SPANJE'S ASPECT GEWIJZIGD.
MIJN PLANNEN VOOR DE
TOEKOMST VAN SPANJE.
BUITENLAND.
HUiZING'S SCHOENENMAGAZIJN
HAARLEM'S DAGBLAD DINSDAG 14 APRIL 1931
DERDE BLAD
De groote overwinning der republikeinen.
Geruchten over 's konings aftreden.
Waarom ik de zijde der monarchisten verliet.
Wij zullen geweld gebruiken als er geen andere weg is.
Door ALCALA ZAMORA.
den vroegeren Spaanschen minister, thans leider der Spaanschc republikeinen,
in een interview met een vertegenwoordiger van de London General Press.
Het kabinet demissionnair?
De a.s. verkiezingen voor de Cortes.
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS
Premier Aznar,
Het algemeen aspect van den toestand in
Spanje heeft zich in een zeer snel tempo ge
wijzigd. De onrust die zich voor de verkie
zingen voor de gemeenteraden demonstreer
de in relletjes en stakingen enz. uit zich
thans op een geheel andere manier. De so
cialisten en republikeinen gedragen zich zeer
correct, houden vergaderingen en nemen re
soluties aan, waarin wordt geconstateerd,
dat de monarchisten een verpletterende ne
derlaag hebben geleden. Doch markies Hoyos
de minister van binnenlandsche zaken heeft
aan een persvertegenwoordiger medege
deeld, dat. wanneer de definitieve uitslagen
bekend worden zal blijken dat zulks niet het
geval is. De naastbij gelegen toekomst zal
echter leeren dat Markies Hoyos zich aan een
stroohalm heeft vastgeklampt. Het staat
thans immers wel vast, dat de republikeinen
in minstens 35 van de vijftig groote provincie
steden de absolute meerderheid hebben be
haald.
De gedachten gaan thans eerst naar den
koning, nadat wij hebben vernomen dat het
kabinet Aznar als demissionnair kan worden
beschouwd. Vaz Dias meldt hieromtrent het
Volgende;
PARIJS, 13 April CV.D.) Naar uit Ma
drid gemeld wordt zou de Spaansche regee
ring vanmiddag een belangrijke Kabinets
zitting gehóuden hebben, welke voorafgegaan
werd door een langdurig onderhoud tus
schen den Koning Graaf Romanones en Ad
miraal Aznar. Hoewel er nog geen beslissing
gevallen is, verwacht men niettemin het af
treden van de regeering.
De Parijsche avondbladen bepalen zich
bij de bespreking van de situatie in hoofd
zaak tot algemeenheden. De „Temps" ver
klaart o.a., dat Spanje thans voor de beslis
sing staat. Nog bestaat de kans, dat de ge
beurtenissen een rustig verloop nemen, doch
dat kan slechts gebeuren als men de Gortes
bijeenroept. Indien men echter pogingen
wil doen dictatoriale maatregelen te nemen,
dan kan men zich op het ergste voorberei
den.
De „Liberté" is van meening, dat Spanje
naar den afgrond glijdt en dat het land wel
licht morgen reeds ten prooi valt aan het
streven van eerzuchtige politici.
De derde zoon van den Koning van Spanje,
Don Juan.
MADRID, 13 April (V.D.) Het Revolution-
nair Comité verklaart in een door Zamorra
ondgrteekende mededeeling aan de pers, dat
de verkiezingsresultaten het verlangen van
Spanje naar een Republiek uitdrukken. In
dien de Kroon hiervan de consequenties niet
aanvaardt, dan dient de republiek met ge
weld te worden ingesteld.
Toen de premier Aznar aankwam, werd
liem gevraagd, wat er van de geruchten
omtarent een en ander waar was. „Vindt u
niet", antwoordde Aznar, dat er wel in zeke
ren zin een crisis bestaat, wanneer een mo
narchistisch land een republikeinsche meer
derheid heeft?
