Het woord is aan...
Jaarbeurs.
Hef Belangrijkste.
48e Jaargang No. 14635
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 10 Maart 1931
HAARLEM S DAGBLAD
Directiet P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN :per week 0.27Vj, met Geïllustreerd Zondagsblad 0-32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom dei
gemeente) 3.57%. Franco per post door Nederland 3.S7V5. Losse nummers
f 0.C6. Geill. Zondagsblad per 3 maanden f 0Ö7!4« franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerü: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15C54 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 1—5 regels f175. elke regel meer t 0J5- Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement- Vraag en aanbod 14 regels 1 0.60.
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrondissement dubbele prijs On*e Groentje»
(iederen dag) 13 regels /0-30, elke regel meer f 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f600.-. Verlies van Hand. Voet ot Oog 1400.-, Duim 1250.-, Wijsvinger 1150.-. Elke andere vinger 150.-. Arm- ot Beenbreuk 1100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HAARLEM, 10 Maart.
Een Fransche Boekencentrale.
„Le Jardin des Lettres" heet het maand
schrift van de nieuwe Fransche Bo:ken-
cen-rale, gevestigd aan den boulevard de la
Madeleine te Pa.ijs, die ons eindelijk in
nauwer aanraking met de Fransche litte
ratuur belooft te brengen. Een verheugend
verschijnsel dus,' want het is altijd geduc'n.
moeilijk geweest eenigszins op de hoogte te
bzijven met de beste producten van die lit
teratuur, welker groote beteekenis voor de
Euvopeesche beschaving niettemin alge
meen erkend wordt. De vermaarde kwestie
van het- Fransch op de lagere school heef
dat punt weer eens bijzonder cp den voor
grond gebracht, en degenen die ijveren voor
de verbreiding van de Fransche cultuur in
ons iand hebben zich onlangs weer eens bij
zonder geweerd met het houden van een
„Semaine Francaise" in Amsterdam.
Ds jonge Hollander die het middelbaar of
gymnasiaal onderwijs achter den rug heef,
en buitenlandsche litteratuur nastreeft, leest
tegenwoordig in de eerste plaats Engelsche
boaken, ln de tweede Duitsche, in de derde
Fransche. De derde plaats ontbreekt in zeer
veel gevallen geheel, hetgean buitengewoon
te betreuren is en een achterstand
bateekent bij vorige generaties, die veel
meer Fransch lazen. Die achterstand is voor
een flink deel te wijten aan de Franschen
zelf, die tekort geschoten zijn in pogingen
om hun letterkunde buiten de grenzen te
propageeren, terwijl de Engelsehen en Ame
rikanen, en de Duitschers vooral niet min
der, op dit gebied groot organisatievermogen
en vindingrijkheid hebben geroond. Geen
Engelsch, Amerikaansch of Duitsch litterair
succes doet zich voor of het is weldra ook
in ons land algemeen bekend. Het Fransche
blijft veelal vrijwel onopgemerkt.
En de Franschen moesten juist extra-
propaganda maken, meer dan de anderen.
Want hun taal is, ofschoon de rijkste, wel-
iuidendste, schoonste van de drie, voor een
Hollander verreweg de moeilijkste. Hun
eigenaardige gewoonte om romans uit te
voeren in uitermate eenvoudige en in zeer
kostbare luxe-edities, terwijl de middensoort-
uitvoering, waarop de andere naties zich
toeleggen en die bij het grootste deel van
ons publiek den meesten aftrek vindt, ont
breekt, is ook niet bevorderlijk voor hun
slagen. Het is te hopen dat deze Boeken
centrale met haar gratis tijdschrift, gratis
catalogi en diverse goedkoope aanbiedingen
tegen „Parijsche prijzen") een groote ver
betering in den toestand zal brengen. Dat zij
een letterkundige commissie heeft ingesteld,
die geregelde selecties maakt waarop gij u
tegen een vast bedrag op de toezending van
twee, vier of zes nieuwe boeken per maand
kunt abonneeren, is alvast een goed denk
beeld. Heeft de Boekencentrale eenmaal suc
ces, en neemt de buitenlandsche omzet toe.
dan zullen de Fransche uitgevers er vanzelf
ook toe moeten komen een middensoort edi
tie te scheppen die beter aan de eischen
van hun buitenlandsche markt voldoet, en
waarbij aan de qualiteit van het papier en
vooral aan het bindwerk en het uiterlijk van
den band meer zorg is besteed.
