat zij mogen lei den tot het ontdekken van véél wat nog on bekend is op dit terrein en dat is nog zéér veel, want wat is het geval ook speciaal op kunstgebied: Afbeeldingen. voorwerpen, bouwvallen en geschriften moeten elkander geheel aanvullen tot het vormen van alge- heele kennis van de cultuur van een volk en nu is er uit gevonden geschriften al veel bekend, waarvan tot op heden nog geen en kele afbeelding of overb'ijfsel gevonden werd en omgekeerd zijn er vele overblijfselen ge vonden. waarvoor men nog geen verklaring heeft, die men in de geschriften hoopt te vinden. Eerst dan. ais beide elkander dek ken. krijgt men een zuiver inzicht het raad sel van de pyramide van Khufu is het beste bewijs, dat er nog zeer vele hiaten zijn. Het is echter duidelijk, dat juist geschriften, uit den aard van het materiaal, het meest ver gankelijk waren (de meest papyri te Pompeï eevoncen bleken geheel vergaan) afgeschei den noz verschll'end schrift, waarvan men de ontcijfering nog niet gevonden heeft, zoo- als o.a. het Hethitisch. Etruskisch en het In caschrift. De laatste vondst te Pompeï herinnert ons aan sommige stukken van de Hildesheimer zilverschat. gevonden in 1868. nu in het mu seum te Berhin. ook in Frankrijk deed men in 1836 en 1830 een dergelijke vondst. Wij zien met verlar.een uit naar andere afbeeldingen van deze laatste aanwinsten en liefst afgietsels, want deze worden den laat- sten tijd verbluffend natuurgetrouw, langs ga'.vano-p'astischen weg, vervaardigd. Niet ieder heeft tijd en geld om alle musea af te reizen, maa*.- een uitstapje naar Londen is nog wel eens bereikbaar en daar vindt men in het Victoria-and-Albert-Museum. S. Ken sington letterlijk alles, wat op dit gebied in den loop der tijden gevonden werd. niet van de orieineeie stukken te onderscheiden en chronologisch gerangschikt. Dit museum Is werkelijk ideaal voor vergelijkende studiën. SCARAB AEUS. INGEZONDEN MEDE DEELINGEN a 60 Cts. per regel Stofzuigerhuis MAERTENS Barteljorissir. 16 - Tel. No. 10756 Alle merken Stofzuigers Het lijk van een vrouw (gips). FAILLISSEMENTEN. Door de Arrondissements-Rechtbank te Haarlem zijn op 20 Januari in staat van fail lissement verklaard: H. G. Vlug, vroeger drogist, wonende te Haarlem, Leidschevaart 88. Curator Mr. F. M. Hagemeyer, wonende te Haarlem. Opgeheven werden de faillissementen wegens gebrek aan actief van: G. van Delft, vroeger wonende te Haarlem, thans te 's-Hertogenbosch Curator Mr. van den Brandhof, wonende te Haarlem. W. Jeronlmus, wonende te Zaandam. Curator Mr. M. van Toulon van der Koog, wonende te Haarlem. L. Schornagel, wonende te Haarlem. Curator Mr. M. van Toulon van der Koog, wonende te Haarlem. Vernietigd werd het faillissement op grond van verzet van: N.V. Zaansche Stoomouwelfabriek geves tigd te Zaandam. Curator Mr. H. M. C. Dekhuyzen wonende te Zaandam, Geëindigd zijn de faillissementen door het verbindend worden der uitdeelingslijst van: C. van der Leede, wonende te Lhse. Curator Mr. F. M. Hagemeyer, wonende te Haarlem. J. Hoogmoed, wonende te Haarlemmer meer. Curator Jhr. Mr. L. U. Rengers Hora Sicca- ma. wonende te Haarlem. M. Buisman, vroeger wonende te Purme- rend, thans te Den Haae. Curator Mr. H. H. Riepma, wonende te Edam. J. Veltrop Gzn., wonende te Monnikendam. Curator Mr. H. H. Riepma, wonende te Edam. BEëEDIGD. Mr. B. W. Stomps te Heemstede werd Dins dag door de Rechtbank alhier beëedigd als advocaat en procureur. PERSONALIA. 