Het beste Dagblad van Haarlem zal U, inwoners van Haarlem (of de onmiddel lijke) omstreken, altijd het best bevallen en meest bevredigen. Geen courant is zoo volledig met het Haarlemsche nieuws en de Haarlemsche advertenties, die U in de eerste plaats interesseeren als Haarlem's Dagblad. Km3SS De Zweedsche eerlijkheid en 1 October. De buitenlandsche handel van Amerika. HAARLEM'S DACBLAD DINSDAC 27 OCTOBER 1931 75000 Stockholmers aan 't verhuizen. De Zweedsche eerlijkheid Is geen verzin sel. Zij bestaat, zoogoed als de zindelijkheid de Duitsche Pünktllchkeit en de Schotsche zuinigheid. In welke ander land waagt men, het, miclden-in de stad, zijn pakjes op de stoep te leggen als men in een huis vijf, zes trappen óp moet wezen; durft men de gang- loopers twee dagen en twee nachten over 't hek van het voortuintje te laten hangen; heeft men zijn brievenbus zoo-maar, zonder slot aan een boom bij den weg. terwijl men een paar honderd meter achteraf woont; haalt men het in zijn hoofd de garage van Zijn tuinstad-villa met fietsen van de kin deren, grasmaaimachine en tuinslang open te laten staan als de heele familie drie weken met vacantie gaat. opdat de tuinman 's Zaterdags zijn gereedschap kan pakken; laat men op een tentoonstelling van antiqui teiten kostbare sieraden open en bloot op ren tafel liggen, zonder koperdraadje en bewaking? Waar anders dan in Zweden? „Geleende" auto's, inbraken met behulp van dynamiet en natte omslagen, respectabele verduisteringen en flinke oplichterijen zijn er om den regel te bevestigen. Zonder die Eerlijkheid zou het Zweedsche leven er gansch anders uitzien, minder in teressant, minder luchtig en gemoedelijk zijn. De Zweedsche Eerlijkheid wordt het best, het overtuigendst, het massaalst gedemon streerd in de laatste week van September de eerste week van October, wanneer in de hoofdstad des lands telkenjare opnieuw en met g rooter animo een formeele volksver huizing plaats heeft. De Stockholmers zijn gek op verhulzen. Waarom? Ik weet het heusch niet. Misschien is het omdat elk deel van de stad zijn voor- deelen, zijn bijzondere aantrekkelijkheden heeft, die mijnheer en mevrouw Stockholm zoo op het rijtje af eens willen onderzoeken. Op Söder. het zuidelijke stadsdeel met zijn nauwe, donkere straten zijn de huren over 't algemeen het laagst, op Norrmalm heb je altijd naast de deur een bioscoop en om den hoek van de straat een theater, op Ostermalm is het deftig en stil, op Kungs- holm zijn de meeste huurkazernes modern en nieuw, dus zonder ongewenschte mede bewoners, in de tuinsteden is het wonen be trekkelijk goedkoop, heeft men een flinken tuin en geen last van boven- en beneden buren, maar men zit er ruim een half uur trammen van het centrum der stad af. Een andere factor, die het zwerven der hoofd stedelingen bevordert Is de angst van do Zweden om beneden hun stand te wonen. Nu leven de meeste Zweden zooals men het noemt bóven hun stand, maar dat is een vrij relatief begrip en het doet hier weinig terzake. Een felt is het echter, dat menschen die, als hun inkomen laag is. ergens op Söder wonen, naar de tuinsteden trekken wanneer 't hun wat beter gaat. daarna zich aan hun maatschappelijke positie verplicht voelen m een duur. klein woninkje op de zooveelste verdieping van een huurkazerne 'op Oster malm te trekken, om vervolgens hun laat ste levensdagen door te brengen in een lief vlllatjc in de buurt van de hoofdstad. En de treklust wordt ook al gestimuleerd door de vele lasten, die het wonen in een huur kazerne met zich brengt. Men kan niet op schieten met de buren op dezelfde ver dieping, men zoekt elders zijn toevlucht, wordt daar nimmer met rust gelaten door de radio van de onderburen of de gramo- foon-met-een-dozijn-platcn-op-afbe taling van de menschen-boven, men vlucht naar een ander deel van de stad, voelt zich daar niet thuis, en men gaat weer op zoek naar Iets beters, naar het onvindbare Ideaal. De Stockholmer verhuist gemakkelijk. Hij went niet gauw aan een huis, hecht er niet aan, Hoe zou dat ook kunnen, daar het groot stc deel der bevolking in huurkazerne woningen van twee kamers met of zonder keuken woont en slechts een zeer gering percentage een woning heeft van meer dan vier kamers. Slaapkamers, die alleen voor slapen gebruikt worden, kunnen er natuur lijk hoogst zelden op overschieten. Veelal slapen vader en moeder op een ingenieus divanbed in de huiskamer, de kinderen heb ben een dergelijk slaapinstrument in het halletje achter de deur of In de tweede kamer en als er veel kinderen zijn brengt