Dit zijn uiterlijkheden, maar zij tellen
zwaar mee. „Le Jardin des Lettres" ziet er
zelf behoorlijk uit, maar met de ingesloten
circulaires is het, typografisch beoordeeld,
weer mis. Het Fransche publiek moge daar
weinig of geen acht op slaan het Hol-
landsche is er, evenals het Engelsche en
Duitsche, gevoelig voor.
Overigens ben ik geenszins geneigd de be
staande lakschheid ten opzichte van Fran
sche litteratuur te verdedigen of gced te
praten. Allerminst. Voor wie een middelbare
of gymnasiale opleiding gehad heeft is het
heusch geen heksentoer, zich aan Fransch
lezen te wennen. De eerste paar boeken mo
gen wat traag verwerkt worden, maar dan
komt men er ook spoedig genoeg in, en
voelt spcedig genoeg welke bijzondere waar
de de goede Fransche litteratuur heeft. Uit
stekende beheersching van vorm en taal.
groote zorg voor de synthese behooren tot
haar voortreffelijkste en meest karakteris
tieke eigenschappen. De Fransche schrijver
van goeden litieralren huize stelt zichzelf
in deze opzichten zeer hooge eischen. Een
goede Fransche roman is als regel een uit
stekend opgebouwd geheel, waarin het on
derwerp beheerscht wordt en die zich niet
begeeft in de velerlei min of meer dilettan
tische uitstapjes waaraan de Engelsche en
Amerikaansche letterkundige producten zoo
vaak lijden.
De ervaring van andere beroepsschrijvers
en van mijzelf is dat veel Fransch lezen
werkt als een soort heilzame stimulans,
niet het minst wat klaarheid van stijl en
uitdrukking betreft. Het is ook geen toeval
dat het Fransch nog altijd als „diplomatiek
instrument" nummer één is gebleven. Het is
zoo omdat de glashelderheid van de taal in
documenten, waarin het op de fijnste
nuances aankomt, de zekerste waarborgen
geeft om verkeerde uitlegging te voorkomen.
De Fransche auteur zelf streeft-, in den
geest van zijn taal, steeds naar volkomen
klaarheid van uitdrukking. En over de
schoonheid van de meest welluidende taal
die wij kennen is het wel overbodig nog uit
ie weiden.
Ik hoop dat de Fransche Boekencentrale
ook in. ons land een succes zal blijken te
zijn. Er is zooveel schoons in de Fransche
letterkunde, dat ons niet ontgaan mag.
Zeker niet aan een linguïst zooals ae
Hollander is, en zoo gaarne verklaart te
ROEKELOOS IJSVERMAAK.
VIER KINDEREN VERDRONKEN.
Maandagmiddag is bij het spelen op het
ijs van de Bergsche Plas te Hiilegersberg een
reeks ongelukken gebeurd, waarbij twee kin
deren om het leven zijn gekomen.
Den geheelen dag hebben kinderen op het
ijs gespeeld en de politie kon er mede door
het slechte voorbeeld van verscheidene vol
wassenen, niet veel aan doen dat voortdurend
op alle mogelijke plaatsen kinderen trots dé
waarschuwing toch weer het ijs opliepen.
In den loop van den middag zijn eerst
twee volwassenen er door gezakt. Zij konden
zich zwemmende redden op een eilandje van
waar zij na een gevaarlijken tocht over het
ijs weer op den vasten wal kv.^-en.
