Het woord is aan...
STRIJDT TEGEN DEN OORLOG!
Het Belangrijkste.
48e Jaargang No. 14684
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 9 Mei 1931
HAARLEM S DAGBLAD
Dnwctie: P, W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN :per week 0.27)4, met Geïllustreerd Zondagsblad f 0-32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3.57)4. Franco per post door Nederland f 3.87)4. Losse nummers
f 0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden 0-57)4. franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10806
Administratie 10724, 1482S Drukkerij 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 1—5 regels f 1-75. elke regel meer f 035- Reclames
ƒ0.60 per regcL Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60.
elke regel meer f 0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels 0.30, elke regel meer f 0.10, uitsluitend contant-
Gratis Ongevallenverzekering voer Maand- ee Weekabonnés. levenslange ongeschiktheid en Overlijden f600.-. Verlies van Hand, Voet et Oeg 1400.-. Duim f250.-, Wijsvinger 1150.-. Elke andere vinger (50.-, Arm- ol Beenbreuk 1100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIERENTWINTIG BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
De stemming in de Fransche
Kamer.
Groote meerderheid voor Briand.
Vertrouwensmotie met handopsteken
goedgekeurd.
Briand.
PARIJS, 9 Mei (V.D.) Eerst laat in den
nacht werd in de Kamer overgegaan tot
stemming over de volgende motie:
„De Kamer geeft verzekering van haar
toestemming in een internationale verzoe
ningspolitiek en een vér gaand samenwer
ken der Europeesche Volkeren;
veroordeelt in allen vorm het plan van
een Duitsch-Oostenrijksche tolunie, aange
zien dat in tegenspraak zou zijn met deze
politiek en de verdragen;
gaat accoord met de verklaringen der re-
geering;
spreekt haar vertrouwen in de regeering
uit, weigert hieraan iets toe te voegen;
gaat over tot de orde van den dag."
Na langdurige debatten werd ten slotte in
vier gedeelten over deze motie gestemd.
Het eerste gedeelte: „Volkeren" werd met
algemeene stemmen aangenomen.
Het tweede gedeelte: „Over de verdragen"
werd met eenige onthoudingen van links
aangenomen met 470 stemmen voor.
Het derde gedeelte: „Gaat accoord met de
verklaringen der regeering" werd aangeno
men met 430 tegen 52 stemmen van links.
Tenslotte werd het geheel door handopste
ken goedgekeurd.
De Kamer werd vervolgens verdaagd tot 28
Mei.
(Zie ook elders in dit nummer).
Napoleon I:
(op St. Helena);
Een Engelsch blad beweert, dat ik in 't ge
heim enorme schatten verborgen zou houden.
Gij wilt weten ivelke Napoleon's schatten
zijn? Ja, zij zijn groot, maar zij liggen open
voor aller blik. De havens van Antwerpen en
Vlissingen, die aan de grootste vloten ruimte
bieden en nooit dichtvriezen, de havenwerken
bij Duinkerken, Le Havre en Nizza, het reus
achtige dok van Cherbourg, de haven van
Venetië, de straatwegen van Antwerpen naar
Amsterdam, van Mainz naar Metz, van Bor
deaux naar Bayonne, de passen over Simplon,
Mont Cenis, Corniche en Mont Genèvre, die
de Alpen in vier richtingen openstellen en
alle Romeinsche bouwwerkeri overtref jen.
Dan de wegen van de Pyreneeën waar de
Alpen, van Parma naar Spezia, van Saconne
naar Pièmont, de bruggen in Parijs, de brug
gen in Savre, Tour, Lyonhet Rijn-
Rhöne-kanaal, de drooglegging der Pontijn-
sche moerassenHet herstel der ver-
woeste Kerk, het scheppen van nieuwe in
dustrieën, het nieuwe Louvre, de opslag
plaatsen, de handelswegen, de watertoevoer
naar Parijs, de kadenDe herbouw van
de weverijen in Lyon, meer dan 400 suiker
fabrieken, verfraaiing der kroonpaleizen voor
50 millioen, de meubïleering daarvan uit mijn
particulier vermogen voor 60 millioen
het Musèe Napoleon, dat alle werken door
aankoop of door vredesverdragen verwierf,
vele millioenen- ter ondersteuning van den
landbouw, de paarden]okkeUjdat zijn
Napoleon's schatten, die de waarde van milli-
arden vertegemooordigen en de eeuwen zullen
trotseeren!
