Een geboorte.
Het Belangrijkste.
48e Jaargans No. 14720
Verschijnt dagelijks, Kehalve öp Zon- èn Feestdagen
Dinsdag 23 Juni 1931
HAARLEM S DAGBLAD
p- w. PEEREBOOM UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER ROBERT PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week f0.2714, met Gelllustr. Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agesit gevestigd is (kom der
gemeente) 337^4. Franco per post door Nederland f3.S73i. Losse nummers
0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden 0-57^$, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie: 15054 Redactie 10600
Administratie: 10724, 14825 Drukkerij: 10122, 12713+ Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 15 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentje®
(iederen dag) 13 regels ƒ030, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f250.-, Wijsvinger f150.-, Elke andere vinger f50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
PUBLICATIE DER
VERKIEZINGSUITSLAGEN.
EEN VERKIEZINGSBUREAU DER DRIE
HAARLEMSCHE DAGBLADEN.
Voor het opmaken van den uitslag der ge
meenteraadsverkiezingen hebben de drie
Haarlemsche dagbladen wederom een ver
kiezingsbureau gevormd.
De publicaties geschieden op de borden
voor ons bureau Groote Houtstraat 93.
Het is de bedoeling, naarmate de resulta
ten der verschillende stembureaux binnen
komen, ook de partieele uitslagen te publi-
ceeren.
Het bureau zal trachten de belangstelling
gaande te houden door, behalve den stand
der partijen, telkens ook aan te geven over
hoeveel zetels elk van de partijen op dat
oogenblik reeds kan beschikken, om dan ten
slotte de definitieve uitslagen bekerid te
maken.
Vermoed wordt, dat de eerste publicatie
tusschen 7 en 730 uur kan worden tegemoet
gezien.
Hoewel het moeilijk is, bij voorbaat te
zeggen wanneer de uitslag van het laatste
stembureau binnen zal zijn, wordt veronder
steld dat de totale uitslag tusschen half 10
en 10 uur kan worden bekend gemaakt.
DR. C J. K. VAN AALST OVER
HET MORATORIUM.
Het persbureau
Vaz Dias had een
onderhoud met Dr.
C. J. K. van Aalst,
president van de
Nederlamdsche Han
del Maatschappij
De heer Van Aalst
sprak als zijn mee
ning uit, dat de
stappen, die door
de Vereenigde Sta
ten zijn gedaan, als
een zeer gunstig
verschijnsel moeten
worden beschouwd. Hieruit blijkt toch dat
Amerika thans gaat inzien, dat het zich
van Europa niet geheel afzijdig kan hou
den en moet meewerken aan maatregelen,
die eventueel een economisch herstel kun
nen veroorzaken.
In de omstandigheid, dat Amerika thans
het initiatief neemt inzake een wijziging
van de betaling der oorlogsschulden, moet
niet worden gezien een verandering van de
Amerikaansche mentaliteit. Amerika meent
door zijn optreden zijn eigen belang het best
te dienen, doch tegelijkertijd wordt ook het
algemeen belang gediend.
Dr. Van Aalst gaf voorts te kennen, dat
men nu eensklaps den toestand niet te opti
mistisch moet gaan beoordeelen, want de
crisis is door de geste van de Vereenigde
Staten nog niet opgelost. Wanneer het wer
kelijk tot een uitstel van betaling der oor
logsschulden mocht komen, dan zal men
reeds spoedig kunnen vaststellen, welk ef
fect dit heeft op de geheele wereld.
Wanneer een tijdelijke ontlasting van de
landen, die thans zulke groote betalingen
moeten bewerkstelligen, een zeer gunstig
effect op de algeheele financieel-economi-
sche situatie mocht hebben, dan is het niet
onmogelijk, dat men misschien het tijdstip,
waarop die betalingen moeten worden her
vat, verder kan verschuiven. Indien alsdan
mocht blijken, dat de toestand blijvend zou
verbeteren, zou men misschien kunnen ko
men tot maatregelen, die zouden kunnen
leiden tot een definitieve opheffing van de
oorlogsschulden.
