DE STRIJD TEGEN DEN OORLOC
Het woord is aan...
Permanent golvend.
Het Belangrijkste.
48e Jaarsransr No. 14649
Verscliïint dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 27 Maart 1931
HAARLEM S DAGBLAD
Dirsctis: P. W- PEEREBOOM
•n ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Hoofdredacteur! ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN :per weck f 0.27V4. met GcilluMreerd Zondagsblad f 0 32
Per 3 maanden, Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom dei
gemeente) f 3.57ka Franco per post door Nederland 3.8714- Losse nummer»
/0C6. Geïll Zondagsblad per 3 maanden f 0Ö7S4- franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054
Administratie 10724, 1482S Drukkerij 10122, 12713
Redactie 10600
Postgiro 3S810
ADVERTENTlëN t 1—5 regels t 1-75. elke regel meer 0J5 Reclames
f 0.60 per regel- Reductie bi) abonnement. Vraag en aanbod I4 regels t 0.60.
elke regel meer f015. buiten Arrondissement dubbele prijs Ome Groentjes
(iederen dag) 1—3 regels /0.30, elke regel meer /OIO. uitsluitend contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekatonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden 1600.-. Verlies van Hand, Voet ol Oog 1400.-, Ouim 1250.-, Wijsvlngei 1150.-. (Ike andere vinger 150.-. Arm- oi Beentireuk tlOO.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIERENTWINTIG BLADZIJDEN-
EERSTE BLAD
DE BLOEMBOLLEN.
PASCHEN GEEN BOLLENDAGEN.
Men schrijft ons uit Hillegom:
De crocussen staan thans in vollen bloei.
Hoewel ïdeze hier ter plaatse niet in groote
hoeveelheden geteeld worden, is het een frisch
en fleurig gezicht hier en daar een veld met
deze voor jaarsboden in heldere kleuren te
zien bloeien. Sporadisch komen de gele
kleuren der narcissen voor den dag. Het koude
weer heeft den groei danig geremd, zoodat
voor bezoekers nog weinig te zien valt. Het
zal nog wel eenige weken duren voor alles
bloeit. Paschen zal geen „bollendag" worden.
Prof. Mr. Pt J, M.
Aalberse
PROF. MR. P. J. M. AALBERSE
60 JAAR.
Vaandag viert prof. itvr. P.
J. M. Aalberse, oud-mi
nister van Ai-beid zijn
zestigsten verjaardag.
Prof. Aalberse is een
belangrijke figuur in de
Nederlandsche staat-
:unde. Ais student te Lei
den is hij het eerst in de
politiek gekomen. Hij stu
deerde er in de lederen
en nam al spoedig een
voorname plaats in de
Roomsch Katholieke Kies
vereeniglng in. Toen deze
door oneenigheid uit el
kaar was gevallen, richtte
hij haar weer op. Na zijn studie vestigde hij
zich als advocaat te Lelden.
Als iid van den gemeenteraad, later als
wethouder, deed hij spoedig belangrijk werk.
Leiden kreeg den eersten keuringsdienst in
ons land.
In 1903 werd hij In de Kamer gekozen. Mr.
Aalberse had reeds lang als journalist, re
dacteur van het Katholiek Sociaal Weekblad,
zijn denkbeelden op sociaal gebied verbrei
ding gegeven. En het is dan ook geen wonder,
dat toen hij in het kabinet Ruys de Beeren-
brouck tot het ministerschap geroepen was,
hij de uitvoerder werd van tal van verlangens
die steeds duidelijker tot uiting waren geko
men. Tijdens zijn bewind kwamen tot stand
de Arbeidswet, de Invaliditeitswet, de Gezond
heidswet, de Warenwet, werd de Hooge Raad
v&n Arbeid gesticht, alles in 1919- De reeds in
het begin zijner parlementaire periode inge
diende initiatiefvoorstellen voor beperking
van Zondags- en nachtarbeid in bakkerijen,
kenmerken zijn vooruitstrevendheid.