DE GEMEENTERAADS
VERKIEZINGEN.
DE LIJST DER COMMUNISTEN.
De candidatenlijst van de Communistische
Partij (Holland) voor de a.s. gemeenteraads
verkiezingen ziet er als volgt uit:
1. L. Peper. 2. G. Oversteegen, 3. J. Bijl, 4 J.
Roest, 5 J. J. Kleinhout, 6. J. Galjaard, 7.
S. PeperBosma, 8. A. van Oosten. 9. D. van
Kampen. 10 F. Kloos, II L. Veltmeijer, 12
Mej. A. Hofstee.
CARNEGIE HELDENFONDS
VOOR NEDERLAND.
EEN STADGENOOT BELOOND.
Blijkens het jaarverslag over 1930 van het
Carnegie I-Ieldenfonds voor Nederland is aan
C. Vuyst, los werkman alhier, een bedrag
van f 20 geschonken, als vergoeding voor de
geleden schade op 27 April 1930. toen hij
hulp heeft geboden aan een jongen, die door
het verliezen van zijn evenwicht half buiten
zijn bootje was gevallen in het water van
het Zuider Buitenspaarne.
ONDERWIJSINSPECTIE.
Met ingang van 1 September is benoemd
tot inspecteur van het gymnasiaal en het M.O.
(inspecteur der lycea) J. van Andel. thans
directeur van de 1ste Chr. H.B.S. met 5 j.
cursus te Den Haag.
Deze aangrijpende voorstelling vindt men op een door de Nooit Meer Oorlog Federatie
kring Haarlem en Omstreken, verspreide circulaire, waarin wordt aangespoord zich
ter gelegenheid van Good Will Day US Meials lid op geven.
DE HAVENPLANNEN.
VOORLOOPIG UITVOERING VAN EEN
GEDEELTE VAN HET GROOTE PLAN?
De havenplannen van Haarlem hebben al
menig jubilé gevierd, maar het is tot heden
nog steeds bij teekenen, rekenen, schrijven
en praten gebleven. Tot een uitvoering is het
tot heden niet gekomen en het staat zelfs
nog niet vast, dat er in de allernaaste toe
komst aan begonnen zal worden.
Eenige maanden geleden scheen het. alsof
er kans was, dat er naar gestreefd werd bin>
nen afzienbaren tijd met de uitvoering te
beginnen. Er was namelijk uitgelekt, dat een
ingenieur van Openbare Werken van al zijn
gewone werk ontheven was, om zich geheel
te wijden aan de uitwerking der havenplan*
ner., zooals die in groote lijnen waren uitge
stippeld door den nieuwen directeur van
Openbare Werken Ir. M. H. Maas.
Het resultaat van dien arbeid en studie is
onlangs bekeken in een bijeenkomst van
de havencommissie ,die reeds eenige jaren
geleden door het gemeentebestuur is be
noemd. In die bijeenkomst werd ook ken
nisgenomen van het uitvoerige rapport door
dien ingenieur uitgebracht en waarin de
wenscheiijkheid betoogd werd om over te
gaan tot den aanleg van een haven en het
inrichten van industrie-terrein.
Daarop is de commissie uiteengegaan. Veel
verder is de zaak dus niet gekomen, want
plannen bestonden er reeds lang. Met be
langstelling wordt afgewacht wanneer de
commissie weer bijeen geroepen zal worden
om haar arbeid voort te zetten.
Van andere zijde hoorden wij, dat binnen
kort een voorstel aan den raad van Haarlem
zal worden gedaan om tc beginnen met de
uitvoering van een gedeelte van het groote
havenplan. Dit zou dan bestaan in het ver-
breeden van het Vuilrak het zij kanaal
van het Noorder Buiten Spaarne. achter de
lichtfabrieken tot ongeveer 40 Meter breed
te en het maken van een zwaaikom aan het
einde. Verder den aanleg van kademuren
langs dit vez-breede Vuilrak, het daarop plaat
sen van kranen, enzoovoort. Ook zou dan een
lijn aangelegd moeten worden om verbinding
met den spoorweg te verkrijgen.