Natuurlijk is het op het oogenblik nog lang
zoo ver niet, doch in ieder geval moet het
worden toegejuicht, dat thans een begin is
gemaakt. Het voorstel van de Vereenigde
Staten is ee neerste stap op den weg, die
moet leiden tot een herstel.
Nogmaals zeide Dr. van Aalst, dat men op
het oogenblik zijn verwachtingen niet te
hoog diende te spannen, ook al omdat afge
wacht zal dienen te worden, hoedanig op de
stappen van de Vereenigde Staten door de
andere mogendheden zal worden gerea
geerd. Maar het is een feit, dat de mentali
teit van die menschen, welke hoegenaamd
geen uitkomst meer zagen, door de daad van
Amerika wordt veranderd.
HAARLEMMERMEER
VINGER AFGEZAAGD.
De heer K. aan den Hoofdweg alhier, had
Maandag terwijl hij achter zijn woning
eenig timmerwerk verrichtte, het ongeluk
zoodanig in z'n linkerhand te zagen, dat een
der vingers nagenoeg geheel werd afgesneden.
HET P. E. N.-CONGRES IN
DEN HAAG GEOPEND.
E*>n belangrijke rede van
Dr. P. C. Boutens.
GALSWORTHY PRIJST NEDERLAND.
,In de Ridderzaal op het Binnenhof te 's Gra-
venhage is Maandag het internationale con
gres der P. E. N.-clubs geopend. Onder de
aanwezigen was o.a. mr. Terpstra, minister
van onderwijs, kunsten en wetenschappen en
de burgemeester van 's Gravenhage.
Een zangkoor van „Volkszang" luisterde de
bijeenkomst op met liederen uit Valerius' Ge-
denckklanck en andere volksliederen.
De minister van binnenlandsche zaken, jhr.
mr. Ch. J. M. Ruys de Beerenbrouck heeft het
congres met een rede geopend, waarin hij de
beteekenis van Nederland, niet het minst op
het gebied der kunst, in het licht stelde.
Daarna hield dr. P. C- Boutens, president
van de Nederlandsche P. E. N.-club een toe
spraak. Hij zeide dat een Franschman zich
tegen hem had laten ontvallen, dat de tijd
van de P. E. N.-clubs eigenlijk voorbij was en
die voor de zuivere vakvereenigingen geko
men, die desnoods met de sanctie van alge-
meene staking zijn eischen kan afdwingen.
Dr. Boutens meende, dat men daarmee op
den verkeerden weg is. De maatschappelijke
positie van den kunstenaar is steeds meer een
vereenzaamde geworden. Honderdduizenden
medearbeiders op het gebied der schoonheid
zijn hem ontvallen door de mechanisatie. Spr.
vleit zich nog altijd'met de hoop, dat in de
toekomst een oplossing onvoorwaardelijk moge
gevonden worden want de menschheid kan
zich nooit met het mindere tevreden stellen.
Beperkte locale of nationale pogingen kunnen
het kwaad slechts verergeren.
Zelfs de politici beginnen er zich reken
schap van te geven, dat de geheele mensch
heid streeft naar iets ongekends. We willen
niet meer aan een bepaalden oorlog een eind
maken; wij willen niet meer een zoogenaam-
den vrede voor eenige jaren politiek gewaar
borgd zien; wij willen iets, dat op aarde nog
nooit bestaan heeft, dan misschien in het
Kerstlied der engelen. Wij willen bewust en
zeker vrede op aarde eer wij daartoe door een
intersideralen oorlog gedwongen worden.
Hier begint voor de schrijvers, dichters, schep
pers van schoonheid een bijna oneindige taak
Juist als dienaren der eeuwe schoonheid zijn
zij misschien de eenigen, die het onontbeerlijk
uithoudingsvermogen bezitten. Waar de een
valt zal de ander den arbeid overnemen. Geen
beroep ter wereld is tegelijk zoo nationaal
en zoo internationaal.
