Het woord is aan...
BESPREEKT VROEGTIJDIG
STATEN-CENERAAL.
Hef Belangrijkste.
48e Jaargang No. 14633
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 7 Maart 1931
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN:per week 0.27V4. met Geïllustreerd Zondagsblad f 0-32
Per 3 maanden Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd >s (kom dei
gemeente) 3.57V4. Franco per post door Nederland f 3-87Y». Losse nummer»
ƒ0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden f O-blVt- franco per post-
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 1482S Drukkerij 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTlëN1—5 regels 1.75. elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 10.6(\
elke regel racer 0-15. buiten Arrondissement dubbele prijs Onze Groentjes
(iederen dag) 1—3 regels /0.30, elke regel meer f 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. levenslange ongeschiktheid en Overlijden 1600.-, Verlies van Hand, Voet ol Oog (400.-, Duim 1250.-, Wijsvinger 1150.-. Elke andere vinger 150.-, Arm- ol Beenbreuk 1100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HET MIDDELBAAR ONDERWIJS
Veel meer leerlingen dan
vroeger.
1930 MET 1905 VERGELEKEN.
In aansluiting op onze mededeellngen be
treffende het Middelbaar en Voorbereidend
Hooger onderwijs in het nummer van Don
derdag. zijn nog gegevens van belang over
de sterke toeneming van het aantal leer
lingen.
In 1905. toen Haarlem en de omliggende
gemeenten ongeveer 100.000 inwoners telden,
■werden de scholen bezocht door de volgende
leerlingen:
Gymnasium
H.B.S. met 5 jar. cursus
Meisjesschool
Instituut Prins
Totaal
85
366
120
651
Op de geheele bevolking van Groot-Haarlem
was dit dus 0.65 pCt.
Nu 25 jaar later heeft Groot-Haarlem een
bevolking van 160.000. Het aantal inrichtingen
voer: middelbaar en voorbereidend hooger
onderwijs is sterk toegenomen. Het aantal
leerlingen is nu:
Gymnasium
246
Gem. Lyceum
463
H.B.S. A.
352
H B S. B.
254
Meisjesschool
186
Chr. Lyceum
201
R.K. Lyceum
217
R.K. Meisjesschool
33
Kennemer Lyceum
386
Totaal
2338
Op de bevolking is dat 1.46 pCt.
In verhouding maken dus thans meer dan
tweemaal zooveel leerlingen gebruik van het
middelbaar en voorbereidend hooger onder
lijs.
DE TOESTAND IN SPANJE.
TOCH GEEN GEMEENTERAADS
VERKIEZINGEN?
Volgens den correspondent van het Berli
ner Tageblatt te Madrid zouden de voor 12
April aangekondigde verkiezingen voor de
Spaansche gemeenteraden ernstig worden
bedreigd. De repub"ikeinsche linkerzijde is
het namelijk eens geworden over de benoe
ming van gemeenschappelijke Candida ten .Dit
beteekent, dat de socialisten en republikei
nen wellicht in een aanzienlijk aantal groote
steden en tal van kleinere gemeenten en dis
tricten de absolute meerderheid zullen beha
len. De regeering is door dit vooruitzicht ge
ïntimideerd en zou daarom van plan zijn
slechts de helft van de gemeenteraadsleden
te doen kiezen, de andere helft zou in func
tie blijven of worden vervangen door gedele
geerden van bepaalde corporaties, zooals van
de Kamers van Koophandel.
UIT ENGELAND
GROOT MIJNCONFLICT AANSTAANDE?
De mijneigenaars en de federatie van mijn
werkers in Zuid-Wales ontvingen de arbitrale
uitspraak van den onafhankelijken president,
waarbij het minimum loon van 28 tot 20 pet.
wordt verlaagd.
Het executief bestuur der mijnwerkersfede
ratie besloot 16 Maart een conferentie van
mijnwerkersafgevaardigden bijeen te roepen
ter behandeling van de arbitrale uitspraak,
die men zeer onvoldoende acht, en het vast
stellen van de houding tot het verkrijgen van
verbetering in de onaanvaardbare voorwaar
den, door de uitspraak in het leven geroepen.
ERNSTIGE MUITERIJ IN
CHINA.
10.000 SOLDATEN NAAR DE COMMUNISTEN
OVERGELOOPEN.
HANKAU, 6 Maart. (Reuter). Een ernstige
muiterij is uitgebroken in de twaalfde divi
sie regeerin?stroepen. die bij de grens van
Honan en Hoepeh in garnizoen lagen. Toen
de troepen order kregen naar Hankau te ver
trekken. verkeerde de twaalfde divisie in de
meening dat zij zou worden gedemobiliseerd
en kwam als teeken van protest in opstond.