Wij hoorden de volgende opmerking ma
ken: Als met dit bescheiden plan aangevan
gen wordt, behoeft cht niet veel geld te kos
ten. Toch zou de handel en de industrie
daarmede voorloopig geholpen zijn. Als in
de toekomst blijkt, dat er meer haventerrein
noodig is. kan het vergroot worden. Want
hoewel er in den loop der jaren verscheidene
havenplannen ontworpen zijn, vormt de nor
malisatie van het Vuilrak van alle een on
derdeel. Wordt zoo vervolgde onze zegsman
dezen weg bewandeld, dan gebeurt er iets.
Het werk kan als werkverruiming uitgevoerd
worden. Indien wij blijven staren op het
gi'oote plan, wat niet uitgevoerd zal kunnen
worden voor belangrijke complexen grond
onteigend zijn, verloopen jaren voor men tot
practisch werk kan komen. Bovendien is de
toestand der gemeente-financiën iniet van
dien aard, dat werken in uitvoering kunnen
worden genomen die zeer veel geld kosten.
De wenscheiijkheid is al meermalen ter
sprake gekomen om bij verbreeding van het
Vuilrak de knik die er thans in zit te ver
wijderen. Daarom zou het noodig zijn om de
am on lakfabriek van de gasfabriek af te bre
ken en te verplaatsen. Voorloopig zou men
die fabriek evenwel kunnen laten staan, want
een bocht in het verbreede Vuilrak is toch
geen overwegend bezwaar.
Wij hoorden de opmerking maken, dat het
nog niet zeker is, dat de spoorwegmaatschap
pij zal willen medewerken om op het Haar-
lemsche haventerrein een overlaadhaven te
maken. Bij navraag bleek ons evenwel, dat
aan de spoorwegdirectie nog geen medewet
king is gevraagd.
Tot de uitvoering van een havenplan op be
scheiden schaal behoort natuurlijk ook het
op voldoende diepte brengen en houden van
de vaargeul in het Noorder Buiten Spaarni
Uit de discussie in de raadsvergadering val.
Woensdagmiddag is gebleken, dat die vaar
geul te ondiep is voor sommige schepen die
hier op de werven komen voor herstel. B.
en W. hebben zich tot het college van Ge
deputeerde Staten van Noord-Holland ge
wend met het verzoek de vaargeul op 4.20
M. beneden A. P. te brengen.
Als Haarlem met de uitvoering van dit
kleine havenplan begint, kan later, als de
toestand der financiën weer beter is en ook
de behoefte zich sterker openbaart, aan het
grootere plan begonnen worden. Dit omvat
het maken van een grooter haven-terrein, het
bouwrijp-maken van uitgebreide industrie
terreinen en het aanleggen van flinke wegen
door dit haven- en industrieterrein.
Indertijd hebben wij medegedeeld dat In de
kringen die zich voor het havenplan interes
seerden het denkbeeld gerezen was om het
Vuillak niet alleen te verbreeden. maar ook
door te trekken naar de Mooie Hel, die dan
ook bevaarbaar gemaakt zou moeten worden.
Dan zou een groot eiland verkregen worden
omgeven door het Noorder Buiten Spaarne
het Vuilrak en de Mooie Hel. dat in exploi
tatie gebracht zou kunnen worden voor
haven- en industrieterrein. Wij hoorden
evenwel verluiden, dat het plan om in de
toekomst een haven-eiland te maken, meer
op den achtergrond is geraakt.
DE VREDESVEREENIGINGEN.
Vas Dias meldt:
Op 22 en 23 Mei wordt te Luik de vierde
internationale grensbijeenkomst der Vredes-
vereenigingen van België, Duitschland.
Frankrijk, Luxemburg en Nederland gehou-
den. Deze congressen beoogen de vriend
schappelijke verhoudingen die tusschen de
volken van Europa dienen te bestaan, te be
vorderen en te versterken.
