BINNENLAND
HAARLEM'S DACBLAD
DINSDAG 24
MAART 1931J BIJNA EEN HERHALING VAN
i „BLERIK".
PAKHUISBRAND TE WORMER-
VEER.
EEN PARTIJ COPRA VERLOREN.
Maandagmiddag ontdekte personeel van
cie N.V. Wessanen's Koninklijke Fabrieken
aan den Noorddljk te Worm ervoer, dat er
vermoedelijk door broei brand was ontstaan
in het drie verdiepingen hooge pakhuis de
Vlasbloem- Onmiddellijk werd de fabrieks-
brandweer in werking gsteid, doch spoedig
bleek, dat assistentie van de gemeentelijke
brandweer niet gemist kon worden. Om negen
uur kwam de v, jrmerveersche brandweer
onder leiding van ir. Klinkenberg met veel
materiaal op het uitgebreide fabrieken-
complex aan. Even later voegde zich de
brandweer der gemeente Wormer daarbij- al
dus de N.R.Ct. Met 15 stralen verdeeld over
de voor- en achterzijde van het pand, werd
toen ge:j>ot'on. Waar hej, vuur woedde was
evenwel niet uit te maken. Uit alle ramen
stegen dikke rookwolken op, welke er op
duidden dat het vuur zich over een. groote
oppervlakte had verspreid.
Teneinde den vuurhaard te vinden, maakte
men spoedig een begin met de lossing van
het pand. waarin honderden tonnen copra
lagen opgeslagen. De zeepfabriek dc Adelaar
verstrekte den brandweerlieden rookmaskers,
waardoor het lo sen van het pakhuis in niet
geringe mate werd bespoedigd.
Ruim 11 uur was de brand gelocaliseerd en
kon worden vastgesteld, dat een partij van
100 ton copra van het vuur te lijden had ge
had- Eenzelfde partij en de gelijkvloers opge
slagen lijnkoeken hebben waterschade. Het
hoofdgebouw van de fabriek heeft geen scha
de. Het nablu.vc.hen geschiedde door de fa
briek.' -bra nd weer
De schade is op beurspolis verzekerd.
DE AANSLAG IN DEN TREIN.
ZONDERLINGE HOUDING VAN VERDACHTE
Zaterdag is de verdachte v. d. E., uit Eind
hoven, die in den trein OssDen Bosch, zijn
medereiziger H. uit Eindhoven, met wien hij
den heelen Vrijdag in 0<s uit geweekt was,
met diens mes in den hals zou gestoken heb
ben. losgelaten, wijl noch hij, noch de ge
troffene bekende, aldus de Msb.
v. d- E. is daarop weer naar Eindhoven ge
rei d, waar hij zich direct bij de politie aan
meldde om te verklaren, dat hij nu wel wilde
be kennen.
v. d. E. is daarna door een inspecteur van
politie van de motorbrigade opgehaald en op
nieuw naar Don Bosch overgebracht.
LOTERIJEN VAN HET OLYM
PISCH CCMITé.
Het Nederlands :'h Olympisch Comité
maakt bekend, dat het voornomen bsstaat
om. zoodra daartoe H* vereischte toestem
ming verkregen zal zyn. tot het bijeenbren
gen van gelden ter uitzending van deel
nemers aan de Olympische Spelen enkele
loterijen te organiseeren.
Deze loterijen zullen alsdan worden ge
houden in verschillende deelen des lands en
uitgaan van zelfstandige comités Bijzon
derheden betreffende de wijze waarop dit
zal plaats hebben, zullen zoo spoedig mo
gelijk worden medegedeeld.
HET JUBILEUM VAN DE NED.
REISVEREENIGING.
VEEL BELANGSTELLING TER RECEPTIE.
Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan
der'Nederlandsche Relsvereerüglng hield
het hoofdbestuur Zondag een druk bezoch
te receptie in Restaurant ,De Twee Ste
den" te 's-Gravenhage.