De muiters sneden de telegraafdraden door
en woelden de spoorrails los, waarna zij zich
bij de communisten aansloten, waardoor de
roode legers in Centraal-China met 10.000
recruten werden versterkt. Acht met troepen
geladen treinen vertrokken ijlings uit Han
kau naar het tooneel der muiterij.
Warwick Deeping:
Het leven is een kwestie van standpunten
niets dan standpunten.
IJMUIDEN 132 MET DUIKERS TE
ONDERZOEKEN?
HEDEN NOG ZEVEN VISSCHERS
BEGRAVEN.
De Tel. verneemt uit ROSEHEARTY, van
6 Maart
De kustwacht heeft heden den geheelen
dag in den Sweet Pool gedregd in de hoop
nog drenkelingen van de .Noordpool" te
vinden, doch zij heeft geen succes gehad.
Men neemt aan, dat zich nog meer lijken
in den Pool bevinden. De bergingspogingen
worden ten zeerste bemoeilijkt door het ruwe
water, na den hevigen storm die dezen nach
uit het Oosten is opgestoken. Hedenmorgen
stonden er weer zware zeeën, doch later liep
de wind om naar het Zuiden, waardoor het
dreggen gemakkelijker werd. Om zeven uur
hedenmorgen had het getijd zijn laagste
punt bereikt en een der visschers heeft hei
wrak weer kunnen bereiken. Hij kon er echter
ndet binnendringen en meent, dat dit slechts
mogelijk is, wanneer men een opening maakt
in den wand van het vaartuig.
De vertegenwoordiger van Lloyds is van
oordeel, dat dit onnoodig is daar het schip
op zijn bakboordzijde ligt en duikers zich toe
gang tot het ruim kunnen, verschaffen. Naar
alle waarschijnlijkheid zal dit dan ook ge
beuren.
De Nederlandsche consul te Aberdeen heeft
van het begin der ramp af voortdurend over
leg gepleegd met de autoriteiten en zijn goed
keuring gehecht aan de genomen maatrege
len.
Morgen zullen de lijken van nog zeven
slachtoffers te Praserborough ter aarde wor
den besteld, waarvoor groote belangstelling
van de zijde der bevolking wordt verwacht.
De bemanning van een Nederlandschen
treiler, die op het oogenblik voor Aberdeen
ligt, zal naar Fraserborough komen, om de
plechtigheid bij te wonen.
DE WERKLOOSHEID.
EEN STATISTIEK.
Het N.V.V. ter zake geeft een statistiek van
de werkloosheid van de verschillende vak
bonden, die van de werkloosheid in ons land
het volgende beeld geeft:
Organisatie leden- werk- in per
tal loos cent
Ambtenaren 12.319 45 0 4
Bakkers 5.64 194 3.4
Bouwarbeiders 26.966 5090 21.8
Diamantbewerkers 5.914 4489 76.0
Fabrieksarbeiders 25.908 4189 16.2
Handels- en Kantoorbed. 12.430 641 5.2
Hotelpersoneel 1.008 105 10.4
Kleermakers en Naaisters 4.025 1185 29.4
Landarbeiders 15.926 2326 14.6
Lito- Fotografen 1.984 37 1.9
Metaalbewerkers 37.328 5975 16.0
Meubelmakers 6348 1260 19.8
Mijnwerkers 2.925 11 0.4
Onderwijzers 7.863 410 5.2
Opzichters Transportbedr. 277 6 2.2
Overheidspersoneel 17.179
Particuliere chauffeurs 636 32 5.0
Schildersgezellen 6.040 2267 37.5
Sigarenmakers 4.711 637 13.5
Slagersgezellen 991 75 7.6
Spoor- en Trampers. 20.359
Straatmakers 1.110 282 25.4
Stucadoors 1.927 440 22.8
Technici 907 12 1.3
Textielarbeiders 12.621 2075 16.5
Transportarbeiders 30.053 4675 15.5
Typografen 10.041 483 4.8
Verzekeringsagenten 297
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
Uw Binnen- en Buitenlandsche reizen
per Luxe Autocar.
GARAGE BOUCKAERT,
ROZENSTR. 7-9.13, TEL. 14903
DE ELECTRIFICATIE
HAARLEM—ZANDVOORT.
MOGELIJK BIJ GOEDKOOP ER STROOM-
LEVERING?