HAARLEM, 9 Mei.
De nieuwe G.-G.
De benoeming van jhr. B. C. de Jonge tot
Gouverneur-Generaal heeft niet bepaald een
goede pers. Deze keuze heeft verbazing ge
wekt. Niet omdat men bepaalde redenen
heeft te twijfelen aan de bekwaamheden, de
werkkracht, de tact en andere vereischte
goede eigenschappen bij den nieuwen G.-G.
want men weet weinig van hem maar
omdat hij geen kenner van Indië is. Hij
heeft er eens een reis van zes maanden ge
maakt. in gezelschap van prof. Gerretson,
voor de Koninklijke, en dat is tot dusver zijn
eenige verblijfs-periode in Insulinde ge
weest. Overigens heeft hij alleen met de
koloniën te maken gehad als ambtenaar in
Den Haag, en in zaken als directeur van de
Koninklijke. Hij was êën jaar minister van
Oorlog (19171918), en wel de eerste burger-
minister van Oorlog, maar men kan niet
zeggen dat hij als zoodanig in breeden kring
veel herinneringen heeft achtergelaten.
Onze parlementaire correspondent laat
zich vandaag optimistisch over de benoe
ming uit. Blijkbaar is men in Den Haag
vol goede verwachtingen. Hij spreekt ook de
veronderstelling uit dat achter deze benoe
ming dr. H. Colijn zit, die eveneens de be
noeming van jhr. de Jonge tot minister van
Oorlog en tot directeur van de Koninklijke
zou hebben beïnvloed. Ongetwijfeld wekt dit
vertrouwen. Afgezien van alle politieke over
wegingen is de heer Colijn iemand, wiens
inzicht en ook wiens menschenkennis over
al in den lande vertrouwen genieten. Het
mag eveneens als een voordeel beschouwd
worden, zooals onze parlementaire corres
pondent opmerkt, dat jhr. de Jonge geen
„politiek verleden" heeft, niet aan bepaalde
vroegere verklaringen ten aanzien van Indië
is gebonden en dus volkomen vrij. als „homo
novus", tegenover zijn nieuwe taak staat.
Niettemin is deze taak. in een ten aanzien
van Indië zeer moeilijk nieuw ontwikkelings
tijdperk, een zeer zware, en het moet wel al-
gemeenen twijfel wekken dat de nieuwe G. G.
Indië uit ervaring niet of nauwelijks kent.
Men zal hem daarginds ontvangen als een
„baar", een nieuweling, daar is geen twijfel
aan. In zes maanden kan iemand de sfeer,
de stemming, den geest in een zoo geweldig
groot gebied, bevolkt niet verschillende ras
sen, en waarin bovendien nieuwe gedachten
omtrent de verhouding tot Nederland zich
beginnen te ontwikkelen, niet doorgrond heb
ben. Dat is voor ieder mensch onmogelijk. Dus
zal de nieuwe G. G. geruimen tijd noodig heb
ben om zich niet alleen in te werken, maar
ook in te leven in Indië. Als hoofd der Inai
sche regeering. als ..onderkoning" schijnt dat
heel wat moeilijker dan het in eenige lagere
functie, die veel meer gelegenheid biedt tot
gemakkelijk contact met de bevolking, ge
weest zou zijn. Terwijl de nieuwe G.-G. deze
periode van inleving doormaakt zal hij reeds
voortdurend beslissingen moeten nemen, zal
hij misschien reeds voor critieke beslissingen
komen te staan, Waarbij, zou men zoo zeggen,
de kans zich voordoet dat hij fouten begaat,
die een grooter nadeel zouden kunnen ople
veren dan ..vroegere politieke verklaringen"
omtrent Indië.
Deze overwegingen kunnen niet anders dan
bezorgdheid wekken. Er zijn natuurlijk wel
voorbeelden in de historie te vinden van man
nen van buitengewone begaafdheid, die, in
dergelijke moeilijke situaties geplaatst, gewel
dige daden volbrachten. Het kenmerk van het
genieMisschien is jhr. de Jonge een man
van geniale begaafdheid. Wij hopen het allen.