Er waren talrijke bloemstukken gezon
den w o. van den Oostenrijkschen gezant,
den heer Duffek, van de Oostenrijksche en
Nederlandsche Spoorwegen, de Duitsche
Reisvereeniemg en van vele afdeelingen
der N. R. V.. voorts stapels telegrafische en
schriftelijke gelukwenschen, o.a. van den
burgemeester van Den Haag. mr. Bosch van
Rosenthal. aldus de Crt. Ter receptie ver
schenen vertegenwoordigers van d? Zwit-
sersche, Italiaansche en Duitsche Verkeers-
ccntrales, van de Oostenrijksche en Neder
landsche Spoorwegen, de American Express,
van de Fransche stoomvaartmaatschap
pijen. van de Nederlandsche Alpen Ver-
ocniging. terwijl do meeste afdeelingen der
N R.V. door haar besturen vertegenwoor
digd waren.
Namens den A. N. W. B. Toeristenbond
voor Nederland sprak de heer A. G. H. Op-
scholtens.
De voorzitters der afdeelingen Amster
dam. Rotterdam. Den Haag, Apeldoorn en
Leiden boden hierna hun gelukwenschen
aan en de heer Weisz uit Den Haag, uit
naam vau de ,.*!lgen Gebouw"-comimissie
verklaarde dat deze spoedig weer haar ar
beid zal hervatten om de vereeniging een
haar waardig gebouw te schenken.
De directeur van het Centr. Bureau der
N. R. V.. de heer A. Pleters, huldigde uit.
naam van de directie en het personeel het
hoofdbestuur en memoreerde de aanwezig
heid van een viertal oprichters der N.R.V.,
de heeren W. U. Meijer, J. Weber, J. de
Groot en hij zelf, uit naam van het per
soneel bood hij een film aan, welke het
doel en stroven der vereeniging in beeld
brengt, vergezeld van een oorkonde.
Met. een korte rede dankte hierop de
voorzitter van het hoofdbestuur, de heer J.
G P. Sabel uit Haarlem, voor de gelukwen
schen.
„Dc N.R.V. marcheert weer", zei hij.
SOCIAAL-DEMOCRATISCHE
VROUWENCLUBS.
HET CONGRES VAN DEN BOND-
Zaterdag-cp Zondagmiddag is te Amster
dam de ja ai-vergadering gehouden van den
Bond van Sociaal-Democratische Vrouwen
clubs, onder leiding van mevrouw M. Wibaut
Berdenis van Berlekom. Wij ontleenen hier
over aan het Volk:
Spreekster herdacht met enkele gevoelvolle
woorden den overleden oud-kanselïer van
Duitschland. pg. Hermann Muller. Besloten
werd een telegram van deelneming te zenden
aan de Duitsche partij.
Rooskleurig is de positie der vtouw nog bij
lange na niet. aldus spr. Wij leven in een
grooten tijd. Terwijl wij steeds hooren van
oorlogsgevaar, dat voortdurend dreigt, zien
we aan een anderen kant den wil tot den
vrede groeien, zooals men het nog nooit heeft
gezien in de wereldgeschiedenis. Mogen de
socialistische vrouwen daarbij steeds in de
voorste rijen gaan?
Spreekster herdacht hen. die den Bond ont
vielen en ook Troclstra.
Onder bijval der vergadering stelt spr. nog
voor bloemen en een groet aan Kleerekoper
te zenden.
Medegedeeld werd, dat het congres werd
bijgewoond door 290 afgevaardigden van 135
clubs en commissies, van 33 afdeelingen, ter
wijl vijf gewestelijke secretarissen aanwezig
waren.
Namens het partijbestuur begroette de heer
E. Boekman het congres
Bij de behandeling van het jaarverslag
werd geklaagd over de weinige propaganda op
het platteland.
Apeldoorn was o.a. van meening, dat
meer stelling had moeten worden genomen
tegen Henri Polak en anderen, die de vrije
beroepskeuze voor de vrouwen willen be
knotten.
Twee leden van het dagelijksch bestuur, me
vrouw M. WibautBerdenfs van Berlekom en
Jet Hartog, werden bij enkele candidaatstel-
ling gekozen.
De uitslag van de stemming voor de overige
functies, die later bekend werd gemaakt, was,
dat gekozen waren: G. RingnaldaPostma. E.
SannesSannes. A. SecrèveBregman, A. E.
J. de Vries—Bruins, C. A. Weersma—van Duin
en C. N. WillemsenOly.
