H.D. VERTELLINGEN
SOMBERE STEMMING IN WEENEN.
HAARLEM'S DAGBLAD VRIJDAC
DERDE BLAD
2 OCTOBER 1931
(Nadruk verboden; auteursrecht voorbehouden).
De stoel van Haroen al Raschid.
Naar het Spaansch van JOSé GALDOS.
(Nadruk verboden).
Het was op een avond, dat Haroen, die,
wei-verdiend, de rechtvaardige werd ge
noemd, als bedelaar verkleed, naar zijn ge
woonte weer trok door zijn geliefd Bagdad,
rijk aan schoonheid en praal. Weer ging hij
door de stad om de klachten te hooren. die
kwamen uit den mond van het volk, om onge
merkt te luisteren naar de gesprekken van
lieden, die voor elkaar geen geheimen heb
ben, als zij onder elkaar zijn, die hun mond
niet snoeren, uit vrees voor verraad, die hun
tong niet in toom houden, bang zich te zullen
Verspreken.
Haroen de rechtvaardige, door Allah rijk
gezegend met verstand, hield ervan zelf uit
te gaan, niets willende overlaten aan zijn
dienaren, zijn ambtenaren, want hij wist, dat
de zuivere waarheid rechtstreeks moet gaan
van mond tot oor en dat vele monden en
ooren vaak der waarheid geweld aandoen.
En zoo ging de Khalief langs den Tigris,
waar het donkere water kabbelde tegen den
oever. Het was een donkere nacht. Maar den
bedelaar dreigde geen gevaar. Wie het minst
bezit, is het veiligst in donkeren nacht en ln
de eenzaamheid. Hij ging langs de bazaars,
die nu gesloten waren. De donkere sluiers van
den nacht hadden ze bedekt en het leven,
dat er overdag lawaaide en rumoerde, was
vervaagd. Haroen richtte zijn schreden
diep in gedachten naar de straat der kof
fiehuizen, waar hij een menigte volks wist,
die de nachten daar doorbracht, sprekende
over alles. En eindelijk klonk, uit een der
nederigste en laagste huizen, luid gepraat tot
hem door, afgewisseld nu en dan door hard
gelach.
Naar dit koffiehuis ging Haroen. gevolgd
'door zijn dienaren, die onopgemerkt op zijn
bevel, over hem moesten waken, sinds den
nacht, waarin Haroen bijna het slachtoffer
was geworden van een vechtpartij tusschen
eenlge lieden, die twistten om een vrouw.
Hij trad het lokaal binnen en zag hoe een
man. gezeten op een hoogen stoel, allerlei
dwaze toespraken hield tegen de Heden, die
op divans, langs de wanden geschaard, zaten
of lagen.
Haroen kende den zwetser. Abdoel ibn Is-
mael. had van hem gehoord als van een gek,
die ophitsende redevoeringen hield en tegen
den Khalief zelf stookte. Haroen. nu de bede
laar. glimlachte om den kerel, die met aan
halingen uit den Koran, toespelingen maakte
op het bedrijf van de ambtenaren en van
Haroen zelf.
„Zie hier", riep hij uit, „ik ben nu Haroen
én ik zit hier op een stoel, die wel de stoel van
Haroen, den Khalief kon zijn. En op dien
stoel gezeten zou ik bevelen kunnen geven,
zooveel ik wil, want ik zou, als Khalief, de
macht hebben om mij te doen gehoorzamen.
Het is gemakkelijk bevelen te geven, als je
rustig op den regeeringsstoel zit en de lieden
hebt om je bevelen, rechtvaardig of niet, «uit
te voeren. Wat deed Haroen anders dan op
den stoel te gaan zitten, dien zijn vader
Mehdi Allah hebbe zijn ziel voor hem
had opengelaten, toen deze stierf? Om te re-
geeren hebt ge geen verstand noodlg. Je gaat
zitten en je beveelt.
i Als dit de echte stoel van Haroen was, dan
zou ik ook kunnen bevelen. Ik zou bevelen
kunnen geven, die werden opgevolgd. Wat is
nu het eenlge verschil tusschen Haroen en
mij", vroeg hij lachend, terwijl hij rondom
zich keek. „Ik zal het jullie zeggen, dat is de
echte stoel, de ware stoel".
