Ontvlambaarheid.
Het woord is aan...
Het Belangrijkste.
49e Jaargang No. 14782
Vergchünt dagelijks. behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 3 September 1931
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.2734, per maand ƒ1.20, per 3 maanden
ƒ3.5734, franco per post 3.87J4, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. 0.65, franco per post 0.7234.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie: 15054 Redactie 10606
Administratie: 10724, 14825 Drukkerij: 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 15 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclame#
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels f 0-60,
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels ƒ030, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend A contant
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f250.-. Wijsvinger f 150.-, Elkeande. vinger f 1 50.-, Arm-of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geill. Zondagsblad: Levenslange ongeschikthëid f2000.-. Overlijden f600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-, Verlies andere vinger f30.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
EERSTE BLAD
ONZE TIJDINGZAAL.
TENTOONSTELLING FOTO-COLLECTIE
J. VAN DER PANT.
Van 5 tot en met 9 September houdt de
Kennemer Fotokring te Haarlem (vroeger
Bloemendaalsche Amateur-fotografenver-
eeniging) in onze tijdingzaal een tentoon
stelling van foto's, vervaardigd door den
Amerikaanschen Kunstfotograaf J. van der
Pant te Vancouver. De heer Van der Pant
is een oud-Haarlemmer die jaren geleden
(toen nog amateurfotograaf) naar de nieuwe
wereld trok om daar een arbeidsveld te
zoeken.
Hij vestigde er een foto-atelier en wij
raden onzen lezers ten zeerste aan de resul
taten van zijn werk in onze Tijdingzaal te
komen zien.
Op Vrijdagavond zal de heer Adr. Boer
te Bloemendaal voor genoodigden met een
korte inleiding de expositie openen.
Van Zaterdagmorgen af is de tentoonstel
ling voor ieder gratis ter bezichtiging; Zon
dag is de tijdingzaal als gewoonlijk gesloten.
EEN AANSLAG OP DOMELA
NIEUWENHUIS' MONUMENT?
'•NACHTS WORDT HET BEWAAKT.
Eenige avonden achtereen aldus be
richt „De Telegraaf" is de belangstelling
voor het Domela NieUwenhuis-monurnent op
het Nassauplein te Amsterdam zeer groot-
Groepen personen gebruiken deze plek om
van gedachten te wisselen en te debatteeren.
Dit gaat eenige uren achtereen zoo door. Het
gerucht heeft de ronde ge'daan, dat eenige
personen zullen trachten het beeld te be
schadigen. Der halve heeft het comité twee
bewakers aangesteld, die gedurende den
avond en den nacht op post staan.
ARTHUR FONTAINE OVER
LEDEN-
Uit Parijs wordt gemeld:
In den ouderdom van 71 jaar is Woensdag
ochtend overleden Arthur Fontaine, verte
genwoordiger der Fransche regeering bij het
Internationaal Arbeidsbureau en voorzitter
van den Raad van Beheer van dit bureau.
Bij de Duitsch-Fransche onderhandelingen
over het Saargebied heeft Fontaine als vak
man in mijnaangelegenheden eveneens een
leidende rol gespeeld. Hij was steeds voor
stander eener Duitsch-Fransche toenadering.
De Geneefsche correspondent van het Hbl.
voegt hieraan toe, dat het Int. Arbeidsbureau
zoo kort na het overlijden van mgr. Nolens
een nieuwe slag heeft getroffen door het
plotseling heengaan van Arthur Fontaine die
met Nolens in 1901 een van de oprichters was
van de internationale vereeniging voor wette
lijke bescherming van de arbeiders, het begin
van de internationale samenwerking op het
gebied van sociale wetgeving.
Fontaine werd sedert 1919 ieder jaar tot
president van den Beheersraad van het In
ternationaal arbeidsbureau herkozen.
MOULIN VEROORDEELD.
TWEE JAAR GEVANGENISSTRAF.
Moulin, Albasini en Maffi zijn veroordeeld
tot twee jaar eenzame opsluiting. Roggi cn
Tossati zijn vrijgesproken.
DE FILM „IM WESTEN NICHTS
NEUES" VRIJGEGEVEN.
Uit Berlijn wordt gemeld:
De Deutsche Universal Film Gesellschaft
heeft mededeeliïig gedaan aan de bevoegde
Rijksautoriteiten, dat de film „lm Westen
nichts Neues", die in Duitschland alleen was
toegelaten voor besloten voorstellingen, in
overeenstemming is gebracht met de ge
stelde eischen voor de vertooning in het
openbaar. De film zal in het vervolg ook in
het buitenland slechts in den verkorten
Duitschen vorm worden vertoond.