Het financieel verslag, waarbij tevens be
handeld werd een voorstel-Hilvorsum tot
stichting van een fonds tot uitbreiding der
conferentie-bijeenkomsten, werd na eenige
discussie aangenomen.
Daarna kwamen in behandeling: bespreking
redactie ..De Proletarische Vrouw" en het
verslag der propagandiste. Tegelijkertijd werd
een zestal voorstellen. daarop betrekking
hebbende aan de orde gesteld.
Bij heropening op Zondagmorgen, thans In
..Bellevue", werd eerst mevrouw E. Sannes
Sannes het woord gegeven voor haar in
leiding over ..De zorg van de gemeenschap
voor het opgroeiende geslacht".
Nadat een boodschap uit Indië was over-
'-bracht, kreeg een vijftal vrouwelijke raads
leden de gelegenheid iets te vertellen van
haar werk in den gemeenteraad.
Tenslotte werd een motie aangenomen,
waarin er tegen geprotesteerd wordt, dat de
laatste herziening der Gemeentewet weer
verschillende vrouwen heeft uitgesloten van
het passief kiesrecht.
DE TOEKOMST VAN ONS
VOLKSONDERWIJS.
TWEE RAPPORTEN VAN HET „NUT".
De Maatschappij tot Nut van het alge
meen heeft doen uitbrengen een tweetal
rapporten betreffende het Vervolgonderwijs,
uitgebracht aan het hoofdlbestuur der
Maatschappij.
Het eerste rapport geeft in groote lijnen
de gewenschte toekomstige organisatie van
het geheele onderwijs na de lagere school
tot ongeveer 18-jarigen leeftijd, voor zoo
ver althans daarin niet reecis door be
staande instellingen wordt voorzien
De Bijlagen geven een interessanten blik
op den toestand in het buitenland en too-
nen duidelijk aan hoezeer wij ten opzichte
van het buitenland achter dreigen te gera
ken.
Het tweede rapport heeft zich beperkt
tot de vraag: hoe kan het vervolgonder
wijs ten piattelan.de thans reeds, onafhan
kelijk van wetswijzigingen worden verbe
terd, zóó dat het bij de betrokkenen
werkelijk belangstelling kan wekken.
Het hoofdbestuur meent, dat de betrok
ken commissie er in geslaagd is, voor alle
In aanmerking komende vakken voortref
felijke aanwijzingen te geven.
Voor een opfrissching van ons vervolg
onderwijs ten plattelande meent het. kan
het niet anders dan heilzaam zijn indien
zijn leerkrachten de in dit rapport gegeven
denkbeelden naar mate van hun gaven tot
verwezenlijking zcuden doen komen.
GEMEENTE ZONDER BRAND-
WEER.
UIT BELGIë MOEST HULP KOMEN.
„DE TRIBUNE" TE HILVERSUM.
In een vergadering van het bestuur der
Openbare Leeszaal te Hilversum is met 11
tegen G stemmen een met ie verworpen, be
helzende. er bij het dage'ljksch bestuur ten
.sterkste op aan te dringen de ..Tribuneop
de ouc.c wijze ter lezing aan te bieden,
jx- „Tribune"' wordt djis verwijderd*
In den nacht van Zondag op Maandag
omstreeks een uur is er brand uitgebro
ken in dc mouterij van Gebrs. de Clerq. te
Sclzaete. De brandweer van Gent (België)
ca. 20 K.M. verwijderd van Selzaete. moest
worden gealarmeerd en was spoedig ter
plaatse. Zij kon echter niet voorkomen,
dat een der gebouwen met inhoud een
prooi der vlammen werd. Een groote partij
gerst en anders grondstoffen gingen ver
loren. 's Ochtends om 9 uur kon de brand
weer in rukken. De schade, die zeer aan
zienlijk is, wordt door verzekering gedekt.
De corzaak van den brand is onbekend.
Ondanks dc omstandigheid, dat Selzaete
ca. 10.000 inwoners teit, beschikt deze ge
meente niet over een brandweer.
Bewaakte overweg weer niet
gesloten.
BUS MET 20 PASSAGIERS BIJNA ONDER
DEN TREIN.