„Onze vaste geestelijke saamgebondenheid
geeft de wereld een voorbeeld als geen ander.
Wij zijn voortdurend bezig, het internationale
rijk des geestes en der schoonheid te stichten
en te vormen, juist als de oude Hollanders dit
ons land uit het slib der zee hebben opge
bouwd en gevormd.
Daarna hield de heer John Galsworthy,
eere-president van de P. E. N.-club een rede,
waarin hij zeide, dat er misschien in de we
reld geen land is, dat door zijn geschiedenis
en het karakter van zijn volk. per vierkanten
centimeter zooveel eerbied afdwingt als Ne
derland.
De stoere individualiteit van Nederland is
als een eiland in de wassende zee van cosmo-
politisme.
Het is zeer nadrukkelijk door nationalisme
en liefde voor het vaderland, dat de leden
van de P. E. N. het ideaal voor internationale
saamhoorigheid zoeken te verwezenlijken.
Door de liefde, die wij allen gevoelen voor ons
eigen land begrijpen wij, trachten wij althans
te begrijpen de liefde, die anderen voor het
hunne moeten koesteren. Dat is de schakel
tusschen ons allen.
Spr. noemde de wereldberoemde stad 's Gra
venhage de ideale vergaderplaats voor schrij
vers, wien de vrede en het geluk der wereld
ter harte gaan.
In de middagvergadering heeft het Congres
de groei van de federatie vastgesteld. Er be
staan op het oogenblik 45 groepen.
Verder werden de statuten vastgesteld,
waarvan de redactie tot nog al wat verwar
de discussie aanleiding gaf.
Het Congres is vervolgens in den Dierentuin
officieel ontvangen, waarbij de burgemeester,
jhr. mr. Bosch ridder van Rosenthal een
rede heeft uitgesproken.
's Avonds werd in Seinpost een voorstelling
gegeven van „Op Hoop van Zegen De avond
werd besloten met „De Bruiloft van Kloris en
Roosje", waarbij Herman Roelvink. en Top
van Rhijn Naeff den wensch van Thomasvaer
en Pieternel uitspraken. De wensch was kun
stig in drie en meer talen dooreen gevlochten
vervaardigd door Melis Stoke.
Raden Mas Jodjana heeft Javaansche dan
sen uitgevoerd.
VELSEN
VERKEERD INLICHTEN VAN
EEN CONTROLEUR?
BAKKER VRIJGESPROKEN.
men bakker uit Velsen kreeg op een Zon
dagochtend bezoek van een controleur van
den arbeid, die hem vroeg of een zijner
knechten daar dien ochtend gewerkt had.
Hierop antwoordde de bakkerspatroon ont
kennend. Het bleek evenwel, dat de con
troleur opzettelijk onjuist was ingelicht. De
rechtbank te Haarlem veroordeelde den bak
ker tot zeven dagen hechtenis.
De Hooge Raad echter heeft naar het Hbld.
meldt, Maandag het hier in 't geding ge
brachte art. 79 der Arbeidswet niet toepasse
lijk verklaard, het vonnis vernietigd en re-
quirant ontslagen van alle rechtsvervolging.
INGEZONDEN
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de Re
dactle zich niet verantwoordelijk.
Van Ingezonden stukken, geplaatst of niet
geplaatst, wordt de kopij den inzender niet te
ruggegeven.
MIJN WEDERWOORD AAN DE
S. D. A. P.
De Federatie der S. D. A. P. heeft ge
tracht eene weerlegging te geven van mijn
open brief; howeel mij geen exemplaar van
de Arbeid no. 4, is toegezonden, geeft het uit
treksel in Uw courant voldoende aanknoo-
pingspunten om het volgende kortelings te
releveeren.
1. Men is niet goed te spreken over het
feit, dat ik mij, in mijn open brief, bewogen
heb buiten het terrein, door hen aangegeven.
Eilieve, veroorloof mijzelf te bepalen, op
welk terrein ik mij wil begeven, medege-
dachtig hieraan, dat ook in de politiek de
beste verdediging somtijds de aanval is.