26 Januari zal het 40 jaar geleden zijn. dat S. Scherpenhuijzen, machinebankwerker op de Centrale Werkplaats der Nederland- sche. Spoorwegen in dienst trad. SLIPGEVAAR. KLINKERS EN ASFALT. Men vestigt er onze aandacht od, dat de plaats bij den tweeden molen op den Haar lemmerweg. gerekend van Amsterdam af. waar Zondagavond zooveel auto's slipten, be straat is met. klinkers. Het is dus gebleken, dat in geval van ijzel ook klinkers geen grooter zekerheid bieden tegen slippen dan asfalt- EEN AFSCHEID Dinsdag verliet de heer Groeneveld. bank werker aan de Centrale Werkplaats der Ne- derlandsche Spoorwegen, den dienst met pensioen, na ongeveer 30 dienstjaren. Hi: werd Toegesproken door zijn collega, den heer Veen. "die hem met. eenige hartelijke woorden namens zijn callega's een'platee rookstel en vaas aanboord. Daarna namen de talrijke aanwezigen afscheid van den heer Groeneveld. GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN. Terug te .bekomen bij: Steil. Kamperstraat 34rood, beursje met inhoud; Blind, Vinkenstraat 29. beenkap; Warmerdam, v. Oosten de Bruijnstraat 75. broekspijpen; Bureau van Politie. Smede nstraat. ceintuur; Lefebre. Djamblstraat 28. handschoen; v. Poppeien. Overtonstraat 19, halssnoer; Bureau van Politie Smedestraat koffer; Kennel Fauna, grijze kat. gebracht door Poen. Paul Krugerstraat 39; Blom, Oranjestraat 14. mes; Kneljnsbërg. Garen- kokerskade 26. oorknop; Franken. Kruisweg 55. portemonnaie met inhoud; v. Riet. Atjhe- straat 35, idem; Luiten. Kruistochtstraat 39. idem; Smit. Slachthuisstraat 18rood. idem; Straathof, Gen. Cronjéstraat 107, idem; Van Hattem, Assendelverstraat 49. rozenkrans: Hoenderdos. Oudeweg 149. rijwielbelasting, plaatje; Viers, 't Krom 39 rood. sleutel: Philipse, Lange Annastraat 16, sleutel: Van Langelaar Rijksstraatweg 101, sjaal; Bureau van Politie Smedestraat, kraansleutel; BiJIe- veld, Ripperdastraat 5, sleutels Zegers Hoogewoerdstraat 47, gym. sohoen; Klein, Adr. Loosjesstraat 13, actetasch. J. H. D. Kammeljer, Van 't Hoffstraat 125, een radiospeldje. AGENDA WOENSDAG 21 JANUARI Gem. Concertzaal H. O. V. Ledenconcert. 8.15 uur, 810 uur; Demonstratie Oliefabrieken Cal- vé Delft. StadsschouwburgAbonnementsvoorstel ling. ,.De man. die beslag legt". 8 uur. Noorderkerk (Velserstraat) Lezing dr. J. Lammerts van Bueren. 8.15 uur. Palace: „Drie met één benzinepomp". Op het tooneel. The Puposy's. 2.30 en 8 15 uur. Luxor Theater: ,.De Poort van he- Ge'.uk" en „Twee roode rozen". Op het tooneel: Gert e en Charlie, de koningen der lucht. 2.30 en 815 uur. Rembrandt Theater: Dertig Paramount- sterren: een cocktail van humor, era ie. fantasie en levensb'ijheid- Op het tooneel: Jongleur Livorno. 2-30. 7 en 9.15 uur. DONDERDAG 22 JANUARI Remonstrantenhuis: Theosophisch Genoot schap. Inlichtingenavond. 8-15 uur. Geö Oude «racht 79: Lezing ds. G J. Waardenburg. 8.15 uur. Gem. Concertzaal. Demonstratie Oliefa brieken Calvé Delft- 810 uur. Bioscoopvoorstellingen. Tevier s Museum. Spaarne 16. Geopend op werkdagen van u3 uur. behalve 's Maan dags, toegang vrij. Heemstede: Raadsvergadering, 3 u- namiddag. Zand voort: Raadsvergadering. 7.30 uur namiddag. INGEZONDEN Voor den Inhoud dcrer rubriek stelt do Re dactie »ieh niet verantwoordelijk. Van Ingezonden etukken. geplaatst of niet geplaatst, wordt de kopij den Inzender niet te- ruggogeven. HET ZENDERVRAAGSTUK OPGELOST? Als AVRO-luistervink met rood bloed in de aderen heb ik me Maandagavond 12 Januari j.l. naar de VARA.vergadering be geven. ook ai omdat je nu niet altijd alles van ëcn kant moet hooren. Ik heb daar uit de toespraken van kame raad De Vries de conclusie kunnen trekken dat de oplossing voor hem voor het grijpen ligt. In zijn rede bracht hij naar voren dat de Katholieken feitelijk 1 3 van Nederland ver tegenwoordigen. de Chrlsteiijken 14 en de S.D.A.P. 14. De overige partijtjes zijn dus vertegenwoordigd in de AVRO. (In hoeverre dit de waarheid is, iaat ik hier in het mid den i. De S.D.A.P. groeit steeds, terwijl die kleine partijtjes (lees de AVRO) wegsmel ten. Dus kameraad I>e Vries nog een wijle en het staat Katholieke 1 3. Christelijke 1 4 cn SDAP l 3. zoodat gij dan met zjjn drieën bijna twee zenders noodig hebt. Wat is nu eenvoudiger? Laat die AVRO (lees*, die kleine partijtjes) dat geid voor die zenders maar verknoeien. Daar hebt gij toch geen zorg over. Gij hebt zelf beweerd dat op technisch ge bied volslagen overeenstemming heerscht tus- schen KRO. NCRV. or. VARA. Wel kameraad De Vries Laat deze vriend schap nu