In Augustus 1925 is minister Aalberse uit
de Kamer getreden.
Thans houdt mr. Aalberse zich met journa-
listieken arbeid bezig. Hij is lid van den Hoo-
gen Raad van Arbeid en van verschillende
staatscommissies. De regeering benoemde hem
tot ridder In de orde van den Nederlandschen
Leeuw, hij verwierf drie buitenlandsche on
derscheidingen.
EEN MERKWAARDIGE
GESCHIEDENIS.
DE TWEE COPIEëN VAN DE FILM
^HALLELUJAH".
Vanavond wordt in Haarlem in „Palace"
één van de beste fiüms van dit seizoen, voor
het eerst vertoond. De film „Hallelujah" van
King Vidor, waarover wij morgen een uit
voerig .artikel zullen opnemen.
Deze Amerikaansche film over de negers
van de ka toen velden der Mississipi, is één dei-
schoonste stalen der moderne filmkunst en
tevens een wetenschappelijk document van
de allergrootste waarde. Aan de vertconing
is echter een gebeurtenis voorafge
gaan. dat wel de moeite van het verhalen
waard is. Er zijn verscheidene copieën van
„Hallelujah" in omloop en Dinsdag jongst
leden werd in een persvoorstelling de voor
Haarlem bestemde copy vertoond. Het bleek
echter dat hierin niets van de schoonheid
intact was gebleven van het- origineel. De
indrukwekkendste en belangrijkste passages
waren vervangen door banale en hoogst
storende tusschenschriften. het geluid dat
oorspronkelijk bestaat uit dat wat voortge
bracht wordt door een in extase verkeerende
negermenigte was vervangen door gramo-
phone-muziek, die in het geheel niets te
maken had met de strekking van het- mees=
terwerk ..Hallelujah", welks inhoud door de
domme verminkingen onbegrijpeiijk was ge
worden.
Haarlem is gelukkig voor dit fiasco gespaard
gebleven. De directie van de Haarlemsche
Rembrandt-theaters, heeft onverwijld een
ccpie van de ali-sound editie besteld, die
over de heele wereld een zegetocht heeft ge
maakt en terecht de diepste bewondering
heeft opgewekt voor King Vidor's schepping.
De Haarlemmers krijgen nu dus „Hallelujah"
in zijn oorspronkelijk en vorm te zien.
Dit geval'heeft echter weer eens bewezen
wat men soms „in het belang van 't publiek"
meent te moeten deen. Nimmer hebben
wij een poging om een film te „populariseer en"
zoo volkomen zien mislukken.
Dank zij de activiteit van de theaterdirectie
blijft Haarlem voor dit misbaksel gespaard.
Het initiatief der vijf Haarlemsche doktoren.
De actie in de Mij. van Genees
kunde wint veld.
Ook belangstelling uit het buitenland.
Zes maanden geleden., op 23 September
1930, hebben wij in een hoofdartikel met blijd
schap en instemming het initiatief besproken
van een vijftal Haarlemsche doktoren, die
aan het hoofdbestuur van de Maatschappij
voor Geneeskunde het voorstel hadden ge
daan, in samenwerking met de medische or
ganisaties in andere landen een internatio
nale beweging op touw te zetten voor den
vrede.
Sindsdien is de actie, aldus begonnen. In de
Maatschappij voor Geneeskunde voortgezet.
Het oorspronkelijke schrijven aan het hoofd
bestuur, dat wij hieronder nog eens volledig
citeeren, is ingediend met de handteekenin-
gen van een flink aantal doktoren uit alle dee
len des lands waaronder velen die zeer be
langrijke posities bekleeden. Dit aantal
had zich reeds uit eigen beweging daar
toe aangemeld.