2. Men zwijgt over het feit, dat de S. D. A. P.
Wethouders evenredige opcenten op de Ge
meentefonds belasting laten heffen in Am
sterdam en Rotterdam.
3. Men heeft, een huismoeder gesproken,
die geleend had voor het koopen van kleeren
en meubelen, wat fout is; ik had het in mijn
brief over een huisvader, die een huis ge
kocht had, en daarvoor geld op hypotheek
geleend had, hetgeen volkomen geoorloofd is.
Ik sprak een andere huismoeder, die f 100.
op een spaarbankboekje had. doch haar kin
deren het meest noodzakelijke levensonder
houd niet kon verschaffen omdat de in
komsten van haar gezin tijdelijk gedaald wa
ren. Zij vroeg mij wat te doen, haar kinderen
te laten verkommeren, of haar spaarbank
boekje aan te spreken. Ik antwoordde;
„neem de helft van het spaarbankboekje en
verzorg je kinderen." Iemand anders had
haar geadviseerd: „Snoer de buikriemen aan,
maar laat het spaarbankboekje onaange
sproken."
De theorie van economische wetenschap
immers schrijft voor, geen spaargelden te
gebruiken voor doeleinden van consumptie.
4. Men beweert, dat de bedrijfswinsten in
1926 bedroegen f779.110.en over 1929
f 1.388.005.hetgeen bijna een verdubbe
ling zou zijn, doch inderdaad lang geen ver
dubbeling is, m en verzwijgt daarbij, dat tus
schen 1926 en 1929 een grenswijziging de be
volking met 50 pet. vermeerderde en alle uit
gaven en inkomsten deed stijgen in vrijwel de
zelfde verhouding als de bedrijfswinsten.
5. Men beweert, dat in 1926, 1927 en 1928 de
Inkomstenbelasting zoo lichtvaardig geraamd
is, dat er een tekort was van 2 millioen of
25 pet. van de raming; men rukt hierbij één
post uit het hoofdstuk der belastingen
„XII" uit zijn verband, en memoreert zulks
over de jaren vlak vóór de grenswijziging,
het jaar van de grenswijziging en het jaar
na de grenswijziging; jaren, met name 1927,
en 1928 van groote onzekerheid.
Men verzwijgt dat het. hoofdstuk XII (be
lastingen) in zijn geheel goed geraamd was:
men vermeldt niet, dat in 19291930 totaal
geraamd is f 28.794.129.56 en ontvangen werd
f 28.353.976,93 hetgeen een minimaal ver
schil is.
6. Men is vertoorpd, dat ik de S D. A. P. de
voorbeelden van Amsterdam en Rotterdam
als leerrijk voorhoud, in de veronderstelling
dat dit kwajongens antwoord is; ik meen ge
rechtigd te zijn, de kiezers er op te wijzen,
welke politiek is van verantwoordelijke S. D.
A. P.'crs, als ze Wethouders van Financiën
zijn;
7. Men laakt het in mij, dat ik bij de be
grooting 1931 een optimistischen toon liet
hooren, en thans waarschuw, dat de finan-
cieele toestand van Haarlem, gelijk van
iedere groote gemeente zich minder gunstig
ontwikkelt; men verzwijgt dat ik bij de be
grooting memoreerde, dat er een donkere
schaduw in den vorm van de economische
crisis over onze gemeentefinanciën werd ge
worpen; men beseft niet. dat het in elk ge
val minder erg is, destijds den toestand niet
zoo ernstig te hebben ingezien, dan den toe
stand ook nu nog niet goed in te zien.
8. Zij durven met trots te beweren, dat
geen politieke partij zich meer verantwoor
delijk gevoelt voor een veilig en goed finan
cieel beheer, als juist de S. D. A. P.; ik meen
dat weinigen deze stelling onderschrijven, en
dat tot nu toe de practijk het tegendeel be
wezen heeft.
HAARLEM, 23 Juni, 1931.
Mr. SLINGENBERG.
