BESLIST FRANKEN'S De aardbevingsramp in Nieuw Zeeland. Terugkeer. Hef woord is aan... Het Belangrijkste. 48e Jaargans No. 14606 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Woensdag 4 Februari 1931 HAARLEM S DAGBLAD Directief c w. peereboom UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER ROBFRT PFFRFBOOH en ROBERT PEEREBOOM. Hoofdredacteur i ROBFRT PEEREBOOM. ABONNEMENTEN ;pcr weck /0.27'/4. met Geïllustreerd Zondagsblad f 0-32 Per 3 maanden Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom dei gemeente) f 3.5714. Franco per post door Nederland 3-87V4- Losse nummers f 0 06 Geill Zondagsblad per 3 maanden f 0Ö7'/i- franco per post. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15C54 Redactie 10600 Administratie 10724, 1482S Drukkerij 10122, 12713 Postgiro 38810 ADVERTENTIëN: 1—5 regels fl-75. elke regel meer f 035- Reclames /0.60 per regel Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 1—4 regels 0-60. elke regel meer (0-15. buiten Arrondissement dubbele prijs Ome Groentje* (lederen dag) 1t regels f 0.25 elke regel meer /0.10. uitsluitend a contant. Gratis Ongevallenverzekering voor Weekaöonnés. üitkeeringen. levenslange ongeschiktheid en Overlijden 1600.-, Verlies van llend. Voet ot Oog 1400.-, Duim 1250.-, Wijsvinger 1150.-. Elke andere vinger (50.-, Arm- ol Beenbreuk 1100.- DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN. EERSTE BLAD HAARLEM, 4 Februari De Jury. De meeste Hollanders zijn nog altijd ge- neizi om mooi te vinden wat het bult^nlanc. doet dat wil dan zeggen: de groote nat.e:, n.e, de k.eine, ofschoon d-e laatstgenoemde, evenals Nede.uand. meestal het verst gevor derd zijn in sociale hei-vormingen, en Wij dus bij anaere kleine vo-ken de meeste kans hebben, op dit gebied iets op te steken en er ons voorueel mee te doen. Maar de ador.iiie van hetgeen Engelscnen, Framchen, Dui.- sc.iers, Amerikanen doen strekt zich niet uit to„ hun jury-rechtsp.aak. Bij herzieningen van onze strafwetgeving is de vraas, of de jury ook in ons land ingevoerd moest wor den herhaaldelijk op het tapijt gekomen en door onze rechtsgeleerden teikens weer ont kennend beantwoord. De openbare meening voelt er evenmin voor, en het vele dat wij er uit het buitenland van hoeren heeft als regel tengevolge, dat de tegenzin toeneemt. Leeken-rechtspraak in het buitenland maakt op den Hollandschen leek gewoonlijk den in druk. dat de verdachte als hoofdrol fungeert in een soort van tooneelstuk, waarin de ont knooping van de grilligste willekeurigheden kan afhangen. Het is wel niet zoo erg als het lijkt, maar in vele gevallen is het toch ongetwijfeld zoo. Niet alleen in Parijs, waar de juries van he département de la Seine er een vast systeem van hebben gemaakt, de daders en vooral daderessen van „crimes passionnels" vrij te spreken, maar ook in de andere groote landen. In Engeland zijn publieke demonst-aties tegen jury-beslissingen veel voorkomende verschijnselen geworden. Herhaaldelijk wordt een doodvonnis, door de gezworenen met hun „Schuldig" veroorzaakt, gevolgd door protesteerende hoofdartikelen in de dagbladen en door petities, die soms hon derdduizenden handteekeningen dragen, waarin men den koning verzoekt de veroor deelde te begenadigen. In de practijk hang deze begenadiging weer af van een anderen leek op juridisch gebied: den minister van Binnenjandsche Zaken, Meermalen is ook deze hevig aangevallen over zijn beslissing, als die ten ongunste van den verdachte bleek te zijn. En dat Is