Een Vredes-resolutie.
Het Belangrijkste,
Hef woord is aan...
Gertidnt.
49e Jaargang No. 14812
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Donderdag 8 October 1931
HAARLEM S DAGBLAD
Pfc-a., p w FEEREBOOM UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER. ROBERT PEEREBOOm
en ROBERT PEEREBOOM. Hoofdrednctw: ROBERT PttKtBUUM
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-. Duim f 250.-, Wijsvinger f 150—, Elke ande vinger f 150.-, Arm- of Beenbreuk f 100-
Idem voor Abonnés op het Geill. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f600.-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75-. Verlies andere vinger f30.-.
ABONNEMENTEN: per week /0.27H, per maand 1.20, per 3 maanden
f3-57J4, franco per post 3.8754, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65, franco per post 0.72'A.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buhenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie: 15054 Redactie 10600
Administratie: 10724, 14825 Drukker^: 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 1—6 regels ƒ1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
/0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels 10.30. elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend i contant
COS EL. 7 October (V.D.) Woensdagmor
gen vroeg werd de uit 5 personen bestaande
familie Zereslka uit Kochanietz door kool-
oxyde vergiftigd op bed gevonden. De vader
en drie kinderen, meisjes van 5 tot 9 jaar,
waren reeds dood. Pogingen om de levens
geesten der moeder weer op te wekken wer
den met succes bekroond.
ALLIANCE FRANcAISE.
OPENING VAN HET SEIZOEN 1931/32.
DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 8 October.
HET MODERNE AMERIKA
EEN INTERESSANTE CURSUS VAN DE
VOLKSUNIVERSITEIT.
„Amerika blijft fascineerenDat was de
uitspraak van een der bekendste persoonlijk
heden uit het openbare leven in Nederland,
met wien ik dezer dagen een interessant ge
sprek mocht houden over de Amnkaansche
cultuur. En inderdaad! Hoe langer hoe meer
neemt Amerika ons gedachtenleven, onze
zeden en gewoonten in beslag. De Vereenigde
Staten zijn de machthebbers, niet alleen in
de politiek en het financiewezen, zij worden
steeds sterker de machthebbers van onze ge-
heele cultuur. Wij willen daarom meer van
Amerika weten. Wij willen dóórdringen, met
alleen in de beteekenis van zijn oeconomische
positie, maar ook in de ziel van zijn bewoners.
Dat de nieuwere Amerikaansche schrijvers
stuk gelezen worden, en dat iedereen, die op
de hoogte wil zijn van de literatuur van onzen
tijd de Amerikaansche schrijvers, een Drei
ser, een Sinclair Lewis moet kennen, is een
door niemand te loochenen feit.
En op grond van dat feit, heeft de Haar-
lemsche Volksuniversiteit een cursus geopend,
waarin de bekendste auteurs v^n en over het
moderne Amerika zullen worden behandeld.
Over mijn persoonlijk aandeel aan dien
cursus zal ik bescheidenlijk zwijgen. Ik wil
slechts terloops vermelden dat het in mijn
bedoeling ligt, het hoogst interessante boek
van Hermann Keyserling over Amerika in
populairen trant weer te geven. Wat mijn
medewerkers betreft: mevrouw van Schaik—
Willink en mevrouw van den Bergh van
Eysinga, die een naam draagt, te Haarlem
geenszins onbekend, zijn bij uitstek op de
hoogte met de Amerikaansche literatuur.
Men zou zich moeilijk deskundiger voorlich
ting kunnen denken. En het zal interessant
zijn Dr. Franssen, den persoonlijke vriend
van Duhamel, over Duhamel's ervaringen in
Amerika te hooren spreken.
De eerste voordrachten zullen door een
prachtige collectie lichtbeelden worden ver
duidelijkt, waaruit men een indruk kan ont
vangen van het Amerikaansche landschap,
en tot hen, die van oordeel zijn dat men
tegenwoordig .door den radio al zooveel over
Amerika hoort, zou ik willen zeggen: zoolang
de televisie nog pas in haar beginstadium
verkeert, mist men dan toch de illustratie!
Ja, die radio! Ik kan het mij zoo goed be
grijpen, wanneer men zegt: wij blijven naar
den radio lusteren, die geeft ons de volks
universiteit t'huis! En toch is dat niet waar!
Want als men een vraag tn rich voelt opko
men, en men wil die vraag richten tot den
spreker, dan houdt het ontvangtoestel zijn
mond. Terwijl wie naar de volks-universiteit
komt, vier sprekers tot zijn dienst heeft, die
alle vragen nog eens behandelen en uitwer
ken, inlichtingen geven, nog afgezien van
het feit dat de radio ondanks al zijn voor-
deelen, ons toch den levenden mensch ont
houdt. Dien levenden mensch te geven is de
bedoeling van ons alle vier!