een doel daarvan den nacht door op een divan in de keuken. Heeft men een meisje voor dag en nacht, dan slaapt dat in de keuken of. in 't gunstigste geval. In een uitbouwsel daarvan. De huren zijn zoo krank zinnig hoog, dat men geen geld heeft om een woning te nemen, waarvan niet alle kamers dag en nacht gebruikt kunnen wor den. Men kan het zich moeilijk gezellig maken, men besteedt geen overmaat van zorg aan zijn woning, men leeft veel buitens huls om van de herrie met de buren af te zijn. men stuurt de kinderen naar een bios coop om rustig tc kunnen praten en als men ergens elders denkt rustiger, beter, gerief lijker, goedkooper misschien, te wonen, dan komt men er allicht toe om met een hoop vol hart zijn boeltje te pakken en te ver huizen. De meeste huurcontracten loopen per drie maanden, en omdat hier vrijwel uitsluitend 's zomers gebouwd kan worden, %oodat tegen het najaar nieuwe woningen klaar komen, hebben de meeste verhuizingen omstreeks den eersten October plaats. Dat is elk jaar een evenement van belang. Het gewone leven wordt er door ontwricht, het verkeer loopt door de files verhuisautos telkens en telkens vast, er wordt dag en nacht doorgewerkt en toch duurt de ergste drukte nog een dag of zes. Dit jaar bereikt men zeker een record. Er is in het centrum van de stad een heele wijk nieuw-gebouwd met plaats voor 36000 menschen en de meeste woningen daar zijn al verhuurd. Een nieuwe tuinstad is binnen enke'e maanden uit het bosch aan het Malar-meer gestampt op twee plaatsen heeft de gemeente villa- steden voor arbeiders laten aanleggen met huisjes, die ongeveer 700 kronen per jaar doen, hetgeen voor Stockholm zeer weinig is en in verschillende deelen van de stad zijn oude krotten door huurkazernes vervangen. Hoeveel menschen er deze weken verhuizen is niet met zekerheid te schatten. Maar te oordeelen naar het aantal telefoontoestellen dat op 1 October verplaatst moest worden 13460 zouden er ongeveer 75.000 perso nen binnen de hoofdstad moeten verhuizen. Dit getal is hoogstwaarschijnlijk nog aan den lagen kant, volgens andere berekeningen zou het vrij dicht bij de 100.000 zijn, waaruit zou volgen, dat een vijfde deel van de bevolking der hoofdstad nu aan de algemeene verhui zing deelneemt. Het lijkt ongelooflijk, onmo gelijk, maar het is toch waar. De verhuizerij begon al in 't begin van Sep tember. Nieuwe woningen werden betrokken en in de vrijgekomen woningen konden an deren hun boeltjes brengen. Zoo begon het zaakje langzaarn-aan te rouleeren om in de laatste dagen van de maand plotseling zijn toppunt te bereiken. Woensdag overdag ging het nogal, maar om zes uur begon het lieve leven. Alle vrachtauto's van de stad waren gehuurd, in sommige straten stond om het andere huis 'n vrachtauto voor de deu ren op een nog niet eens belangrijk kruispunt telde ik binnen de vijf minuten zeventien verhuizingen. Den geheelen nacht ging het door, de vracht- autos haalden het eene vrachtje na het an dere, verwerkten verhuizing na verhuizing. Donderdag de eerste October werd het nog wat erger- Het verkeer tusschen het noordelijke en het zuidelijke deel der stad gaat over twee stel vaste bruggen en al werkte de verkeerspolitie hier ook met vier maal zooveel personeel als anders op de spits uren, toch liep het zaakje soms zoo heerlijk vast, dat enkele kilometers ver het heele verkeer tien minuten absoluut stil stond en je colonnes van tientallen yrachtautos met verhuisboel achter elkaar kon zien. 's Nachts ging de verhuizerij ongestoord door, Vrijdags was het een beetje stiller, maar het duurt nog wel een dag of vijf de Zondag mee gerekend, omdat men dan even lustig ver huist voor alles weer zijn normalen gang gaat En nu komt de Zweedsche eerlijkheid weer op de proppen. De vrachtautos om niet van echte verhuiswagens te spreken bren gen deze dagen een kapitaal op, want de huur ervan kost een hand vol geld. Dus wil men den boel zoo gauw mogelijk overge bracht hebben. Om dit te bereiken wordt het heele hebben en houden al uren van tevoren naar de straat gesleept en daar op het trot toir uitgestald ten aanschouwe van de voor bijgangers. Een baby-weegschaal wordt dan op de canapé van het mooie ameublement geplaatst, de potten en pannen worden op de imitatie-mahonie-houten tafel of op een inelkaar geklapt bed gezet, de bontmantel van mevrouw bedekt de staande boerenklok, het beddengoed en de kleeren, in lakens of divankleeden geknoopt, worden onder een tafel gestopt, spiegels en schilderijen staan tegen den muur en de poes mauwt in een boekenkast. Als