Eerste Mei.
Het woord is aan...
Het Belangrijkste.
48e Jaargang No. 14677
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen!
Vrüdag 1 Mei 1931
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
•n ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN :Per week 0.2734, met Geïllustreerd Zondagsblad f 0-32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3.5734. Franco per post door Nederland 1 3.8734. Losse nummer»
ƒ0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden 0-5734. franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon No».: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukker^ 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 1—5 regel» ƒ1.75. elke regel meer ƒ035. Reclame»
ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels t 0-60.
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentje»
(iederen dag) 1—3 regels ƒ030, elke regel meer /0.10. uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering vnnr Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 1400.-, Duim 1250.-, Wijsvinger 1150.-. Elke andere vinger 150.-, Arm- ot Beenbreuk 1100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
ONGELUK OP EEN ONBE-
VVAAKTEN OVERWEG.
Samenloop van omstandig
heden te Apeldoorn.
EEN DOODE.
Donderdagavond tegen acht uur is een
ernstig spoorwegongeluk gebeurd op den be
waakten overweg te Apeldoorn bij den Arn-
hemschen Straatweg. Terwijl men bezig was
met het rangeeren van een locomotief botste
deze tegen een andere onder stoom staande
machine aan. Deze nam een drietal wagens
mede en passeerde den bewaakten overweg
alwaar juist een vrachtauto aankwam, die
in volle vaart tegen den passeerenden trein
reed.
Op de vrachtauto bevonden zich behalve
de eigenaar, de heer S. van Asselt. diens
twaalfjarig zoontje en een knecht van eerst
genoemde, de heer Bomhof. De vrachtauto
werd teruggeslagen en kwam tegen het
wachthuisje van den overwegwachter aan,
waarin zich de spoorwegarbeider H. van der
Velde bevond, die zich echter bijtijds in vei
ligheid kon brengen. Door den schok werd de
vrachtauto verbrijzeld en het wachthuisje
een tiental meters weggeslingerd. De inzit
tenden werden tusschen de ruïne wegge
haald en door de spoedig ter plaatse zijnde
doktoren F. J. Haagen en J. Hermanides ver
bonden. De toestand van den heer Van Asselt
was zoodanig dat hij terstond naar het zie
kenhuis moest worden overgebracht, daar hij
zware hoofdwonden en inwendige kneuzin
gen had bekomen, terwijl de overigen, na
verbonden te zijn, per politieauto naar huls
konden worden gebracht. De inmiddels
doorgeloopen machine met wagens liep te
gen een gaswagen aan, waarbij een wagen
derailleerde en een andere in elkaar v.'trd
geschoven.
Onder leiding van den hoofdinspecteur van
politie, J. Helder, zorgde een sterke politie
macht voor verlegging van !t Duische ver
keer, aangezien de chaos zeer groot was en
niemand den overweg kon passeer en. On
middellijk liet de stationsschef, de heer P. H.
v. d. Born, met het opruimingswerk een aan
vang nemen. De schade is zeer aanzienlijk.
JAARVERGADERING VAN
JURGENS-CONCERN.
HET
AFTREDEN VAN DEN HEER
LEO VAN DEN BERGH.
De jaarlijksche algemeene vergadering van
aandeelhouders der N. V. Hollandsche Ver-
eeniging tot exploitatie van Margarinefabrie-
ken heeft de balans en verlies- en winstre
kening goedgekeurd, alsmede de voorgestelde
winstverdeeling. Aan den heer Leo van den
Bergh werd op zijn verzoek ontslag verleend
als directeur der Vennootschap onder dank
betuiging voor de belangrijke diensten, die
hij gedurende de lange reeks van jaren in
onrrescheidene functies heeft bewezen. In
deze vacature werd voorzien door de benoe
ming van den heer Jacob Hartog.
In de jaarlijksche algemeene vergadering
van aandeelhonuders der N.V. Anton Jur-
gens Vereenigde Fabrieken is, nadat de ba
lans en verlies- en winstrekening alsmede de
voorgestelde winstverdeeling waren goedge
keurd. Sir Charles Stewart K.B.E., die thans
als commissaris aan de beurt van aftreden
was, herkozen.