Wij vernemen thans dat de actie in de
Maatschappij een zeer gunstig onthaal heeft
gevonden. Ook uit het buitenland zijn reeds
teekenen van instemming gekomen. De actie
blijft geheel binnen de grenzen der wet en
draagt zuiver het stempel van de roeping en
het streven der medische wetenschap. Zij
staat geheel vrij van de overige vredesactie
en beoogt daaraan zljdellngschen steun te
verschaffen. Een hoofdpunt in de actie vor
men de gevaren van den gasoorlog voor de
burgerbevolking.
Tot zoover onze inlichtingen. WIJ laten
thans in ext-enso het schrijven volgen, door
tientallen leden van de Maatschappij voor
Geneeskunde tot hun hoofdbestuur gericht:
Ondergeteekenden vragen Uwe aandacht
voor het volgende:
Wij zijn tot de conclusie gekomen, dat .het
wenschelijk is, dat de artsen actief gaan
deelnemen aan de beweging die alom in de
wereld gaande is en aan kracht toeneemt:
het voeren van oorlogen in de toekomst te
voorkomen.
Wij zijn van meening dat de medewerking
van de zijde der artsen haar motiveering
vindt in de roeping der geneeskunst.
Deze roeping is de strijd vóór het leven en
tegen alle factoren die het leven bedreigen.
Deze roeping is de bevordering van de gees-
teiijke en lichamelijke gezondheid van den
mensch en de bestrijding van alle factoren
die die gezondheid bedreigen.
De oorlog nu is de doodsoorzaak van mil-
lioenen menschen en brengt onnoemelijke
schade aan alle klassen der bevolking. Hij is
dus in strijd met de roeping der geneeskunst.
Weliswaar verzacht de geneeskunst door
haar hygiënisch en therapeucisch werk de ge
volgen van de oorlogvoering, maar zij moet
o.i. een stap verder gaan door er krachtig toe
mede to werken, dat deze hulp in de toekomst
niet meer noodig zal zijn.
Door de bijzondere positie die de arts alom
in de wereld inneemt in het individueel en
maatschappelijk leven, zal hij en zal in nog
veel sterkere mate de organisatie waarvan hij
lid Is in deze zeer belangrijke zaak een in
vloed ten goede kunnen uitoefenen. De arts
toch is van oudsher de raadgever van de
menschen. Door zijn ervaring wordt hij men-
schenkenner bij uitstek. Hij heeft geleerd
nuchter en zakelijk waar te nemen en toetst
alles aan de norm. Hij bestrijdt alle overdrij
vingen en excessen en leert steeds de men
schen zichzelf en de buitenwereld objectief te
beschouwen. Al objectiveerende houdt hij den
mensch den spiegel voor.
Uit deze positie en taak van den lndivi-
dueelen arts vloeit de verplichting voort voor
de artsen gezamenlijk om in den ze'f den zin
invloed uit te oefenen op het volk. op de
groote massa, ln een vraagstuk dat zoo sterk
onder den invloed staat van massa-psycholo
gische factoren. Daar toch de massa even
min als de Individueel© mensch zichze f oblec-
tief beschouwt en daar zij door het bewustzijn
van collectieve kracht neigt tot opvattingen
en daden, waarvan zij de draagwijdte nie
beseft en de gevolgen niet voorziet, is het
wenschelijk dat de artsen te zamen op dit ge
bied mede aan de massa leiding geven, haar
de werkelijkheid voor oogen stellen en aldus
pogen de menschheid voor excessen te be
hoeden.
Wij zijn ons wel bewust dat tegen ons
denkbeeld kan worden aangevoerd, dat het
oorlogsprobleem groote politieke en econo
mische factoren bevat en dat het niet op den
weg der geneeskundigen ligt althans niet
op den weg der geneeskundige organisaties
om op het terrein der politiek en der eco
nomie te werken. Echter zijn.de sanitaire en
humanitaire factoren zoo belangrijk, dat o.i.
dit bezwaar moet vervallen. Hierbij komt, dat
de politici en oeconomen.die zich bezighouden
met het voorbereiden van de maatregelen,
die een einde moeten maken aan het ge
bruik maken van de oorlogsmiddelen voor
de oplossing van internationale geschillen,
telkens weer herhalen dat zij hun doel nooit
zullen kunnen bereiken zonder krachtigen
steun van de volken zelf. En hieruit vloeit
klaarblijkelijk voort dat het noodzakelijk is
dat de burgers van de verschillende naties
zich met elkaar op dit punt verstaan, het
geen o.i. het best te bereiken is, door inter
nationale samenwerking tusschen de be
roepsorganisaties, in casu de organisaties der
artsen ln de verschillende landen.
