Elect rolux
De Duitsch-Oostenrijksche overeenkomst
en de Volkenbond
LETTEREN EN KUNST
Sprutol. Bij alle Drogisten,
vloerwrijver
Nieuwe uitgaven.
HAARLEM, Kruisweg 70 c. Tel. 14271
HAARLEM'S
DACBLAD VRIJDAG 27
TWEEDE BLAD
MAART 1931
door Dr. E. VAN RAALTE.
doorDr. E, VAN RAALTE.
Het is. dit hebben we zoo pas weer kunnen
bemerken, op het oogenblik nog allerminst
komkommertijd wat de internationale poli
tieke gebeurtenissen betreft. Nauwelijks had
de wereld kennis kunnen namen van het
tusschen Berlijn en Weenen vastgestelde
protocol inzake de opheffing van den douane
muur die er tot nog toe tusschen de Duit-
sche Republiek en haar kleinere Oostenrijk-
sche zuster bestond, of daar begon het heftig
gekakel in den Europeeschen eendenvijver.
Vooral in Parijs liet men snerpende gelui
den hooren. Wat Curtius en Schober onder
nomen hadden kwam eenvoudig niet te pas.
want het protocol in kwestie stond eenvou
dig gelijk met het sluiten eener overeenkomst
die in gevolge de bestaande verdragsbepalin
gen niet toelaatbaar-kon heeten.
En dusmoest er geprotesteerd worden.
Aldus de eerste berichten, die echter vrij
spoedig achterhaald werden door uiteenzet
tingen. die lieten merken, dat men in zulke
protesten toch niet zoo heel veel heil zag. Zij
zouden inderdaad in dit geval door de beide
staten in kwestie rustig ter zijde gelaten kun
nen worden.
Hebben die dan niets gedaan wat niet in
den haak zou wezen berust al die voorl door
Parijs kenbaar gemaakte onrust op niets dan
verbeelding? Zoover zou ik niet onmiddellijk
willen gaan, al kan ik toch niet verhelen, dat
ik, na den inhoud van het protocol bezien te
hebben, voorshands meen, dat er juridisch
niets tegen in te brengen valt.
Doch ik kan en mag dat in deze bijdrage
verder laten loopen. Immers, de vraag, die
ik hier aan de orde wensch te stellen is, wat
er kan en moet geschieden, wanneer men op
recht meent, dat Duitschland en Oostenrijk
zich aan schending van geldende verdragsbe
palingen zouden hebben schuldig gemaakt.
Men hoort die meening verkondigen in
hoofdzaak op grond van twee argumenten.
Allereerst geeft Parijs te verstaan, dat we
hier te doen zouden hebben met een aan
sluiting van Oostenrijk bij Duitschland en
die kan dank zij het Verdrag van Versailles
(art. 80) en dank zij het verdrag van St. Ger-
main (art. 83) niet plaats vinden, tenzij de
Vclkenbondsraad hiertoe zijn toestemming
zou geven.
Als tweede argument doet dan dienst het
protocol dat in 1922 te Genève tot stand
kwam en waarbij Oostenrijk, toen het den
financieelen Volkenbondssteun wist te ver
werven, uitdrukkelijk erkend heeft geen in
breuk te zullen mogen maken op zijn econo-
imsche onafhankelijkheid door het toestaan,
aan welken staat ook, van een bijzondere
regeling of van speciale voordeelen, die deze
economische onafhankelijkheid zouden kun
nen bedreigen.
Dat er momenteel geen kwestie is van aan
sluiting van Oostenrijk bij Duitschland, komt
mij buiten kijk voor, al wil ik aan den an
deren kant allerminst ontkennen, dat de
jongste overeenkomst eerder te beschouwen
is als een stap in die ichting dan omgekeerd!