De Tel. verneemt uit Utrecht da: de be.
slissing om tot electr'.fioatie van de lijn Haar
lemZand voort over te gaan gewijzigd zou
kunnen worden indien de kosten der eleciri-
ficatie aanmerkelijk zouden dalen.
Er wordt aan herinnerd, dat volgens het
jaarverslag over 1929 van de Ned. Spoor
wegen de exploitatie per electrische trein-
kilometer 64 ct. bedraagt waarvan 38 cent
voor stroomlevering aan de onder-stations.
Mocht de prijs van electrlschen stroom, be
langrijk kunnen dalen dan zou dit van gun»
stigen invloed kunnen zijn op een nader te
nemen beslissing.
In 1929 werd ruim 47.3 millioen K.W.H.
verbruikt, tegen een prijs van 1.85 millioen
gulden, di. per K.WJH. nagenoeg 4 cent.
Uit gegevens van dr. H. Gelissen, in zijn
rede over .Kostprijs van electrische energie
en chemische industrie" gehouden bij de aan
vaarding van zijn hoogleeraars-ambt aan de
R.K. Handels Hoogeschool te Tilburg blijkt
dat tegenwoordig bij een stroomverbruik als
bij de Ned. Spoorwegen, stroom kan worden
geleverd tegen circa 2 cent per K.W.H. Moch
ten de stroomleverende centrales haarprijs tot
dit bedrag kunnen doen naderen, dan zou de
mogelijkheid eener electrificatie reeds bü een
belangrijk minder omvangrijk verkeer wor
den bereikt.
NIEUW HOOGTERECORD VOOR
VROUWEN.
NEW YORK, 6 Maart (VJ5.) De aviatrfce
Ruth Nicholls heeft boven Times Square een
nieuw niet-officieel wereldhoogterecord voor
vrouwen gemaakt. Zij bereikte met haar
vliegtuig een hoogte van 9850 M. Het vorige
record was 9000 M.
HET GEVAL-THOENIS.
EéN DtR GESCHILLEN BIJGELEGD.
Willy Thoenfs, de tenor, wien wegens ver
meende krenkende uitdrukkingen jegens
Duitschland verder verblijf in Saksen was
ontzegd, heeft een Berlijnschen koopman
aangeklaagd, die hem in een café een ,.Be-
leidiger des deutschen Volk" had genoemd,
aldus het Hbld. In het proces erkende de
beklaagde, dat Thoenïs in de opwinding na
een automobielongeval zich minder vriende
lijk over de verkeerstoestanden te Dresden
had uitgelaten, doch dat van het Duitsche
volk geen sprake wsa geweest. Beide partijen
kwamen tot een vergelijk, en nu wil Theenis
op grond van de verklaringen van den koop
man weer pogingen doen, om intrekking te
verkrijgen van het uitwijzingsbesluit.
KRONIEK DER MOLENS.
Molenmeesters en Ingeland van Polder C.
Zijpe en Marepolder te Schagerbrug hebben
besloten, de waterbemaling van dezen polder
te doen geschieden door een ruw-olfemotor,
waardoor de windmolens zullen verdwijnen.
Dat ,.de onbewaakte overweg" niet een specifiek Nederlandsch verschijnsel is, wordt
bewezen door bovenstaande fotogenomen in de Amerikaansche stad Buffalo. De per
sonenauto werd over een afstand van 400 Meter meegesleurd na een botsing op een
onbewaakt kruispunt. De inzittenden werden gedood.
KENNEMER LYCEUM.
HET 10-JARIC BESTAAN.
Ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan
van het Kennemer Lyceum dat viel in den
zomer van 1930, is thans een fraai ge
ïllustreerd gedenkboek verschenen. In 1910
werd met 45 leerlingen begonnen, nu is dat
aantal gestegen tot 370. Herinnerd wordt
aan het verdienstelijke werk van de overle
den bestuursleden Mr. D. E. Lioni (.voorzit
ter) en J. C. de Wijs (penningmeester). De
portretten van deze heeren zijn in het boek
opgenomen. 15 Januari 1925 werd het mooie
groote gebouw te Overveen in gebruik geno
men. Ter herinnera."5 daaraan is in het. boek
een foto van de groep genooiigien en be
stuursleden opgenomen.
De rector Dr. A. de Vletter, schrijft o.a.:
„De naaste toekomst zal. naar wij hopen en
gelooven, brengen: consolidatie, systemati
seering van het in de eerste 10 jaar geëxpe
rimenteerde. van het als in een aankoop be
proefde. Wel zal de gelukkige inval, het
frischhoudende nieuwe probeeren. niet ach
terwege moeten blijven, maar toch zal ver
steviging, vastlegging, noodig zijn. Groote
nationale onderwijs- en schoolquaesties vra
gen om algemeene oplossing; ook onze
eigen groote, zeer bevolkte school komt voor
moeilijke beslissingen: vermmuerirag van he.
leerlingenaantal, kleiner maken der klas
sen, verbetering van school-organisatie, van
werkmethoden, van psychoiog-sche behan
deling der leerlingen, het zijn alle quaesties
die aandacht en zorg vereischen.