Te Madrid deden uiteenloopende geruchten
de ronde, volgens welke de koning besloten
zou hebben af te treden ten gunste van zijn
derden zoon Juan.
De ministerpresident heeft verklaard, dat
de partijen overeengekomen zijn om den ko
ning vandaag hun meening mede te deelen.
De regeering is er zich volkomen van bewust,
dat de toestand ernstig is.
De Spaansche koning zelf zou volgens een
N.T.A.-bericht aan den minister van buiten-
landsche zaken verklaard hebben dat hij
Spanje niet in een burgeroorlog wilde storten.
Hij begreep ten volle wat zijn plicht was. Hij
hoopte een oplossing te vinden op grond van
vreedzame overeenkomsten.
„De feiten hebben onmiskenbaar bewezen,
dat Spanje zich door middel van de stembus
tegen mij heeft uitgesproken. Ik wensch
Spanje niet in een burgeroorlog te dompelen.
Ik weet wat mijn plicht mij voorschrijft en ik
verwacht, dat een minnelijke oplossing zal
kunnen worden gevonden. Ik wensch niet
dat iemand uit genegenheid voor mij, het ge
wicht van de gebeurtenis van gisteren ver
kleint, want het volk heeft gekozen in het
volle bewustzijn van zijn plicht". Aldus moet
Alfonso zich woordelijk tegen graaf Romano
nes hebben uitgelaten.
Wanneer men rustig oordeelt komt men
tot het volgende eindresultaat: Latere be
richten spreken tegen, dat de regeering
reeds afgetreden zou zijn. De ministerraad
heeft vier uur beraadslaagd over den door
den uitslag der gemeenteraadsverkiezingen
geschapen toestand zonder tot een besluit te
kunnen komen, daar de opvattingen van libe
ralen en conservatieven scherp tegenover el
kaar stonden.
De vraag is, of het huidige kabinet nog in
staat zal zijn de verkiezingen voor de Cortes
door te voeren, of dit een overgangskabinet
zich met deze taak zal moeten belasten. In
dat geval zullen de moeilijkheden grooter
worden, daar de republikeinen reeds ver
klaard hebben m geen geval aan de vorming
van een overgangskabinet te zullen mede
werken.
De republikeinsche leiders hebben Integen
deel een revolutionnairen oproep verspreid
waarin zij de stemming van Zondag de uit
drukking van de werkelijke volksmeening
noemen. Als de koning daaruit niet de conse
quenties trekt dan zijn de onderteekenaars
bereid de republiek gewelddadig door een re
volutie te vestigen.
De minister van oorlog heeft lntusschen
een legerbevel uitgevaardigd dat alle offi
cieren in de kazernes moeten blijven opdat
de militairen bij eventueele ordeverstoringen
tusschenbeide kunnen komen.
Van beteekenis is ook, dat het publiek op
de straat zich geheel aan den kant van de
republikeinen schijnt te hebben geschaard.
In den afgeloopen nacht trokken duizenden
personen, de Marseillaise zingende, door de
straten. De vreugde was onbeschrijfelijk. Van
officieele zijde wordt een gerucht, dat de ko
ning de stad om 10 uur gisteravond zou heb
ben verlaten, tegengesproken.
Het is intusschen wel duidelijk, dat de re
geering thans niet zooals vroeger dikwijls
het geval was de uitspraak van de opposi
tie kan negeeren en naar believen een dicta
tuur kan instellen. Daarvoor schijnt de ver
andering dan toch eindelijk te groot ge
worden te zijn. Hoe zou de groote Spaansche
diplomaat die Alfonso heet, zich uit deze
strik kunnen redden?
Het heeft er allen schijn van dat die red
ding wel eens niet meer mogelijk" zou kun
nen zijn.
L. A.
Genève.
De agenda van de Raadszitting
te Genève.