Een daverend gelach weerklonk van de toe
hoorders, die graag luisterden, als ieder volk,
naar de schimpscheuten op hen, die regeeren.
Ook de bedelaar had gelachen. Toen was
hij tot d(\\ spreker, die triomfeerend op zijn
stoel zat, doorgedrongen en hij had zijn die
naren, die hem waren gevolgd, een wenk ge
geven.
„Braaf gesproken, Abdoel ibn Ismael, braaf
gesproken", zeide de bedelaar. „Jij gelooft
dus ook, dat het gemakkelijk is op den zetel
van een vorst te zitten en te regeeren."
„Ja, dat geloof ik", zwetste de kerel, terwijl
hij weer lachte. De dienaren van Haroen wa
ren geleidelijk ln zijn nabijheid gekomen.
Plotseling liet Haroen zijn bedelaarspak val
len en iedereen herkende hem. Ook Abdoel
ibn Ismael.
„Grijpt dezen kerel", beval Haroen zijn
dienaren, „en geeft hem dertig slagen op de
plek. waarop hij gemeenlijkxzït op een stoel.
Dertig slagen en niet al te zacht, ntet al te
zacht!"
Het gesprek in het vertrek was verstomd.
Alle bezoekers, die om het gepraat van Abdoel
hadden gelachen en daardoor hadden te
kennen gegeven, dat zij het met den spreker
eens waren, waren bevreesd, dat na Abdoel
ook hun beurt zou komen om gestraft te
worden voor hun vermetelheid.
De dienaren hadden Abdoel gegrepen en
sloegen er hard op los. Reeds na den eersten
slag smeekte hij Haroen om genade, maar
deze keek slechts toe en Abdoel kreeg zijn
toegedachte slagen.
Toen beval Haroen opnieuw:
r „Drijf in dezen stoel, in de zitting, een
aantal scherpe houten pennen. Wanneer ze
er niet zijn, moet ge ze zoeken. Ge moet ze
.vinden!"
Terwijl Abdoel kreunde van pijn, zocht
men de pennen en eindelijk kwam men terug
met een man. die stoelen maakte. Hij boorde
gaten in de zitting en dreef er puntige hou
ten pennen in.
„Ga zitten", beval de vorst den spreker van
voorheen. „Ga zitten."
„Ik kan niet".
„Je moet." En tot zijn dienaren zeidc hij:
„Laat hem zitten".
Abdoel gilde van pijn, toen zijn gekastijd
zitvlak met de pennen in aanraking kwam.
En weer beval Haroen een van zijn diena
ren:
„Ga op zijn schoot zitten". En deze gehoor
zaamde.
„Luistert nu", zoo zeide Haroen, zich wen
dende tot de lieden in het vertrek, „waarom
lk hem zoo straf. Ik wil hem slechts laten
voelen, hoe moeilijk het is in den stoel van
een regeerder te zitten, van den waren re
geerder, die geroepen wordt tot zijn moeilijk
ambt en rechtvaardig wil zijn. De zitting van
den zetel van een vorst is schijnbaar zacht,
zooals de dwaze, de onwetende meent, maar
ze is, in werlVijkheid. heel hard. Overal ste
ken de pennen uit. die hem kwetsen er. wor
den. pennen, onzichtbaar daarin gestoken
door degenen, die meenen achteruit te zijn
gesteld, te zijn benadeeld of niet. naar behoo-
ren beloond, die den vorst trachten te tref
fen uit haat of om vermeend onrecht, die
iedere regeeringsdaad, die zij niet dadelijk
begrijpen of waarvan zij de bedoelingen niet
kunnen verkennen, afkeuren en pogen tegen
te gaan, die schimpen, wel verborgen voor een
vorst, op zijn woord en die hem, naar het
leven staan, zonder te denken aan het heil
van land en van volk.
O, hoe gaarne, zou men, als nu Abdoel ibn
Ismael, opstaan van den stoel, maar men
moet blijven zitten, omdat de lasten, die men
eenmaal heeft aanvaard en op zich heeft ge
nomen, je vasthouden, zooals nu mijn die
naar den dwazen spreker van daar even".