Een dergelijke internationale samenwer
king is geenszins in strijd, ja zeer wei te ver
eenigen met een natuurlijk en gezond pa
triotisme.
Wij gelooven dat nu overal in de wereld
het terrein gunstig is voor een internationale
actie als de door ons bedoelde.
Wij vragen ons namelijk af, waarom een
denkbeeld dat ons góed en vruchtbaar lijkt
niet ook zou klaar liggen.en weerklank vin
den in de hoofden en harten van onze En-
gelsche, Duitsche, Fransche, Japansche, Ame
rikaansche enz. collega's.
Wij komen derhalve tot U, het Hoofdbe
stuur, met het dringende verzoek ons denk
beeld wel te willen overwegen en na te gaan
of de mogelijkheid bestaat dat U zich in
verbinding soelt me-, c <e overeenkomstige
Hoofdbesturen in andere landen om met hen
te overleggen op welke wijze de artsen-orga
nisaties der verschillende landen in onder
linge samenwerking ertoe kunnen bijdragen,
dat de aigemeene vredesbeweging een gun-
stigen voedingsbodem vindt in het gezond
verstand der volken.
Met blijdschap komen wij op deze zaak
terug, die zich door stille voorbereiding zoo
gunstig ontwikkeld heeft. Wie onze vele
hoofdartikelen over den strijd tegen den oor
log, de alles-overheerschende noodzaak van
onzen tijd, gevolgd heeft, zal begrijpen dat
deze actie der medici door ons van harte toe
gejuicht wordt. De medische professie is wei
een der allereerste welker roeping, welker
streven en idealen ruw bedreigd worden door
het oorlogsmonster. Voor alle leden dier pro
fessie, welke hun geestesrichtingen en poli
tieke inzichten ook moge zijn, ligt „de ge
meenschappelijke formule" tegen den oorlog
voor het grijpen. De oorlog is een directe
aanval op een beleediging van hun levens
ideaal.
Een internationale actie hunnerzijds zou een
machtigen Indruk wekken, een machtigen
invloed doen gelden. En het is te voorzien
dat hun welslagen in dit streven een grooten
stimulans zal uitoefenen ook op andere be
roepsorganisaties. om haar stem te verheffen
en de „noch nie dagewesene" actie te verster
ken die de menschheid zal moeten doordrin
gen van het besef: Wij willen geen oorlog
meer. Het is daarmee voor goed uit.
R. P.
DE H. O. V.
DE CONCERTEN TE ZANDVOORT.
Onlangs meldden wy. dat de H.O.V. met
..Vreemdelingenverkeer" te Zandvoort onder
handelde over het geven van vier concerten
in het Groot Badhuis te Zandvoort in het
aanstaande seizoen..
Naar wij vernemen ls deze overeenkomst
nu officiéél gesloten.
Wij herinneren er tevens aan dat het laatste
ledenconcert in dit seizoen zal plaats hebben
op Woensdag 1 April as. in de Gem. Concei't-
zaal.
STEUN AAN DE SUTKERBIETEN-
TEELT.
De Tweede Kamer heeft Donderdag het
wetsontwerp tot steun aan de verbouwers
van suikerbieten aangenomen met "4 stem
men voor en één, die van den heer Wijnkoop,
tegen.
Men zie het Kamerverslag.
DE PORTUGEESCHE BANK-
BILJETTENAFFAIRE.