De vergadering van aandeelhouders der
N.V. v. d. Bergh's Fabrieken heeft de balans
en winst- en verliesrekening alsmede de
voorgestelde winstverdeeling, goedgekeurd.
In de plaats van den heer Leo van den Bergh
die ontslag heeft genomen als commissaris
der Vennootschap, werd benoemd Donald
van den Bergh en tot diresteur van de N.V.
de heer Jacob Hartog.
EEN ONEERLIJK BURGE
MEESTER.
ZICH POLDERBELASTINGGELDEN
TOEGEëlGEND.
Thans zijn belangrijke onregelmatigheden
ontdekt in het financieele beheer van den
secretaris-penningmeester van het water
schap ,.De Donge'. burgemeester van Don
gen, meldt het Hbld.
Het tekort, dat op ongeveer f 10.000 wordt
geschat, moet zijn ontstaan, doordat de func
tionaris zich belastinggelden der ingelanden
toeeigende.
Dezer dagen heeft de burgemeester zichzelf
bij de marechaussée te Dongen aangemeld.
Middelerwijl is hem op verzoek eervol ont
slag verleend als burgemeester van Dongen.
Ook is hij door het waterschapsbestuur in
zijn functie geschorst.
TRAMVERTRAGING.
Op de Amsterdamsche vaart ontstond Don
derdagmorgen elf uur brand in de afdeeling
voor den bestuurder van een E.S.M.-rijtuig.
Het vuur werd met zand gebluscht. Het- tram
verkeer ondervond daardoor een half uur
yertraging.
ZUID-AMERIKA.
ONTPLOFFING IN TORPEDO-
BOOTENHALL.
Huis van 3 verdiepingen verwoest.
Waarschijnlijk 200 dooden!
NEW-TORK, 30 April. (V. D.) Te Nicthe-
roy in de Bocht van Rio de Janeiro is het
chemisch laboratorium van het Braziliaan-
sche Ministerie van Marine in de lucht ge
vlogen. De explosie ontstond in de lading-
af deeling van de torpedoboothall.. Zij was
zoo sterk, dat een in de nabijheid staand
drie verdiepingen hoog huis eveneens ver
woest werd. Men neemt aan, dat de helft van
het uit 400 man bestaande personeel gedood
of gewond is.
Tot dusverre werden reeds 45 dooden en
70 gewonden gevonden.
De lijken werden uit de puinhoopen te
voorschijn gehaald, terwijl de kermende ge
wonden naar het ziekenhuis van Nictheroy
werden vervoerd. Dit bleek spoedig te klein
te zijn om allen slachtoffers onderdak te ver-
leenen, zoodat een groot aantal gekwetsten,
voor wie het vervoer nog geen direct gevaar
opleverde, naar Rio de Janeiro werd ge
bracht om daar in de ziekenhuizen te wor
den opgenomen.
De autoriteiten hebben het reddingswerk
geregeld en met man en macht wordt ge
werkt om de slachtoffers uit de brokstukken
en puinhoopen van het chemische laborato
rium te redden. Op welke wijze de ontplof
fing heeft plaats gehad, is nog niet bekend.
RIO DE JANEIRO, 30 April, (Reuter).
Voor zoover thans bekend is, zijn tenge
volge van de ontploffing te Nichteroy 45 per
sonen gedood en 70 gewond, maar men ge
looft, dat nog een groot aantal niet geïden=
tificeerde personen zich onder de puinhoopen
bevindt. Men vreest dan ook. dat het aantal
slachtoffers in totaal wel 150 a 200 zal be
dragen.
RIO DE JANEIRO, 1 Mei (B.T.A.) De om
vang van de ontploffing in het arsenaal, is
van dusdanige grootte, dat men vermoedt
drie dagen noodig te hebben om de balans
er van op te maken.