Intusschen, de vraag, of men hier te doen
heeft met den, behoudens toestemming van
den Voikenbondsraad, verboden aansluiting
is er en van juridischen aard. Het gaat in
die geval om de Interpretatie van wat de
vredesverdragen van Versailles en St. Ger
main verboden n om interpretatie van wat
het protocol tusschen Berlijn en Weenen in
houdt. Daarover bestaat verschil van mee
ning tusschen Frankrijk (meer dan een van
Frankrijk's vrienden denkt er net zoo over)
en de beide nu te Parijs als zondaren be
schouwde landen. Welaarn, de weg om zulk
een geschil op te lossen leidt naar Genève en
vandaar naar Den Haag. De Volkenbonds
raad zal uit den aard der zaak in een geval
als dit. het juridisch advies van het Perma
nente Hof van Internationale Justitie moe
ien willen inroepen.
Niet anders staat het met de vraag of men
te doen heeft met schending van de inter
nationale overeenkomst van 1922, waarbij
Oostenrijk zich financieele steun dank zij den
Volkenbond zag toegezegd. Ook die vraag is
er een, waarvoor in laatste instantie het Hof
in Den Haag feitelijk het aangewezen col
lege is om te beantwoorden
Men kan natuurlijk beginnen met te Ge
nève, en dan wel in den Raad. de kwestie aan
de orde te stellen, het ligt voor de hand, dat
men met het oog op de juridische zijde van
het probleem, goed zal doen met het advies
van de rechters, die in het Vredespaleis zete-
ln, in te winnen.
Vroeger dat wil zeggen in de dagen, waar
in er nog geen Volkenbond bestond, zou een-
geval als zich nu heeft voorgedaan allicht
onmiddellijk tot veel onaangenamen verwik
kelingen geleid hebben dan nu noodig is.
Want men moge de eerste dagen eenigszins
luide zijn ongenoegen kenbaar maken over
wat Curtius en Schober gedaan hebben, ten
slotte gaat die erge boosheid wel over. En dat
vooral omdat men heel goed weet. dat de in
ternationale samenleving gelukkig over
instellingen beschikt, die geroepen zijn om
ir. een geval als dit op volkomen vreedzame
en rustige wijze te beslissen of al dan niet
het Recht geschonden is.
Ware zeker Amsterdam ?ch hoogleeraar, dre
pas weer een gelegenheid aangreep om tcch
vooral te doen uitkomen, hoe een man van de
wetenschap somwijlen in staat is er onver
antwoordelijke zottek'ap uit te gooien, de
baas in Duitschland of in Oostenrijk, dan zou,
wat hij voor fierheid aanziet, doch het aller
minst is, hem weerhouden om den Volken
bond in deze kwestie te laten optreden, hoe
zeer de Bond daartoe ook gerechtigd moge
wezen. Gelukkig echter voor de beide landen
en voor de wereld in het algemeen, staat
zoowel te Weenen als te Berlijn momenteel
iemand aan het hoofd van het Ministerie van
Buitenlandsche Zaken, die er met betrekking
tot kwesties van interna:ionaal beleid wèl
een gezond verstand op na houdt en ook ken
nis van zaken heeft.
Men mag dan ook aannemen, dat heel de
kwestie, die thans zooveel beroering verwekt
heeft, zoo tenslotte nader onderzocht zal
worden, of er al dan niet iets geschied is, wat
internationaal rechtelijk niet toelaatbaar was
voor zal komen te Genève en naar alle waar
schijnlijkheid te Den Haag.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
STOFZUIGERHUIS MAERTENS
Bartcljorisstraat 16 Telefoon 10756
VAMPYR STOFZUIGERS f 105.-
MUZIEK.
Willem Mengelberg.
Geen enkele onzer musici heeft sinds het
begin dezer eeuw een zóó aanzienlijke plaats
bekleed in de Nederlandsche muziekwereld
geen enkele zóó voortdurend in net middel
punt der openbare" belangstelling gestaan,
geen enkele waarschijnlijk ook een zóó ster
ken en persoonlijken invloed op onze muzi
kale toestanden uitgeoefend als Willem
Mengelberg, en het ligt voor de hand om. nu
hij 28 Maart a-s. den zestig-jarigen leeftijd
zal bereiken, aan zijn belangrijke kunste
naars-persoonlijkheid en aan zijn artïstieken
arbeid eenigen regelen te wijden.