P. H. RnTER Jr.
VERVANGING VAN MINISTER
DE GEER DOOR DR. COLIJN?
EEN STELLIGE TEGENSPRAAK.
Woensdagmiddag liep te Amsterdam het
gerucht, dat Minister de Geer zou aftreden
en dr. Colijn in zijn plaats zou treden.
Het Ned. Corr Bureau kan uit de beste
bron met de meeste stelligheid mededeelen
dat dit gerucht eiken grondslag mist.
KINGSFORD SMITH TE LONDEN.
LONDEN, 7 October (V.D.) Kingsford
Smith kwam hedenavond om 17.38 uur op
het vliegveld Heston aan. Hiermede heeft hij
de laatste etape van zijn vlucht Australië
Engeland, van Rome naar Londen, volbracht.
Zijn poging om het record van Mollison te
verbeteren is naar bekend is mislukt.
VIER DOODEN IN EEN FAMILIE.
m. G. TW&Mfa is afgetreden als pree*»
dent-iïrecteur van de Nederlandsche Bcmt
Woensdag 1 40ctober des avonds te 8.30
uur zal het seizoen 1931/"32 van de Alliance
Franeaise. afdeeling Haarlem, geopend wor
den met een lezing van M. Marcel Aubert.
o.m. conservator van het museum het Louvre.
Deze voordracht, die in de bovenzaal van „De
Kroon" wordt gehouden, draagt als titel:
..Cluny et Citeaux, les deux grands ordres
bénédictieus du moyen kge.
Het katapult-vliegtuig „Neic-York" van het ss.. Bremen is bij de kust van Nieuw Schot
land, verongelukt. Piloot Fritz Simon en marconist Wagc.iknccht vonden den dood.
Een gevaarlijk spel.
Het verloop en de uitslag van de op 27
October te houden Engelsche Lagerhuis-
verkiezingen zullen in de geheele wereld met
bezorgdheid worden afgewacht. In de bijna
zes jaren dat ik Nederlandsch dagbladcorres
pondent in Londen was, van 1920 tot 1926,
heb ik steeds sterker den indruk gekregen
dat het met de Engelsche welvaart hard
bergaf ging, en dat daar dieper oorzaken
voor waren dan die zich plegen te uiten in
economisch-financiëele beschouwingen, in
staatsbegrootingen en in werkloosheids-
statistieken. In dien tijd en later heb ik
meermalen geschreven dat de toestand van
Engeland psychologisch beschouwd ernsti
ger was dan die van Duitschland. Het Duit-
sche volk is zich sinds den oorlog voort
durend en zeer sterk bewust geweest dat
het in geweldige moeilijkheden verkeerde en
een zwaren strijd om het bestaan moest
voeren. Het voelde zich van zijn triomfante
lijke Deutschland über Alles-troon omlaag
geworpen. Het heeft, ondanks groote fouten
in zijn zoeken naar nieuwe eenheid en
kracht, ook in deze omstandigheden groote
energie getoond, en toont die nog. De Engel-
schen daarentegen zijn begonnen met zich
overwinnaar te voelen, zijn pas langzamer
hand gaan ontdekken dat de wereldramp
19141918 niets dan verliezers had opge
leverd ln verschillende graden, maar allen
verliezers en hebben niet de energie
ontplooid noodig om er bovenop te komen.
Het oude gevoel van ..splendid isolation"
is altijd de hoofdzaak gebleven. Men heeft
er in Engeland niet de schouders onder ge
zet. men is tc laat gaan begrijpen, dat ont
zaglijke extra-inspanning noodig was om zijn
deel van de wereldmarkt te behouden. En
kelen begrepen het. Enkelen die inv'oed
konden doen gelden. Als een symptoom
daarvan kan men de tallooze „handelsrei
zen" van den prins van Wales, eerst naar
da koloniën en Dominions, later naar Zuld-
Amerika, beschouwen. Eraan vastgekoppeld
werden zijn vele betoogen tot de werkgevers,
om zich toch aan te passen aan de elschen
van andere landen, om de producten te fa-
briceeren die die landen wenschten, om
met hun outillage op de hoogte van den tijd
te blijven, om zelf hun buitenlandsche klan
ten te bezoeken en met hen in hun talen te
spreken en briefwisseling te voeren.