Napoleon placht, als hij iemand op een
post van groote verantwoordelijkheid moest
plaatsen, omtrent de candidaten te vragen,
of zij fortuinlijk waren.
„A-t-il de la veine?" vroeg de groote keizer,
en het antwoord was voor hem veel belang
rijker dan de vraag, welke opleiding de candi-
daat genoten had. De geschiedenis heeft be
wezen dat Napoleon in vele gevallen gelijk
had met deze beoordeelingsmethode.
Het zal zeer zeker noodig blijken te zijn
dat jhr. de Jonge, wien het overigens onge
twijfeld niet aan ontwikkeling ontbreekt,
„de la veine" heeft. Dat hij begaafd is niet
alleen met werkkracht, durf en persoonlijke
bekwaamheden, maar ook met een gelukkige
intuïtie.
Laten wij ook dat dus hopen. Hijzelf heeft
in een paar interviews wel veel opmerkingen
gemaakt, maar weinig belangrijks gezegd.
Hij reserveert zijn houding, en dat is in deze
omstandigheden wel zeer begrijpelijk. Moge
hij de twijfel, die zoowel bij Nederlanders
als bij den ontwikkelden inlander in Indië
zeker door dcce benoeming ontstaan moet
zijn, spoedig opheffen door zich een man van
buitengewoon inzicht en van krachtig zelf
bewustzijn te toonen, die de tijden begrijpt
en het vertrouwen in den lande verwerft.
R. P.
KLARENBEEKSCHE AAN
RANDER GEVONDEN?
IEMAND GEARRESTEERD.
Vrijdagavond om 7 uur heeft de politie een
Inwoner van Klarenbeek gearresteerd als ver
dacht van de daar gepleegde aanranding op
de onderwijzeres mej. D. uit Zutphen.
Na huiszoeking is volgens het „Vad." zoo
goed als zeker komen vast te staan, dat de
gearresteerde inderdaad de dader is. Het is
de 26-jarige A. B. A. D.. die ter beschikking is
gesteld van den officier van Justitie te
Zutphen en aan een verhoor zou worden on-
dei'worpen.
De toestand van het slachtoffer is niet on
bevredigend.
DE DO. X NAAR ZUID-AMERIKA
VERTROKKEN.
LONDEN R Mei (V. D.' Het Duitsche vY - .-
schip Do. X. is hedenmorgen van de Bis-
sagos-eilanden in Portugeesch Guinea, naar
het eiland Norunha (Zuid-Amerika) ver
trokken. De afstand bedraagt 1500 K.M.
De stemming in de Fransche Kamer. Groole
meerderheid voor Briand.
(le blad, le pap.)
Vermoedelijke samenstelling van den nieuwen
Haarlcmschcn Raad.
(4e blad, 2e pag.)
Dc havcnplanncn. Voorloopige uiti'oering van
een gedeelte van het groote plan?
(lc blad, le pag.)
Meer licht in dc Amsterdamsche moordzaak.
(4e blad. le pag.)
Th. J. v. d. Leydcn: De zwendel in den naai
machinehandel.
(4e blad. le pag.)
L. A.: Briands groole rede en dc aanstaande
verkiezingen voor het presidentschap.
(2e blad, le pag.)
ARTIKELEN, ENZ.;
R. P.: De nieuwe G.G.
(le blad. le pag.)
Jhr. J. C. Mollerus: Joego-Siavië. De Nedcr-
landsche inzending voor de Jaarbeurs te
Zagreb.
(6e blad. le pag.)
A. Heeroma f Oud-commissaris van Politie te
Amsterdam); Amsterdamsche Stadsbeelden.
Om den Westertoren.
(6e blad. le pag.)
Dr. A. de Vletter: Schoolhuis cn Schoolhuis-
principes, Het schoolhuis van het Kcnncmcr
Lyceum in de Ardennen.
(2e blad, 2e pag.)
Karei dc JongRadiomuziek der week. Een
voorbespreking.
(3e blad. le pag.)
Dr. J. Wackic EystenHistorische Brieven
Pierre Napoleon Bonaparte cn Victor Noir.