De lezer verwachte in dit artikel geen op
somming van biografische data en bijzon
derheden uit Mengelbergs. leven, bijzonder
heden, die in een levensbeschrijving of mu-
zieklexicon op hun plaats zouden zijn, maar
tot het geven waarvan mij tijd. plaats en
materiaal zouden ontbreken, indien ik al ze
van genoegzaam algemeen belang zou achten
om ze In een dagbladartikel op te nemen. Ook
de lange reeks van Mengelbergs buitenland
sche successen en internationale triomftoch
ten kan gevoegelijk buiten beschouwing
blijven. De persberichten hebben ons dien
aangaande in den loop der jaren voldoende
op de hoogte gehouden en bovendien zijn zs>
van meer beteekenis voor Mengelberg zelf dan
yoor het Nederlandsche volk. Het zou ver
keerd zijn. nationalen roepi te baseeren op
dien van een enkel genie of talent. En men
dient niet uit het oog te verliezen dat de
ouders van onzen grooten dirigent Duitschers
waren.en dat derhalve Duitschland misschien
evenveel recht op hem kan doen gelden als
wij op den te Bonn geboren Beethoven, wiens
naam zijn Nederlandsche afkomst verraadt.
Hoe ;t ook zij: Willem Mengelberg heeft te
Utrecht het levenslicht aanschouwd als oud
ste van een later talrijk gezin. Beeldend kun
stenaar was de vader; het interieur der
woning aan de Maliebaan toonde dat Kunst
er in hoog aanzien stond. De jonge Willem,
wiens buitengewone muzikale begaafdheid
reeds op jeugdigen leeftijd bleek, bezocht eerst
de Utrechtsche muziekschool; Richard Hol,
M. W. Petri en Van der Wurff hebben hem
onder hunne leerlingen gëhad en de Utrecht
sche musicoloog en componist Jhr. J. C. M.
van Riemsdijk leerde zijn talent kennen. Op
17-jarigen leeftijd ging de jonge muziekstu
dent naar het conservatorium te Keulen. In
dien tijd had het Nederlandsche muziekonder
wijs nog niet naam en beteekenis als tegen
woordig; wie de hoogeschool wilde bezoeken
moest naar Keulen, Frankfort of Leipzig, in
dien althans niet een meer uitgesproken vir
tuoze neiging hem naar Brussel of Parijs
voerde. De namen der leermeesters, die aan
de verdere ontwikkeling van Mengelbergs
talent arbeidden-, Franz Wüllner, Isidor Seiss
en Julius Stockhauscn. allen coryphaeën op
hun gebied, verklaren Mengelbergs bekwaam
heid in compositie en directie, klavierspel en
zang. voor zoover die bekwaamheid door on
derwijs te ontwikkelen was.
In het jaar van Mengelbergs vertrek naar
Keulen, dus in 1838. was te Amsterdam het
Concertgebouw opgericht en Willem Kes.
vroeger directeur van het destijds vermaarde
Parkschouwburg-orkest, tot dirigent van het
nieuw gevormde orkest benoemd. Kes, Dord-
tenaar van geboorte, uitmuntend pianist en
violist, was een krachtfiguur; hij voerde in
het nieuwe orkest een totdusver ongekende
ijzeren discipline In. Bij zijn vertrek naar
het buitenland, in 1895. liet hij een voortref
felijk geschoold ensemble achter als resultaat
van zijn noesten arbeid. Zijn opvolge vond
gecultiveerd terrein, kon terstond vruchten
inzamelen, maar had ook verder te arbeiden
zonder de lijn der cultuur te doen dalen, had
de vergelijking te dragen met een groot en
rijp kunstenaar De taak was zwaarder dan
oppervlakkig schijnen zou. en memgeen zal
zich toen ver» onderd hebben dat een 24 jarige
daarmee belast werd. Maar Van Riemsdijk,
op wiens aanbeveling ry inmiddels als Stad-
tlscher Musikdirector te Luzern gevestigde
Willem Mengelberg tot opvolger van Kes be
noemd werd, heeft zich bij zijn beoordceling
van de gaven en eigenschappen van den
jongen kunstenaar niet vergist.