Toen de chauffeur van de A.T.O.-bus, die
te 3.40 uit de richting Uden te Eindhoven
moet arriveeren, bij den bewaakten overweg
onder voormalig Tongelre was gakomen, be
merkte hij tot zijn groote ontsteltenis, dat,
terwijl de boomen open waren, een trein uit
de richting Helmond naderde, aldus het
Hbld. Oogenblikkelijk zette hij de remmen
aan en slaagde er in, nog vlak vóór de spoor
baan de autobus tot stilstand te brengen.
De bus vervoerde twintig passagiers, die met
den schrik vrijkwamen. De overwegwachter,
die naar buiten geloopen was, meende reeds
de aanrijding te zien en zeeg bewusteloos in
een. Er hebben zich echter geen persoonlijke
ongelukken voorgedaan.
Verleden jaar is reeds een. dergelijk groot
ongeluk ter plaatse op dezelfde wijze nog
op het laatste moment kunnen voorkomen
worden.
DE FRAUDE BIJ DE KANTER EN
HORDIJK"S BANK.
De rechtbank te Middelburg heeft thans,
naar de N. R. Ct. meldt, een bevel tot gevan
genhouding verleend tegen J. A. W. v. R.. di
recteur van de Kanter en Hordijk's bank te
Goes, die wegens bij de bank gepleegde fraude
in hechtenis is genomen
Een van de beide procuratiehouders is vol
gens het Hbld. op vrije voeten gesteld.
BETAALMEESTER, DIE TE VEEL
BETAALDE.
MAAR AAN ZICH ZELF.
De betaalmeester N. de B. wordt door de
Naaldwijksche politie gezocht wegens malven
saties en verduisteringen ten nadcele van de
Zwartendijksche veiling. Hij heeft zich naar
alle waarschijnlijkheid naar België bege
ven.
De B. had den laatsten tijd de aandacht
van ae inwoners van Monster getrokken door
zijn grove uitgaven. Meermalen liet hij zich
per luxe-huurauto naar Den Haag, Rotterdam
of Amsterdam rijden, w.aar hij groote ver
teringen maakte. Het veilingbestuur vond in
dit optreden aanleiding, den betaalmeester
eens flink onder handen te nemen. Dit had
tot gevólg, dat de man fraude bekende; hij
dezegde toe, dat hij een gedeelte van het ver*
duisterde geld zou vergoeden, waartoe hij
geld van familieleden wilde leenen. Hij ver»
telde verder het veilingbestuur, dat hij in Den
Haag bij het kaartspelen enz. veel geld ver
loren had. Het bestuur heeft De B. onmid
dellijk geschorst, doch deze zag desondanks
kans, den volgenden dag op valsche kwitanties
gelden voor de veilingvereniging te innen bij
kooplieden en bij een Boerenleenbank. Met
dit geld heeft hij, na enkele inwoners van
Monster ook nog voor bedragen te hebben
opgelicht, de wijk genomen.
HET BILDERDIJKMUSEUM
Zaterdagmiddag is in het gebouw van de
..Vrije Universiteit, Keizersgracht 164 te Am
sterdam heropend het Bilderdijkmuseum.
De plechtigheid werd bijgewoond door be
stuur, leden en leden van verdienste van de
vereeniging ,.Het Bilderdijk-museum", direc
teuren en hoogleerarèn van de Ver. voor
Hooger Onderwijs op Gereformeerden Grond
slag en door den bibliothecaris der Amster-
damsche Gemeente-Universiteit, prof. dr. J.
S. Theissen en den vroegeren conservator der
verzameling, den heer Jénsen, schrijft het
Handelsblad.
De voorzitter der vereeniging „Het Bilder
dijkmuseum", prof. dr. A. Goslinga, hield een
rede, waarin hij de vele omzwervingen van
de verzameling in herinnering bracht.
INSIGNES DIE NIET VERBODEN ZIJN.
Behalve het insigne van de Spoorweg
Onthouders Vereeniging, mag thans naar
het Volk meldt, in dienst zijnd personeel
der Ned. Spoorwegen ook de volgende in
signes dragen:
het esperanto-insigne „De Groene Ster";
het insigne van de Vereeniging „Eerste
hulp bij Ongelukken";
het insigne van de R.K. Vereeniging van
Geheelonthouders onder Spoor- en Tram
weg-personeel.
DE ONGELUKKEN VAN HET
WEEK-END.