Haroen ging heen, hij gaf de dienaren een
wenk en zij volgden hem.
Abdoel sprong op van zijn stoel, kromp in
een van pijn, onder luid gelach van de toe
schouwers, die nu niet bevreesd waren, ook
te worden gestraft.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel
EVEN SLANK ALS TOEN ZIJ 20 WAS.
Nog „fit" en actief op 55-jarigcn leeftijd.
„Gedurende de afgeloopen 3 jaar heb ik
iederen morgen de kleine dosis Kruschen
Salts ingenomen. Ik kan het gewoon niet
meer missen in huis. Ik leed altijd aan hard
lijvigheid en aambeien, maar nu heb ik er
heelemaal geen last meer van. Ik ben 55 jaar
en net zoo slank als toen ik 20 was. Ik moet
hard werken, omdat ik mijn huisgezin en
een invaliden vader moet verzorgen en ik zeg
altijd maar dat het Kruschen is dat mij zoo
flink houdt". M. S.
Nadat U een paar weken iederen morgen
Uw dagelijksche dosis Kruschen hebt geno
men. zult U krijgen, wat over de heele wereld
bekend is als „het Kruschen gevoel". De
drang naar bedrijvigheid zal Uw heele wezen
vervullen U zult er niet meer tevreden
mee zijn in den ouden leunstoel te zitten,
nadat Uw dagelijksche bezigheden zijn afge
loopen. U voelt den geest der jeugd in U
dat vreugdevolle gevoel U wüt lange wan
delingen maken, aan sport doen en Uw werk
zal geen last meer zijn integendeel, het
wordt een genoegen.
Kruschen Salts is uitsluitend verkrijgbaar
bij alle apothekers en drogisten k t 0.90 en
f 1.60 per flacon.
Nu is het de meest geschikte tijd, dit alles
eens zelf te ondervinden op 't oogenblik
kunt U Kruschen Salts probeeren op onze
kosten. Want door heel Holland zijn onder
de apothekers en drogisten duizenden fla
cons Kruschen verdeeld, die verpakt zijn
met een gratis proefflacon. U kunt deze gra
tis proefflacon gebruiken zonder de gewone
flesch Kruschen te openen. En als U na deze
proef niet volkomen teVteden bent, kunt U
de groote flesch terugbrengen bij den win
kelier waar U haar kocht en hij zal U Uw
f 1.60 (Uw geheele uitgave) zonder omwegen
terugbetalen. Maar vergeet niet, dat de gra
tis proefflacon alleen verpakt is bij de groote
maat van f 1.60 en dan nog slechts voor een
beperkten tijd.
Gaat dus naar Uw apotheker of drogist,
voordat hij deze groote proefpakken uitver
kocht heeft.
Hollandsche verpakking waarborgt echt
heid.
DE ONTWAPENINGSCONFE
RENTIE VAN LORD CECIL TE
PARIJS.
Naar men ons bericht zal de opening der
OnIw&penngsoonferentie van Lord Cecil
niet op 27 doch op 26 November te Parijs
geschieden. Naar de 4-tallge circulaire, uit
gaande van het Internationale Secretariaat
te Londen (Gowerstreet 99) vermeldt, is he*
doel dezer conferentie de publieke opinie
gunstig te stemmen voor een wezenlijke ver
mindering der bewapeningen bij internatio
nale overeenkomst.
Ter bereiking van dit doel bereidt men
deze buitengewone internationale confe
rentie van afgevaardigden van alle groote
politieke, sociale, godsdienstige en intellec-
tueele vereen!ginger, van alle landen voor op
basis van een viertal resoluties, die op de
voorbereidende bijeenkomst van 25 Juli 1.1.
zijn aanvaard. De conferentie zal onder voor
zitterschap van Lord Cecil in twee plenaire
zittingen bijeenkomen in het Palais de la
Mutualité op 26 en 27 November a.s. gevolgd
door een sluitingsbijeenkomst in het Troca-
déro in den avond van 27 November.
De kosten der conferentie zullen door de
verschillende vertegenwoordigde organisaties
worden gedragen en verder door particuliere
bijdragen bestreden moeten worden.