De ontwikkeling van het Amsterdamsche
orkest is onder Mengelbergs leiding crescendo
gegaan; de beroemdheid heeft daarmee ge
lijken tred gehouden. Zonder moeilijkheden
en strubbelingen is dat niet geschied. De jonge
dirigent was een zelfbewuste krachtfiguur aLs
zijn oudere kunstbroeder; conflicten met
oudere geëmployeerden konden niet uitblij
ven. Die van 1906 liggen velen "nog in 't ge
heugen. Doch Darwin zou ongelijk hebben
gehad indien deze struggles niet met de over
leving van de geschiktste waren geëindigd;
Mengelberg won het pleit; won tevens aan
invloed en macht. In 1898 was hij Julius
Röntgen als dirigent van het Amsterdamsche
Toonkunstkoor opgevolgd; wel een artistieke
gevolgen de vereenlging van koor en orkest on
der één leidende hand heeft gehad, wel een be
roemdheid ook ër.t. koor heeft erlangd.behoetf ik
niet te momoreeren. Mengelbergs kennis van
de zangkunst kwam hem hier uitnemend ter
stade. Onder al deze werkzaamheden, die den
geheelen mensch eischten, trad de klaviervir
tuoos meer en meer op den achtergrond;
slechts ouderen herinneren zich nog zijn ver-
vertolking van Beethoven en Liszt's Es dur-
concerten. Reizen en tournee's als gastdirigent
volgden; ik kan dezeDé.aDiceeenóxenP u
Wanneer we nu de resultaten van Mengel
bergs 35-jarigen arbeid te Amsterdam over
zien. dan kunnen we dingen van momenteel
en persoonlijk belang overslaan en ons be
palen tot datgene wat van verder strekkende
of blijvende beteekenis is gebleken.
We mogen dan in de eerste plaats noemen
Mengelbergs pioniersarbeid voor de werken
van Rich. Strauss en Gustav Mahler. Hun
werken zijn door hem hier geïntroduceerd en
wel op zóó eminente wijze, dat de componisten
zelve er meermalen verbaasd over gestaan
hebben en de uitvoering hunner eigen werken
onder Mengelbergs leiding hun nog menige
verborgen schoonheid onthulde. Dit is des te
merkwaardiger, wijl èn Strauss èn Mahler
zelve voortreffelijke dirigenten waren. Het is
niet voor niets dat Strauss zijn „Helden-
leben" aan „Willem Mengelberg unci dem
Concertgebouw-Orchester in Amsterdam'
opdroeg; dat Richard Specht zijn boek over
Mahler aan ..den onvergelijkelïjken inter
preet" Mengelberg heeft gewijd.
De Mahler- en Straussfeesten te Amster
dam hebben collectieve bewijzen van Mengel
bergs- arbeid gegeven.
Van niet minder beteekenis is het voorbeeld
van zijn orkestleiding geweest. Wanneer men.
terecht, opmerkt, dat hetzelfde orkest onder
Mengelbergs leiding, anders klinkt intensiever
werkt dan onder een ander; dat de bekende
werken onder zijn hand steeds nieuw lijken
en in ongewone mate boeien, aan hebben
we daarin resultaten te zien van Mengelbergs
bijzondere persoonlijke eigenschappen. Inten
sieve studie der partituren bracht hem tot
een even intensief studeeren met het orkest.
Aan enkele bladzijden werden heele repetities
besteed. Zijn speurzin, zijn geniale blik deed
hem daarbij telkens nieuwe, verrassende
schoonheden ontdekken. De geweldige sug
gestieve kracht die van zijn persoon en lei
ding uitgaat heeft hem in staat gesteld de
onder hem staande orkestrale krachten ge
heel naar zijn wil te dwingen; uitvoeringen
van ongekende volmaaktheid zijn daarvan het
gevolg geworden. Daarbij heeft zijn tempera
ment hem voor sleur en traditie bewaard.