De film is daarna door de betrokken auto
riteiten voor openlijke vertooning vrijgege
ven.
VON GRONAU VLIEGT NIET
TERUG
De Duitsche vlieger von Gronau, die thans
te Chicago is. heeft verklaard dat hij alleen
nog naar New-York zal vliegen. Daar zal hij
zijn vliegtuig naar Europa verladen, daar hij
niet terug zal vliegen. Als reden geeft hij cp
dat de achterste motor niet goed in orde is
en dat deze in Amerika niet goed kan wor
den hersteld.
WETHOUDERS VERKIEZING IN DEN IIAAG
Te 's-Gravenhage' zijn tot wethouders ge
kozen de heer W. Drees, M. Vrijenhoek, mr.
S. de Vries en mr. H. P. Marchant. De vijfde
plaats Is nog niet bezet.
De krach van de Amstelbank heeft een reeks
bekenden kunstenaars en kunstenaressen,
onder ivie Max Pallenberg, Emil Jannings en
Lotte Lehmann groote geldelijke verliezen
berokkend. Dit is Baron Louis Rotschild, de
leider van de Bank.
(In Ecuador is een opstandje
geweest, waarbij slachtoffers
vielen, naar aanleiding van de
verleening van een lucifers
monopolie aan een Zioeedsche
firma.)
Wij zijn niet erg gauw opstandig
In ons nuchter waterland.
't Komt misschien door 't vele water,
Maar wij staan niet gauw in brand.
Klagen doen wij als de beste,
Mopperen, dat kunnen wij,
Even doen we soms wanhopig,
Maar daar blijft het dan ook bij.
Doch in Ecuador is 't anders,
Daar staat men al gauw in gloed,
Daar zit opstand en betooging
In het warme Latijnsche bloed.
En geen wonder dat die aanleg
Thans? tot daden oversloeg,
Want een lucifer als inzet
Werkt aanstekelijk genoeg.
Zij 't een veiligheids-tandstickor
Waarom heel de ruzie draait
Lucifer staat in het brandpunt
En de vlam is hoog gelaaid.
Zweden kan wat wijsheid leeren
Uit deze geschiedenis:
Breng geen lucifer bij 'n volkje,
Dat zoo licht ontvlambaar is.
Dean Inge
over
Dean Inge
Middel tegen
slapeloosheid.
De Bibliotheek-Vereeniging in Engeland
heeft in Cheltenham haar jaarlijksche ver
gadering gehouden waar deken Inge van de
St. Paul's Cathedral ook aanwezig was. Op
deze bijeenkomst heeft hij een plan geopperd,
dat 'n nadere beschouwing zeer zeker waard
is.
Het is geen nieuw idee. Ik zelf heb het
meermalen toegepast, maar Dean Inge wil
het alom verbreiden. Het is een middel tegen
slapeloosheid, n.l. het lezen van boeken
waarover je in slaap valt. En nu stelt de
deken voor, dat de medici een lijst aanleggen
van schrijvers en boeken die bij uitstek tot
dat doel geschikt zijn. Last van slapeloosheid?
En een recept met boeken wordt je in je
hand gedrukt.
„Ik heb goede redenen te gelooven", zeide
hij „dat mijn eigen werken zich speciaal
hiervoor leenen, omdat ik mijn vrouw meer
malen rustig heb zien slapen over een van
mijn boeken...."
RUSSISCH GRAAN NAAR
NEDERLAND.
EN UITVOER VAN NEDERLANDSCHE
GOEDEREN?
De Sov jet-regeer in g heeft naar de TeL uit
Moskou verneemt, de onderhandelingen over
de levering van een groote hoeveelheid Rus
sisch graan naar Nederland afgesloten. De
betreffende leveringen moeten een waarde
van 1 millioen Mk. vertegenwoordigen, voor
welk bedrag de Sovjet-regeering in Neder
land goederen koopt.
Bovendien onderhandelen de Russen over
den verkoop van darmen. Deze onderhan
delingen zijn echter nog niet beëindigd..
GEWONDE IN EEN TREIN
GEVONDEN.
LATER OVERLEDEN.
EEN MOORD TUSSCHEN UTRECHT EN
ARNHEM?