Bijdragen voor dit doel kunnen gezonden
worden aan het Internationaal Secretariaat
te Londen W. C. I.. Gowerstreet 99, of aan
het Nederlandsch secretariaat te Ammerstol,
postrekening Ds. J. B. Th. Hugenholtz, No.
123046.
SLUITING VAN EEN BANK IN AMERIKA.
ROCK-ISLAND (Illinois) 1 October (Reuter)
De Central Trust Savings Bank, die depo
sito's van 5 a 6 millioen dollar en totale
middelen van 6.800.000 dollar heeft, heeft
heden haar deuren gesloten.
BLOEMENDAAL
GEVONDEN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij: B. Lindeman, Korte
Zijl weg 21, Overveen, een jongenspet: Fris,
Bosch en Duinlaan 17, Bloemendaal, een
huissleutel: Spaargaren. Vrouwenhekstraat
38, Haarlem, een rijwielbelastingmerk in
étui; J. Prenen. Oostertuindorplaan 4, Haar
lem. een rozenkrans; Smlnia, Geweerstraat
12 Haarlem, eer. Jonge hond: G. Zwarteveen.
Lage Duin en Daalscheweg 15. Bloemendaal,
een klein zilveren vulpotlood; De Bruin. Mid
den Duin en Daalscheweg 18. Bloemendaal.
een witte handschoen; aan het klooster
„Alferna" Boekenroodeweg, Acrdenhout. een
Lipssleutel No. 13229; Pouwer. Lage Duin en
Daalscheweg l. Bloemendaal, een schooltasch
met inhoud: MeJ. Mlttweg. Kinheimweg 49,
Bloemendaal. een poes; J. Overbeek. Olvcan-
straat 3. Haarlem, een portemonnaie met in
houd; Heinsbergcn, Noordertuindorpiaan 5,
Haarlem, een vulpenhouder; aan het bureau
van politie te Overveen, een jockeypet, een
dameshandschoen, een rozenkrans, een muil
korf, een sleuteltje, een schop.
BURGERLIJKE STAND
HAARLEMMERMEER
Bevallen: N. van Brussel—Audenaerdt, z„
N. Eijken—Cornelissen, d-. A. M Biemans—
Granneman, z, E. v d. KolkHofman, d
J Eveleens—van Berk, d.. E. de Vos—van
Dongen, z„ M. Tates—Guldemeester, d.. A-
Klootwijk—van Es. d„ A. van Berkelvan
Bodegraven, z.. M. R. BruljnisGriffioen, d
M A. Vastenhout —van der Voort, d.. L- Rou-
bos—Bakker, d R. v. Gel'ekom -Bouwers. d.
K. van der Vliet—Buis. zW. F. van Beek
Hartman, d.. I- v. d. Heuvel—Boogaard, z., T.
Wllderom—Bonkerk. d.. M. Veneman— Olay,
z.. J. N. van Haaftcn—Ras. z L. M Oliemans
Heijsteee. z., C. van KootenOuwerkerk,
d„ C. H. G. van Staveren—Laan, z„ D. Vis-
scher—van Burk. z.
Ondertrouwd: F. Schipper 28 J. en J. K.
Nederveld 23 j.. E. J. Bloemendaal. 23 j. en
C. van der Made, 24 J„ J. M. Clement 27 J.
en E. Visser, 21 j., D. van Staveren 23 j. en
A. M. Hoogendoorn 25 j„
Gehuwd: W. Verschoor 21 j. en C. C- Ho-
gerwerf 20 j„ B. Bakker 22 j. en A. L. Ver
meulen 20 j.. G. M. Boer 23 j. en E. Mulder
25 .i„ I. Kempe 25 j. en A. J. Tas, 24 j.
Overleden: Geertrui van der Net, 51 j„ geh.
met Th- de Koe, Pleter, T.unis, 1 week, zoon
van P. J. van Vuren en p Malipaard. Daniel
Dunweg 81 j., geh. met J. Mesman.
HAARLEMMERLIEDE EN SPAARNWOUDE.
Geboren: C. A., zoon van A B. van der
Voorn en J. C. E. Droogh; M. J.. dochter van
C. Schouten en C. C. Verduin; J. C. P„ zoon
van W. C. M. van Hoof en A. G. Bouwer.