meestal het'geval. Vrouwen worden in Engeland meestal begenadigd, mannen zeer zelden. De actie tot afschaf fing 7an de 'doodstraf wordt steeds sterker, snaar het wordt bovendien duidelijk dat er meer achter zit. Met de kans te ontgaan, dat men een onschuldige ter dood brengt het geen al meer dan eens is geschied ont komt men nog niet aan het gevaar, dat men menschen levenslang opsluit ten gevolge van de vreemde willekeurigheden van de leeken- rechtspraak. Als objectief toeschouwer heb ik in Engeland jarenlang mijn indruk zien versterken, dat men het jury-stelsel meer bleef aanhangen uit traditie, en omdat men zich eenvoudig geen and-ere methode in zulke zaken kon voorstellen, dan dat men er wer kelijk in geloofde. In de practijk is de rechtspraak in een jury-proces allang zóó geworden, dat het re sumé dat de rechter aan het slot der open bare behandeling geeft „summing-up" ge noemd de twaalf eerzame burgers in de jury-box tot hun beslissing leidt. Uit de massa getuigenverklaringen en de juridische finesses, handigheidjes en dramatische ver tooningen van de advocaten die beschuldigen en pleiten, kunnen zij met geen mogelijkheid wijs worden, als de rechter niet eerst een overzicht van de hoofdpunten ten beste geeft en pro en contra onpartijdig naasl elkaar zet, waa.bij hij met nadruk op hiaten in de beschuldiging, zwakheden in het plei dooi enz. pleegt te wij zén. Pas heeft zich weer een geruchtmakend moordproces afgespeeld, waarin een zekere Rouse terechtstond onder beschuldiging dal bij een anderen man, dien hij in zijn auto had meegenomen, vermoord had door den auto op een eenzame plek in brand te ste ken. Het verkoolde lijk van den passagier werd gevonden. Rouse ontkende dat hij den moord gepleegd had. G-een enkel motief voor den moord kon worden vastgesteld. Maar de verdachte had zich na het geval zeer vreemd gedragen, zijn verklaringen klopten geens zins met elkaar, er bleek onloochenbaar dat hij heel wat leugens vertelde, en zijn ver leden was allesbehalve guns'ig. De rechter, Mr. Justice Talbot, gaf in zijn „summing-up" dat buitengewoon uitvoerig was, den gezworenen duidelijk te kennen dat de beschuldiging erg zwak in elkaar zat, en wees er hen op dat zij alleen het Schuldig moch en uitspreken als bij hen niet de ge ringste twijfel aan Rouse's schuld bestond Niettemin sp:ak de jury, na een ongewoon korte beraadslaging, bet Schuldig uit. Nu is het spektakel weer in vollen gang Een paar kranten hebben, terwijl Roused appèl (dat alleen op juridische gronden in gediend kan worden) nog hangende is, nieu we gegevens omtrent zijn ongunstig verleden gepubliceerd klaarblijkelijk in een poging om het vonnis in een beter daglicht te stel len. Andere kranten pro.esteeren daar tegen. Een der grootste bladen keurt het af in een artikel onder den titel „It is not cricket" he'geen, zooals u weet. In Engeland een cri terium van zware afkeuring beteekent. Het zelfde blad heeft het vonnis al aangevoch ten. Ingezonden stukken-schrijvers werpen zich natuurlijk ook in den strijd. Intusschen wordt verondersteld, dat Rouse's kans om aan de galg te ontsnappen miniem is. Maar als straks het appèl mocht falen, be gint. ongetwijfeld ds petitie-strijd weer Het is een wonderlijk s elsel. waarbij h-et eene vonnis na hst andere het vcorwer; van hevige openbare leeken-disputen woedt die het aigenieene vertrouwen in de recht spraak natuurlijk steeds meer ondermijnen. De aanlokkelijkheden van de jury-recht spraak worden voor ons Hollanders op deze wijze wel steeds raadselachtiger. R. P. Nadere bijzonderheden. Honderden dooden. Totaal veranderde bodemgesteldheid. Napier en Hastings geheel verwoest. In aansluiting op de berichten in ons num mer van gisteren thans het volgende: LONDEN. 