ATERDAGAVOND
STERNBERG'S FILM „MAROKKO".
Max Palienberg in opstand.
ZATERDAG 19 SEPTEMBER 1931
BIJVOEGSEL VAN HAARLEM'S DAGBLAD
'..J
VIJFDE BLAD
Filmkunst.
Een goede film en een goede rol van Mariene Dietrich.
Amy Jolly beeft echter liefde opgevat voor
een anderen desperado: Tom Brown, een
soldaat uit het Legioen, die ook Amy Jolly
lief heeft. Het mooie van deze liefde is haar
zuiverheid. Zij bloeit plotseling op. Schijn
baar motief loos, maar zij is noodzakelijk, zij
het onberedeneerd. Zij is een echte natuur
lijke liefde, die zich onaangediend meester
maakt van de twee zielen. Zij is de redding.
Want de wanhopige vrouw wil leven voor
deze liefde, en de legionair wil het leven
opnieuw beginnen. Als deze echter ontdekt,
dat de rijke en nobele La Bressière bereid is
Amy Jolly te huwen, trekt hij zich terug.
Maar Amy Jolly is haar lot getrouw. Zij
versmaadt rijkdom, rust en veiligheid. Zij
volgt niet La Bressière, maar de vrouwen, die
telkenmale meestrompelen met de troepen
der Legionnaires, die trekken van plaats
naar plaats.
Mariene Dietrich {links) en
Josef von Sternberg, die de carrière van
Mariene Dietrich heeft gemaakt, is voor
zichtig met de gaven van deze kunstenaresse
Voorzichtig: „Marokko" stelt in geen enkel
opzicht teleur, en de merkwaardige Duitsche,
die een zoo voortreffelijke creatie van „De
Blauwe Engel" heeft gegeven zien wij hier
als een minder canallleuze, zij het toch cyni
sche cabarettière, wier leven een keer neemt
door de ontmoeting met een soldaat uit het
vreemdelingenlegioen, aan redelijke ver
wachtingen beantwoorden.
Voorzichtig zeiden wij, is von Sternberg
met de reputatie van Mariene Dietrich ge
weest. Uit alles blijkt, dat de actrice onder
zeer strenge regie heeft gearbeid, en in ieder
opzicht de aanwijzingen van haar zeer kun-
digeh regisseur heeft opgevolgd.
Onder andere regie had Mariene Dietrich
wellicht nimmer de hoogte bereikt, waarop
zij zich in „Marokko" ophoudt, aan den an
deren kant is het een feit, dat de actrice de
zelfde is gebleven, die zij in „De Blauwe En
gel" was, daargelaten dan dat haar spel zich
hier kenmerkt door die mildheid en nobele
overgave ,die het karakter van de rol eischt.
Wij vragen ons echter af waartoe Mariene
Gary Cooper.(geheel rechts).
Dietrich nog meer in staat zou zijn, en of zij
nog iets anders zou kunnen zijn, dan een
creatie van Von Sternberg, de creatie van
de teleurgestelde vrouw, die het mannendom
veracht en met een gebaar van grenzelooze
minachting door het leven gaat.
Ook een andere groote filmactrice, Greta
Garbo (zonder twijfel in menig opzicht ver
want aan Mariene Dietrich) is langzamer
hand doodgeloopen in een genre. Ook haar
kunst is monotoon geworden en wellicht
perspectiefloos.
„Marokko" is een film naar de roman van
zekeren Benno Vigny ,Amy Jolly". Amy Jolly
is een verlorene, één die alle idealen heeft
opgegeven, en naar Marokko trekt, om er
als cabarettière op te treden in een cosmopo-
litisch Oostersch milieu. La Bressière, een
Franschman (Menjou) stelt op de onbaat-
zuchtigste wijze belang in haar. Hij weet dat
vrouwen als „Amy Jolly" haar ondergang in
Marokko tegemoet gaan; hij krijgt de caba
rettière lief en vraagt haar ten huwelijk.