Ondertrouwd: P. van Veen en M. A. Lem
mers; L. Willemse en M. van Nieuwenhuyzen.
Getrouwd: H. van Veen en F. M. Hoogen-
raad; T. O. Jongsma en J. M. van der Linden.
Mussolini heeft zich onder anderen tot taak gesteld de productie van land- en tuinbouw
zooveel mogelijk te bevorderen, tedere maand wordt in een belangrijk Italiaansch cen
trum een of ander feest of een tentoonstel'ing gehouden, voor land- en tuinbouw en de
Duce is meestal bij de opening vertegenwoordigd. Hierboven ziet men hem bij een
druivenfeest in Rome, waar hij zich persoonlijk van de kwaliteit der vruchten op
de hoogte stelde.
Ook een crisis in de schouwburgen.
De nood der beeldende kunstenaars.
(Van onzen Weenschen correspondent).
WEENEN, 22 September.
De toestanden in Oostenrijk schijnen steeds
slechter en slechter (te worden. Men ziet
haast geen vroolijke gezichten meer. De
Oostenrijkers en vooral de Weeners hebben
in tijden van nood en ellende meestal wel
hun goede humeur weten te behouden, maar
daaraan schijnt nu ook een einde te zijn
gekomen. Een leder gaat gebukt onder zware
zorgen. Met angst en vrees ziet men den
naderenden winter tegemoet. Wat zal hij
brengen? Hij zal erg streng worden, zegt
men. Dat beteekent honger en koude en
armoede! Dat beteekent, dat tienduizenden
werkioozen en hun famillles den bittersten
nood zuilen lijden. Op binnenlandsche poli
tiek gebied is Oostenrijk nog lang niet tot
rust gekomen. Dat heeft de mislukte Heim-
wehr-putsch weer eens bewezen. Trachten de
rechtsch-radicalen zich met geweld meester
van de macht ln het land te maken, dan
is het absoluut niet uitgesloten, dat hun
tegenstanders van den uitersten linker vleugel
die zooals men uit de ervaring weet voor geen
kleintje vervaard zijn en die voor niets terug
deinzen, evengoed een poging in het werk
zullen stellen het huidige regeeringssysteem
omver te werpen. Zij zullen daarbij dan van
meer radicale en meer afdoende middelen
en maatregelen gebruik maken.
In het zakenleven heerscht al sedert ge-
ruimen tijd een stagnatie, zooals men die
hier nog nooit gekend heeft. Zelfs in den
inflatietijd gingen de zaken beter dan thans
In de fabrieken, in het bouwbedrijf en bij
tal van handelsfirma's werd gedurende de
laatste weken op groote schaal personeel
ontslagen. Er bestaat bijna in het geheel
geen kans voor de veie duizenden, die thans
op straat worden gezet, een nieuwe betrek
king te krijgen. Ten gevolge van de banken-
catastrophe is een groot aantal ondernemin
gen te gronde gegaan. In verband met de
affaire van het EngeLsche pond sterling en
het gesloten zijn van de beurzen te Londen
cn in tal van groote steden in Europa houdt
ook de Weensche beurs voorioopig haar
deuren gesloten.
Sedert eenige dagen is er sprake van, dat
ook het Burgtheater, Weenens allervoor
naamste schouwburg, welke ook als het al
lerbelangrijkste tooneellnsütuut wordt be
schouwd, waarin de Duitsche taal gesproken
wordt zijn deuren zou moeten sluiten. Het
Burgtheater en de groote Weensche opera zijn
staatsinstellingen, evenals het veel kleinere
Akademietheater, dat een soort van filiaal
van het Burgtheater is. Men was nu van
plan de tooneelopvoeringen van het Burg
theater-ensemble ln het gebouw van dc
opera te laten plaatsvinden. Het Burgtheater
zou dan geheel gesloten kunnen worden en
daardoor bespaart men de salarissen van het
technische personeel van dien schouwburg.