Dit alles zou slechts van voorbijgaande
beteekenis zijn, als niet de gramofoon een deel
van de resultaten van zijn werk had vast
kunnen leggen, als zijn voorbeeld niet ande
ren tot luisteren, tot navolgen had aange
spoord. Directe leerlingen heeft Mengelberg
als dirigent, voor zoover ik weet, totdusver
niet gevormd; misschien komt hij er eenmaal
toe. wanneer de leeftijd zijn onverbiddelijken
invloed zal doen gelden. Maar zijn levend
voorbeeld is ook van groote paedagogische
waarde en heeft daardoor een beteekenis, die
verder dan het tegenwoordige reikt.
De zestigjarige is nu nog in de volle kracht
zijns levens, in het volle bezit van zijn gees
telijke en lichamelijke gaven. We wenschen
hem nog vele jaren van ongestoorde werk
zaamheid. opdat hij ook de plaats zal kun
nen voorbereiden, die zijn opvolger eenmaal
zal moeten innemen, als de leeftijd hemzelven
tot rust zal nopen. Het menschelijk leven is
tijdelijk, zijn werk kan tot in verre eeuwen
duren.
Willem Mengelberg, we wenschen U nog
vele jaren van gezondheid en kracht!
KAR EL DE JONG.
KANTONGERECHT.
UITSPRAKEN.
J. K. overtreding van de Motor- en Rijwiel-
wet- 20 subs. 10 dagen hechtenis. S. N. het
rooken in een spoorwegcoupé, terwijl dit ver
boden is f 2 subs. 2 dagen herhtenis. C. V.
overtreding der Motor- en Rijwielwet f 2 subs.
2 dagen hechtenis. H. v. N. het 's avonds op
een rijwiel rijden, terwijl dit niet is voorzien
van een reflector 2 subs 2 dagen hechtenis.
P. M. W. het- te Beverwijk op grasgewas loopen
f l subs. 1 dag hechtenis.
H. R. overtreding van de Motor- en Rijwiel-
wet f 5 subs, plaatsing in een tuchtschool
voor den tijd van een week; A. M.. idem f 1
subs. 1 dag hechtenis; J. S. het te Haarlem
op een rijwiel rijdend zich vasthouden aan
een in beweging zijnd voertuig f 6 subs. 6
dagen hechtenis; G. R. het met een motor
rijtuig daarmede op zoodanige wijze rijden,
dat daarmede de veiligheid van het verkeer
wordt in gevaar gebracht f 25 subs. 10 dagen
hechtenis; J. M. overtreding der Motor- en
Rijwielwet f 5 subs 5 dagen hechtenis; J. v.
Z. id., i 50 subs 25 dagen hechtenis; H. v. W.
idem f 20 subs. 10 dagen hechtenis. J. J. W-
overtreding der Arbeidswet 3 x f 3 subs. 3 da
gen hechtenis voor iedere boete.
J. J. overtreding der Motor- en Rijwiel
wet. f 20 subs. 10 dagen hechtenis; A. P..
overtreding der M^rordening op de Vis-
schershaven te IJmuiden f 2 subs. 2 da
gen hechtenis; J. F. P.. openbare dronken
schap bij herhaling, 5 dagen hechtenis:
J. F. P. idem. idem. H. P. M. overtreding
der Motoren en Rijwielwetf 3 subs. 3 dag?n
hechtenis; N. B. idem f 3 subs. 3 dagen
hechtenis, B B. v. d. H. idein f 3 subs.
3 dagen hechtenis.
W. R. H. het te Velsen zonder vergunning
van B. en W. binnen de bebouwde kom een
varken houden f 3 subs. 3 dagen hechtenis.
J. G. het te Haarlem met een rijwiel in ver
boden richting rijden f 1 subs. 1 dag hech
tenis. A. J. M. K. overtreding der Arbeidswet
2 dagen hechtenis. J. V. idem f 6 subs. 6 da
gen hechtenis. L B. idem 11 maal f 3 subs.
3 dagen hechtenis v. e. boete.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
Sproeien komen vroeg
het voorjaar, koop tijdig G6Z1 pOt
AGENDA.
Heden:
VRIJDAG 27 MAART
Gem. Concertgebouw: Christelijke Orato-
riumvereeniging. Matthaus Passion. 7-30 uur.