ANTWOORD VAN DEN HEER
M. A. REINALDA.
Mijnheer de Hoofdredacteur,
In de eerste plaats een woord van dank
aan u voor de wel zeer sportieve wijze
waarop u de gelegenheid biedt tot op
het laatste oogenblik elkaar van antwoord
te dienen.
In de tweede plaats aan uw lezers het
verzoek wel te willen goedvinden dat ik
op dit wederwoord van den heer Slingenberg
een kort persoonlijk antwoord geef, omdat
de krant moet worden afgedrukt.
De S.D.A.P. heeft zich in Haarlem sedert
1923 gekeerd tegen de financieele politiek
van de meerderheid van den Raad. In de
afgeloopen jaren, ook en vooral tengevolge
van óc grenswijziging, stond Haarlem voor
de noodzakelijkheid om groote uitga-ven van
algemeen belang te voteeren. Van den aan
vang af hebben wij nu betoogd dat deze
groote uitgaven niet mogen worden gedekt
door reserves uit de bedrijven te halen en
maar steeds alles te Teenen, omdat de rente
en aflossing dan zóó hoog zouden stijgen dat
tengevolge aarvan talrijke sociale maatn
regelen in de volgende jaren niet zouden
kunnen worden getroffen, ook al zou de nood
zakelijkheid dier maatregelen vaststaan. Ons
standpunt was en is dat juist in die jaren
door verhoogde belastingopbrengst de finan
cieele toestand onzer gemeente beter zou zijn
geweest.
Ook in dit wederwoord onder 1, 3 en 4 be
geeft de heer Slingenberg zich weer op een
heel ander terrein dan daar, waar onze aan
val ligt. In de geheele discussie wil de heer
Slingenberg telkenmale weer andere dingen
zeggen, dan die, waartegen ons bezwaar
gaat.
Ons standpunt ook in gemeenten als
Amsterdam en Rotterdam is dat de fi
nancieele lasten der gemeenten moeten wor
den gedekt binnen het raam der wettelijke
mogelijkheden naar draagkracht door de be
volking en dat men geen gevormde reserves
mag aanspreken, omdat in de volgende jaren
nog tal van sociale maatregelen zullen moe
ten worden getroffen, waarvoor opnieuw geld.
beschikbaar moet zijn.
En dat dit door ons ingenomen standpunt
juist is mag wel eens blijken uit de rede,
die Mr. Bomans als Gedeputeerde heeft ge
houden in de Provinciale Staten van Noord-
Holland. Daar stelde de Vrijheidsbond voor
de provinciale belasting te verlagen, daar
betoogde de heer Bomans dat de overheid
verplicht is reserves en fondsen te kweeken
om juist daardoor in staat te zijn in tijden
van economische crisis in tijden waarin de
burgers de belastingen het allerslechtst kun
nen opbrengen niet behoeven over te gaan
tot verhooging.
Eilieve. -bij deze gemeenteraadsverkiezing
in Haarlem verdedigt de heer Bomans de
financieele politiek van de raadsmeerderheid
die precies andersom is.
Ik vergeef den heer Slingenberg zijn aan
val op ae SJD.AP. onder 8, omdat hij meent
vergelijkingen te kunnen maken als onder
2 en 6, die met de Haarlemsche gemeente
financiën niet te vergelijken zijn.
Juist omdat wij nog tal van maatregelen
wenschen te treffen die offers zullen vragen
van de gemeenten, juist daarom willen wij
een goede, gezonde financieele politiek.
M. A. REENAIiDA.
De glijvluchten over het Kanaal.
Twee geslaagd, eén mislukt.
Zooals reeds bericht werd hebben Vrijdag
en Zaterdag geslaagde glijvluchten plaats
gehad over het Kanaal door den Engelsch-
man Beardmore en den Oostenrijker Kron-
feld, welke laatste door zijn vlucht iheen
en terug den daarvoor door den Daily Mail
uitgeloofden prijs gewonnen heeft.