Ongetwijfeld heeft de troonopvolger met
zijn onvermoeid streven in zekere mate iets
bereikt. Maar niet genoeg. Het was trou
wens op zichzelf niet goed gezien, een der-
ge'ijke actie te centraliseeren in de persoon
van een kroonprins. Dit is. zooals de heele
wereld voelt en de gebeurtenissen in ette
lijke landen trouwens ruimschoots bewezen
hebben, niet de tijd meer waarin groote lei
dende actie van koningen kan uitgaan. Als
zij zich, zooals de prins van Wales, op de
nieuwe rol van „nationaal zakenman" wer
pen, voelt de heele wereld dat eigenlijk als
een vreemde en onwaarschijnlijke vertoo
ning. De tradities van het koningschap ge-
doogen zooiets niet, Een president van een
Britsche republiek, aangenomen dat hij een
industrieel of handelsman van erkende be
kwaamheid was. had dit wellicht kunnen
doen. en er volledig succes mee behalen. Een
kroonprins niet.
In het algemeen is het ook nu nog steeds
zoo. dat wie kooper in Duitschland en En
geland is. uit voortdurende ervaring weet,
dat de Duitschers zich oneindig vee' meer
moeite dan de Engelschen geven om aan zijn
eischen te voldoen. Zij zullen het artikel
maken dat hij hebben wil. het leveren zoo
als dat hem het prettigst is. en zich uitslo
ven om hem het allernieuwste op zijn ge
bied tegen de redelijkste prijzen te leveren.
De Duitsche directeur arriveert in Holland
om ln persoon zijn zaken met hem te be
spreken, terwijl de Engelsche om vier uur
van zijn kantoor is verdwenen om een partij
tje golf te spelen, en hem een vertegenwoor
diger op zijn dak stuurt die moet goed
praten dat het Engelsche artikel, ofschoon
gewoonlijk uitstekend van kwaliteit, te
duur is en vaak niet voldoende gemoderni
seerd.
Pas de daling van het pond, tengevolge van
liet opschorten van den gouden standaard.
brengt een aanzienlijke prijsdaling. Maar
die daling sleept zooals al op vele manleren
ook ln dit blad is uiteengezet, op den duur
nieuwe moeilijkheden mee.
De Engelschen vertoonen misschien het
Jftt. L. JL A. Trip, die mr. G. Vissering als
president van de Nederi. Bank opvolgt.
Uitnoodiging tot Haarlemsche kerken.
Hoover's plannensteun voor de banken,
verlenging van het moratorium.
(2e blad, le pag.)
De a.s. verkiezingen in Engeland. Manifest
van MacDonald.
(2e blad, le pag.)
Zeer belangrijke bepalingen in de nieuwe
Duitsche noodverordening.
(2e blad, le pag.)
Toestand in China weer verscherpt.
(2e blad, le pag.)
Het heengaan van mr. Vissering, president
der Nederlandsche Bank. Mr. Trip zijn
opvolger.
(4e blad, le pag.)
Het spoorwegongeluk te Groningen. Behan
deling voor de Rachtbank.
(2e blad, 2e pag.)
R.-K. werkgevers vragen bescherming van
onze productemnarkt.
(4e blad, 2e pag.)
Verfraaiing van het stadsbeeld in Groote
Hdutstraat. Het nieuwe gebouw der firma
Wisbrun en Liffmann.
(4e blad, le pag.)
Jubilea bij de tram.
(4e blad, le pag.)
Het jubileum van de Arbeiders tooneelver-
eeniging „Vooruitgang".
(2e blad, le pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Een gevaarlijk spel
(le blad, le pag.)
Ven onzen Londenschen correspondent: De
verkiezingsbeslissing.
(le blad, 2e pag.)
Voor de Forensen: Klein goed.
(4e blad, 2e pag.)
Karei de Jong: De opening van het nieuwe
gebouw van de stichting Amstcrdamsch
Conservatorium.
(2e blad. 3e pag.)
(Laatste berichten 2e pag. le blad.)
Men schrijft ons:
„De kerkeraad van de Geref. kerk in Her
steld Verband alhier, heeft zich gewend tot
de Protestantsche kerken te Haarlem en om
geving en de Oud-Katholieke kerk te Haar
lem met verzoek instemming te willen be
tuigen met een resolutie, door voornoem
den kerkeraad opgesteld, welke resolutie
eventueel namens de gezamenlijke kerken
naar de Nederlandsche afgevaardigden ter
Ontwapenings-conferentie te Genève zal
worden opgezonden. Het spreekt van zelf dat
men zeer hoopt dat alle uitgenoodigde kerke
lijke besturen met deze actie accoord kun
nen gaan. (Voorloopig heeft men zich nog tot
de Protestantsche en Oud-Katholieke kerk
willen beperken).
Naar ons verder ter oore kwam is bereids
va-n de Ned. Herv. kerk alhier de grootste
gemeente dus bericht vah hartelijke in
stemming ontvangen".