3 Februari (VB.) Het ver moeden, dat honderden menschen bij de aardbevingsramp te Napier op Nieuw Zeeland om het leven zijn gekomen, wordt helaas meer en meer bevestigd. De aardbeving was buitengewoon hevig en van de s:ad Napier die In het centrum ervan gelegen is, zijn zoo goed als alle gebouwen vernietigd. De aard beving werd gevoeld op het geheele North Island, en ook de stad Hastings heeft er ten zeerste door geleden. Men vreest, dat hier minstens honderd menschen om het leven zijn gekomen. Te Gisborne, ongeveer 150 K.M. ;en Noorden van Napier, zijn de meeste huizen ingestort, evenals in de meeste andere plaat- sen uit de omgeving. Te Caterton gleden de auto's" uit de plotseling hellende straten naar beneden en door elkaar, terwijl de klokken in de klokketorens vanzelf begonnen te lulden en de torens even later instortten. De eerste stoot te. Napier werd waarge nomen te 8.51 uur plaatselijke tijd. Twee uur later volgden pas nieuwe zware aardschok ken, die met aardverschuivingen gepaard gingen. De bodem van de haven van Napiei onderging zooveel veranderingen, dat de in de haven liggende schepen uit veiligheids overwegingen zee kozen. De kanonneerboot „Veronica" werd op het strand geslingerd, doch door dezelfde golf weer terug in zee gesleurd. De algenieene ontsteltenis werd nog vergroot, doordat ae nabij de haven gelegen olie-tankinstallaties in brand vlogen en ook op andere plsfatsen in de stad brand uit brak. De stad had het aanzien alsof zij was blootgesteld aan een hevig bombardemen:. De huizen waren beschadigd of geheel in elkaai gestort en dichte rookwolken dre ven over de stad. In de stad zelf is gebrek aan water en levensmiddelen. De comman dant van de „Veronica" zette zoo snel moge lijk zooveel man, als hij van boord missen kon, aan land om hulp te verleenen. Ook de stoomschepen „Taranaki" en „Northum berland" verleenden assistentie door zooveel mogelijk menschen aan iand te brengen. Draadloos werd bovendien van boord van de „Veronica" om assistentie gevraagd. De kruisers „Dunedin" en „Diomedes" zijn met hun maximum-snelheid van Auckland naar Napier vertrokken. Zij hebben doktoren, ver= plegend personeel en een groote hoeveelheid verbandmiddelen en medicinale stoffen aan boord. Omtrent het aantal slachtoffers zijn nog geen definitieve bijzonderheden bekend. Er zouden 700 dooden en meer dan 1000 ge wonden zijn. doch deze ge.allen zullen mis schien overdreven zijn, vanwege den grooten chaos, die in het aardbsvingsgebied heerscht. Een telegram van den commandant van de „Veronica" zegt. dat onmiddellijk de steenen en houten huizen instortten. In een straat zelfs stortten belde hulzen- rijen tegen elkaar, waardoor de automo bielen en het verder verkeer bedolven wer den De comjnandant heeft levensmiddelen- depots en lazaretten laten Inrichten. De stad Napier brandt nog op tal van plaatsen. Daar er geen water is, kan de brandweer niet veel tegen het vuur uitrichten. In de haven schoten de vlammen huizenhoog uil de olietanks. Het zakenkwartier yan de stad ls niet veel meer dan een groote puin hoop. Vele geneesheeren en verpleegsters zijn. tengevolge van het instorten van zieken huizen. om het leven gekomen en de meeste hotels zijn met den grond gelijk gemaakt. De