iDE HOOGOV
ROMANTIEK
IN IJMUIDEN
HET AFSTEKEN
VAN DEN OVEN
f lAARLEM'S DAGBLAD VRIJDAC 6 FEBRUARI 1931
TWEEDE BLAD
door L. A.
(III)
(Teekeningen van Wladimir Bielkine)
Het lijkt een waagstuk, een artikel
over het prozaïsche- en aan de
oermaterie gewijde Hoogovenbedrijf.
onder het motto te stellen van een
citaat uit de Goddelijke Comedie van
Dante, die in den hellezang zegt:
en traagzaam dwarrelde over heel
de vlakte.
pa zee van vuur, in groote en dichte
vlokken.
zooals 't in de Alpen sneeuwt op stille
dagen,
maar zij, die wel eens aan den voet van den
oven stonden op het oogen.blik dat men de
met leem dichtgestopte afsluiting doorboog
de, en die te eenerzijde hun kraag opsloegen
om beschut te zijn tegen de brandende hitte
en te andererzijde den rand van hun hoed
neerhaalden om den guren Noord-Wester te
weren zullen het met mij eens zijn, dat de
geestessprong van IJmuiden in 1931 naar
Florence in 1300 niet té acrobatisch is.
In het vorig artikel werd verteld hoe de
cirkelgang der werkzaamheden het hoogte
punt der efficiency beteekent en hoe, nadat
het ijzer uit het erts is gesmolten, het vrij
gekomen en gereinigde hoogovengas, in de
windverhitters de lucht weer op tempera
tuur brengt, die het cokes doet ontbranden
waardoor de nieuwe voorraden ijzererts uit
gesmolten worden. Op gezette tijden moeten
dus vloeibaar ijzer en slakken elk door af
zonderlijke openingen afgetapt worden.
In principe is dat een zeer eenvoudige be
zigheid, hoewel de uitvoering er van groote
zekerheid en vakkennis eischt.
Onder aan den oven bevindt zich het af
tapgat, dat ongeveer 15 c.M. breed en hoog
is. en gesloten is met leem. Iedere vier uur
moet het gesmolten ijzer afgetapt en de oven
opengestoken worden. De arbeiders doen dat.
met lange ijzeren staven, waarmede de leem-
prop wordt doorboord. Vonkensproeiend
spuit het ijzer nu naar buiten en stort zich
gonzend in de. in het zand gevormde goot
die afdaalt naar de giethal. Wanneer mer.
niets met het afsteken te maken heeft dar.
doet men er goed aan zich een beetje afzij-
dig te houden en wel acht te slaan op he*,
bordje met den waarschuwenden rooden pij I
en de woorden ..Let op!" Men zou anders
licht in aanraking kunnen komen met een
fontein vonken en gloeiende stukken, die.
wanneer het aftapgat grooter wordt gemaakt
den arbeider om de ooren schijnen te vlie
gen.
Met gespannen aandacht kijken de bezoe
kers naar het bijna woeste schouwspel van
den zich ontladenden oven. Vuurwerk is.
vergeleken bij deze stuwkracht die het wit-
vloeiende ijzer in een dikke straal voor zich
uitdrijft, het slappe genoegen van een over-
gecultiveerd publiek. Groote. rossige en witte
wolken onttrekken den voet van den toren
aan 't oog.men zou de arbeiders, met den
vuurrooden schijn op de groote, markante
koppen, met eenige verbeeldingskracht, voor
de" bewoners van een fantastische onderwe
reld kunnen beschouwen, waar men zwijgend
zijn plicht doet in hitte en vuurgloed. De
jjzerbeek, die glijdend als een zware vloei
stof. de helling afstroomt, wekt vermoedens
op van een gelijkenis met een lavastroom en
ook het doffe gerommel aan den ovenmond,
roept gedachten op aan een vreemde, on
heilspellende gebeurtenis in de natuur.