De nota van de Engelsche regeering, waar
bij de secretaris-generaal van den Volken
bond wordt verzocht, op de agenda van de
a.s. Raadszitting te plaatsen de Duitsch-
Oostenrijksche overeenkomst tot sluiting van
een tolunie, is te Genève aangekomen en zal
dezer dagen worden gepubliceerd, aldus het
INGEZONDEN MEDEDEELIN'GEN
a 60 Cts. per regel.
Croote Houtstraat 4244
Hbld. De Engelsche regeering treedt niet in
bijzonderheden, doch verwijst in haar ver
zoek naar het protocol van 102, dat door
Oostenrijk is geteekend en waarin p.a. de
verplichting is vervat tot handhaving van
zijn economische onafhankelijkheid. De nota
behandelt alleen de vraag van de juridische
vereenigbaarheid van dit protocol met de
onlangs gesloten overeenkomst.
De Tol-Unie in den V.B.-raad?
GENèVE, 13 April (V.D.) De nota van de
Engelsche Regeering aan den Secretaris-
Generaal van den Volkenbond, waarin ver
zocht wordt de Duitsoh-Oostenrijksche Tol-
'unie op de agenda van de zitting van den
Raad van den Volkenbond te plaatsen, zal
morgen gepubliceerd worden.
Opgevallen is vooral de minder duidelijke
redactie van de nota en men krijgt onwille
keurig den indruk dat de Engelsche re
geering noch tegen het Fransche, noch tegen
het Duitsche standpunt wenschtt te oppo-
neeren. In de eerste paragraaf wordt voor
gesteld de kwestie van een Tolunie als zoo
danig op de agenda te plaatsen, zonder dat
hierbij echter de juridische kwestie gesteld
wordt.
Italië.
Rijksminister Dr. Wirth te
Rome.
ROME, 13 April (V.D.) De Duitsche
Rijksminister van Binnenlandsche Zaken Dr.
Wirth, die momenteel te Rome vertoeft, is
heden door Z.H. den Paus ontvangen en
heeft voorts een bezoek gebracht aan den
Staatssecretaris van het Vaticaan. Morgen
biedt de Duitsche ambassadeur te Rome den
Duitschen Rijksminister een lunch aan.
Duitschland
Bloedig verloop van een
Stahlhelm-demonstratie.
NEUMUENSTER, 13 Maart (VD.) Oister-
avond belegde de Stahlhelm te Neumuenster
een demonstratie. Bij het afmarcheeren der
Stahlhelmleden ontstonden te Muehlenhof en
Kleinflecken botsingen met politiek anders
denkenden, waarbij aan beide zijden vijf
personen gewond werden, en wel door schoten
in het been, door messteken in de nek en
door stokslagen op het hoofd. Twee gewonden
moesten in het ziekenhuis worden opgenomen.
De politie slaagde erin met behulp van de
gummistok de vechtenden uiteen te drij;
ven.
De schoolstaking in Brunswijk
geëindigd.
BRUNSWIJK, 13 April (V.D.) Hedenmor-
gen zijn alle leerlingen der openbare scholen
te Brunswijk, Wolfenbuettel en Schoeningen
weer op school verschenen. De schoolstaking
zou slechts twee dagen duren en de ouders
hebben zich aan dit parool gehouden. Zij
zullen allen vervolgd worden wegens over
treding van de leerplichtwet.
Max Hölz ontsnapt uit de
gevangenis
PRAAG. 13 April CV.D.) Naar uit Graslitz
gemeld wordt is de communistische webhouder
Max Hölz uit Kaltenstein in Saksen erin
geslaagd uit de Graslitzer gevangenis te
breken. Hij werd verleden week gearresteerd
toen hij met een hoeveelheid communis
tische propagandaliteratuur de Tsjechisch-
Duitsche grens wilde overschrijden.
Portugal.
De opstandige actie op
Madeira en de Azoren.