Bij het uitgaan der scholen is een 11-Jarig
jongetje vervolgens in een wak geloopen. De
politie rukte onmiddellijk met een dreg uit
en haalde het kind al heel spoedig op. De
toepassing van kunstmatige ademhaling had
succes. Na een kwartiertje keerden de levens
geesten terug.
Dit ongeluk deed geenszins het aantal kin
deren en volwasenen dat op 't ijs bleef, af
nemen en nog maar nauwelijks was het
vorige slachtoffer naar huls vervoerd of twee
joneens. de 12-jarige J. C. van der Berg uit
de Hoofdlaan en de 12-jarige T. Klein uit de
Staringstraat te Schiebroek, reden tegelijker
tijd met hun schaatsen in een groot wak dat
door de vallende sneeuw met een dun laagje
was bedekt en dat zij blijkbaar niet hadden
gezien.
Direct was weer politie bij de hand, doch
ditmaal hadden de reddingspogingen niet
dadelijk succes.
Een groote roeiboot met drie redders Is
zelfs omgeslagen, zoodat dit drietal zich
zwemmend in veilighéid moest brengen.
Eerst na drie kwartier werden de kinderen
opgehaald. Kunstmatige ademhaling mocht
niet meer baten. De ontsteltenis te Hilligers-
berg is zeer groot.
Maandagmiddag .zijn te Kielwlndeweer on
der de gemeente Hoogezand, twee jongetjes.de
7-jarige Ten H. en de 8-jarige K.. beiden uit
Kielwindeweer, door het ijs gezakt en ver
dronken. De beide knaapjes waren 's middags
niet op school verschenen, blijkbaar om te
gaan schaatsenrijden. Hun lijkjes zijn opge
haald.
LISSE.
INSTALLATIE VAN DEN NIEUWEN
BCRGEMEESTER.
Woensdag 18 Maaart des namiddags te 3
uur zal in de groote zaal van Hotel „De Witte
Zwaan" de installatie plaats hebben van den
nieuwen burgemeester Dr. S. F. A. C. M. Baron
van Wijnbergen.
HET PROCES TEGEN DE
MENSJEWIKI.
GEEN DOODSTRAFFEN, DOCH
VRIJHEIDSSTRAFFEN OPGELEGD.
MOSKOU, 9 Maart (V.D.) Na langdurige
beraadslagingen heeft het Hooggerechtshof
in het Mensjewiki-proces de navolgende von
nissen geveld: De beklaagden Suchanow,
Glnsburg, Petunin, Jakubowitscb, Scher en
Gixxmann, worden tot 10 jaar gevangenisstraf
veroordeeld; de beklaagden Berlacki, Teitel-
baum, Ikow, Sokolowski en anderen tot ge
vangenisstraffen van 5 tot 8 jaren-
In het vonnis wordt o.a. overwogen, dat
het Hof als verzachtende omstandigheid in
aanmerking heeft genomen, dat de beklaag
den het schuldige van hun daden hebben in
gezien en zich bereid verklaard hebben zich
in den dienst van het Sovjet-regiem te stel
len. Daar de binnenlandsch-poUtieke toe
stand der Sovjet-Unie zeer stabiel is. heeft
het Proletarische Gerechtshof ervan afgezien
doodstraffen op te leggen.
ZWARE SNEEUWVAL IN ALLE
DEELEN VAN ZWITSERLAND.
LUZERN, 9 Maart (VJD.) In de avond
uren van heden hield in de omgeving van
den St. Gothard de sneeuwval onverminderd
aan. Het verkeer in de steden begint crltlek
te worden. Onafgebroken werken de sneeuw
ploegen voort. In het centrum van Zwitser
land loopen vele op de hellingen gebouwde
huizen gevaar. De tandradbaan tus chen
Arth en den Rigi moest met het oog op het
lawinegevaar eenige dagen worden stopgezet.