Hoocst indrukwekkend is het dicht maken
van den oven Kei. is voor den vreemdeling
in dit land. die nu juist niet iederen dag het
genoegen smaakt een dergelijk schouwspel te
mogen bijwonen, een tafereel vol kleur, be
weging en spanning. Het materiaal voor het
stremmen van den straal vloeibaar ijzer is in
De Duitsche smeltmeester.
de eerste plaats een soort kanon, dat aan een
takel boven den ovenmond zweeft en eenige
kruiwagenladingen leemproppen, ter groote
van Edammerkaasjes.
Eén der arbeiders plaatst zich, het boven
lichaam en het hoofd beschermd door een
masker en het lichaam door een grooten
asbesten schort, voor het kanon en
stoot het in een deel van een seconde, met
een forsche zwaai van het lichaam den ijzer-
spuwenden ovenmond in Onmiddellijk
schiet men dan toe met leemproppen die
door het kanon, door middel van samenge
perste lucht die men bij tusschenpoozen laat
ontsnappen, in het gat worden gewerkt. Met
korte, nijdige knallen schiet telkens een la
ding samengeperste lucht op een nieuwe
leemprop en wanneer een paar kruiwagens
.Edammer kaasjes" zijn verwerkt is het gat
deugdelijk afgesloten.
Het fantastische schouwspel van den vuur-
spuwenden toren is verdwenen, als ware het
een droombeeld geweest. Het is weer stil en
rustig om den ronden voet van den reus. Een
mooi schouwspel was het. vervaarlijk en vol
hevigheid, ruw en vol kracht.
Langs de goot waarin zooeven het vloei
bare ijzer kolkte, zakken wij af naar de giet
hal. Gestold, gevangen, ligt het ijzer in de
vormen.
Daar nadert de hefkraan al, waarmee de
gegoten kammen, die ieder ongeveer twee-en-
een-halve ton wegen, worden opgelicht uit 't
zand en vervoerd naar de breekmachine,
welker stempel, bonkend en onweerstaan
baar, het zoo juist gevormde ijzer weer breekt
in kleinere. makkelijker verhandelbare
gietelingen die per stuk om en bij veertig
kilogram wegen.
En in den oven stort de liftbak nieuwe
voorraden erts en cokes en kalksteen en de
verhitte lucht buldert door de dikke buizen,
en brengt de cokes tot ontbranding en het
ijzer in het erts zwicht en smelt en stroomt
straks naar buiten, naar de giethal, waar
het in een nieuwe gedaante gevangen wordt
.en zoo gaat het door. dag in dag uit,
nacht in nacht uit. jaar fn jaar uit, als een
hartslag zoo regelmatig.
Het eerste en tiveede artikel werden respec
tievelijk verleden week Zaterdag en j.l.
Woensdag opgenomen.
EEN DOODELIJKE AANRIJDING.
Van een scharenslijper op de
Amsterdamsche Vaart.
CHAUFFEUR VOOR DE RECHTBANK-
Voor de rechtbank te Haarlem stond Don
derdagmiddag terecht een chauffeur uit
Haarlemmermeer, verdacht van het veroor
zaken van dood door schuld.
Op 20 October van het vorig jaar heeft hij
op den Rijksstraatweg onder Haarlemmer -
llede den 32-jarigen scharenslijper M. Bruin
uit Haarlem achterop gereden. Het was half
zes in den morgen en stikdonker. De scharen
slijperswagen werd aangereden, tengevolge
waarvan Bruin zoodanig aan de wervelkolom
gewond werd, dat hij aan de gevolgen is
overleden.
Verdachte was ten laste gelegd hoogst roe
keloos en onvoorzichtig te hebben gereden.
Een dertigjarige vrouw, welke met den ver
ongelukte achter den schareslij perswagen
heeft geloopen, als eerste getuige gehoord,
vertelde, dat- zij geheel rechts van den weg
gingen. Het rechterwiel reed zelfs op den
keiregel langs den weg. Getuige heeft aan
geraden om op het fietspad te gaan rijden,
omdat zij reeds een aanrijding vreesde, want
het was stikdonker.
Dit wilde Bruin echter niet, omdat hij een
bekeuring vreesde.