In den trein uit Utrecht die Woensdag
morgen te Arnhem aankwam, werd een man
gevonden die in bewusteloozen toestand ver
keerde en een schotwond in het hoofd bleek
te hebben. Hij werd naar het Diaconessen-
huis te Arnhem overgebracht. Hij had pa
pieren bij zich waarop de naam B. T. te
Rijswijk stond.
Of hier misdaad in het spel is, is nog niet
bekend. In ieder geval schijnt berooving uit
gesloten, aldus de N.R.C. daar een porte
feuille met pl.m. f 200 aan bankpapier nog
op den gewonde werd gevonden.
Dadelijk is door de politie een onderzoek
begonnen speciaal langs den spoorlijnen
ArnhemUtrecht om te trachten een even
tueel uit den trein geworpen wapen te vin
den.
Laat in den middag is de gewonde, zonder
tot bewustzijn te zijn gekomen, overleden,
METHODE-BENDIEN.
HET LONDENSCH ZIEKENHUIS BEREIKTE
GEEN RESULTAAT.
Reuter seint uit Londen, dat de directie van
het Londensche Ziekenhuis in de vergadering
van regenten meegedeeld heeft, dat de
methode van kankeronderzoek van Bendien in
het ziekenhuis onderzocht is, dat misschien
het eenige is, dat in staat is onmiddellijk een
spectro-photometrisch onderzoek in te stel
len en dat de onderzoekingen hebben aange
toond dat de aanspraken van Bendien helaas
niet waar gemaakt kunnen worden, hoewel
zijn integriteit en eerlijke bedoelingen geen
oogenblik in twijfel getrokken worden.
DE NAUTILUS.
GEEN REDEN VOOR ONGERUSTHEID?
OSLO 3 Sept. (N.T.A.) Het Noorsche ko
lenvaartuig „Ingertri" heeft medegedeeld,
dat het 1 September om 21.50 uur signalen
heeft opgevangen, welke niet ontcijferd kon
den worden en vermoedelijk van de Nautilus
afkomstig waren. De openbare meening in
Noorwegen is ongerust over het lot van den
onderzeeër doch de bekende Noorsche ge
leerde Hansen, Professor in de Oceanografie
en deskundige op radiogebied voor onderzee
booten, heeft verklaai-d, dat er geen bij
zondere reden is, zich over het lot van de
Nautilus ongerust te maken.
Zes Noorsche radiostations waaronder die
van Spitsbergen en Bereneiland hebben op
dracht gekregen met de Nautilus verbinding
te zoeken.
Een welsprekende foto, in Hankau genomen, van de gevolgen der overstroamingsramp, die
in China 300.000 menschenlevens heeft gekost.
Honoré de Balzac:
Een getrouwde vfouw is behept met meer
voudige eigenliefde.
EXPLOSIE IN EEN FRANSCHE
FABRIEK.
ZES WERKPLAATSEN VERWOEST.
TWEE DOODEN.
In een fabriek te Bezons nabij Parijs heef'.
Woensdag een ontploffing plaats gehad,
waarbij twee arbeiders werden gedood en
drie arbeiders gewond. De chemische fabriek
is ingestort en ook de belendende vijf fabrleks
gebouwen hebben zwaar geleden. Het onge
luk was het gevolg van het explodeeren van
een ketel met nitrocellulose.
EINDE DER DICTATUUR IN
^UID-SLAVIë.
EEN NIEUWE REGEERING GEVORMD.
Uit Belgrado wordt gemeld, dat een nieuwe
Zuid-Slavische regeering is gevormd.
In de zitting dezer nieuwe regeering, welke
Woensdagavond laat bijeen kwam onder
voorzitterschap van den koning heeft de
hofminister de nieuwe grondwet voorge
lezen.
Deze nieuwe grondwet stelt voor Zuid-Sla-
vië een parlement en een senaat in. Voor
den senaat wordt vastgesteld, dat de koning
de helft der leden benoemt en dat de an
dere helft door het volk wordt gekozen. Alle
burgers boven 40 jaar hebben het passieve
kiesrecht. Voor het parlement, dat door mid
del van eeh gelijken en direct kiesrech twordt
gekozen hebben alle burgers, die de dertig
gepasseerd zijn, het passieve kiesrecht. Alle
burgers hebben van hun 21ste jaar af het
actieve kiesrecht.
De groote trekken van de nieuwe grond
wet zijn de volgende: Joego-Slavië is een ko
ninkrijk onder de dynastie Karage'orgewitsj
De officieele talen zijn Kroatisch, Servisch
en Sloveensch. De grondwet geeft alle bur
gerrechten, gelijk deze in de Westelijke de
mocratische landen vastgesteld zijn. Het
land zal, gelijk dit tot dusverre reeds het. ge
val was, in negen banaten worden ingedeeld.