LONDEN, 13 April (V.D.) De Portugeesche
kruiser „Vasco da Gama" en de kanonneer
boot „Limpopo" hebben Lissabon verlaten met
bestemming naar de Azoren. Voor het vertrek
hield de President der Portugeesche Repu
bliek Cormona een rede in tegenwoordigheid
van de geheele bemanning. De regeering heeft
besloten nog meer troepen, bij wijze van
strafexpeditie naar Madeira en de Azoren
te zenden.
Zamora.
De monarchie in ons land is ten doode op
geschreven en de tweede Spaansche republiek
zal spoedig tot werkelijkheid geworden zijn.
De voorbarige opstand van Jaca, verleden
jaar moet niet in het buitenland worden be
schouwd als een werkelijk treffen tusschen
de oude krachten der reactie, belichaamd in
het koningschap en den nieuwen geest in
Spanje die zich begon te openbaren met
den val van Primo de Rivera.
De opstand van Java moest wel mislukken,
omdat kapitein Galan de beweging ver
haastte, vóór wij geheel klaar waren. De
mislukking van deze opstandige beweging
heeft niet alleen de openbare meening in
andere landen in de war gebracht. Zij heeft
ook verkeerde denkbeelden doen postvatten
over de Republikeinsche beweging zelve. Het
is hoog tijd dat aan deze verkeerde opvat
tingen een einde wordt gemaakt.
Wij zijn de vertegenwoordigers van het
Spanje der toekomst. Het Spanje, dat zoo
schilderachtig-middeleeuwsch was, bestaat
niet meer. Wij hebben genoeg van al de
oude leuzen, onze nieuwe idealen hebben
betrekking op moderne opvattingen en ge
zonde democratie Denk toch niet dat het
einde van Primo de Rivera's dictatuur wer
kelijk de terugkeer tot normale omstandig
heden beteekende, zooals de regeering aan
kondigde. Niets is minder waar. De dictatuur
heeft nooit opgehouden te bestaan in
Spanje, in weerwil van het feit, dat Primo de
Rivera afstand van het gezag deed en kort
daarop stierf, in weerwil ook van de verschil
lende regeeringen en coalities die elkaar
snel hebben opgevolgd. En dit kwam doordat
de werkelijke dictator niet Primo de Rivera
was, zooals gewoonlijk gemeend werd; maar
de koning dien zoovelen in het buiten
land meer als een willoos slachtoffer dan als
een medeplichtige beschouwden. Déarom is
de republikeinsche beweging steeds blijven
groeien sedert Primo de Rivera's dood. Daar
om ook is er geen andere oplossing van de
thans heerschende moeilijkheden mogelijk
dan dat de koning het voorbeeld van Primo
de Rivera volgt, toen deze de Fransche grens
overtrok en naar Parijs ging. Velen hebben
de schuld van de tegenwoordige moeilijkhe
den gegeven aan een generaal, die niets an
ders was dan het werktuig van een eigen
machtig monarch. Ik geef de schuld van alles
aan koning Alfonso die, met al zijn charme
en jovialiteit, altijd getracht heeft als een
autocraat te regeeren. H ij is de oorzaak van
de agitatie in het land en hoe eerder hij af
stand doet, des te beter zal het zijn.
Gedurende de vele jaren van mijn politie-
ken loopbaan ben ik een trouw dienaar van
de monarchie geweest en als minister was ik
monarchist. De plotselinge verandering in
mijn politieke opvattingen, verleden jaar,
was een gevolg van diep nadenken en ik ging
slechts noode naar de andere zijde over daar
niemand gaarne in ééns afstand doet van
Amerika
Opnieuw opstand in
Nicaragua.