Moge er zegen rusten op onzen verderen ar
beid! Moge het tweede tiental jaren even
voorspoedig verloopen als. gezien het uit
zicht op een gunstig verloop nu in 1930, te
verwachten is".
Behalve kiekjes uit het schoolleven Ls ook
een foto opgenomen van Dr. G. E. Opstellen,
onderdirecteur der HH.S.-afdeeling, die in
1927 is overleden.
Het zeer lezenswaardig boek is typogra
fisch ook uitstekend verzorgd.
VERGADERING VAN DEN VRIJHEIDSBOND.
In de vergadering van de Liberale Staats
partij ..De Vrijheidsbond" te Deventer werd
de openingsrede van mr. Fock beantwoord
door mr. J. P. S. Gualtherie van Weezei
namens de afdeellng Deventer van den Vrij
heidsbond.
In huishoudelijke zitting waren daarna aan
de orde het jaarverslag van den secretaris,
de rekening en verantwoording van den
penningmeester en een bespreking van het
beleid van de Eerste- en Tweede-Kamer
fractie.
EERSTE KAMER.
De heer De Bruyn en het kapi
talisme. Minister Ruys aan
het woord. De portefeuille-
kwestie. Ook minister de Geer
antwoordt.
In de Eerste Kamer zijn Vrijdag de alge
meene beschouwingen over de rijksbegroo-
ting voor 1931 voortgezet.
De heer de Bruyn behandelt uitvoerig de
door hem gestelde vraag: of het kapitalisme
inderdaad schuldig is aan de economische
crisis. Volgens spr. moet in het algemeen in
dezen tijd het privaat bezit van grond- en
productiemiddelen, zij het met sterke beper
kingen, geprefereerd worden boven een an
deren vorm van eigendom. Toch moet men
met het heilig verklaarde eigendomsrecht
voorzichtig zijn.
Het kapitaal is veelal gekomen in handen
van menschen. die niet werken, doch het
kapitaal gebruiken om hun dikwijls niet ge
ringe behoeften te bevredigen.
Spr. betoogt, dat kapitaalhouders niet wil
len meewerken aan de juiste voortbrenging:
het is hun niet begonnen om de voorziening
van de bh oef ten, doch alleen om de winst.
De heer De Bruijn betoogt, dat de op eigen
baat ingestelde kapitaalverstrekkers de
voortbrenging beheerschen, beslissen over
het lot van de voortbrenging en de voort
brengers. van de geheele maatschappij en
haar beschaving.
Wenscht de heer Mendels met de R.-K.
Staatspartij samen te werken, ja dan neen?
De heer Mendels (S.DA.P.): „Natuurlijk
niet!"
De heer De Bruijn: „Spreek er dan niet
meer over, want gij vecht voor een verloren
zaak".
De heer Danz (SDAP.) vraagt of de re
geering bereid is. de crisis te beperken en
haar gevolgen te lenigen.
De houding der regeering is krenterig, zij
verleene steun aan de industrie in het belang
der werkgelegenheid. Spr. dringt er op aan,
dat de regeer in g alsnog de wachtgeldrege
ling zal wijzigen, overeenkomstig de wen-
schen der vakcentrales.
De heer Diepenhorst (A.-R.) verdeigdt het
onderhandelingstarief, dat niet protectionis
tisch is naar zijn oordcel en dat niet tot ge
volg behoeft te hebben, dat de tarieven nood
zakelijk verhoogd worden. De practijk in an
dere landen bewijst dit.
De Minister van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw, de heer Ruys de Beerenbrouck,
kan niet toegeven, dat de regeering geen be
langstelling zou hebben voor de havens.
Het rapport betreffende maatregelen tegen
dumping verwacht spr. binnenkort. Zoolang
er eenig uitzicht is op intern, overeenstem
ming wil de regeering deze niet doorkruisen
Baldwin over het accoord rrwinGandhi.
(2e blad, le pag.)!
Uit den Duitschen Rijksdag.
(2e blad, le pag.)
Doodstraf geëischt in het proces tegen de
.Russische sociaal-democraten.
(2e Dlad, le pag.).
De werkloosheid. Een statistiek,
(le blad, le pag.)