RIO DE JANEIRO, 1 Mei (Reuter). Het
is nog Steeds niet mogelijk met eenige zeker
heid vast te stellen, hoeveel personen zijn ge
dood door" de ontploffing te Nictheroy, De
redders hebben den ganschen nacht met.
grooten ijvër gewerkt te midden der ruïnes
van het machine-atelier van het arsenaal
maar zij vonden niets dan vreeselijk ver
minkte en onherkenbare lijken. De ontplof
fing was zoo geweldig, dat deelen van anen-
schelijke lichamen tot op een afstand van
een halve mijl werden weggeslingerd.
De dichter klimt juichend omhoog in zijn pen
En zingt van de komst van de Mei,
Zelfs ik, die maar enkel een rijmelaar ben,
Blijf niet van de kriebeling vrij.
April is voorbij en wij dragen geen rouw,
Maar zingen een vreugdevol lied,
Want Mei maakt een einde aan duister en kou
En leidt naar een lichter verschiet.
De Mei is de bloeimaand, de maand van de
jeugd,
De vogeltjes leggen een ei,
De Mei is de maand van de hoopvolle vreugd,
De maand van verjonging is Mei.
De zomertijd komt en we winnen een uur,
Wij droomen van bosch en van strand,
Van dwalen en spel in de vrije natuur,
Van zon, die je eindlijk weer brandt.
De Mei is gekomen en juichende dus
Ontsprong ik vanochtend mijn bed-
Liep fluitend de trap af en vond in mijn L-s
M'n belastingbeschrijvingsbiljet.
P. GASUS
Rochpèdre
Coquetterie is de wensch om te behagen
zonder de behoefte tot liefde.
EEN BAGGERMOLEN
GEKAPSEISD.
In den bodem getorpedeerd,J
BEMANNING OP HF.T NIPPERTJE ER AF
GEKOMEN.
Donderdag in den namiddag is in het ge
deelte van de Kostverlorenvaart, dat ge
legen is tusschen de Wiegbrug en de brug
bij de oude belt te Amsterdam, een groote
baggermachine van de firma Volkers te Bus-
sum gekapseisd, welkongeval zeer ernstige
gevolgen na zich had kunnen sleepen. De ma
chine werd ter plaatse gebruikt voor het uit
diepen van de vaart. I«i edze omgeving n.l.
waar zich vroeger de slatuintjes bevonden is
men een paar jaar lang werkzaam geweest
met het ophoogen van de terreinen, terwijl
hier tevens een kanaal is gegraven, dat ln de
toekomst naar de havens West zal gaan om
voor het bedrijf der komende Markthallen
te dienen.
De enorme hoeveelheid zand, die in dit
gebied is uitgestort, had op gemelde hoogte
de Kostverlorenvaart met zand en ongerech
tigheden te ondiep gemaakt, zoodat uitdiepin:
noodzakelijk was.
Aan boord van den baggermolen bevond
zich acht man personeel en alles verliep vlot,
totdat te ongeveer 5 uur naar later kon
worden vastgesteld een der in den bodem
scheppende emmers een stuk ijzer omhoog
trok. dat in schuinen stand over den rand
van de emmer bleef uitsteken.
Daar dit onder water plaats vond, be
merkte men aan boord eerst dat er iets ern
stigs geschiedde, toen het uiteinde van het
ijzer tegen den bodem van den baggermolen
„klem" geraakte. Voor men de machine had
kunnen stoppen was het ijzer reeds door den
bodem heen gedroneen, zoodat er een gat
ontstond, waardoor het water naar binnen
stroomde. Een gedeelté van het personeel, dat
het gevaar voor kapseizen inzag draaide noi_
de ketting die de machine met den wal ver
bond uit alle macht eenige meters door. met
het gevolg, dat de molen nog een drietal
meters naar den kant werd getrokken. In
allerijl verliet daarop de bemanning, van
wie twee leden in het vooronder aan den
maaltijd waren en door het water werden
verrast, de machine met de eigen roeiboot.Vlak
daarop kantelde de molen, die door zijn hoo-
gen bouw spoedig topzwaar was geworden,
aan bakboordzijde om, zulks zonder dat zoo
als aanvankelijk gevreesd werd, de ketels
ontploften. Het was een angstwekkend
schouwspel. Het gevaart kwam geheel op een
zijde te liggen, met ongeveer een derde ge
deelte boven water. Aan het feit dat het
nog bijtijds een eind naar den wal was ge
trokken, is het te danken dat de drukke vaart
in de Kostverlorenvaart niet gestremd is.