NEW YORK, 13 April (V.D. De vrij-
heilsbeweging in Nicaragua manifesteert
zich wederom in sterke mate. Bijzonder
critiek is de toestand in de havenplaats
Puerto Cabecos, waar de opstandelingen de
gebouwen van de Standard Fruit Company
verwoestten en verscheidene leden van het
personeel om het leven brachten. De slag
kruiser „Nashville" heeft 500 mariniers ge-
debarqueerd, die vrij spoedig in een hevig
gevecht gewikkeld werden, waarbij eveneens
talrijke personen gedood werden. Uit Managua
zijn tal van marinevliegtuigen onderweg, die
de schuilplaatsen der opstandelingen zullen
bombardeeren. Ook de slagkruiser „Memphis"
wordt met 500 mariniers verwacht.
Volgens de laatsete berichten werden er
bij de nieuwe onlusten 25 zeesoldaten en 10
employés van de Fruit Company gedood. De
opstandelingen staken verscheidene gebouwen
in brand en verwoestten het radiostation.
UIT DE STAATSCOURANT.
DRIE HOOGLEER AARSBENOEMINGEN.
Benoemd is tot gewoon hoogleeraar in de
faculteit der rechtsgeleerdheid^ aan de rijks
universiteit te Leiden om onderwijs te geven
in het strafrecht en de strafvordering, mr.
J. M. van Bemmelen, griffier bij de arrond.-
rechtbank te Rotterdam.
Benoemd is tot gewoon hoogleeraar ln de
faculteit der geneeskunde aan de rijksuni
versiteit te Groningen om onderwijs te ge
ven in de leer der huid- en geslachtsziekten,
dr. S. Zurhelle te Bonn.
Benoemd is tot gewoon hoogleeraar in de
afdeeling der electro-techniek aan de T. H.
te Delft om onderwijs te geven in de electro-
techniek, dr. ir. W. Th. Biihler, buitengewoon
hoogleeraar.
MIDDELBAAR ONDERWIJS.
Met ingang van 1 September is benoemd
tot leeraar aan de R.H.B.S. te Vecndam C.
Hollander, thans tijdelijk.
wat tot nu toe zijn politieke overtuiging was.
Maar ik moest het doen.
Ik zag in dat de monarchie een ramp was
voor Spanje en dus maakte ik er geen geheim
van, dat ik niet langer tot de monarchisten
behoorde.
Natuurlijk hebben velen mij deze frontver
andering verweten. Dat is onvermijdelijk en
toch moet ik er de aandacht op vestigen dat
gedurende dezen geheelen moeilijken tijd ik
cteeds getracht heb, dat de nieuwe bewe
ging een ordelijken loop zou hebben. Een re
publikeinsche beweging als de onze moet een
zeker element van conservatisme achter zich
hebben en daarom heeft de partij, die ik in
de republikeinsche coalitie vertegenwoordig,
de leiding genomen in de geheele beweging.
Wij moeten het volk de zekerheid geven, dat
de tweede Spaansche republiek zich niet aan
overdrijving schuldig maakt en dat aan het
hoofd een man staat als ik, die een voldoen
de mate van ervaring heeft op het terrein
der politiek. En dus is het overeengekomen
tusschen de republikeinen wier leider ik ben
en de andere partijen van de oppositie: ra
dicale republikleincn, socialisten, algemeene
unie van arbeiders, dat aan mijn partij het
eerste ministerschap en het ministerie van
binnenlandsche zaken zal worden toegewé
zen Op deze wijze zal, hiervan geef ik de ver
zekering, de tweede Spaansche republiek een
democratie volgen, die niets anarchistisch of
sovjet-achtigs zal hebben.
Mijn onmiddellijke plannen zullen natuur
lijk van de omstandigheden afhangen, maar
het is niet zoo heel moeilijk, er iets van te
voorspellen, te oordeelen naar hetgeen ik
weet van de bedoelingen van de tegenwoor
dige regeering.
Al zijn onze successen bij de gemeente
raadsverkiezingen groot, men moet toch geen
oogenblik denken dat dit een verandering
van régime beteekent; zelfs de verdere ver
kiezingen voor een nieuw constitutioneel
Parlement, die ook in uitzicht zijn gesteld,
brengen misschien nog geen verandering.