Het Middelbaar Onderwijs. Veel meer leer-
lingcn dan vroeger.
(lc blad, le pag.).
ARTIKELEN. ENZ.
Karei de Jong: Radiomuziek der week. Een
voorbespreking.
(3e blad, le pag.).
H. D.-Puzzles.
(3e blad, le pag.)
Lettinga: Financiëele Kroniek.
(2e blad, 2e pag.)
Henry A. Th. Lesturgeon: De strijd om
.,J'Accuse". Onderhoud met Maurice Leblond.
(5e blad, 2e pag.)
Op zwerftocht met Dr. v. d. SlecnDe baai
van St Raphael.
(5e blad, 3e pag.)
C. J. v. T.: Oud-Haarlem: „Wat gespaara
bleef:'
(5e blad, le pag.)
L. A.: Een goede amusementsfilm: Das Lied
ist a us".
(5e blad, le pag.)
Met de loodsboot naar zee.
(5e blad, 2e pag.)
Henry A. Th. Lesturgeon: Een opzienbaren
proces. Waarom Jean Calmot geen députè
kon zijn.
(3e blad. 3e pag.)
W. T.: Over beurzen. Het wel en wee ervan»
(2e blad, le pag.)
W. T.Langs de Straat: De zeer groote
familie.
(5e blad, 2e pag.)
(Laatste berichten 2e pagina
le blad.)
door een daad van economische bewapening
ln de hoop, dat zij daartoe niet zal worden
gedwongen. Wat het .apport-Bodcnhausen
Inzake een onderhandellnvstarlef betreft is
de regcering het er over eens, dat het niet
gevolgd moet worden.
De werkloosheidsverzekering Is bij de Re
geering in onderzoek.
Inzake het toelaten en weren van vreemde
arbeiders is met Duitschland een bevredi
gende oplossing verkregen.
De heer Mendels beantwoordende, zegt spr.
dat het initiatief voorsteunrege'ingen berust
en moet blijven berusten bij de gemeente
besturen.
De regeering heeft zich met de Tanvewet
niet in en avontuur geworpen, doch heeft het
economisch bestel wel degelijk voor oogen
gehad.
Er ls op gewezen, dat de Regeering ln vier
gevallen een beslissing heeft geforceerd. De
Regeering is er van overtuigd, dat het. als
het gaat om beslissingen van groot, landsbe
lang, de Regeering van te voren haar stand
punt moet doen kennen. De portefeullle-
quaestie werd gesteld bij de verhooging van
den gedistilleerd-accijns en bij het vaccina
tiewetje, doch niet bij de Tarwewet en het
aardappel meelcrediet.
In de eerste beide gevallen zou de minister
zijn afgetreden, in de beide andere zou de
wet zijn ingetrokken.
Het ls onjuist, te meenen. dat de generaals
hun wil aan de Regeering zouden opleggen.
Zelfs te velde ls de beevlhcbber ondergeschikt
aan het gezag van de Regeering onderhevig.
Het woord militarisme is hier te lande mis-
plaats.
De minister van Financiën, de heer de Geer
constateert, dat de flnancicele politiek der
Regeering zoo goed als niet is aangevallen.
De raming der middelen voor 1931 nu 1930
van de niet-kohier-belastlngegn ls f 15400000
te hoog geweest, antwoordt spr. den heeren
Van Lanschot en Koster.
De vraag van den heer Van Lanschot, of de
jaren 1932 en 1933 niet zeer moeilijk zullen
zijn, moet spr. bevestigend beantwoorden. In
de eerste plaats de inkomstenbelasting zal
den terugslag ondervinden.
Er zal dan ook een groote zelfbeheersching
noodig zijn bij Regeering en Parlement om
een enorm tekort te voorkomen.
Alle nieuwe uitgaven zullen moeten worden
uitgesteld.
De heer Slingenberg adviseerde om. over
brenging van een deel van het overschot over
1929 naar 1931. Voor spr. ls echter nog steeds
onzeker of de teruggang van de middelen
tijdelijk zal zijn.
De uitslag van de door den heer Wibaut
ingestelde enquête is spr. nogal meegevallen.
Spr. betoogt, dat in de meeste gemeenten
ondanks 100 opcenten de belastingdruk zeer
verminderd is. in Zaandam met 30 pet. van
de Inkomstenbelasting De nieuwe regeling
beteekent een groot offer voor 's Rijks schat
kist en ook voor de gemeenten die vroeger
fiscale vluchtheuvels vormden.
De gemeenten vormen veel minder dan
vroeger afgesloten economische eenheden. De