Over den tekst der resolutie wilde men
ons op dit oogenblik nu de meeste kerke-
radem nog geen gelegenheid tot bespreking
zullen hebben gehad liever nog geen na
dere mededeeling doen.
DE OUD-GOUV.-GENERAAL VAN
NED.INDIë AANGEKOMEN.
Bij het Sint Margaretha-eiland aan de Mexicaansche kust, verging het s.s „Colum
bia". De 234 passagiers werden gered. Het zinken duurde drie dagen. De drie phasen
van dit proces ziet men hier afgebeeld.
ZIJN WONING IN OVERVEEN BETROKKEN.
Gistermorgen is zooals wij reeds meld
den de oud-G.-G. van Ned. Oost-Indië jhr.
A. C. D. de Graeff met het motorschip ,,Ba-
loeran" van de Rotterdamsche Lloyd in het
vaderland teruggekeerd.
Onmiddellijk na de begroeting is jhr. De
Graeff met zijn familieden naar de residen
tie en vandaar naar Overveen vertrokken,
waar hij zich in huize „Op 't Zand" geves
tigd heeft.
Jhr, De Graeff was niet bereid interviews
toe te staan.
TRAM EN AUTOBUS.
4 TRAMLIJNEN IN AUTOBUSLIJNEN
OMGEZET.
De gemeenteraad van Haarlem heeft Woens
dagmiddag met 25 tegen 12 stemmen het
voorstel van B. en W. aangenomen om mede
werking te verleenen aan het plan der N.
Z. H. T. M. om 4 tramlijnen in autobus
lijnen om te zetten.
Dit zijn de lijnen:
StationspleinBloemendaal.
StationspleinOverveen.
StationspleinLeidsche vaart.
VerwulftOverveen.
Het ligt tevens in de bedoeling om de
autobussen verder te laten loopen dan nu
de trams komen. De lijn naar Bloemendaal
zal doorgetrokken worden door het. dorp
Bloemendaal, de lijn naar Overveen tot het
begin of het einde van den Zeeweg en de
lijn naar de Leidschevaart tot Aerdenhout.
In de stad blijven dan enkel bestaan de
tramlijnen SoendapleinHeemstede (die
binnenkort aansluiten zal op de geëlectrifi-
ceerde stoomtramlijn Heemstede"Leiden)
en de lijn ZandvoortAmsterdam.
In de raad is eenige twijfel tot uiting ge
komen of de N.Z.H.T.M. inderdaad over zal
gaan tot uitvoering van deze reorganisatie.
Deze twijfel is echter, naar ons van bevoegde
zijde verzekerd werd. niet gerechtvaardigd.
Wanneer men met de uitvoering der reor
ganisatie beginnen zal, is nog niet te zeggen.
Dit hangt af van het al dan niet spoedig
afkomen van besluiten van Ged. Staten, Kon.
Besluiten enz.
Otto Weiss
Een passende vraag boor onzen tijd: Mag
een meisje boeken schreven, die het niet zou
mogen lezen?
Onwezenlijk, ontastbaar.
Vaag zwevend door de lucht,
Onzichtbaar, onrustzaaiend.
Het spook, genaamd: gerucht.
Een geest, eens opgeroepen,
Niet weer zoo gauw getemd,
Met ongekende groeikracht.
Die moeilijk wordt gestremd.
Met duizelende snelheid,
Verspreidend zich in 't rond,
En steeds maar groeiend, groeiend,
Bij 't gaan van mond tot mond.
Een monsterdlng, geboren.
Uit iets, maar half gehoord,
Een vrees, een vaag vermoeden.
Een onbegrepen woord.
Ontstaan ook soms uit afgunst,
Of uit kwaadwilligheid,
Een zeer gevaarlijk wapen
In dienst van haat en nijd.
Een parasiet op zorgen
In tijden, slecht en zwaar,
Onwezenlijk geboren,
Een wezenlijk gevaar.
Hoed u voor 't onhellbrengend
En giftig valsch-gerucht
Vraag feiten, enkel feiten
Die jagen 't op de vlucht.
P. GASUS.
HET WRAK VAN DE
„NEW-YORK" GEZIEN.
NEW-YORK. 7 October (VD.) Een Ca
ll a dee sc he vlieger heeft op een zijner on-
derzoekingsvluchten aan de kust nabij
Cobequid (Nieuw Schotland) het wrak van
het catapultvliegtuig ..New-York" dat sedert
Dinsdag j.l vermist werd. ontdekt. Boven
dien heeft de vlieger het lijk van een der
beide inzittenden zien drijven, terwijl hij
ook nog een postzak op het water heeft zien
liggen.
VERGIFTIGING DOOR KOOL.
OXYDE.