TWEE MOTORRIJDERS VERONGELUKT.
In den nacht van Zaterdag op Zondag,
om kwart voor een, vond een voorbijganger
iemand in bewusteloozen toestand liggen on
der een motorfiets op het kruispunt Rijksweg-
Thierensweg bij Naarden. Met een personen»
auto werd de gewonde overgebracht naar de
Majellastlchting. Hij bleek te zijn de 18-jarige
M. P. Voute uit Amsterdam, die van Baarn
komend op weg naar huis, waarschijnlijk door
slechte verlichting tegen den trotoirband va.n
een der vluchtheuvels op het kruispunt was
gereden en daardoor gevallen met het hoofd
tegen den keiweg, aldus het Hbld. Het slacht
offer heeft een hersenschudding en yeel bloed
verlies.
Zaterdagnacht is de motorrijder H. Vlug,
wonende te Hilversum, op den Laarderweg
met zijn motorfiets gevallen. Hij is in zorg-
wekkenden 'toestand naar de R.K. ziekenver
pleging te Hilversum gebracht, waar, volgens
het Hbld., een zware schedelbreuk werd ge
constateerd.
NIEUWE FILMS DER AVANT-GARDE
Het Centraal Bureau voor Ligafilms te Am
sterdam heeft, naar de N. R. Ct. meldt, voor
Nederland aangekocht „A propos de Nice"
van Jean Vigo en Kaufmann benevens „Ima
ges d'Ostende" van den jongen Belgischen
cineast Henri Storck.
KRONIEK DER MOLENS.
De korenmolen van den heer J. Klimp,
in de gemeente Slochteren (Gr.' wordt ge
sloopt, (Stand.)
LETTEREN EN KUNST
MUZIEK.
Kinderkoor /;De kleine Stem".
Jubileumconcert.
Met het vacantiolied, de lijfzang van „De
kleine Stem", waarmee het koor den Zater
dagavond besloot, werd dit Jubileumconcert
feestelijk geopend. Wel was er nu niet de
vlaggentooi en de blijde ommegang, maar het
fleurige, kleurige zingen was er. En dit is er
heel den avond gebleven. Daar was het spon
tane .Feestlied", dat ook aan de vertrekken
de meisjes een laatsten groet bracht. Hier
was de zang, die recht naar bulten klonk en
die de aanwezigen dadelijk bracht in de
blijde feeststemming. Maar hoe mo.oi ook,
toch ontroerde ons dezen avond 't meest het
oogenblik waarin er in den zang die verstil
ling kwam. die den indruk wekt alsof door
zochten wind een veld vol Meibloemen
zachtkens wordt op en neer bewogen. Zoo was
't in de bloemencantate, (het Sproelliedje)
waar de kinderen zingen.
„Zacht wat, zacht, zie de bloemen gaan
slapen.Dit zingen was waarlijk schoon,
om den mooien klank, en om de natuurlijk
heid waarmee de stemmen zich bewogen in
de hooge liggingen. En er is in 't geheel niets
gemaakts, ook niet in de uitspraak, die toch
overal beschaafd klinkt..
De meesten zullen allicht hun vreugde
hebben gehad aan het frlssche zangstuk van
Hendrika van Tursenbroek ..Perrette en de
melkkan". Voor weer anderen is een lied als
„Heien" van Nico v. d. Linden het uitver
koren genre, omdat er de jongens zoo naar
hartelust in kunnen, uithalen. Dan zullen zij
zeker hun vreugde hebben gehad aan de
groote cantate van Van Milligen „Vader*s
verjaardag". Daar kunnen de Jongens zich
uitzingen net zooals ze zijn en daar hebben
ze 't recht tegen de meisjes te zeggen: doe
jullie ons dit eens na. Maar ook weer de
meisjes hebben strofen, waar de jongens een
voudig niets van zouden terechtbrengen; en
de heel kleine meisjes zingen weer, zooals zij
alleen dit kunnen. Als zij zingen Ct gaat er
om, vader een verjaarsgeschenk te geven)
„Geeft een witten strooien hoed, met linten
van satijn", dan kunnen zelfs de grootere
meisjes dit niet zoo goed. Daarom was er inde
cantate „Vader's verjaardag" zooveel dat ons
allen met plezier deed luisteren, zoodat
't eigenlijk jammer was, dat nog haart on
verwachts het einde kwam.