eens zien. Gij bouwt met den K R O. en de N. C. R. V. een zender voor de 298 M. golf en ge neemt uw deel in de zen der voor de 1875 M golf. Van beide zenders staat dan slechts één kwart renteloos. (Dit is dan toch maar tijdelijk niet waar?) Wat zijn hiervan de gevolgen? De exploitatie wordt dan toch niet te duur. terwijl de AVRO met de strop van de dure exploitatie biijft zitten, terwijl de leden van de AVRO (leesN kleine partijtjes> slinken, met als gevolg dat de deurwaarder de rest wei doet en gij zljt waar gij wezen wilt. De redactie dankende voor de beschikbaar* gestelde ruimte, tecken Ik, Haariem. 19 Januari 1931. (Onderstaande berichten zijn reeds ln een deel van de vorige oplaag opgenomen.) UIT DE STAATSCOURANT. ONDERSCHEIDINGEN. Benoemd zijn tot ridder in do Oranje-Nas- sau-orde P. M. van Riel. adJ-directeur vaai het Kon. Ned. Meteorologisch Instituut, te De Bilt. leider van de Oceanograflsche expedi tie van Juli 1929—Nov. 1930 in Nod.-Indie on dc luit. ter zee le klasse F. Pinke. RECHTERLIJKE MACHT. Alphabetische aanbevelingslijst voor rech ter in do rechtbank te Utrecht: mrs. Tj. J. Dorhout- Mees. rechter-plaatsvervanger ln de rechtbank te Rotterdam; A. D. van Regteren Altena. substituut-griffier bij dc rechtbank te Alkmaar: Mr. A. van Rijn van Alkemade rechter-plaatsvervanger in de rechtbank te Haarlem. AMSTERDAMRIJNVERBINDING. Ontbonden is dc Staatscommissie inge steld bij Kon. Besluit van 7 Jan. 1921 betref fende het tot stand brengen van een ver beterden scheepvaartweg van Amsterdam naar den Boven-Rijn. AUDIëNTIES. A.s. Vrijdag geen audiëntie door den mi nister van Koloniën. GEEN CREMATORIUM TE UTRECHT? B. en W. van Utrecht prae-adviseeren af wijzend op een voorstel van drie raadsleden om een crematorium te stichten op de alge- meene Begraafplaat?, omdat zij dit ln strijd achten met de Begrafeniswet van 1869. SUZE GROENEWEG. Mevrouw Suze Groeneweg stelt zich niet meer beschikbaar als lid van den Raad van Rotterdam waarin zij voor dc S.D.A.P. zit ting heeft. Rechts de Via Abundanlia, de weg des over vloeds, waar onlangs weer verscheidene zilveren en gouden voorwerpen gevonden werden. Links ccn gouden, vat dat in. een. kelder gevonden werd, waar een juwelier hoogstwaarschijnlijk zijn voorraad geborgen had. IIET HAVEN- EN MARKTBEDRIJF. Ofschoon de Bever.vijk.sche haven ln den. loop var. het jaar 1930 aan belangrijkheid heeft ingeboet, doordat op 3 Ju'i de draaibare spoorbrug over de haver, werd vervangen door een vaste brug. waardoor de haven voor stoombooter. aker. cn groote tjalken werd afgesloten, blijkt toch uit het jaar-overzicht van den Haver.- en Markmeestcr. dat de scheepvaart gedurende het jaar 1930 toch zeer belangrijk was. De ontvangsten aan havengelden bedroe gen over 1930 f 13101.82. tegen f 11083.52 in. 1929. 2347 schepen liepen de haven binnen tegen 2092 ir. het daaraan voorafgaande jaar. ondanks het feit. dat ook in dc scheep vaart de malaise zeer groot is Dat de scheep- "aart voor. zoover dc Beverwijksche haven betreft hierop een gunstige uitzondering maakt. is. naast de aan het vaarwater ge legen industrieën te danken aan de geluk kige omstandigheid, dat ln en om Beverwijk in den loop van het jaar 1930 verschelden groote bouwwerken werden uitgevoerd, waar voor de materialen te Beverwijk per scheeps- ge'.egenhid werdn aangevoerd. Deze groote werken betreffen om. don bouw van de nieu we P.E N.-centraie in de Breesaap. het groote R.-K. Sanatorium voor chirurgische tubercu lose te Wijk aan Zee. de nieuwe gebouwen der Prov. Waterleiding te Castrlcum en den bouw van de onderstations voor stroomleve- rlng te Uitgeest en te Beverwijk, ln verband met de eiectriflcatie van den spoorweg, waar aan dan nog tal van kleinere bouwwerken zouden zijn toe te voegen. Aan kac'e- en mrkce'd werd ontvin'.,,-i een bed.ag van f 3065.65, waaronder de cij fers van de vee- en paardenmarkt wederom een daling vertooncn.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1931 | | pagina 5