kustgebieden zijn tengevolge van de aardbeving volkomen veranderd. Zeer veel sluizen zijn ingestort en Cap Bluff H.ll, da den ingang van de haven markeerde, ls ge heel in zee verdwenen. De aardschokken duren volgens de laatste berichten nog steeds voort. Uit Hastings, op 20 mijl afstand van Na pier wordt gemeld, dat daar het aantal doo- de,n honderd bedraagt. De commandant van het oorlogsschip ..Veronica" heeft draadloos geseind dat practisch alle steenen gebouwen van Napier zijn verwoest. Vele deelen van de stad staan nog steeds in brand en de wa tervoorziening is nog steeds niet weer in orde gebracht. Het is onmogelijk het aantal slachtoffers te ramen. De bevolking is tengevolge van de aard beving als van schrik verlamd. Vreeselijke tooneelen spelen zich af en uit de verwoeste streken wordt dringend om hulp gevraagd. Om 8 uur 50 Maandagavond deed zich te Napier opnieuw een aardschok voor, bijna even ernstig als de heftigste der laatste da gen. De stad is volkomen in het duister ge huld, waardoor de toch reeds vreeselijke toe stand nog moeilijker wordt. De ruïnes der gebouwen te Napier worden met dynamiet opgeblazen, teneinde ui'brei ding van brand tc voorkomen. De brandweer staat volkomen machteloos, daar de brand weerkazerne is ingestort. Te Hastings be draagt het aantal dooden 40, terwijl te Na pier minstens 100 dooden te betreuren zijn. waarbij nog komen de talrijke lijken, die nog onder de puinen moeten liggen bedolven. LONDEN. 3 Februari (V.D.) De Koning heeft een telegram van deelneming gezon den aan de gewonden en de nagelaten be trekkingen der slachtoffers van de aardbe vingsramp in Nieuw Zeeland. LONDEN, 3 Febr. (VB.) Heden ver klaarde de minister voor de Dominions Tho mas in het Lagerhuis, dat hij er zeker van is. dat het Huis zich aansluit bij de betui ging van deelneming met het geteisterde Dominion en de medeburgers aldaar voor het verlies van hun have en goed Reeds heeft hij den gouverneur generaal telegrafisch de deelnenvng der regeering van het yereenigd Koninkrijk overgebracht en hem verzocht zoo veel mogelijk inlichtingen te verstrekken. Het hitje wekt me 's morgens vroeg Weer tot de dagtaak op. En heden hoorde 'k iets verheugds In 't dagelijksch gek'op. Ik stapte zuchtenc uit mijn bed. Zooals ik meestal doe En, nog ten deele in den droom. Liep ik naar 't venster toe- Daar wierp ik de gordijnen wijd En keek de wereld aan. Toen heb ik. voor den laatst'en tijd. Iets ongewoons gedaan. Ik neuriede een vroolijk lied, Dat plotseling verbrak. Toen 'k vroolijk en kordaat mijn hoofd In "t koele water s'ak. Het hitje in de keuken zong Zooiets van een matroos Een meisje en een zomerdag En zoet geminnekoos. Ik hoorde hoe met drogen tik De post mijn bus ln schoot. En de besteller, verdergaand, Een leutig wijsje floot. Ik ging op weg naar mijn kantoor Met stappen licht en vlug Er was iets groots, iets moois gebeurd, De zon was weer terug. P. GASUS. Landschap op Nieuw-Zeeland, INGEZONDEN MEDEDEELINGEN HET KAN NIET BETER, NEEM BROOD VAN FRANKEN. BROODFABRIEKEN Haarlem - Heemstede - Bloemendaal DE AFSCHUWELIJKE ROOF MOORD TE ROTTERDAM. Eisch tegen den zwager levens lang VERDACHTE IS WEL TOEREKENBAAR. DOCH ZWAK VAN WIL, De behandeling van de zaak van Gerrit M.. den moordenaar van zijn schoonzuster, mej. N. M.. die hij ln de Willebrordusstraat te Rot terdam met een bijl doodde, waarna hij f 3000 uit een schrijfbureau roofde, ls Dins dag voor de Rotterdamsche Rechtbank be gonnen met het verhoor van verdachte. Op