De inmiddels gewaarschuwde havenpolitie
was spoedig met een boot ter plaatse, waar
de onderhavenmeester, de heer H. L. Scholten
onmiddellijk de noodige maatregelen nam
ter voorkoming van stagnatie.
Onder meer zorgde hij er voor dat er
lichten op de gekapseisde machine werden
geplaatst, teneinde een mogelijke nachtelijke
aanvaring te voorkomen. Het lichten van het
gevaarte, waarvoor een paar groote bokken
noodig zullen, zijn die, om storing van het
treinverkeer te voorkomen in de nachtelijke
uren naar de onheilspjlek moeten worden
gesleept, zal een zwaar karwei zijn.
DE AARDBEVING IN ARMENIë
MOSKOU, 30 April (V.D.) Naai' uit
Transcausasie werdt gemeld, zijn er ook
op 28 en 29 April hevige aardschokken in
het geteisterde Armenische gebied voorge
komen, waardoor de schade nog verhoogd
werd, terwijl ook weer nieuwe menschenle
vens het slachtoffer werden. De regeering
van Aserbeidjan heeft een buitengewoon
hulpcomité georganiseerd en een half mil-
lioen roebels beschikbaar gesteld. Men is on
middellijk overgegaan tot het bouwen van
voorloopige barakken, het organiseeren van
hulpstations, het brengen van medische
hulp en voedselvoorziening.
IJ MUI DEN
DE CRISIS IN HET VISSCHERIJ
BEDRIJF.
Is werkverschaffing mogelijk?
EEN ONDERHOUD MET DEN WETHOUDER
VOOR SOCIALE ZAKEN.
Op de Krocht alhier had Donderdag ter gelegenheid van den 22slcn verjaardag van
Prinses Juliana een wedstrijd met Vliegende Hollanders plaats, ivaarvan men hierboven
een aardig plaatje ziet.
(Van onzen correspondent).
Is het al heel moei
lijk, het vraagstuk der
werkverschaffing op
het vaste land doel
treffend te behandelen
bij de visscherij zijn de
moeilijkheden al bij
zonder groot, aangezien
zeer vele factoren hier
kunnen mede- of te
genwerken.
Daar is "ten eerste
het vraagstuk van de
vangst en daarbij het
D. F. G. Schilling, vraagstuk van het vin
den van een afzetgebied voor de aangevoerde
visch.
Ons land toch ondervindt zeer veel con
currentie van de Engelsche en Duitsche vis
scherij, die haar visch in eigen land goed
verkoopen kunnen. Deze landen hebben ook
hun export belangrijk uitgebreid, vooral naar
België en het mijndistrict in Noord-Frankrijk
Het materiaal wordt in beide landen met
regeeringssteun geheel gemoderniseerd en
de regeeringen geven zooveel mogelijk pri
vileges. Tenslotte worden nog zeer hooge-
invoerrechten geheven.
Dan is men druk bezig in deze landen de
vischafzet geweldig op t-e voeren door van
regeeringswege propaganda te maken voor
visch als volksvoedsel. Groote moderne visch
bakkerijen worden opgericht, welke aan de
meest hygiënische eischen voldoen. Het is
merkwaardig dat men in ons land geen ad
vertentie ziet ten bate van het vischverbruik,
terwijl in' Engeland een groote advertentie
campagne hiervoor gevoerd wordt
Ook in Duitschland wordt zeer veel in. de
bladen geadverteerd. Men moet ook niet uit
het oog verliezen, dat de Duitsche trawler
schipper door hun markten in IJmuiden van
de Hollandsche schippers het bewerken der
visch op de reis hebben afgezien, waardoor de
Duitschers den laatsten tijd belangrijk beter
qualiteit visch aan de markt brengen.