Deze banaten genieten een zoo groot moge
lijke autonomie. Absolute vrijheid van druk
pers en onaantastbaarheid van woning en
brieven is vastgelegd.
Alle totdusverre uitgevaai-digde wetten
blijven vooreerst van kracht, totdat het wet
gevende parlement bijeen gekomen zal zijn
en tot nieuwe wetten besluit.
Met deze proclamatie heeft de koning zijn
woord van 6 Januari 1929 bij de invoering
van den uitzonderingstoestand stand ge
daan.
'T WAREN GEEN ZINGENDE
KANARIES!
KANARIEPOPPEN VOORƒ1.60!
Op 24 Augustus werd aan de Haariemsche
dagbladen een advertentie aangeboden,
waarin stond, dat „wegens vertrek naar In-
dië" een goed zingende Saksische kanarie
vogel gratis te verkrijgen was. Alleen de
kosten der advertentie moesten vergoed wor
den. Men kon den vogel echter alleen krijgen,
als voor een goede verzorging werd in
gestaan
Veertien ingezetenen wilden blijkbaar op
deze billijke voorwaarden wel zoo'n levens
lustig beestje in hun woning hebben. Zij
gingen er dus op in en kwamen door be
taling van f 1.60 in het bezit van den vogel,
die echter slechts een kanariepop van
hoogstens f 0.75 waarde bleek te zijn.
Hiervan werd aangifte gedaan bij de poli
tie, die een onderzoek instelde, waaruit bleek
dat de advertentie ter plaatsing was aan
geboden door een 50-jarig* koopman uit
Haarlem. Zijn handlanger, een 29-jarige gla-
zenwasscher, had de vogels bij de gegadig
den bezorgd. Wegens oplichting is tegen hen
proces-verbaal opgemaakt.
COMMISSARIS PATEER TE AMSTERDAM
GAAT HEEN.
Naar het Hbld. verneemt zal de chef van
de centrale recherche, de commissaris voor
den justitieelen dienst E. J. Pateer, op 16 Oc
tober met pensioen het Amsterdamsche
politiekorps gaan verlaten.
POLITIE-AGENT ERNSTIG GEWOND.
Woensdagmiddag te ongeveer zes uur ont
stond in de Pastoorstraat te Arnhem een
vechtpartij veroorzaakt door een vijftal dron
ken lieden Een der vechtersbazen haalde
plotseling een mes te voorschijn en bracht
daarmede den agent van politie G., die het
vijftal alleen in bedwang moest houden, een
steek in de lies toe. De agent was genood
zaakt zijn revolver te trekken en loste eenige
schoten in de lucht. Spoedig kwam toen as
sistentie opdagen. Een der kerels, die in het
tumult een bloedende wonde in den nek had
bekomen werd onmiddellijk gearresteerd,
terwijl ook de vier anderen naar het Cen
traal politiebureau konden worden overge
bracht, waar allen in bewaring zijn gesteld,
meldt de Msb.
De agent G. werd met de autobrancard
naar het stedelijk ziekenhuis overgebracht,
en daar ter verpleging opgenomen.
Zijn toestand is, hoewel ernstig, niet le
vensgevaarlijk.
Een huurdersstaking in Haarlem-Noord?
(Ie blad. 2e pag.)'
Voorstel van B. cn W. om een nieuwe open
bare school in Haarlem Noord tc bouwen.
(3e blad, 2e pag.)
Van een Duitsch-Oostenrijksche tolunie
komt voorloopig niets.
(2e blad, le pag.)
Diaconale conferentie van dc Gereformeerde
Kerken te Haarlem gehouden.
(3e blad, 2e pag.)
Openingsvoorstelling in den gerestaureerden.
Stadsschouioburg.
(2e blad, 3e pag.)
De begrafenis van mgr. Nolens.
(2e blad, 3e pag.)
Moulin tot twee jaar gevangenisstraf ver
oordeeld.
(le blad, le pag.y
Beperking der persvrijheid in Iridic
(le blad, le pag.)
Een concert van de H.O.V. voor onze abon
nés tfi Vélsen en omgeving op Maandag
21 September.
(2e blad, 2e pag.);
ARTIKELEN, ENZ.
Voor de Forensen: De gestadige uitbreiding
van Haarlem.
(3e blad, 2e pag.)