Afwisseling was er ook. en prettig,, doordat
ook de moeder een woordje meesprak, of mee
zong. Het was Mevr. Schlüterv. d. Bruggen.
Onbekend, zegt ge? Waarom werd zij dan
door de kinderen met zoo'n blijden jubel
begroet, toen ze voor 't eerst uit de solisten
kamer naar 't podium kwam? Omdat de kin
deren haar al zoo lang kenden, ook al had
den ze haar nooit gezien. Gehoord immers
hebben allen welhaast ,Mceder Mulder". En
nu was het zoo prettig, haar inplaats van
door den luidspreker ook eens te hooren eix
te zien beide. Aan het eerste liedje, dat zij
zong, konden we nog best merken, dat hei
ook voor haar een verrassing was, al die
kleine luisteraars cp het podium (en de groo
ten in de zaal) in gespannen aandacht om
zich te zien. Maar dat vreemde was gauw
voorbij, en toen konden we van haar gevoe-
ligen en weliuidenden zang recht genieten-
Bijzonder mooi kwam in den klank harer
donkere mezzo tot zijn recht het lied van
Cath. van Rennes „Heer, mijn hert is boos en
schuldig." Eix ook het Schumann-achtig „Hoe
zoet is 't tusschen broedren. twee te wande
len liet indrukkexx na die men zich
gaarne blijft herinneren. De echte moeder,
zooals zij zich die wenschen, die er thuis niet
een meer hebben, was zij in „Vaders verjaar
dag."
Daar zong met zijn sympathiek baritonge-
iuid de heer A. Antonisse de vadeipartijHij
kan gerust nog wat meer naar buiten zin
gen, zijn geluid verdraagt dit best, het meest
nog in de hooge liggingen. Overigens ligt hem
de partij tamelijk laag; een bas-bariton zou
hier gemakkelijker sxiccessen oogsen. Maar
't was welluidend, en dus paste het goed in 't
kader van 't geheel.
Gesproken werd er op dit jubileumconcert
niet. Slechts bepaalde zich de vooratter er
toe, mee te deelexx hoe a.s. Zaterdagmiddag
en -avond de kinderen nog feestvieren. Alsof
het niet een doorloopend feest is, lid te zijn
van een kinderkoor, waar zóó mooi en zóó
goed wordt gezongen, dat men niet graag een
uitvoering zou willen overslaan.
Mej. G. v. d. Haak speelde weer keurig als
altijd en haar naam mogen we xxiet onver
meld laten. Maar evenmin mogen de dit ver
slag beëindigen, zonder nog te hebben her
innerd aan het viertal jonge en heel jonge
meisjes, dat met zooveel losheid en duidelijk
heid de zangen zei, die dadelijk daarna door
het koor werden gezongen. Nu begrepen we
ook, waarom juist van deze zangen de tekst
ontbrak irx het tekstboek. Die was er in 't
geheel niet noodig.
Wij brengen op deze plaats nog gaarne
aan het Bestuur en aan den nxuzikalen leider
den heer J. Pest onze hartelijke gelukwen
schen. Zij houden in stand een kinderkoor,
dat mag geiden als een sieraad voor onze
stad.
G. J. KALT.
JOS DE CLERCK EN HENDRIK
ANDRIESSEN.
De vereeniging Kunst aan het Volk heeft
de reeks harer uitvoeringen en voordrach
ten van dit seizoen besloten met een Sona-
tenavond, waarop een misschien wat over
laden, maar in elk geval zeer belangrijk
programma ten gehoore werd gebracht.
Jos. de Clerok en Hendrik Andriessen
begonnen met de Sonate in b kl. t. van
Bach en zij gaven deze kunst in haar volle
grootheid. Immer weer wordt men getrof
fen door de geweldige melodische lijnen en
de koenheid der stemmenvoering in de
langzame deelen, en ook het contrapun-
tisch spel in de Allegros vermag steeds te
boeien. De vertolking was technisch van
groote klaarheid; bij den violist was de
fraaie en breede loonontwikkeling die wij
in zijn Bachspel méérmalen memoreerden,
ook nu te bewonderen Koenheid der stem
menvoering en combinaties is ook wel aan
het werk van Albert Roussel eigen, al leidt
ze niet tot zulke monumentale constructies
tot zxilke grootsche uitingen als bij Bach.