vragen van den president, mr. H. de Bie, zei hij, dat hij op 27 September naar Rotterdam kwam met de bedoeling geld te leenen. Hij heeft dit niet geprobeerd. Het plan van den diefstal was wei doof zijn hoofd gegaan, maar zonder de bedoeling dat zijn schoonzuster er 't leven bij iaten zou. Hij ver te'de vroeger knecht geweest, te zijn bij zijn broer en toen beschuldigd te zijn f 25 te heb ben weggenomen. In 1928 was hij genood zaakt te huwen en ging teen naar Os. HIJ leed daar groote armoeder door oude schul den. Toen is het plan bij hem opgekomen om zijn broer te vermoorden welk plan hee- lemaal bezit van hem nam Bij het verdere verhoor geeft verdachte toe dat hij in een café is gegaan voor dat hij de moord pleegde. Het was niet om zich moed in te drinken doch om zijn koffertje weg te zetten. Hij erkent echter vier cognacjes te hebben gedronken. Daarna is hij naar de woning gegaan en ls met het smoesje over de gramofoonplaten binnen gekomen. Op het oogenblik dat de vrouw zich bukte sloeg hij haar met den bijl op het hoofd, waardoor zij neerviel. Hij heeft het kind op een stoel ge zet en ls naar de keuken gegaan om wat te drinken en heeft vandaar een mes meege bracht dat hij de vrouw ln de keel gestoken heeft. Vervo gens heeft hij het kind weer in de slaapkamer gezet. President: U hebt het dus wel heel secuur gedaan". Vervolgens wordt gehoord Dr. van Herwer den. die de sectie heeft verricht en Dr. de Haas. die den dood heef: geconstateerd. Dr. Donkersloot, de psychiater deelt mede. dat verdachte's verstandelijke vermogens goed zijn. Zijn daad is echter te begrijpen uit zijn gemoedstoestand, hij is zwak van wil en lijdt aan monoldeisme. d.w.z. dat de gedachte ik moet geld hebben alle andere overwegingen op den achtergrond schoof. Hij twijfelde er daarom aan of hier van voor bedachten rade sprake Ls. Verdachte is toe rekeningsvatbaar en gevaarlijk voor de maat schappij. Requisitoir. De officier van Justitie, Mr. Loke. ving zijn requisitoir aan met een woord van deernis voor het slachtoffer en het kind en den va der. Spreker, had in de eerste plaats dood- s'ag ten laste gelegd, omdat hij den dief stal van het geld als hoofdzaak zag. Hij neemt echter thans aan dat verdachte met voorbedachten rade heeft gehandeld, daar zijn handelingen doordacht zijn en logisch ln elkaar passen. Er is een streven ln het Nederlandsch strafrecht, welk streven ook in andere landen ln West-Europa tot uiting komt om niet altijd de Jeugd van verdachte als verzachtend element te beschouwen. Spr. wil dat ook niet doen. Het motief ls geweest lage hebzucht en a's verzwarend element be schouwt spr. het feit, dat deze man, die ze'f vader is, de vrouw als een dollen hond heeft afgeslacht, terwijl zij met het kind op den arm stond. Spr. eischte daraom wegens nlcord levenslange gevangenLsstraf. Mr. F. Eikelcnboom, de verdediger, ont kende dat er overicg en voorbedachte rade geweest Ls. Het blijkt hieruit, dat verdachte na zijn daad rustig ln de stad bleef en zich van de bewijsstukken niet ontdaan heeft. Levenslang acht pl. een te zware straf men kon den verdachte nog beter dooden, daar dit lichter is dan een levenslange gevange nisstraf, waarbij de jeugd van verdachte de straf nog veel zwaarder maakt, daar het niet voorkomt, dat in geval van levens'ange gevangenisstraf korting van de straf gegeven wordt, hetgeen wel het ?c-va: is bij straffen van 29 jaar of minder. Zijn jeugd moet du? wel degelijk esn reden voor clementie zijn Verdachte is totaal