(Laatste berichten 2e pag. le blad./
BEPERKING DER PERSVRIJHEID
IN INDIë-
EEN INGRIJPENDE ORDONNANTIE.
De aftredende gouverneur-generaal van
Nederlandsch Indië heeft aan den Volksraad
voorgelegd een ontwerp-ordonnantie tot brei
deling van de vrijheid der pers. Daarin wordt
de mogelijkheid geopend periodiek verschij
nende drukwerken indien dit tot verzekering
der openbare orde wordt gevorderd, tijdelijk
te verbieden. De G.G. kan bij een met rede
nen omkleed besluit, gehoord den Raad
van Nederlandsch-Didlë bepaalde periodiek
verschijnende drukwerken aanwijzen, weker
verschijning tijdelijk kan worden verboden.
Tenzij het eerder ingetrokken is, blijft zoo'n
besluit een jaar van kracht.
Indien deze aanwijzing niet het gc-
wenschte gevolg heeft kan de G. G., gehoord
den Raad van Nederlandsch-Indié een verbod
tot drukken, uitgeven en verspreiden van dc
aangewezen drukwerken uitvaardigen, ten
aanzien van een dagblad voor ten hoogste
acht dagen, en ten aanzien van andere pe
riodiek verschijnende drukwerken voor ten
hoogste het drievoud van het tijdperk lig
gende tusschen het verschijnen van twee op
volgende nummers.
Het besluit, waarbij de G. G. het verbod
uitvaardigt, wordt in de Javasche Courant
(de Indische Staatscourant) bekend ge
maakt).
Voor een dagblad kan bij een tweede en
volgend verbod de duur hiervan ten hoogste
dertig achtereenvolgende dagen bedragen.
Hij, die het verbod overtreedt, wordt ge
straft met gevangenisstraf van ten hoogste
een jaar. De bij het betreffende artikel straf
baar gestelde feiten worden beschouwd als
misdrijven.
In de memorie van toelichting wordt ge
zegd, dat strafrechtelijk ingrijpen tegen pers-
-excessen in dagen van spanning onvol
doende resultaat geeft, omdat gewoonlijk
door dc mazen van de strafwet wordt heen
gegleden. terwij! bij veroordeeling meestal
een geldboete wordt opgelegd.
Behalve de schuldige drukker, uitgever en
verspreider zijn ook de redacteuren en me
dewerkers, die de copie van het verboden
blad geordend en geleverd hebben, strafbaar
gesteld, mits dit geleid heeft tot het ter perse
leggen van die copie. m.a.w. tot het feit,
dat voor den drukker een begin van uitvoe
ring van zijn overtreding oplevert. Wegens
den ernst van de strafbare feiten is aan de
strafbedreiging geen geldboete toegevoegd.
De Nederlandsche Journalistenkring zal op
zijn algemeene vergadering op Zaterdag 26
September te Amsterdam aan deze ordon
nantie een bespreking wijden, welke zal
worden ingeleid door den heer J. E. Stokvis,
lid van den Kring, oud-lid van den Volks
raad.
Het Dagelijksch Bestuur van den Kring
heeft aan den Volksraad een telegram ge
zonden om te protesteeren tegen de ordon
nantie.
In ,,de Journalist", het orgaan van den
Nederlandschcn Journalistenkring bespreekt
de heer W, C. van Meurs het ontwerp or
donnantie, waarin de strekking ligt „zoet zijn
voortaan, anders
De schrijver acht „verzekering van de
openbare orde" een tamelijk vaag begrip en
hij zegt, dat van de „tijden van spanning",
waarvan in de memorie van toelichting spra
ke is, in het ontwerp zelf niets terug te vin
den is, dat is veel algemeener gesteld en dus
nog bedenkelijker. Dat de Raad van Neder-
landsch-Indië moet worden gehoord betee-
kent practisch niet veel, de G.-G. kan dat
advies terzijde leggen, en het met redenen
omkleed zijn, komt eerst als de bedreiging
is uitgesproken. En deze voorwaarde vindt
men niet eens ten aanzien van het besluit
waarbij het verbod wordt uitgevaardigd,
daaromtrent wordt alleen voorgeschreven
dat het in de Javasche Courant moet worden
openbaar gemaakt.
Van veel grooter en ernstiger beteekehls
is, dat deze materie als een administratieve
maatregel zal worden geregeld, met uitscha
keling van de rechtspraak. Wat. vooral ook
buitengewoon bedenkelijk is, er bestaat geen
gelegenheid tot hooger beroep. Minstens
moet dus verlangd worden, dat alsnog een