Roxxssel's eerste sonate bevat uit een mu-
zikaal-technisch oogpunt zeker veel in
teressants, voor mijn smaak teveel zelfs.
Want de onophoudelijke modulaties en dis-
soneerende samentreffingen werken ver
moeiend. evenals de bijna voortdurende
heftige bewogenheid der vioolmelodieën
slechts in het middendeel, het Assez animé,
is de bouw wat eenvoudiger, de stemming
wat luchtiger en het slot van dit deel
maakt den indruk van een geestige vondst.
De aaxisluitende Allegros zijn rijkelijk lang
en de' motivische ontwikkeling en de struc
tuur zijn bij een eerste hooien niet overal
gemakkelijk te volgen. Veel 'en veel be
knopter is de nieuwe vioolsonate van Hen
drik Andriessen, die de beide kunstenaars
Maandagavond ten doop hielden. Me:., die
beknoptheid volgt Andriessen de moderne
strccmmg; hij dcet dit ook in harmonisch
opzicht. Te oordeelen naar deze Sonate
schijnt het mij toe dat de componist meer
en meer naar den kant der polytonaliteit
neigt. Of we dit als een voor- dan wel als
een nadeel zullen moeten zien. zal de tijd
moeten leeren; trouwens als 's componisten
artistieke overtuiging zijn geest in een of
andere richting leidt zullen voor hem geen
overwegingen van voor- of nadeel bestaan.
In elk geval schijnt Andriessen zijn inner
lijke ontwikkeling nog niet afgesloten te
hebben en mogen we met belangstelling af
wachten, welke vruchten zij nog zal afwer-
pen.
Met de vioolsonate van Cesar Franck
kvamen we weer op bekend terrein en
juist daarom is het jammer dat de vertol
king van het prachtige stuk, wat de piano
partij betreft, lang niet op dezelfde hoogte
stond als b.v. die van de Sonate van Bach.
Ja. zelfs bleef zij ver beneden redelijke
eischen en we moeten ten aanzien van een
consciëntieus kunstenaar als Hendrik An
driessen zich zoo vaak getoond heeft, ver
onderstellen dat gewichtige omstandighe
den als tijdsgebrek of iets dergelijks hem
verhinderd hebben aan de technische voor
bereiding van zijn partij in dit werk de
noodige zorg te besteeden. Natuurlijk leed t
samenspel ook onder deze omstandigheden
en kwam daardoor het mooie spel van Jos
de Clerck niet geheel tot zijn recht, het
geen niet verhinderd dat de bijval van het
auditorium juist aan het einde van de
Sonate van Franck het grootst was Ver
schillende conclusies vallen hieruit te tak
ken* wij voor ons zullen maar veronder-
stellen dat die bijval als Hulding bedaeM
was voor alles te zarnen genomen, of wel dat
de muziek van Franck weer schoone en
welkome herinneringen had opgewekt. De
Jansschouwburg was zeer goed beze*.
K. DE JONG.
HET TOONEEL.
DE HINDOE-DANSERES MENAKA.
Bij het dansen van een danseres, zij moge dan
Spaansche. Russische, Javaansche of Hindoe-
sche zijn. is voor ons toeschouwers enkel het
criterium of zij ons schoonheid-sensaties
schenkt en zij ons met haar dansen boeit of
ontroert! De Hindoe-danseres Menaka. die
gisteren in den Stadsschouwburg een dans
avond gaf, heeft dat zeer zeker gedaan.