Tegelijk met Kronfeld is zijn landgenoot
Krause opgestegen. Deze daalde echter weer
spoedig. Het vliegtuig, dat hem op de ver-
eischte hoogte moest brengen, vloog in plaats
van vóór hem, veel hooger, zoodat de neus
van zijn toestel naar boven getrokken werd.
Hij moest het sleeptouw derhalve losgooien
op een hoogte van 2500 M., wat te laag was,
dan dat hij zich daarvan naar Engeland kon
laten glijden. Hij heeft zijn pogingen drie
maal gedaan doch alle drie keeren mislukten
ze.
KTonfeld was intusschen zoo (hoog ge
stegen dat hij met het bloote oog vrijwel
niet meer te zien was. Eenige uren later ver
nam men zijn aankomst op ihet vliegveld van
Swingate, 3 K.M. van Dover. Om den prijs
te bemachtigen moest hij ook nog terug-
keeren. En om 10 uur 32 verscheen hij weer
te Saint-Inglevert.
Hij zeide onder gunstige omstandigheden
den tocht volbracht te hebben. Koud heeft
hij het niet gehad. Wel bezorgde de onder
gaande zon hem onaangename oogenblikken
ciaar hij hierdoor soms verblind werd.
(In den Atlantischen Oceaan,
ter hoogte van Brazilië, zijn
twee nieuwe eilanden uit zee
verrezen.)
Kijk, waar eens slechts water golfde.
Vele mijlen ver in 't rond,
Liggen plotseling een tweetal
Kale brokjes vasten grond.
Onze goede moeder aarde
Heeft er weer twee kleuters bij,
Want twee eilandjes verrezen,
Als twee landjes uit een ei.
En Brazilië zond er haastig
Een geduchte kruiser heen,
Om de kleintjes te beduiden:
Je hoort mij, en mij alleen
'tls een vriendelijk verschijnsel,
Dat Brazilië ervoor waakt,
Dat dit grut zoo spoedig moog'lijk
Met kanonnen kennis maakt.
Tevens wordt er naar traditie
Officiëel een vlag geplant,
Als symbool van nieuwe aanwinst
Voor het Braziliaansche land.
Strakjes komt er dan de fiscus,
Een kazerne en een kroeg,
'n Bioscoop en radioomroep
(Eén is voor die streek genoeg)
Er komt gauw een schoonheidswedstrijd
En een stukje crisis bij
En dan zullen z' ingelijfd zijn
In de menschenmaatschappij
valt de kennismaking
Aan cn eilandjes niet mee
En dan duiken ze waarschijnlijk
Weer en dan voorgoed, in zee.
P. GASUS.
Hoover's plan en dc reactie in Frankrijk.
(2e blad, le pag.)
Dc winst- cn verliesrekening der verkie
zingen.
(2e blad, 2e pag.)
Dr. C. J. K. van Aalst over het Moratorium.
(le blad, le pag.)
Verkiezingsvergaderingen in de stad.
(2e blad, 2e pag.)
Jaarverslag van de Nederlandsche Bank.
(4e blad, le pag.)
Uit de omstreken: Verkiezingsvergaderingen.
(3e blad, 2e pag.)
ARTIKELEN, ENZ.:
R. P. Hoover's daad.
(le blad, le pag.)
Henry A. Th. Lcsturgeon: De Koninklijke
Familie in Parijs.
(2e blad, le pag.)
Viscount AUenby: De noodzakelijkheid van
ontwapening.
(4e blad, le pag.)
(Laatste berichten 2e pag. le blad.)
HAARLEM, 23 Juni
Hoover's Daad.