Gedurende vier avonden van de week zou
men opera-opvoeringen geven en gedurende
drie avonden tooneeluitvoeringen. Het Deficit
van de staatstheaters bedraagt bijna acht
millioen schillingen per jaar. Men wil dit de
ficit tot vijf of eventueel tot vier millioen
naar beneden drukken.
Sedert geruimen tijd reods worden er
onderhandelingen tusschen de directie van
de opera en de voornaamste operazangers en
-zangeressen gevoerd, daar de directie hun
niet meer zulke hooge honoraria wil betalen
De Oostenrijksche besparingscommissaris
Löbell heeft gezegd, dat hij een maande-
üjksch salaris van 3600 schillingen ook voor
de allerberoemdste stars hoog genoeg vindt.
Natuurlijk vonden de betreffende zangers
en zangeressen het verre van aangenaam dit
te hooren en tal hunner hebben dan ook
heftig tegen het nieuwe voorstel geprotes
teerd. Enkelen echter gaven toe, maar Pic-
caver heeft besloten het Weensche opera-
ensemble vaarwel te zeggen. Alle leden var.
het ensemble zullen met ingang van 31
October ontslagen worden. Dit ontslag heeft
echter alleen een formeel karakter. Want èr
zullen onmiddellijk nieuwe contracten wor
den gemaakt. Het wereldvermaarde Ween
sche philharmonische orkest zal aan de
opera verbonden blijven. Richard Strauss
had het aantal leden van dit orkest inder
tijd uitgebreid. Het aantal zal nu verkleind
worden, zoodat er evenveel musici in het or
kest zullen zitten als dit indertijd voor het
uitbreken van den oorlog onder het keizer
rijk het geval is geweest. Een gedeelte van
de leden van het koor en van het ballet zal
ontslagen worden. Men zal trachten het
Burgtheater voorloopig nog open te houden.
Ten gevolge van de slechte economische
toestanden hebben gedurende de laatste
jaren al heel wat Weensche theaters hun
deuren voorgoed moeten sluiten. De Volks
opera, Weenen's tweede opera-instituut, is
reeds lang ter ziele gegaan. Het Neues Wiener
Schauspielhaus. dat in hetzelfde gebouw werd
opgericht, heeft den strijd om het bestaan
ook al vrij spoedig moeten opgeven. Het
Johann Strauss theater, het Btlrgertheater,
de Renaissancebühne. en het Cart-theater
zij alle z(jn op de flesch gegaan.
Weenen was vroeger een vroolijke stad,
een stad, waar men zich dag en nacht amu
seeren kon. Weenen heeft nog steeds den
naam van de stad van de liederen en van
de muziek te zijn. Wanneer men vroeger
door de straten van de binnenstad wandel
de. hoorde men zoowel dos namiddags als des
avonds en des nachts overal muziek uit kof
fiehuizen en restaurants naar buiten klinken.
Thans kunt ge uren lang tevergeefs naar een
lokaal met een strijkje zoeken. Etablisse
menten, die er muziek op na willen houden
moeten veel te hooge belastingen aan de ge
meente betalen en daarom hebben dc clgo-
naars van de meeste lokalen er de voorkeur
aan gegeven hun strijkjes af te schaffen.
Ook voor de beeldende kunsten heeft men
tegenwoordig weinig meer over en honderden
schilders cn beeldhouwers lijden honger en
gebrek. Zij zien zich gedwongen hun kunst
werken voor buitengewoon lage Prijzen van
de hand te doen en zij zijn al heel blij, wan
neer zij af en toe een kooper kunnen vin
den. die hun slechts een schijntje betaalt. Het
„Künstlerhaus", het allervoornaamste Ween
sche tentoonstellingsgebouw, dat het eigen
dom van de Genossenschaft der bildenden
Künstler Wiens is, zal zich binnenkort, zoo
als ik van welingelichte zijde verneem, ge
dwongen zien zijn deuren te sluiten. Zulks
omdat de geregelde uitgaven veel grooter zijn
dan de inkomsten. Ten ricele zijn daaraan
ook alweer de hooge belastingen aan de
stad Weenen schuld. Voor een tentoonstel
ling „Blume und Plastik", welke gedurende
dezen zomer in dit expositiegebouw werd
gehouden, moest men een bedrag als luxe
belasting aar. de gemeente Weenen betalen,
dat aanmerkelijk grooter was dan het jaar-
lij ksche subsidie, dat het Künstlerhaus van
het gemeentebestuur ontvangt!