LONDEN. 26 Maart (V. D.) Het Hof van
Appèl waarbij door de bekende Londensche
drukkersfirma Waterlow Sons verzet was
aangeteekend wegens de veroordeeling tot
betaling van een schadeloosstelling van
£569.421 aan de Bank van Portugal wegens
nalatigheid, heeft deze schadeloosstelling
verminderd tot 30.000.
UITWIJZING VAN HONDERD
DUIZEND ZEELIEDEN UIT
DE V. S.?
NEW YORK, 26 Mrt. (V.D.) De Amerikaan
sche Minister van Arbeid heeft de nood ge
stappen gedaan om de ongeveer honderddui
zend zeelieden van vreemde nationalist, die
in Amerikaansche havens hun schepen heb
ben verlaten, en in de Ve:een:gde Staten ar
beid gezocht en gevonden hebben, uit te
wijzen.
Volgens een beslissing van het Opperste
Gerechtshof zou een dergelijke maatregel niet
in strijd zijn met de wettelijke bepalingen.
INGEZONDEN MEDEPEELINGEN
LOOPT U MOEILIJK?
koop dan een paar steunschoenen bij
PRESBURG, Gr. Houtstraat 88, Haarlem
en 't leed is geleden!
Herman Gorter:
Muziek, die heeft met alle dingen
Niets meer gemeenen alle vreemde zinnen
Z\jn blind voor haar, geen vormen en
geen kleur
Heeft zü. zij is de lucht gelijk in heur
Afwezigheid voor 't oog en schijnarmoede"
(ln de eetzaal van een Par\)sch
restaurant is een miniatuur
golfterrein aangelegd, waarop
de gasten tijdens het diner
tusschen de gangen kunnen
spelen).
Je vindt per slot de sportverdwaasden
In lederen sportleven tak,
Maar zeker 't grootste percentage
Vindt ïnen ln golf als golfmanlak.
Je hebt erbij, wier conversatie
Zich nog alleen tot golf bepaalt.
Van hoe zij ln hun pogen slaagden
En soms ook, hoe dit is gefaald.
Wanneer zij 't even kunnen lappen,
Dan gaan zij naar hun golfterrein.
Zij zouden gaarne, als zij konden,
Steeds holes- of holbewoner zijn.
Nu is de ramp, dat j'alle dagen
Moet eten op gezetten tijd,
Dat kost den waren golfer uren,
Die niet zijn hartstocht zijn gewijd.
Maar hoort, er is een Jubeltijding.
Dit zwaar probleem is opgelost,
Parijs ontwierp de combinatie
Van sport, gepaard aan levenskost.
Al wordt dan ook de soep-met-ballen
Tot soep met golf balls geen bezwaar,
Al worden d' uitgelezen spijzen
Ook kond en klef, gestold en naar;
Dat hindert niet, als je tenminste
Een waarlijk vurig golfer bent.
Dan Juich je slechts: bereikt ten laatste
Ook mijn golf is nu permanent....
Wanneer mijn kleuters bij het eten
Hun maal vergeten voor de sport,
Niet golf, maar meer fn 't kindergenre.
Dan wijs ik vermanend naar hun bord.
Ik heb hun steeds geleerd, dat spelen,
Wanneer je eten moet, niet hoort.
Zie j'ons dat ooit doen? mag 'k dan vragen,
Of argumenten van die soort.
Nu hoor ik strakjes ze al zeggen
(Vrijmoedigheid is in hun lijn)
Neen vader. hè. aan T eten spelen
Mag pas als wij volwassen zijn.
P. GASUS.
UIT HET TAXI-BEDRIJF.
VERANDERINGEN IN DE CONCESSIE
VOORWAARDEN.
Met Ingang van l April zullen de nieuwe
concessievoorwaarden voor het taxi-bedrijf
geldend verklaard worden. Wat het tarief be
treft blijft alles hetzelfde u'trezonderd dat in
het vervolg voor het voorkomen binnen de
gemeente niets meer gerekend mag warden,
wat tot heden 30 cent kostte, Dit bedrag druk
te vooral op de kleine ritten in de gemeente
en om deze reden hebben B. en W. nu in de
concessievoorwaarden dit laten vervallen.