Alle treinen, ook de internationale, hebben
meer dan twee uren vertraging.- Neerstorten
de sneeuwmassas deden de locomotief van
een passagierstrein uit Zürich derailleeren.
PROGRAM VAN ACTIE VAN DEN
VRIJHEIDSBOND.
VOOR DE PROVINCIALE STATEN.
Het program van actie van de Liberale
Staatspartij ,.De Vrijheidsbond" vermeldt voor
de in April te houden verkiezing voor de
Provinciale Staten de volgende punten:
Bevordering van de volkswelvaart: leniging
van den onmiddellijken nood van den Tuin
en Akkerbouw, gepaard gaande met een on
derzoek ter verklaring en het zoo mogelijk
wegnemen van de oorzaak hiervan; steun aar.
de gemeenten bij de bestrijding van de werk
loosheid, door werkverschaffing en werkver
ruiming. erkenning van de wenschelijkheid.
dat de Provincie bijdraagt in het onderhoud
van niet op het wegenplan van Staat en Pro
vincie voorkomende wegen voor doorgaano
verkeer (z.g. tertiaire wegen); zoo volledig
mogeliike voorlichting omtrent het comptable
bedrijfsbeheer, wegens de eind-verantwoor
delijkheid der Staten voor de provinciale
financiën, blijven ijveren voor een goede
volksgezondheid, su)ot zoover de provincie
daarin kan bijdragen; bevordering van het
particulier initiatief.
PHILIPS BEDRIJFSFILM ALS
GELUIDSFILM.
DE EERSTE DOCUMENTAIRE GELUIDS
FILM IN NEDERLAND.
Naar het U. D. verneemt zal de bedrijfs
film van de Philips Fabrieken te Eindhoven,
die door Joris Ivens wordt vervaardigd, ge-
sonoriseerd worden. Joris Ivens en Lou Licht
veld zijn met de synchronisatie belast. Het
acoustische gedeelte zal voor een belangrijk
deel uit muziek bestaan. De oorspronkelijke
geluiden zullen worden opgenomen, wanneer
dit de documentaire waarde van de film ver
groot. De nieuwste methoden van geluids
opneming zullen hier worden toegepast. Deze
film, die de eerste Nederlandsche documen
taire geluidsfilm zal zijn, zal voor de film
liefhebbers zeker een groote attractie betee-
kenen.
CHARLIE CHAPLIN IN BERLIJN.
BERLIJN 9 Maart: (VX>.) Charlie
Chaplin is met den sneltrein uit Nederland
op het station Friedrichstrasse aangekomen.
Hij werd verwelkomd door een duizendkop
pige menigte, die voortdurend aangroeide.
Van de bekende filinondernemingen w.'.ren
vele personen ter begroeting van Charlie
aanwezig. Toen hij den trein wilde verlaten
slaagde ae Schupo er slechts met moeite in
een kleine doorging voor hem vry te hou
den. Toen Charlie buiten verscheen werd hij
met een spontane ovatie door het publiek
begroet. Charlie heeft zijn intrek geno
men in hotel Adlon.
MASSA-VERGIFTIGING IN EEN
FABRIEK.
NEW-YORK, 9 Maart (V.D.) Tengevol
ge van het ontsnappen van gas zijn ongeveer
100 arbeiders en arbeidsters in een kleeren-
fabriek onder vergiftigingsverschijnselen
ziek geworden. Zij moesten naar het zie
kenhuis worden overgebracht, waar 50 van
hen in bedenkelijken toestand bleken te
verkeeren.
Just Ha velaar:
De menschen onderschatten zeer de macht
der schoonheidmaar zoolang vrouwen
beminnen en bemind worden, zal de schoon
heid heerschen, ten goede of ten kwade.
Menig koopman dezer dagen
Voelt zich slecht op zijn gemak,
(In het Fransch heet dat mal-alse)
Zijn gezicht staat droevig strak.