Raadhuis: Vergadering Comm'ssie van Toe
zicht op L3ger Onderwijs. 8 uur.
Schouwburg JanswegLeeriingenuRvoe-
ring Haarlem's Muziek Insti uut.
Asterstraat 1: Jaarvergadering Vereeniging
voor Kinderbewaarplaatsen. 8 uur.
Gebouw Protestantenbond: Dr. L. J. van
Hoik over „Het huwelijk als modern levens
probleem". 3 uur.
Palace: .Hallelujah!" Op het tooneel: Gebr,
Gordell. 8 15 uur.
Luxor Theater: „Heimwee" en „De ontem
bare bruid". Op het tooneel: René en Partner.
8.15 uur.
Rembrandt Theater: „De vlucht naar het
geluk". Op het tooneel: het wiadimir Picque
Trio; 7 en 9.15 uur.
Heemstede: Molenaerplein 8. Mij. tot
Expl. van Onroerende Goederen Bronstce.
Jaarl. alg. verg. 7.30 uur nam.
ZATERDAG 28 MAART
Stadsschouwburg. Wilsonsplein: „Mijnheer
Lambertier" door de N.V. Ver. RoUerd.-Hof-
stad Tooneel. 8 uur.
Schouwburg Jansweg: Lezing met lichtbeel
den over Korakorum, voor de Nederlandsche
Reisvereeniging.
Bioscoopvoorstellingen 's middags en des
avonds.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
_a
LICHTWEEK GEN. CRONJÓSTR A AT.
In het gebouw Flora vergaderden Donder
dagavond de winkeliers uit de Gen. Cronjc-
straat ter nadere bespreking van de licht-
week in October a.s. De voorzitter, de heer
H. van Rïgteren opende de vergadering met
een welkomstgroet en gaf vervolgens het
woord aan den heer Keiler, vice-voorzitter
van het algemeen comité, die uitvoerig de
bedoeling van een llchtweek uiteenzette. De
verlichtingen trekken de menschen naar de
straten, en van de straten naar de étalages.
Deze blijven dus hoofdzaak.
Hierop toonde de heer Keiler verschillende
geteekende plannen voor eventueele ver
lichting. hoofdzakelijk uit zuilen bestaande.
Geen melkglas wordt ervoor gebruikt, doch
trlplex-hout dat- bestraald wordt. Ook mag
de verlichting niet hinderlijk aan de oogen
zijn. Smalle straten krijgen geen zuilen op
het trottoir opgericht, doch aan de muren
bevestigde verlichtingen, ter besparing van
ruimte.
Onderscheidene wijzen van verUchtlng
naar foto's uit vele groote steden Antwer
pen en Barcelona. Amsterdam waarbij
schitterende lichtbeelden van monumentale
gebouwen waren, werden geprojecteerd,
zoodat de aanwezigen zich een goede voor
stelling ervan konden maken.
De voorzitter beantwoordde eenlge vragen,
die uit de vergadering gesteld werden en
meest de kosten betroffen. De heer Keiler
merkte op. dat in de door hem genoemde
prijzen inbegrepen zijn de kosten van aan
brengen en afbreken der attributen, welke
bovendien eigendom blijven van de buurt-
eenlging. Ook de kosten van stroom vallen
er onder.
Op een vraag van den voorzitter, ant
woordde de heer Keiler dat de kosten ge
raamd ziin op f 45.000. waarvan voor Haar
lem f 5000 uitgetrokken zal worden voor
reclame doeleinden voor de llchtweek van
Alkmaar tot Leiden toe.
Er ontspon zich eenige discussie over het
al of niet vragen van opheffing der winkel
sluiting. waaraan o.a. door de heeren Leen
heer en Noverasz werd deelgenomen. In' ver
band hiermede kwam een tot laat toe open
gestelde Lunapark sommigen onwenschelijk
voor.
De vergadering besloot tenslotte tot het
laten maken van eenige projecten voor een
Cronjéstraat-veriichting. waarover de ver
eeniging later zou beslissen. De voorzitter
sloot de bijeenkomst met een opwekking tot
flinke medewerking. De belangstelling had
grooter kunnen zijn.