Verder zullen de taxi's van een witten b'ok
rand worden voorzien, opdat een ieder deze
wagens van de snorders zal kunnen onder
scheiden. Daar de snorders niet onder de ta
riefregeling vallen en in hun wagens evenmin
de passagiers teven eventuee'e ongelukken zijn
verzekerd, is dit onderscheidingsteeken. zoo
als ook te Amsterdam, voor de passagiers van
beteekenis. en
EEN HUIS INGESTORT.
ZESJARIG JONGETJE GEDOOD.
Te Oude woude (Fr.) is Donderdag een treu
rig ongeval gebeurd, dat aan een knaapje
van zes jaar het leven heeft gekost.
In den ochtend, tusschen 10 en 11 uur, ls
de bouwvallige woning van den arbeider S.
Boorsma voor een groot deel ingestort, meldt
het Hbld. Het zesjarig zoontje, dat voor het
huis speelde, werd door den omvallenden
gevel getroffen en gedood.
De woning van Boorsma was onbewoon
baar verklaard en tot Mei was hem vergun
ning verleend er met zijn gezin ln te ver
blijven. De politie stelt een onderzoek ln.
EEN GLAS IN LOODRAAM GESTOLEN!
De Commissaris van Politie van den Justl-
tieelen Dienst van het Hoofdbureau van
Politie te Amsterdam maakt bekend, dat
tu schen 4 December 1929 en 13 Janvarl 1931,
bij Weistenfeld in Karnten (Oostenrijk) is
ontvreemd een schilderij van gebrandschil
derd glas, datoerende uit de 12de eeuw, ter
waarde van 30.000 Sch., groot 42 x 8 cm. oe-
staande uit eenige deelen, in lood gezet,
voorstellende St. Magdalena.
Voor Inlichtingen, die tot terugverkrijglng
van het schilderij lelden, ls een belooning van
2000 Schilling en voor die, die tot aanhouding
van den dader leiden, een belooning van 1000
Schilling uitgeloofd.
De strijd teoen den oorlog. Het initiatief der
vijf Haarlemsche doktoren. De actie in de
Mij voor Geneeskunde wint veld.
(Ie blad, le pag.)
Het jubileum van den heer A. van Dricl
directeur der Reiniging.
(2e blad, 2e pag).
Uit. IJmuiden: De crisis in het Visscherifbe-
drijf. Een onderhoud met den directeur van
het Staatsvisschershavenbedrijf.
(5e blad, le pag.)
Intimus: Vergaderingen van de Eerste- en
Tweede Kamer.
(2e blad, 3e pag.).
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Mysterie.
(le blad, le pag.)
Dr. E. van Raalte: De Duitsch-Oostenrijksche
Douane Overeenkomst en de Volkenbond.
(2e blad. le pag.)
Karei de Jong: Willem Mengclbergs 60ste ver
jaardag.
(2e blad. le pag.).
C. J. Groothoff: De voetbalwedstrijd Neder-
landr—België.
(4e blad, le pag.).
W. v. d. T.: Voorjaarsmode.
(6e blad. 3e pag.)
A. Heeroma: Amsterdamsche stadsbeelden
De Dam.
(3e blad 2e pag.)
J. C. E.: Langs de Straat.- ..Controle"
(3e blad, lc pag.)
(Laatste berichten 2e pagina
le blad,)
HAARLEM, 27 Maart.
Mysterie.
Mengelberg wordt zestig Jaar. en Karei de
Jong wijdt in dit nummer een a'tkei aan
hem, dat het volle licht werpt op de betee
kenis van deze groote figuur ln het Neder-
landsche muziekleven. Wat mij wel bijzonder
in dat artikel getroffen heeft, en anderen ook
treffen zal, is de herinnering aan het fel:dat
Mengelberg's dirigeeren voor groote compo
nisten zeiven nieuwe schoonheden in hun
werk openbaarde.