Wordt het Künstlerhaus geslot». dan vol
gen waarschijnlijk ook tal van andere
expositiegebouwen en dan zal het er voor de
beeldende kunstenaars nog slechter uit
zien'
JONGENSBOEKEN
Jac. Berghuis Jr.. De Radium»
Diefstal uiitg. Gebr. Kluitman,
Alkmaar».G. J. Melnen, De
Veldkamp-Jongens luitg. Gebr.
Kluitman. Alkmaar). Pieter
van Yorden. Alkmaar voor den
Prins (uttg. Ned.Ultgevers Maat
schappij. Amsterdam).
Jac. Berghuis is een schrijver, die ln zijn
jongensverhalen ..up to date'' bUJft Do ti
tels van zijn boeken geven dit reeds geheel
en al aan De Televisie-Kelder. Het Radio-
Spook. De Radium Diefstal. U ziet, we zitten
met deze boeken midden in de moderne
techniek. En de heer Berghuis heeft er ook
wel slag van al deze nieuwigheden op een
vlotte, aardige wijze in een verhaal te ver
werken. HU weet den juisten toon in den
dialoog te treffen, brengt voldoende span
ning aan. wikkelt een detective-geschiede
nis handig door het gewone schoolleven van
H. B. S.'ers uit de vierde klas en lk zou met
lof over zijn laatste boek kunnen schrijven,
wanneer er niet een zeer groote maar op
al deze deugden volgde. De heer Berghuis
herhaalt zich ln zijn Doeken veel te veel. Hij
schijnt niet over genoeg fantasie te beschik
ken om een verhaal als De Radlum-Diefstal
geheel frlsch cn nieuw op te zetten en hij
leent daarom voor de gemakkelijkheid uit
zijn eerste boeken, waarmee hU een flink
succes mocht behalen. Dat ls nu niet precies
dc Juiste manier. Zijn Jongste boek lijkt zoo
zeer op de twee voorafgaande, dat voor dc
lezers, die deze hebben gelezen, er weinig
verrassends meer in besloten ligt.
In de Televisie-Kelder zijn het amateur-
televlslonlsten, dte een vervalscher van
bankbiljetten weten te ontmaskeren, in het
Radio-Spook is het een stelletje leerlingen
van een Hoogere Handelsschool, dat op ge
heimzinnige wijze voordrachten en muziek
de lucht inzendt, in De Radium-Dlefstal zijn
het al weer eenige jongelui nu van de
H. B. S. te Eindhoven en van Philips die
op mysterieuze manier geproduceerde films
ln bioscoop-theaters binnensmokkelen hoe,
wordt niet verklaard en op het doek
brengen cn tenslotte een radium-dief weten
te „knippen". Het Radlo-8pook uit het vo
rige verhaal is hier het Film-Spook ge
worden.
De heer Berghuis ipaakt het zich als schrij
ver wat al te gemakkelijk met dit leentje
buur spelen, al gaat hij dan ook bij zichzelf
te gast. Ook de aardigste mop wordt flauw
als je haar telkens herhaalt. De heer Berg
huis heeft talent voor het schrijven van
jongensboeken, maar als hij het een vol
gende maal niet over een geheel nieuwen
boeg gooit, wordt hij met al zijn nieuwe
snufjes een oudbakken schrijver, wat lk
om dit niet onaardige genre van boeken
jammer zou vinden.
Het boek „De Veldkamp-Jongens" van den
heer G. J. Melnen is bestemd voor veel jon
gere kinderen.. Het vertelt van twee boere-
JongetJes en van Hans. de Kraai. Heel veel
stof had de heer Melnen blijkbaar niet en
het boek lijkt mij voor Jongens dan ook wel
wat saai toe. Ik zou zoo zeggen, dat op deze
manier ieder wel een Jongensboek ln elkaar
kan knutselen. Of er behoefte aan zulke
on be tee kenende kinderboeken bestaat, zul
len de uitgevers en de boekhandelaren het
best kunnen beoordeelen.