DE MOORDAANSLAG TE
ZAANDAM.
VERDACHTE'S STRAF VERZWAARD.
Het Hof te Amsterdam heeft arrest gewe
zen in de strafzaak tegen den 20-Jarigen
boerenarbeider F. W., die in hooger beroep
terecht had gestaan, verdacht van poging tot
moord. De rechtbank te Haarlem had hem te
dier zake op 11 December veroordeeld tot een
gevangenisstraf van zeven maanden met af
trek van een deel der voorloopige hechtenis.
Het O.M. had drie jaar gevangenisstraf gevor
derd.
Verdachte had een meisje uit Zaandam, met
wie hij vroeger omgang had gehad, op 2
Augustus bü de autobus opgewacht en met
een doikmes aangevallen. De verloofde van
het meisje echter wist hem weg te duwen
Verdachte werd gearresteerd met. de dolk in
de hand. De mantel van het meisje was open
gehaald. doch het was niet gewond.
Verd. had indertijd erkend, dat hij reeds in
Juni het voornemen had opgevat om het
meisje van het leven te berooven, daartoe
ook had hij te Amsterdam een doik gekocht.
Het Hof vernietigde het Haarlemsche vonnis
en veroordeelde verdachite wegens poging tot
doodslag tot twee jaar gevangenisstraf. Een
hernieuwd onderzoek naar verdachte'.? geest
vermogens, waarop ce verdediger iiad aange
drongen, heeft het Hof geweigerd.
Cora-lio.
Van de Nederlandsche Uitgeversmaat
schappij te Amsterdam ontvingen wij Co-
ralio („Cabages and Kings") van Otto
Henry. De luchtig geschreven roman speelt
in een der revolutierijke landen van Ame
rika. Jeanne Gouverneur vertaaide het
werk.
„Volksontwikkeling"
Ons werd toegezonden het Maart-num
mer van „Volksontwikkeling" A. H. Ger
hard schrijft hierin over den Onderwijs-
Brengt
glans
zonder
inspanning
raad en mr. C. J. Graadt van Roggen over
„De Film en haar gevaren", terwijl A. R.
van Bavel een artikel bijdraagt: „Arbiki,
een integreerend deel van alle onderwijs".
„De Naamlooze Vennootschap".
De Maart-aflevering bevat o.a. het slot
van het- artikel over ..De macht van h?t be
stuur", door mr. C. Westrate, en eveneens
het slot van ..Het Belgisch wetsontwerp om
trent de private vennootschappen" door
mr. J. van Houtte,
Mr. dr. D. J. Sannes schrijft over
„Luxemburg, Zwitserland of Liechtenstein?"
terwijl we van de hand van W. H. Meijburg
het slot vinden van de „Interest der belegde
reserves van in Holland gevestigde ïi.V.
Verder treffen wc nog bijdragen aan van
dr. G. W. M. Huysmans en L. Duchateau-
Fennema en J. Brands.
Met de gewone rubrieken sluit het niun-
Het Vliegveld.
Het 3e num'mer van dit jaar opent met
een artikel over radloproeven op de Hol-
land-lndië route, door A. Strikers, A. vt-
ruly geeft Typen van de Vlieghei, terwijl
Schott over zijn noodlanding schrijft in
Sumatra's rimboe. Verder treffen we o.a.
aan: de nieuwe Luchtvaar tregsling. do
Postvluchten op Indië en vliegen op het
droge. En dan zijn er nog de gewone ru
brieken. Uit alle windstreken en boekbe
spreking.
Een bekoorlijke serie werkjes
voor het onderwijs.
Bij Meulenhoff Is ln de serie .-Les Meilleurs
auteurs Francais" verscheen ..Confession ae
Minuit" van Georges Duhamel. Dit prachtige
werkje (eerste deel van een trilogie) werd
van aanteekenlngen voorzien en hier en daar
bekort door C. Phaf, leeraar in Fransch aan
het gymnasium te Haarlem, en aldus voor
het onderwijs geschikt gemaakt. De uitgave
is zooals immer goed en op de bekende
manier verzorgd.