De president vroeg of haar een auto met
verblindende verlichting is tegemoet geko
men. Getuige antwoordde hierop ontken
nend.
Getuige was zelf ook gewond. Toen zij. aan
den kant van den weg, was bijgekomen heeft
Bruin nog tegen haar gesproken. Getuige
heeft nog veertien dagen in het ziekenhuis
moeten verblijven.
Volgens haar was er op den wagen een
reflector.
De verdediger, mr. F. v. d. Goot, vestigde er
de aandacht op, dat er noch op den weg,
noch op den wagen een reflector gevonden is.
Getuige H. Heijerman, chauffeur heeft ook
op dien morgen in de richting Amsterdam
gereden.
Deze getuige is wel auto's tegen gekomen
bijvoorbeeld een vischauto, welke zoo felle
lichten voerde, dat get. zich voorbereidde om
snel te kunnen stoppen.
Volgens dezen getuige was het niet zoo
donker of er was wel 100 meter zicht. Ge
tuige voerde slechts gedempt licht.
Getuige a décharge W. A. Brinkman, uit
voerder van bouwwerken, heeft dikwijls met
verdachte gereden. Hij kan niet anders zeg
gen, dan dat verdachte uiterst voorzichtig
rijdt. Deze getuige heeft op 3 a 4 M. den
scharensliep gezien De vorige getuige heeft
den wagen in het geheel niet gezien.
Ook verdachte placht zijn wagen te laten
uitloopen, indien hij door een tegemoetko-
menden auto verblind werd. Verdachte rijdt
al negen jaar en heeft nog nooit een ongeluk
gehad.
Verdachte, ondervraagd, zeide met de groo
te lichten te hebben gereden. Hy gaf op
verblind te zijn door de tegemoetkomende
auto's. Toen doofde hij zijn lichten. Het zicht
blijft in dat geval 6 a 7 M. De wagen is op
4 a 5 M. tot- stilstand te brengen. Toen hij
verblind werd heeft verdachte minder gas
gegeven. De inzittenden van den anderen
auto gaven later op te hebben geremd, doch
dit is volgens verdachte niet waar.
Het O.M. zeide direct te willen aannemen
dat verdachte zeer voorzichtig is. Doch de"
beste breister laat ook wel eens een steek
vallen. Verdachte had niet blind mogen door
rijden, van hem mag geëischt worden,' dat hij
zou stoppen.
Spreker eischte op grond van verdachte's
goede reputatie slechts een geldboete, nl.
van f 75 of 25 dagen.
Toen de verdediger, mr. F. v. d. Goot zijn
pleidooi begon, begon Iemand op de tribune
te schreeuwen: .Js dat een straf voor een
moordenaar? Wacht maar boef. Je krijgt Je
loon nog wel. Is dat een straf voor een moor
denaar?"
De man werd door de Rijksveldwacht ver
wijderd.
Mr. v. d. Goot zeide. dat grove schuld niet
aanwezig is bij verdachte. Hij gelooft, steu
nende op de Jurisprudentie, dat ontslag van
rechtsvervolging moet volgen.
Nadat mr. v. d. Goot zijn pleidooi geëindigd
had, ontstond een nieuw incident op de tri
bune. doordat een vrouw verwijter, begon te
uiten aan het adres van den eersten getuige.
Uitspraak over 14 dagen.
ONEERLIJK POSTBEAMBTE
OPNIEUW VOOR DE
RECHTBANK.
De diefstal uit een postzak te
Haarlem.
MERKWAARDIGE TOESTAND IN HET
HUIS VAN BEWARING.
25 October heeft voor de Haarlemsche
Rechtbank terecht gestaan de vroegere be
diende bij de posterijen J. D. te Haarlem, die
verdacht werd van den diefstal uit een post
zak, gepleegd in een postwagen. Uit den
postzak waren verdwenen poststukken tot
een gezamenlijke waarde van f 15.000. Een
bedrag van f 14 000 is terug gevonden, een
biljet van duizend gulden bleef echter zoek.
vermoed werd, dat D. het te zijnen huize ver
borgen had.