(6e blad, 3e pag
E. W. Vcnema: Drie maanden in Indië. Roem
van Deli.
(6e blad. 3e pag.)
Lettinga: Financiëele Kroniek.
(4e blad. 2c pag.)
J. C. E.: Uit de Groote Stad: „Kunstveiling''.
(6e Dlad. 2e pag.)
Biographie in een Notedop: Dr. Sigmund
Freud.
(6e blad. 2e pag.)
Oud-Haarlem„Wat gespaard bleef".
(6e blad, le pag.)
J. C. E Langs de Straat - ..Het verbodene'.
<6c blad. lo pag.)
(Laatste berichten 2e pag. le blad.)
INTERNATIONALE GRENS
BIJEENKOMST VOOR DEN
VREDE.
VIER NATIONALITEITEN KOMEN
TE LUIK BIJEEN.
Het comité voor de internationale pacifisti
sche grensbijeenkomsten, dat reeds drie van
deze bijeenkomsten heeft georganiseerd, n.l. te
Maastricht (1928) te Antwerpen (1929) en te
Aken (1930) zal het vierde coixgres houden te
Luik op 22 en 23 Mei 1931.
Het doel van deze congressen is de vriend
schappelijke verhoudingen, die tusschen de
volken van Europa dienen tc bestaan, te be
vorderen en tc versterken. Dit doel wordt be
reikt, doordat in een sfeer van onderling ver
trouwen gelegenheid wordt geboden voor uit
wisseling va.i gedachten en discussies over
actueelc problemen, aan allen uit de aangren
zende gebieden, die belang stellen in de pacifis
tische gedachte en in de verschillende vre
desbewegingen.
Behalve de economische wereldcrisis, onder
gaat ook de vredesgedachtc een dergelijke
crisis. Juist daarom willen wij tegenover den
ijver waarmee men steeds weer in de ver
schillende landeix de factoren naar voren
brengt, die leiden tot verdeeling en ontstem
ming. van onzen kant een onpartijdige en
gemotiveerde uiteenzetting geven van alle re
denen, die in het Europa van 1931. de volkeren
moeten aansporen om vereenigcl te blijven in
een genxeenschappelijken vredeswil.
Wat vereenigt. Belgen, Duitschers, Fi-an-
schen, Hollanders, Luxemburgers, zoowel op
het gebied der gedachte, als wel op het ge
bied der tastbare feiten, zal ht algemeento
onderwerp zijn van d erapporten, die aange
boden en besproken zullen wox-den in don
loop van deze tweedaagsche grensconferentie.
Reeds nu zijn er toezeggingen van de mede
werking van de voornaamste pacifistische or
ganisaties van de deelnemende landen. On
der de deelnemende organisaties zijn ver-
ecnigingen, die op katholiek, protestant, so
cialistisch, vrijzinnig en theosofisch stand
punt staan en ook vereenigingen. die niet
een bepaald standpunt innemen. Wat hen
echter allen vereenigt, is de vredesgedachtc.
Evenals bij de vorige grensbijeenkomsten.
zal dus ook nu een waar vredeskartel worden
gevormd.
Vrijdag 22 Mei. den dag van aankomst, zal
er een groote openbare Vredesmanlfestatle
zijn. Sprekers zijn voor Nederland mevrouw
A. C. LuytenBlock, voor het Nooit Meer
Oorlog Comité en dén Algemeenen Xeder-
landschen Vrouwen Vredesbond en ds. P.
Eldering voor de vereeniging „Kerk en
Vrede".
Verder wordt gesprokén voor de Duitschers
door Hein Herbers en Hans Wirtz, voor de
Belgen door A. Carnoy, senator, voormalig
minister: E. Jesnissen, H. Lafontalne, vice-
president van den Senaat, winnaar van den
Nobelprijs voor den vrede, voor de Fran-
schen door G. Hoog, Salengro. burgemeester
van Rijssel en S. Valot. voor de Luxembur.
gers docr mevrouw ViennotMayrLsch.
Zaterdag 23 Mei worden sectievergaderin
gen gehouden, gevolgd door een algemeene
vergadering.