Dat geeft wel heel sterk weer wat ik zou
willen noemen het mysterie van den dirigent.
Niet alleen voor het groote leekenpubliek,
maar ook voor de musici en voor den dlr'gent
zelf blijft zijn leidende macht een mysterie.
Het is vreemder, boelender nog dan véle an
dere raadselen van den invloed der persoon
lijkheid. Men aanvaardt veel gemakkelijker
het feit dat de groote zanger, de groote instru
mentalist door hun kunst meer on'roering
weten te wekken, dieper in het wezen der
Kunst en der Schoonheid schijnen door te
dringen en dat wezen weer te kunnen geven,
dan anderen daartoe bij machte zijn. Hun
weergave is direct. Maar de dirigent staat
tegenover een groote groep musici ln Men
gelberg's ge%-al allen eersterangs-muslc:. HIJ
uit zelf niets directs, niets zichtbaars, behalve
dan ln zjjn bewegingen, de gebaren met zijn
dirigeerstok, zijn mimiek in zekere mate.
Hij staat daar tegenover een groep menschen
vap uiteenloopende karak'ers en persoonlijk
heden, van hoog-begaafden en minder hoog
begaafden, van ambitieuzen vrijwel allen.
Het is geenszins zijn doel. allerminst zijn
wensch die persoonlijkheden te nlvelleeren
tot een algemeen peil dat onbeduidend zou
moeten zijn. Hij maakt van die eroep geen
machine, die al.een maar technisch zuiver
geconstrueerd is en onberisp lijk function-
neert. Neen, Hij dort Juist zijn voordeel jneb
hun gaven en hun bU'-'ondete eigenschappen.
Hij nivelleert ze niet, hij doet ze stijgen, cul-
mineeren tot in een eenheid, waarvan hij de
bezielende kracht is. Dat is een feit dat wij
ln alle geboren orkest- en koor.eiders kunnen
waarnemen. En bij de waarneming blijft het.
Wij weten geen verklaring, zij zelf wc: en
geen verklaring, zy staan er even onwetend
tegenover als die componisten tegenover het
raadsel, dat Mengelberg nieuwe schoonheden
uit hun eigen scheppingen naar voren w st
te brengen. De mensch ls wel heel k'e n. en
zijn wetenschap wel heel nietig en onbetee-
kenend tegenover de waarlijk groote raad
selen des levens.
Velen zullen de dirigenten benijden. Maar
hun taak is zwaar. Hun ondernemingsgeest,
werkijver, studielust moeten ln geen enkel
opzicht by hun artistieke gaven te kort
schieten.
Veel menschen begrijpen van het feit van
hun buitengewone begaafdheden n ets. Ik re
ken er bijvoorbeeld diegenen toe, die beweren
dat het Amsterdamsche orkest (vanwege zUn
uitstekende training) zonder Mengelberg er
voor „even goed" zou spelen a's met hem. Deze
redeneering veronderstelt ln den dirigent niet
zoo heel veel meer dan een school mee s er,
die de fouten uit het proefwerk heeft ge
haald, het de kinderen uit hun hcofd la'en
leeren, en het nu veilig door hen kan 'aten
opzegeen. Het is waarschijnlijk dat een roo
superieur ensemb'e als het Amsterdamsche
orkest een duch'lg onder leiding lng? tu-
deerd werk ook zonder dirigent technisch
feilloos zou kunnen spelen. Maar veel meer
niet. Het zou, als de leider ervoor terugkeer
de, onmidde'.iyk onder den Invloed van zijn
persooniykheid tot grooter hoogten s'.ygen.
Karei de Jong's artikel getuigt van de '"roote
bewondering en erkenning, die de f.guur
Willem Mengelberg ook ln de kringen der
musici geniet
R. P.