overstuur en wordt zorg vuldig bewaakt en mag zelfs niet in het don- slapen, uit vrees voor zelfmoord. Pleiter dr:::"' daarom cp de voor dit misdrijf lichtst mogelijke straf aan. Uitspraak over 14 dagen. C. S. Adama van Scheltema Min de stilte in uw wezen Zoek de stilte, die bezielt. Z{f. die alle state vreezen Hebben nooit hun hart gelezen. Hebben nooit geknield. De vreeselijke aardbevingsravip in Nieuio- Zeeland. Waarschijnlijk honderden dooden. Twee steden verwoest. (Ie blad, le en 2c pag.) Engeland: Het nieuwe ontwerp kieswet in tweede lezing aangenomen. (3e blad, 3e pag.) Het faillissement van de Nieuwe Boerhaave. (2e blad. 2e pag.) Levenslang geëischt in moordzaak te Rotter dam. (le blad. le pag.) ARTIKELEN ENZ. R. P.: De Jury. (le blad. le pag.) L. ADe Hoogovens (2). Geïllustreerd door Wladimir Blelkine. (2e blad. Ie pag.) Het staatsvisschershavenbedrijf te IJmuiden. (3e blad, 4e pag.) J. C. E.: Langs dc Straat: De onderworpene (3e blad, 3e pag.) (Laatste berichten 2e pagina le blad.) DE DO X WEER BESCHADIGD. PARIJS, 3 Februari (N.T.A.) Volgens een Havasbericht uit Las Palmas Is de D.O. X door twee hevige stortzeeën niet ernstig, maar toch zoodanig beschadigd dat. men eerst nieuwe onderdeden uit Frledrichshafen mo« laten komen. De voortzetting van den tocht naar Zuld-Amerika ondervindt hierdoor op nieuw oponthoud. Het zal noodzakelijk zijn het geheele vlleg- schlp grondig na te zien. De vliegleiding ia van meening, dat een geheele maand noodlg zal zijn voor hot vliegtuig weer geheel her steld zal zijn. DE BESCHULDIGINGEN TEGEN EEN HOOFDAMBTENAAR. HET ONDERZOEK VAN B. EN W. Naar wij vernemen heeft het college van B. en W., op aandrang van den heer A. van Driel. besloten om een zoo uitgebreid moge lijk onderzoek in te stellen naar de beschul diging door het raadslid den heer J. G. van Kessel tegen den directeur van Centraal Ver voer ln de laatste raadszitting geuit. Omdat de heer van Kessel ook de gioepeerlng van de cijfers betreffende de aanbesteding van rljloonen aangevallen heeft, om te beoordee- .en wie Inderdaad de laagste inschrijver was, wordt het cijfermateriaal nog eens door een accountant nagegaan. Het kardinale punt van de beschuldiging was evenwel gelegen in de aantijging, dat de directeur niet vrij zou staan van den aannemer aan wien het werk is opgedragen. B. en W. hebben uit hun mid den een commissie aangewezen om een on derzoek in te stellen. Door die commissie zullen de heer van Kessel en de betrokken aannemers gehoord worden, want B. en W. willen alles doen om mede te werken de on gegrondheid van de vèrdachtmaktng aan ito toonen, Zoo dit eenlgszlns mogelijk is. zal in do eerstvo gende raadszitting rapport door B, en W. worden uitgebracht. SPOORWEGONGEVAL BERGEN. BIJ BRUSSEL, 3 Febr. (V.D.) Nabij Mons (Bergen) is vandaag een passagl?rstreln die het station verliet, van achteren door een lo comotief aangereden. Er werden 10 reizigers gewond. DE VEROORDEELDEN VAN MENEMEN REEDS OPGEHANGEN. PARIJS, 3 Febr. (V.D.) Naar uit Stam boel gemeld wo:dt zijn de beklaagden uit het sam?n7rv?rlngsproc2s. welke te M> nemen ter doad veroord ;sl:l we.-.lcn '-^eden- ochtend door ophanging geëxecu.errd. Mïn ls nog steels d? mï-nlng toegedaan, dat de agent van de Brlteche Intelligence Service Colonel Lawrence, ook in deze affaire de hand moet hebben gehad. In officieel Turkschc kringen noemt men dit gerucht echter van allen grond ontbloot.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1931 | | pagina 1