Bij denzelfden uitgever verscheen voor het
onderwijs een bundeltje; Poésies et chansons
populaires, verzameld en gerangschikt door
de heeren A Dozy en Dr. P. Fabriek, van do
le Handelsschool te Amsterdam.
In ..Meulenhoffs Sammlung dcutscher
Schriftsteller" verscheen Stefan Zwelg „Aus-
gewahlte Prosa" verzameld door Dr. H. Wolf
van de „le O.H. S." te Amsterdam. Ook dit
boekje is zeer aantrekkelijk van uiterlijk cn
van inhoud.
Voorts verscheen bij denzelfden uitgever
de vierde editie van ..Los Mille et une expres-
slons de la langue parlée". door Alf. Zeiler,
leeraar in het Fransch te Amsterdam. Het is
een zeer practlsch werkje, welks 4e editie
een garantie is. voor zijn groote deugdelijk
heid en practisch nut.
Van Henri Bordeaux verscheen ta „Les
Meilleurs auteurs francais" .La Robe de lalne"
bewerkt door M, J. Oraée. Het is evenals ..Con
fession de minuit" voorzien van een portret
van den schrijver.
Wij besluiten de lijst van de bij Meulenhoff
verschenen boekjes, met vermelding van
..Savez vous votre Grammaire?" van J Kroese,
toepa^ing van de Fransche grammatica ten
dienste van de lagere klassen van Middel
bare scholen. De heer Kroese is leeraar aan
de Middelbare Handelsschool te Zutphen.
Annalen der Critische Philosophic
Bij Van Gorcum en Comp N V. uitlevers te
Assen, verschenen de Annalen der Crltischo
Philosopie 1 1931.
Het is het eerste nummer van oen jaar
schriften het orgaan van hot, genootschap
voor critische philosophic te Utrecht. Mede
werkers zijn Drs. D. Bartlihg. secretaris dei-
redactie te Doetinchcm. Prof. Dr. E. Casslrer.
Dr. T. Goedewaagen. Prol Dr. A. Görland.
Prof. Dr. C. Horst. Prof. DrB. J. H. Ovink. Dr.
H- van Oyen. Dr. H Schmldt-Degener. Dr. P.
Sterkman. Dr. H. B. F. Westerouen van Mee-
teren en anderen.
De inhoud van het eerste nummer luidt als
volgt; Dr. T. Goedewaagen: Van Wereldbe
schouwing naar Phllosoohie; Prof. Dr. A.
Görland: Godsdienst en Philosophic: Dr. P.
Sterkman: De verhouding van zedelijkheid
en recht bij Kant; Dr. Westerouen van
Meeteren: Pacdagogiok en philosophic; Drs.
Bartling: Kunst en Philosophie en tenslotte
de bibliographische aanteekenlngen en do
mededeeling van het Genootschap.
In ae inleiding wordt onder anderen gezegd:
„Van de critische philosophic zijn deze an
nalen een uiting. Deze periodiek is dus zeer
algemeen, z.g. vrije tribune, die aan iedere
richtingln de philosophie gelegenheid geeft,
zich uit te spreken, doch uiting van slechts
één bepaalde methode, de critisch-idealls-
tlsche methode op gevaar af van hierom
door velen als dogmatisch te worden afge
wezen. Is ook wiskunde dogmatisch, omdat zij
zich opsluit in de methode van het wiskundig
denken? Het eenlce dogma dezer annalen is:
critlsch willen zijn".
En verder: „Dat dit jaarschrift wetenschap
pelijk zal zijn. beteekent niet: onverstaan
baarheid voor den niet-vakgeleerde. Het zal
..popularr" zijn, maar niet door concessie te
doen aan den publieken smaak en van alles op
te disschen wat men van de philosophie meent
te kunnen verwachten, doch door in eenvou-
digen vorm uiting te geven aan wetenschappe
lijkc-n arbeid".
Men zal trachten ook hen die buiten do
landsgrenzen wonen, aan het woord te doen
komen.