Of de dansen van Menaka zuiver Hïndoesch
zijn dan wel door Westersche invloeden mm
of meer „ontaard", dat is voor iemand, die
nooit in Britsch-Intfië is geweest, onmogelijk
te beoordeelen. Mata-Harl bracht de Euro-
peesche critici indertijd tot extatische ont
boezemingen en geleerde vertoogen met haar
aan de oevers van Ganges bestudeerde
„Brahmaansche" dansen, waarvan later bleek
dat het Brahmaansche uit Friesland via Java
was geïmporteerd. Na dien tijd zijn wij wat
voorzichtiger geworden en staan wij min of
meer sceptisch tegenover alle verhalen, die de
impressario's ons van Oostersche danseressen
plegen op te disschen. Wat wij wèl konden be
oordeelen. is. dat deze Hindoesche dansen
heel ver af staan van de Javaansche dansen,
al herkenden wij nu en dan. vooral bij den
Britsch-Indièr Nilkanta. enkele motieven van
Jodjana's dansen zooals hel '-effen van
het been in deze dansen terug. Over het
algemeen zijn deze Hindoe-dansen zinnelijker
en minder ingetogen dan de Javaanse* e. al
blijven zij dan ook steeds van nobele, aristo
cratische allure.
Zoo nu en dan vooral in het trippelen
der voeten, de golvende bewegingen van den
rok en ook een enkele maal in de armplastielc
herinnerde Menaka ons aan La Argentina
in haar Spaansche dansen, waaraan tenslotte
toch ook Oostersche invloeden niet geheel
vreemd zullen zijn.
Met de herinnering aan wat ik in het
Oosten heb gezien, lijkt het mij wel zeker,
dat de door Menaka gedanste dansen niet
van vreemde smetten vrij zijn. De Oostersche
dansen zijn over het algemeen meer gesty-
leerd. minder uiterlijk hartstochtelijk en ook
minder gevarieerd! Maar ten slotte kan ons
dat alles onverschillig laten en vragen wij
alleen naar den indruk, dien de danskunst van
Menaka op ons maakt! En die was er eeii
van zuivere schoonheid! Dit dansen, waarin
de verschillende bewegingen soms prachtig in
elkaar overgingen en weer uit elkaar vloeiden
was van een aanbiddelijke gratie!
En het was technisch van een volmaakte
beheersching! Zij gaf ons zuiveren, dans!
Hoe mooi waren haar armbewegingen, hoe
verrukkelijk was het kleurenspel in de gol
vende lijnen van haar kleed! Zelden of nooit
heb ik een danseres gezien, die haar dans
tot een zoo verfijnd kleuren- en bewegings
spel ook in haar soepele gewaden wist te
maken! De dans van het lichaam golfde
voort in de teere kleuren van den breeden
uitwaaienden en cirkelenden rok, in de sid
dering van de ijle, gazen sluier! H^ar bewe
gingen waren aldoor van een vrouwelijke
aanvallige gratie, of zij vreugde of smart,
jeugd dan wel zinnelijke hartstocht in haar
dansen trachtte weer te geven. En altijd blijft
Menaka nobel van gebaar!
Hoe fijn en etherisch, die lichte, golvende
armbewegingen der danseres in Ushas
Aurora wanneer de aarde ontwaakt en
alles tot leven opbloeit, geestig en voornaam
dat voorwaarts trippelen van den pauw met
daj, breed uitplooiend gele kleed en daarna
M'enaka's extatische dans, wanneer de dag is
aangebroken.
Zeer mooi was ook de geboorte van
Lakshmé, waarbij zij als een schaduwbeeld
voor een verlichten achtergrond danste en
aan een fijn Tanagra-beeldje deed denken,
In het begin van Yuddha Vldaya, wanneer
zij zich siert en opmaakt voor haar bruide
gom, herinnerde zij vooral in haar arm
bewegingen, aan Jodjana's IJdelen Koning,
maar in het vervolg van dezen dans, in de
uitingen van haar smart om den dood van
den geliefden man waren het weer merk
baar Westersche invloeden, die naar voren
kwamen.
De Hindoesche muziek klonk ons meer
vreemd dan welluidend in de ooren! Zij is
voor ons Westerlingen op den duur ook te
monotoon om te boeien. Opmerkelijk was
het, dat de muziek, die den dans begeleidde,
soms sterk aan Spaansche dansmuziek deed
denken. Zoo hoorden wij in een der danen
heel duidelijk het motief en het. rhythme van
de Bolero, zooals wij die van Ravel kennen.
De muziek liet het publiek merkbaar koud.
Maar na de dansen van Menaka en ook
van Nilkanta kwam er warmte in de zaal,
al voert dit dansen dan ook niet tot een iA-
bundig en hartstochtelijk enthousiasme zoo
als het dansei van oen La Argentina dat dost.
J. B. SCHU