Het kabinet van admiraal Aznar zal onder
geen omstandigheden afstand doen van de
macht. Onze plannen zijn daarom zeer een
voudig. Wij wensch en niet onze toevlucht
te nemen tot geweld, maar het zal de ecnige
weg zijn, dien wij kunnen volgen. Wij zijn
ons er van bewust dat revolutie het eenige
is, wat ons overblijft en de strijd tusschen
ons en onze tegenstanders is nu begonnen
zonder hoop op een vredigen afloop. Wij
moeten winnen want er is een nieuwe
geest in Spanje, een nieuwe geestdrift die
tenslotte alles zullen overwinnen. Hiervan
werd ik overtuigd, toen ik eenigen tijd gele
den de gevangenis verliet en ik in de kreten
van vreugde en geestdrift, waarmede ik be
groet werd en die mij begeleidden van „Car-
cel Modelo" tot mijn huls in Calle del Gene
ral Martinez del Campos, de aankondiging
hoorde van de overwinning, die wij zullen
behalen. Wanneer en waar deze nieuwe strijd
voor de vrijheid zal plaats hebben kan na
tuurlijk onmogelijk gezegd worden en het
kan zijn dat het tegenwoordig régime nog
eenige maanden te leven heeft. Maar het
kan zóó niet voor altijd doorgaan en als er
wéér een botsing komt zullen er geen fouten
gemaakt worden. Een belangrijk deel van
het leger is ons toegedaan en de tijd strijdt
óók tegen de regeering. Tot den dag van de
beslissing werken wij hard aan de volmaking
van onze organisatie en aan de propaganda
voor de nieuwe idealen, welker fakkeldragers
wij zijn.
Ik geloof niet, dat wij lang zullen moeten
wachten.
(Nadruk verboden.)
KON. BIBLIOTHEEK.
Bevorderd is tot wetenschappelijk assis
tent 2e kl. bij de Kon. Bibliotheek J. H. Kern
kamp, thans assistent.
ALGEMEENE REKENKAMER.
Te rekenen van 1 Januari af Is bevorderd
tot referendaris bij de Algemeene Rekenka
mer de hoofdcommies J. Parent.
AUDIcNTlES.
A.s. Vrijdag geen audiëntie door den mi
nister van Koloniën.
LAGER ONDERWIJS.
Benoemd zijn tot inspecteur van het L. O.
in de inspectiën: 1. Amsterdam, A. P. Voo-
ren, gewezen O.-I. hoofdambtenaar te Den
Haag; 2. Breukelen, R. van Gaasbeek, school
opziener in de inspectie van het L. O. te Am
sterdam, te Amsterdam.
ONVOLW. ARBEIDSKRACHTEN.
Aan dr. W. L. Slot Jr., te Rekken is op zijn
verzoek eervol ontslag verleend als lid van
de Staatscommissie inzake onvolwaardige ar
beidskrachten. Benoemd zijn tot lid in die
Staatscommissie prof. L. van der Horst te
Amsterdam, J. H.' Pameyer, arts, inspecteur
van het staatstoezicht voor krankzinnigen
en krankzinnigentoczicht te 's-Gravenhage
en C. T. Kortenhorst, geneesheer bij het ge
neeskundig gesticht voor krankzinnigen,
„Voorburg" te Vugt.
ONTSPANNINGS VEREENIGING
„ONS GENOEGEN".
Op Zaterdag 18 April geeft bovengenoem
de Vereeniging een cabaretavond voor haar
leden en donateurs in het gebouw der HaarL
Kegelbond.
Medewerking wordt verleend door Van
Delden's Cabaret- en Revuegezelschap, dat
behalve cabaret-nummers o.a. ook een revue
getiteld „Kijk goed uit je oogen" opvoert.
.Na afloop zal er gelegenheid zijn tot dan
sen, met medewerking van „The Hanpy
Band".
Koning Alfonso bij een officiëele plechtigheid in Madrid.