Ook de prijzen welke door den tusschen-
handel (venters) gevraagd worden, houden
den vischomzet hier ten lande tegen.
Daar ons deze feiten bekend waren, hebben
wij de meening gevraagd van den wethouder
van siciale zaken, den heer D. F. G. Schilling
of een eventueel plan van werkverschaffing
voor zeevarenden kans van slagen kon heb-
ben.
De heer Schilling antwoordde ons, dat de
trawlvisscherij niet als een plaatselijk, doch
als een landsbelang gezien moet worden. Op
de trawlers varen meerendeels menschen die
niet in de gemeente Velsen wonen.
Een eventueele subsidie door de gemeente
alleen is haast onmogelijk en hiermede is
men ook niet gebaat. Dit subsidie zou on
geveer op f 40.000 per maand moeten komen
met een vloot van pl.m. 200 trawlers. Wij
moeten zeer voorzichtig zijn dat de forensen
welke de laatste paar jaar in niet onbe-
teekenende mate hier zijn komen wonen, door
een te hoogen belastingdruk weer vertrekken.
Iets anders is het en daar is over te
praten met de desbetreffende bonden en
organisaties met de werkgevers een be
spreking te hebben over een tijdelijke her
ziening der salarissen (doch dan ook van
de directie af tot en met schipper, stuurman
en machinist), waarin dan weer tot op een
zekere hoogte tegemoet gekomen zou kun
nen worden door een subsidieering van de
gemeente. De gemeente zou zich met het
Rijk en de Provincie kunnen verstaan, waar
door dan bereikt zou worden dat den druk
niet in zijn geheel op de gemeente Velsen
neerkwam. Ook zouden de gemeenten, waar
van de menschen emplooi op de trawlers
vinden, ponds ponds-gewijze kunnen bijdra
gen. Ontegenzeggelijk zouden de reederijen
hiermede gebaat zijn en de kans is dan ook
veel grooter dat Rijk en Provincie de helpende
hand uitsteken. Doch ook de opvarenden zul
len zich in dezen tijd van depressie ook eenige
kleine opofferigen moeten getroosten, wil zulk
een plan kans van slagen hebben.
Men moet niet te krampachtig vasthouden
aan het uur van binnenkomst en men moet
des morgens zoo vroeg mogelijk vertrekken.
In elk geval is het van groot belang voor de
opvarenden zelf, dat zij niet aan aiie kleine
futiliteiten blijven hechten.
Het groote belang van een eventueele werk
verschaffing mag nergens onder lijden. Als
het gebeuren moet, dan moet er direct en
vlug gewerkt worden om het plan tot uitvoer
te brengen, althans er een proef mede te
nemen. De weinigen die thans varen hebben
van een tijdelijken maatregel niet zooveel
nadeel als men er het groote aantal werk-
loozen tegenover zet, dat met werkverschaf
fing gebaat zal zijn.
Aan steunverleening wordt óók zeer veel
geld besteed en dan kan men deze gelden
beter aanwenden om de menschen aan het
wérk te houden, hetgeen zij zelf het liefst
willen.
Als de organisaties voor het plan voelen en
volgens den heer Schilling is het zeer zeker
voor nadere overdenking en bespreking vat
baar. dan moet het ook direct in bespreking
komen.
Wacht men nog, dan is geen redding meer
mogelijk.
Vreeselijkc ontplofJingsramp in Zuid-Amerika.
(Ie blad, le pag.)
De crisis in het visscher\)bedr\jf. Is werkver
ruiming mogelijk?
(le blad, le pag.)
De R.K. Middenstand en verkoop door auto
maten. Actie voor plaatselijke verorde
ningen.
(3e blad, 2e pag.)
Carol laat het parlement ontbinden. Dicta
tuur in Roemenië?
(4e blad, le pag.)
Intimus: Ticeede Kamer. De visscherijwct
aanvaard.
(4e blad, le pag.)
Julianadag in Haarlem. Met groote animo
gevierd.
(2e blad, 2e pag.)
De 1 Mei-viering..
(2e blad. 2e pag.)
Uit VelsenHet jonds voor sociale voor
zieningen.