Het is moeilijk dat te vinden,
Dat de wereldkwaal geneest,
Optimisme en volharding,
Durf en ondernemingsgeest.
Hij 's al dankbaar ais tenslotte
't Evenwicht niet wordt verstoord,
Bij zijn moeizaam balanceeren.
Op het steeds maar slapper koord,
Miar al drukken zware zorgen,
En al zijn de tijden bang.
In de Domstad is de Jaarbeurs.
Weder aan den (frisschen) gang.
Negenhonderd standbezetters
Voor Zijn Majesteit de Klant,
Kwamen hier uit alle deelen,
Van ons nijver vaderland.
Eén keer eerder was de Jaarbeurs,
Slechts zoo vol en uitgebreid,
Is dat geen bewijs van veerkracht,
Midden in een zwaren tijd?
Menig koopman dezer dagen,
Voelt zich somber en gedrukt,
Heel de wijde handelswereld,
Is uit haar verband gerukt.
Beurzen worden slapper, leeger,
En dat voelen wij terdeeg.
Maar één volle beurs in Ulrocht,
Roept luid: Kom en haal me leeg!
P. GASU3.
HET IJS IN HAARLEM EN O.
GEHEEL ONBETROUWBAAR.
Vreemdelingenverkeer Haarlem deelt ons
mede, dat ln Haarlem en Omstreken het ijs
overal vol wakken is, door sneeuw verrader
lijk en volkomen onbe'rouwbaar.
Men vermijde het dus zelf en houde er
vooral de kinderen vandaan.
PROF. DR. R. REMMELTS.
INAUGURALE REDE TE BATAVIA.
Wij ontvangen een exemplaar van de Inau
gurale rede. dcor onzen oud-stadgenoot Dr.
R. Remmelts uitgesproken bij de aanvaar
ding van het ambt van hooglceraar in de
verloskunde en gynaeco ogie aan de Genees
kundige Hoogeschool te Batavia, op 30 Ja
nuari 11. Het onderwerp van deze rede was:
„Het arbeidsveld in een verloskundige gynae
cologische onderwijskliniek."
UITZENDING VAN DE V.A.R.A.
AFGEKEURD.
EEN REDE ÖVER MINISTER
DECKERS.
Maandagavond zou de heer P. de Boer voor
het Algemeen Programma, dat deze week ver
zorgd wordt door de V.A.R.A. een toespraak
houden over het onderwerp ,.'s Ministers
Deckers reis naar .NapeLs en de nood der
mobilisatieslachtoffers".
Deze toespraak is evenwel niet doorgegaan,
omdat de Algemeene Programma-commissie
den tekst heeft afgekeurd.
INSTITUUT VOOR ARBEIDERS
ONTWIKKELING.
NIEUWE PLANNEN.
Verschenen is het jaarverslag der afdeellng
Haarlem van het Instituut voor Arbeiders
Ontwikkeling, dat gewaagt van het goede
werk der groep „De Natuurvrienden", en het
slagen van den Kadercursus.
Gezien de ambitie om aan het ontwikke
lingswerk deel te nemen heeft het bestuur
besloten aan de jaarvergadering voro te stel
len.
1. de Zondagochlendbijeenkomsten uit te
breiden met eenige filmochtenden.
2. ook hier ter stede een spreek- en bewe
gingskoor te vormen.
3. een cursus te beginnen ln Esperanto.
4. een nieuwe organisatie te stichten voor
het clubwerk.
5. de talencursussen voort te zetten.
6. voor de vrouwen en meisjes een cursus
te organiseeren in handwerk etc.
7. Volkszangavonden, te organiseeren.
Het belangrijkste nieuws uit het buitenland
(3e blad, 3e pag.)
Het vergaan van de Noordpool. Een gemeen
schappelijk graf tc lJmuidcn?