Dit romantische gegeven, zou onder an
dere regie, dan die van von Sternberg, waar
schijnlijk verwerkt zijn, tot een onaanvaard
bare gemeenplaats. Sternberg is er echter in
geslaagd om het geloof te schenken in de
zuiverheid van de liefde van Amy Jolly, Tom
Brown, en La Bressière. Dit geloof hebben wij
hoofdzakelijk te danken aan de alleringe-
togenste wijze, waarop von Sternberg het
scenario heeft gebruikt. De geperverteerde
sfeer van een Oostersch garnizoen, de cos-
mopolitische en vreemd verdorven aard van
een weelderig Marokkaansche omgeving,
werden niet verbeeld door middel van grove
en afgezaagde cinematische effecten, doch
door een kalme en rustige als het ware
vertellende cinegrafie, die hoewel niets
nieuws biedende en in wezen zeer conserva
tief toch de redding is geweest van deze
film.
„Marokko" getuigt onzes inziens van ee"n
voornamen kijk op het leven, van een diep
doordachte en weloverlegde manier van wer
ken; „Marokko" strekt Sternberg in ieder
geval tot eer.
L. A.
De film draait in het Rembrandt-Theater.
KLEINE HELDEN.
Het aantal gevallen, waarin schooljongens
hun leven hebben gewaagd om menschen die
in verdrinkingsgevaar verkeeren, te redden, is
dit jaar in Engeland bijzonder groot geweest.
Maar weinigen zullen er eenig begrip van
hebben, hoe veel van deze jonge helden er
eigenlijk wel zijn.
Londen alleen, bijvoorbeeld, kan zich be
roemen op 430 schoolkinderen, die van de
Royal Humane Society een belooning ont
vingen voor zoo'n opofferende daad. Hun
namen staan geschreven op een rol, die in
de County Hall bewaard wordt.
Het merkwaardige ervan is, dat het ver
gelijkenderwijs gesproken, nog maar ikort
geleden is, sinds het leeren zwemmen op de
Engelsche scholen zoo wordt aangemoedigd.
Een groot deel van dezen belangrijken voor
uitgang in de activiteit der kinderen is na
tuurlijk te danken aan de verschillende
jeugdbewegingen en -vereenigingen, die het
redden van drenkelingen beoefenen.
Mariene Dietrich en Adolphe Menjou.
Een lezing en een tooneelstuk over de Amstel-
bank. Palienberg als Rothschild of als
GeneraldirektorHoeveel beroemde kan-
stenaars en kunstenaressen bij de Amstelbank
verloren.
(Van onze Weenschen correspondent.)
Weenen, 2 Sept.
Max Palienberg, de groote tooneelspeler, is
opeens begonnen in een heel andere rol op
te treden. Niet alleen meer als geschminkte
en gegrimeerde acteur, die de gevoelens van
andere personen moet vertolken, die uitslui
tend en alleen door anderen, door tooneel-
schrijvers, geschapen zijn. Palienberg speelt
thans zichzelf. Hij laat het publiek zijn
eigen hartstochten en zijn eigen gevoelens
zien, zijn eigen denkwijze en zijn eigen op
vattingen. Het tooneel, waarop hij deze gaat
vertoonen, is veel grooter dan alle tooneelen,
waarop hij tot dusverre voor het voetlicht is
verschenen, zijn nieuwe planken zijn het
wereldtooneel en zijn nieuwe publiek is het
publiek, dat de geheele wereld bewoont.
Max Palienberg is hevig verontwaardigd,
ja woedend! Door het tegronde gaan van
tie Amstelbank, die eigenlijk een Oosten-
rijksch instituut was, hebben zoowel hij als
zijn echtgenoote, de beroemde actrice Fritei
Massary, het grootste gedeelte van hun ver
mogen verloren. Eventjes 227.000 dollars,
voorwaar geen kleinigheid! En Palienberg
is niet van plan het er maar zoo bij te laten
zitten, zonder boe of ba te zeggen. O neen,
hij raast en hij tiert en hij wil dat de heele
wereld luistert naar hetgeen hij over deze
affaire te zeggen heeft. In het gewezen Mili-
tarkasino te Weenen, het voormalige paleis
van keizer Frans Jozefs jongste broeder,
aartshertog Ludwig Viktor, aan den Schwar-
zenbcrgplatz, heeft een vergadering van lie
den plaats gevonden, die hun geld bij deze
bank-catastrophe verloren hebben. Pallen-
berg die dezer dagen in Praag moet optre
den om daar den braven soldaat Schweijk
te spelen, is expres naar Weenen toegeko
men om deze vergadering bij te wonen. Hij
is als een bricschende leeuw. „Alles, wat ik
in den loop der jaren bespaard heb", zoo
zegt «hij, „hebben gewetenlooee menschen
door het tooverwoordje „Rothschild", dat
als een slaapmiddel moest werken, in de
Amstelbank gebracht. Deze gelden zijn door
de directeuren van dit instituut op de meest
gewetenloozo wijze weggesleept. Ik ben vast
besloten mij met alle mij ten dienste staan-
Hoe hei eens was. HET HAARLEMSCHE STADSBEELD. Hoe het geworden is.