De officier van justitie, mr. A. R. Andringa
eischte destijds tegen verdachte een gevan
genisstraf van twee jaar, met aftrek der pre
ventieve hechtenis en met bevel tot terugga
ve van het ontvreemde geld.
De verdediger, mr. L- G. van Dam, pleitte
vrijspraak.
De zaak werd echter terugverwezen naar
den rechter-commissaris, omdat de Recht
bank het onderzoek niet volledig achtte.
Donderdagmiddag stond verdachte opnieuw
terecht.
Enkele getuigen werden nog gehoord, ten
einde bevestiging te verkrijgen, dat de ont
vreemde waarden inderdaad verzonden
waren.
Verdachte D. bleef er echter bij. dat hy
f 14.000 en geen f 15.000 had ontvangen.
De officier van justitie persisteerde daarna
bij zijn eisch.
De verdediger, mr. L. G. van Dam zei. dat
de opzet van verdachte gericht was op de
toeëigening van het geld in de treinen en de
vernietiging van de brieven. Dit is niet ton
laste gelegd. Ten la6te is gelegd, dat zijn op
zet was gericht op het zich toeëlgenen van de
brieven. Mr. Van Dam vraagt derhalve op
nieuw vrijspraak. Verder persisteert hy by
zyn clementie-verzoek, op grond van de
moeilijke levensomstandigheden van ver
dachte.
Verdachte zit van September af nu al pre
ventief. Als bewijs, dat dit voor hem zeer
zwaar is, voerde mr. Van Dam aan, dat ver
dachte, die vroom Israëliet is, in het Huls
van Bewaring geen ritueel voedsel kan krij-
gen, tenzij hy f 175 per dag betaalt en dit
kan hy niet. Pleiter heeft in een ander geval
thans een brief tot den minister van justitie
INGEZONDEN MEDEDFELINGEN
a 60 Cts. per regel.
STOFZUIGERHUIS MAERTENS
Bartcljorisstraat 16 Telefoon 10756
VAMPYR STOFZUIGERS f 105.-
gericht, doch hierop een afwijzende beschik
king ontvangen. Op dit punt schynt de Staat
de zuinigheid bóven "de eerbiediging van
godsdienstige gevoelens te stellen.
Pleiter vroeg dus primair vrijspraak en
subsidiair de uiterste clementie en een spoe
dige beslissing.
De uitspraak is over 14 dagen.
UITGAAN.
„De Trouwe Huzaar".
Zondag 8 Februari komt het Nederlandsch
Operette Gezelschap, directie Langenaken en
Beukman, een opvoering geven van ..De
Trouwe Huzaar". Als gast zal dien avond op
treden de populaire Operette-komiek Plet
Kohier, die deze rol op een zeer komische
wyze vervult
Verder treden op de heeren Piet. Beukman,
Joh. Langenaken. Jos Boele, J. Horna en de
damos Tlene v. d. Werf, Lena Kempen. Corry
Pinksen. Willy Lee e.a.
STEUN AAN WERKLOOZE DIAMANT
BEWERKERS.
De Nederlar.dsche regeering heeft naar het
Hbld. verneemt, gunstig beslist op net tot
haar gericht verzoek om steun te verleenen
aan te Antwerpen woonachtige Nederland-
sche Amsterdamsche diamantbewerkers,
die in nooddruftige omstandigheden geraakt
zyn. tengevolge van de groote werkloosheid
in hun vak
EEN FOKKER NAAR DAMASCUS GEBRACHT
Tegelijk met de PH.—A.F.K., zoo meldt het
Hbld., vertTok Donderdagochtend de KL.M.-
vlleger Beekman met een drie-motorige Fok
ker F VII B. bestemd voor den dienst Damas
cusSaigon, welke dienst aansluit op het zee
traject MarseilleBeiroet, welke beide tra
jecten geëxploiteerd worden door de Fran&che
maatschappij Air Orient.
Het stuk Damascus—Saigon wordt deels met
Fokker», deels met Fartnan-toestellen ge
vlogen.
De P.H.—A.F.T. het toestel waarmee Beek
man naar Damascus vliegt. Is wegens het
slechte weer. om 10.15 uur te Brunswijk ge
land.