Het is niet onmogelijk de toekomst zal
dat pas met zekerheid kunnen bewijzen
dat de daad van den president der Vereenig
de Staten, die een moratorium van een jaar
voor de herstelschulden heeft voorgesteld,
het grootste historische moment in de ont
wikkeling der internationale verhoudingen
aanduidt, dat wij sinds het sluiten van den
vrede te Versailles beleefd hebben. Er is
zeker geen twijfel aan, zooals ik trouwens in
mijn vorige artikel ook al betoogd heb en in
de laatste maanden al herhaaldelijk in het
licht gesteld, dat een nieuwe geest ont
waakt en zich baan breekt, die de groote
wereldvraagstukken als zoodanig beschouwt
en als zoodanig wil oplossen. Klein direct
eigenbelang, nationalistisch gedoe, diploma
tiek geïntrigeer in den ouden stijl begint een
steeds zieliger, armoediger indruk te maken
bij den omvang van de problemen, waar
voor dc menschheid gesteld wordt. Steeds
duidelijker begint ook „the man in the
streef' te beseffen dat dit een geweldige tijd
is, dien wij beleven. De eeuwige tegenstelling
tusschen nationalistisch streven en interna
tionale samenwerkings-realiteit wordt voort
durend duidelijker beseft. Met de kleine mid
delen kunnen de groote daden niet volbracht
worden, en de groote daden zijn onafwijs
bare noodzaak geworden.
President Hoover's bewind zal in de
historie gekenmerkt blijven door den moedi
gen stap dien deze leidsman der groote re
publiek heeft durven ondernemen. Het is de
eerste krachtige voortzetting van het werk
van zijn grooten voorganger Woodrow Wil
son. Het is er de eerste consequentie van, na
jarenlange Amerikaansche afzijdigheid van
den Europceschen warwinkel. Wilson was de
schepper van den Volkenbond. Hij voerde
een zwaren strijd in Parijs, hü moest veel
prijsgeven, hij leed tenslotte de nederlaag in
zijn eigen land, dat weigerde zich bij zijn
schepping aan te sluiten. Het was de trage
die van een groot man, en zij voerde tot zijn
spoedigen dood. De jaren van hoogconjunc
tuur, de periode van onmatigen voorspoed,
vooral voor de Vereenigde Staten, volgde.
Tot in October 1929 dc onvermijdelijke
reactie optrad, de wereldcrisis begon, die
meer nog door de politieke ontwrichting
in Duitschland en door den groei van het
Russische bolsjewisme dan door de finan-
ciëele debacle toonde, dat geen internatio
naal evenwicht te vinden is als men de za
ken niet internationaal ziet en weigert te
erkennen, dat de rampspoed van enkele
landen de welvaart van alle met vernieti
ging bedreigt. Zoo is het wereldbestel ge
worden. Er is meer gegroeid dan de tech
niek, dan de macht der machine. Er is, on
danks het menschelijke begrip dat dit niet
tijdig heeft beseft, een wereldcomplex ont
staan dat geen landsgrenzen en eigen
belangetjes van staten erkent, en dat mach
tiger is dan de kleine diplomatie. Wij hebben
dat machtige complex te aanvaarden, onze
staatslieden moeten groot genoeg zijn om
het te kunnen overzien en het te durven be
sturen. De menschheid moet mee met haar
eigen internationale schepping; moet tot
het bewustzijn komen van hetgeen zij heeft
doen ontstaan.
De Russische revolutie heeft zonder twijfel
mannen opgeleverd die dit voorzien en door
grond hebben. In West-Europa hebben
staatslieden als CoudenhoveKalergi, als
Briand en vooral wijlen Stresemann, de
ontwikkeling van zaken begrepen en den
stoot, dien Rusland toebracht, trachten op
te vangen. Het is een geluk dat Amerika, zelf
in de wereldcrisis gestraft en wijzer gewor
den, op dit oogenblik een president bezit die
de teekenen der tijden verstaat en den durf
tot de daad bezit.
De wereld zag Woodrow Wilson in 1919 als
een min of meer fantastischcn idealist,
strevend naar Utopia Zij ziet Herbert Hoo
ver in 1931, die op Wilson's werk voortbouwt
en een moratorium voorstelt op een moment
waarop de Amerikaansche begroofcing eep
Zij, die zich voor aanvang
1 Juli 1931 als kwartaal-
abonné opgeven ontvangen de
in Juni nog te verschijnen num
mers gratis.
ADMINISTRATIE
HAARLEM'S DAGBLAD