DE TUCHTHUISSTRAAT.
Gedeelte van het crude Tuchthuis.
Wij zouden t voor lief nemen als t schilder
achtige gebouw, dat als tuchthuis dienst
deed, opgeofferd was om plaats te maken
voor een, wat aanzien betreft, minder fraai
schoolgebouw, als daardoor het aantal ge
vangenissen met een verminderd was, maar
voor de gesloopte is aan den Harmenjansweg
een veel grootere in de plaats gekomen. Dit is
moderner ingericht, maar het is geen gebouw
dat het stadsbeeld verfraait.
Ongeveer 30 jaar geleden is het fraaie ge
bouw in de Tuchthuisstraat gesloopt. Thans,
nu Monumentenzorg veel strenger waakt over
de mooie erfenissen van het voorgeslacht, zou
niet zoo gemakkelijk toestemming verkregen
zijn om zoo'n mooi oud gebouw te sloopen. In
elk geval zou wel getracht zijn het fraaie ge
deelte van den voorgevel dat op onze teeke-
ning afgebeeld is. te sparen.
Allan, de Haarlemsche historie-schrijver,
vertelt van het „Huis van Burgerlijk en Mili
tair arrest":
„Ter plaatse waar we nu dit gebouw zien,
werd in de tweede helft der 16de eeuw. (1565)
niet ver van de voormalige St. Gangolfskerk,
een zoogenaamd Pesthuis gebouwd, bestemd
tot verpleging van hen, die door besmettelijke
ziekten waren aangetast. Dat oude Pesthuis,
wellicht in den vreeselijken brand van 1576
zwaar beschadigd, en door verplaatsing der
zieken in het Magdalenaklooster niet meer
als ziekenhuis in gebruik gehouden, werd ge
sloopt. en op dat terrein, in 1609. het tegen
woordige gebouw, vroeger, en in de wande
ling ook nu nog het Tucht- of Rasphuis
genoemd. Intusschen is dit gesticht niet al
toos een verblijf voor misdadigers geweest.
Vóór 1786 werd het gebrpikt als Aalmoeze
niershuis, en werden daarin, behalve alle
stadsarmen, ook vondelingen verpleegd. Zie,
de inscriptie, die ge onder dat witte, in den
gevel geplaatste beeld der Liefde, met de on
miskenbare pelikaan, leest: Nutrit et Emen-
dat (verplegen en verbeteren), wijst U de oor
spronkelijke besteinming van dit gebouw dui
delijk genoeg aan. Na de stichting van het
Diaconiehuis (thans de Kazerne aan den
Koudenhorn) in 1787, zijn de verpleegden
derwaarts overgeplaatst, en werd dit gebouw
tot een Tucht- en Werkhuis bestemd. Sedert
1811 is het bij het Rijk in gebruik als Huis
van Arrest."
Tot zoover Allan. Alleen halen wij nog uit
zijn boek aan. dat hij in zijn tijd (omstreeks
1880) de Tuchthuisstraat „een allesbehalve
aanzienlijke buurt" noemt. In den loop der
jaren is hierin ongetwijfeld eenige verande
ring ten goede gekomen. Al heeft een vorig
gemeentebestuur medegewerkt aan de sloo
ping van het mooie oude tuchthuis, het
tegenwoordige gemeentebestuur heeft in de
Tuchthuisstraat weer iets goed gemaakt, door
fle leelijke blinde muur van het schilder
achtige Brouwershofje te breken door aan
den straatkant ramen met aardige luiken te
laten maken,
De school die er voor, in de plaats kwam.