Maar wanneer ik aan een Jongen van ne
gen jaar een bock cadeau moest geven, aou
ik mijn keuze toch maar liever doen uit
mijn oude collectie van Jongensboeken, die
heel wat frlsscher, pittiger en aardiger ver
halen bevat.
Moeten wij in dezen tijd van pacifistische
stroomingen, nu het „Nooit oorlog meer!" al
sterker en sterker doorklinkt, onzen jongens
nog historische verhalen te lezen geven,
waarin op ouderwetschc manier stevig ge
vochten wordt? Wie meent van niet, zal Alk
maar voor den Prins" van Pleter van Vorden
zeker onmiddellijk in den ban doen. Want
het gaat in dit boek nog flink barbaarsch
toe. De schrijver wijdt heele hoofdstukken
aan beschrijvingen van stormloopen door
Spanjolen op de Alkmaarsche wallen, die
zelfs een oud-officier als ondergcteckende
kippenvel bezorgen. Men oordeele zelf. De
vrouwen op de wallen storten ketels met ko
kende olie en pek en brandende teerkran-
sen uit over de aanstormende Spaansche
soldaten en zU roepen daarbij:
„Gedenk Na arden! Gedenk Haarlem! Naar
de hel met Jullie, schavuiten en kindermoor
denaars. Ha. die is raak. het brouwsel is
prachtig. Ziet ze krimpen, ziet ze in elkaar
krinkelen als slangen cle gekookt worden.
Meer water, meer lood. meer sulfer! En la
ten we die mooie hoepeltjes niet vergeten.
Gooi ze om de halzen, ze passen zoo keurig en
ze warmen de verkleumde gezichten een
beetje. Een beetje? Ze blakeren ze. Hé daar,
hond. zonde van je f raaien knevel; dien
schiet Je erbij in, met Je leven!"
De man, wiens snor bespot werd. trachtte
te vergeefs het hoofd te ontdoen van de wal
mende, laaiende krans. Hij plofte er mee
omlaag, sleepte eenige makkers mode lie
diepte in".
Op een volgende bladzijde krijt een vrouw:
..Kookt ze! Braadt iel Vilt ze met dien laaten
den zwavel!" en een man schreeuwt terug:
„Lust jij ze dan, als ze gekookt zijn!" „Dank
Je hartelijk!" is het. antwoord van de vrouw,
„Ik eet geen vergif!"
„Lodderijn! Lodderijn! Lodderijn!" zouden
de gasten van Juffrouw Picteraen roepen na
dit fragment, waarbij vergeleken Woutertje's
RooversLled nog week en zachtzinnig is.
De schrijver van Alkmaar voor den Prins,
heeft merkbaar p!ezler ln zulke realistisch
getinte ontboezemingen van dc t<ot ruries
geworden vrouwen, want heele bladzijden
«taan er vol van. Hij beseft blijkbaar zelf
wel, dat zoo'n boek in dezen tijd wat ana
chronistisch aandoet en hij iaat daarom Vrouw
Kouseband zeggen: ..Oorlog Ls wreed. Oorlog
ls wreed", doch zij voegt er als Hollandsche
vrouw tooh zachtjes aan toe: „Maar van
Alkmaar begint de victorie!"
Jongens zijn jongens cn ik vermoed, dat er
onder hen evenals in mijn Jeugd nog
altijd zeer velen zijn, die niets liever dan
zulke historische verhalen vol oorlogsgruwe
len lezen. Aan de ouders ls het oordeel of
men dit soort boeken als lectuur voor zijn
Jongens al dan niet prefereert.
De heer Pieter van Vorden toont een soms
wonderlijke voorliefde voor werkwoorden van
eigen maaksel, zooals: „HIJ haperde het
zachtjes voor zich heen" en „Bij de muren
hoogden stapels, gruwelijk om té zien"
En gruwelijk om te lezen Pleter Van Vorden!
J. B. SCHUIL.
MACDONALD OFFICIëEL UIT
DE LABOURPARTIJ GESLOTEN
LONDEN 3 Sept. 'NT.A.) Dc Britsche Ar
beiderspartij heeft Ramsay MacDonald en
diens aanhangers thans formeel uit de partij
gesloten.