(4e blad. 2e pag.)
Het {is in Haarlem en omgeving geheel onbe
trouwbaar.
(le blad, le pag.)
De groote aardbeving in Macedonië.
(le blad, le pag.)
Charles Spencer Chaplin in Berlijn.
(le blad, le pag.)
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.; Een Fransche boekencentrale.
(le blad, le pag.)
A. Heeroma (Oud-Commissaris van politic te
Amsterdam)Uit den strijd tegen de mis
daad: vrouwen op roof uitgaan".
(2e blad, le pag.)
Pk.: Impressies van de Jaarbeurs.
4e blad, le pag.T
J. H. de Bois: Van Kunst en Kunstenaars
Boeken die men niet meer leest.
(4e blad. le Dag.)
J. B. Schuil: Het ionneel te Amsterdam:
Cagliostro van A. Defrcsne.
(4e blad, le pag.)
W. T.: Op de damesbeurs.
(3e blad, 3e pag.)
W. T.: Langs de Straat: Wonderen.
(2e blad, le pag.)'
Laatste b*>richtf>n 2e pagina
le blad.)
DE GROOTE AARDBEVING IN
MACEDONIë.
NIEUWE SCHOKKEN GEEN DOODEN.
BELGRADO, 9 Maart (V.D) Uit
Grleksch Macedonië wordt gemeld, dat al
daar hedenmorgen te vijf uur nieuwe aard
schokken groote verwoestingen hebben aan
gericht. Te Dci-an is de kerk ingestort. Te
Kiltlscha werden 70 hulzen volkomen ver
woest. Het-stationsgebouw op de spoor'ljn
naar Salonlkl werd beschadigd. T? Salo-
niki zelf ontstond een geweldige paniek on
der de bevolking. De aardschokken hebben
aldaar evenwel geen ernstige gevolgen gehad.
In Zuid-Slavlë Is de dag kalm verloopen.
Het aantal gevallen met doodel'Jken afloop
neeft tot dusverre geen wijziging onder
gaan.
BELGRADO. 9 Maart (Wolffb'ircau).
Volgens de laatste berichten uit het door
den aardbevingsramp geteisterde gebied,
schijnt het aantal dooden toch niet zoo groot
te zijn als men aanvankelijk gevreesd had.
De bevolking begint weer meed te krijgen,
doch geeft er nog altijd de voorkeur aan. in
een militair kampement ln de open lucht te
blijven.
WEENEN. 9 Maart (Wolffbureau.) Om
vijf uur hedenmorgen heeft het Weenrohe
meteorologisch Instituut een hevige aar lbe-
v'ng geregistreerd waarvan de haard op on
geveer 10.000 kilometer afstand ligt.
62-JARIGE TER DOOD
VEROORDEELD.
BERLIJN, 9 Maart (V.D.) - Het gerecht te
Potsdam heeft heden, volgens een bericht
in de Berlijnsche bladen, den 62-Jxrlgen
Kage ter dood veroordeeld. Kage was be-
sohuldigd van moord me; een bijl op den
86-jarigen Idioot Sopran Wlchmann, wiens
lijk hij op een weide had begraven.
STEUNCOMITé VOOR JOEGO-
SLAVIc.
NA DE AARDBEVINGSRAMP.
Op ultnoodlzing van het consulaat-generaal
van Joego-Slavië voor Nederland to Amster
dam heeft zïch een Comité gevormd ter
leniging van den nood van de slachtoffers
van de aardbevlnzsramp van Joego-Slavlë.
De volgende herren hebben zich bereid ver
klaard ln het Comité zitting te nemen:
Mr. J. N. J. E. Heerkens Thljssen tc Haarlem,
lid van de Eerste Kamer, voorzitter, m-, g S.
van Krieken te Amsterdam, secretaris en Mr.
Dr. W. M. Westerm'an te Wassenaar, penning
meester. Het gironummer ls 10175.