HET AMSTERDAMSCH
TOONEEL FAILLIET.
BESLISSING VAN DE RECHTBANK.
Donderdag heeft de eerste kamer van de
Amsterdamsche rechtbank In staat van fail
lissement verklaard de N.V Amsterdamsoh
Tooneel, directeur Eduard Verkade. Als
rechtercommissaris is benoemd mr. J. O. de
Vries, curator mr. W. A. Moerel
INGEZONDEN
Voor den Inhoud dezer rubriek stolt do Rs-
dnctlo zich niet verantwoordelijk.
Van Ingezonden stukken, geplaatst of niet
goplaatst. wordt de kopij den Inzender niet te
ruggegeven.
Mynheer de Redacteur,
vergun my een plaatsje in uw vee'.refiezen
blad teneinde de bewoners van den Sdhoter-
weg tusschen Kloosterstraat en Dr. Leyds-
straat en dei daarachter gelegen Gen- Cronjé
straat, die in het bezit zyn van radio, er
op te wyzen, dat men zich radio aanschaft
om te genieten van mooie muziek, zang, we
tenschappelijke, leerzame uurtjes, soms ook
politiek, dagelijksche nieuwsberichten, ene.
enz. doch dat maar al te vaak het genot
van een en ander totaal wordt ontnomen door
het hinderlijk genereeren. Ik weet wel, dat
zulks in elke buurt het geval is. maar „Ieder
voor zich", ik woon nu eervmaal In die om
geving. ben overdag afwezig en verheug mU
steeds by voorbaat op het genot van een mooi
radio.-programma. Negen van de Uen avonden
wordt dat genot bedorven doordat een van
de mede radio-bezitters in myn omgeving
radelooze pogingen in het werk stelt om
onbereikbare stations te zoeken en daarbU
vergeet dat hij daardoor het luisteren voor
een ander niet alleen onmogelijk maar on
houdbaar maakt. Het onvermydelijk gevolg ls
bovendien, dat als buurman rechts zoekt
(en genereert) buurman links (denkende dat
het plagerU is) zijn toestel ook op genereeren
stelt en de andere luisteraars daarvan het
lijdelijk slachtoffer, worden. (Ik maak nog
niet eens melding van haardrogers, stof
zuigers e.d. waarvan de electrische motor niet
in orde ls).
Myn vriendelijk verzoek is nu aan alle
radio-bezitters in de bovengenoemde omge
ving om het hinderlijk genereeren tc laten cn
ik dank u inmiddels beleefd voor uw welwil
lende plaatsing van dit verzoek.
EEN ABONNé
AGENDA
Heden:
VRIJDAG 6 FEBRUARI
Gem. Concertzaal: Christeiyke Oratorium-
Vereeniglng. 41s*.e uitvoering. 8 uur.
Schouwburg Jansweg: Populaire voorstel
ling van .JDe Rozenkrans". 8.15 uur.
Stadsschouwburg: I'-aliaansche Opera „Ca-
valleria Rusticana" en Pagliaci" 8 uur.
Palace: .Nachtvogels". Tooneel: Savona
(antipodist). 8.15 uur.
Luxor Theater: ..De Poel der Zonde" en
„De Tygerkat". Tooneel Piet Grocnendaal
(humorist) 8.15 uur.
Rembrandt Theater: „lm Westen nichts
Neues". 6-45 en 9.15 uur.
ZATERDAG 7 FEBRUARI
Gem. Concertgebouw: Bal Masqué. Arran
geur G. J. de Lange. 8.30 uur.
.JDreefzlcht": Bal Masqué Dansschool
Schröder. 8 uur.
Geb. Olympia: Bal Masqué Deutsche Ver-
ein..
Bioscoopvoorstellingen 's middags en de«
avonds.
Teyler's Museum, Spaorae 18. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve 'S Maan
dags, toegang vrij.
Haarlemmerlied e: Raadsvergade
ring. 10 uur vjd.
Hei vloeibare ijzer verlaat den oven