(5e blad. 2e pag.)
Een baggermolen gekapseisd.
(le blad, le pag.)
ARTIKELENENZ.:
R. P.: De Kans.
(le blad, lc pag.)
Voor de Forensen: Het spoorwegverkeer.
(2e blad. le pag.)
Henry A. Th. Lesturgeon: Fransche presi
dentsverkiezing.
(4e blad, le pag.)
Dr. E. van Raaltc Hoe te komen tot een
juridisch onderzoek betreffende de Duitscn
Oostenrijkschc plannen
'2e blad, le pag.)
(Laatste berichten 2e pagina
le blad.)
De vischknechts, havenarbeiders, vischhan-
delaren, reeders en verder allen die bij de
visscherij betrokken zijn. zouden met een
werkverschaffing gebaat zijn evenals de ge
meente zelf.
Voor mij als wethouder van sociale zaken,
zoo besloot den heer Schilling, is het indien
er geen werkverschaffing (waaraan ik gaarne
mijn volle medewerking zal geven) komt,
niet mogelijk om sociale verbeteringen van
zeer ingrijpenden aard voor te stellen.
HAARLEM, I Mei.
De Kans.
„Moet concurrentie altijd uitloopen op
strijd?" vraagt de Engelsche econoom James
T. Shotwell in een artikel, gepubliceerd in
„Wetenschappelijke Bladen", en het ant
woord ligt voor de hand. Concurrentie is zelf
strijd. Shotwell bedoelt met strijd evenwel
„oorlog" en niets anders. Hij formuleert zijn
vragen aldus:
„ZUn de Vereenigde Staten, als wellicht
het meest typische voorbeeld van kapitalis
tische organisatie, bestemd om naarmate zij
hun economische kracht ontwikkelen een
steeds grooterc bedreiging te worden voor
andere naties, hetzij uit hoofde van hunne
behoeften aan grondstoffen, hetzij uit hoof
de van hun handelsnaijver tegenover hunne
concurrenten? Zijn het imperialisme en de
groei van het nationale zakenleven één. wan
neer dat zakenleven zich uitbreidt bultende
politieke grenzen? Is de wereldhandel au
fond een slecht, verwarring en tweespalt aan
brengend element in internationale betrek
kingen. steeds aansturend op een conflict
en op het opdringen van politieke voorwaar
den aan internationale markten? Brengt
het herstel van Europa van de verwoesting
van den Wereldoorlog wederom krachten in
werking die een herhaling van die ramp
voorbereiden? Wanneer Duitschland zijn
rechtmatige plaats in de beschaafde wereld
weder inneemt, brengt het dan daardoor al
leen al de welvaart en den vrede van zijne
naburen in gevaar. En wanneer Frankrijk
zegeviert in een bijna niet te gelooven spoe
dig herstel en een domineerendc financieele
macht wordt, geeft het dan Juist reden voor
vrees dat het andere naties in het nauw zal
drijven, of aan zich schatplichtig maken,
niet door militairisme. maar door zijn in
dustrie en de spaarpenningen van zijn zui
nige bevolking? Is Engeland voorbestemd
om een soort van economische Monroe-leer
in het Zuid-Amerikaansche werelddeel te
beproeven, en ons zoo te plaatsen tegenover
het resultaat van een economlschcn strijd?
Dit zijn fundamenteele problemen, die be
sloten zitten in de, zij het ook niet zoo ver
reikende regelingen van de laatste jaren.
Het zijn problemen die nog nooit onder de
oogen zijn gezien met iets dat gelijkt op de
zorgvuldige bestudeering. die wel is toege
past op minder belangrijke zaken".
Shotwell behoort dus blijkbaar tot de men
schen, die door studie het oorlogsprobleem
willen uiteenrafelen en tot zakelijke oplos
sing brengen. Het lfjkt een interessante stu
die. maar als er alleen op het onderwerp ge
studeerd werd zouden wij in den volgenden
oorlog zitten vóór wij het wisten, en een
gasbom zou een einde gemaakt hebben aart
Shotwell's leven eer hij ons zijn theoretisch#