dan de auto komt wordt het heele zaakje er met bewonderenswaardige handigheid op geladen, de heer des huizes kruipt er boven op om den spiegel vast te houden en mevrouw tuft met de kristallen lichtkroon en de beste kleeren en de stofzui ger in een taxi er achteraan. Bij het nieuwe huis, waar men op de zooveelste verdieping de nieuwe woning heeft gehuurd, die nu alle verwachtingen zal vervullen, wordt het zaak je weer op de stoep gezet, omdat men den auto zoo gauw mogelijk leeg wil hebben en vaak ook, omdat de woning pas over een paar uur, niet zelden eerst den volgenden dag, leeg komt. Dan sleept men den divan naar binnen om er een beetje op te slapen en de rest blijft buiten staan, zonder toe zicht en zonder dat er iets van gestolen wordt. Zelfs is het Donderdag gebleken, dat iemand drie maanden te vroeg voor de deur van zijti nieuwe woning kwam, zoodat hij daar al weer anderen in zijn pas verlaten woning zijn getrokken, nu midden in de al gemeene verhuisdrukte ergens elders een wo ning moet gaan zoeken en zijn heele boeltje maar zoo lang op de stoep moet laten staan. Weliswaar staat er in de huurcontracten, dat de woning grondig schoongemaakt opge leverd moet worden, maar daar komt nu in de praktijk natuurlijk niets van. Als een familie om drie uur de laatste meubels uit een woning haalt staat het vrouwelijk deoi van de familie, die nu de woning zal be trekken, vijf minuten over drie de ramen al te lappen en de gordijnen op te hangen, om tegen half vier de koffiepot al op het uit den rommel opgeduikelde gascomfoor te zetten. Als er een Zweedsche zindelijkheid bestond en geen Zweedsche eerlijkheid, zou deze al gemeene verhuizerij onmogelijk zijn. Waar al die vrachtautos vandaan komen is onbe grijpelijk. Want de meeste hebben een Stock holmsch nummerbord, al zijn er ook met nummerborden van provincies die een das rijden van de hoofdstad liggen. Ook moet het aantal vrachtautos, dat speciaal voor de Octoberverhuizing gekocht wordt, niet onbe langrijk zijn. Er zijn heel wat chauffeurs en apdere lieden met een rijbewijs, die begin September een vrachtauto op afbetaling koopen, er een paar honderd kronen voor betalen en zoo gauw het zaakje niet meer loont de afbetaling stop zetten, zoodat hun auto teruggenomen wordt. Hun moeiten en de vele 'slapelooze nachten worden toch rij kelijk beloond. Verhuizen is nimmer een pretje, vooral niet hier in de Zweedsche hoofdstad, waar het zoo vlug mogelijk en vaak bij nacht en ontij moet gebeuren. Maar de Stockholmers schijnen er toch verzot op te zijn. Anders zouden niet elk jaar een 50.000 a 75 000 van de 500.000 inwoners der hoofdstad er met zoo veel animo aan mee doen. C. G. B. INGEZONDEN Voor den inhoud dezer rubriek stelt de Re dactie zich niet verantwoordelijk. Van ingezonden stukken, geplaatst of niet geplaatst, wordt de kopij den inzender niet teruggegeven. HAARLEMSCHE VEREENIGING MAATSCH. ZORG VOOR ZIEKEN AFD. DIACONESSENHUIS. Het is nu 2 jaar geleden dat wij een ver koop hielden van de voorwerpen, die door de patiënten van het Diaconessenhuis zijn ge maakt. Menigeen zal zeggen, dat deze tijd zich niet leent voor dergelijke kleine bazars, maar toch wagen wij het er op. Immers, als velen ons een weinig helpen, is dit voldoende. Voldoende voor ons om met dit werk voort te kunnen gaan. Steeds meer blijkt ons hoe nuttig het is, de patiënten tijdens hun ziekte afleiding te geven en dit lukt het best door hen eenvoudig en nuttige handwerken te laten maken. Nu trachten zij deze voorwerpen te ver- koopen om van de opbrengst nieuw materiaal aan te schaffen en met het batig saldo het hett vrij bed fonds van het Diaconessenhuis te versterken. De prijzen van de handwerken, waaronder veel kindergoed, zijn zoo laag mogelijk ge steld. Wij hopen op veler bezoek, Zoodat die velen, allen iets doende, het geheel zullen doen slagen. De bazar -hopen wij te houden: Woensdag 28 October 's morgens van 10.3012.30, des middags van 2.305.30 en 's avonds van 7.309 uur in het Diaconessenhuis, Haze- paterslaan. A. A. BEERENS DE HAAN, Zuster M. E. MERISON. E. E. M. BEERENS DE HAAN. Sterke daling der uit- en invoercijfers. Amerika en „de andere landen" hebben elkaar noodig. Vooral op dit oogenblik zal het velen in teresseeren te vernemen hoe ae positie van den buitenlandschen handel der Vereenigde Staten van Noord-Amerika was in de afge- loopen maanden. Ik verzamelde daartoe een reeks van gegevens, welke mij o.m. ter be schikking werden gesteld door de Kamer van Koophandel in Pittsburg, met betrekking tot dezen buitenlandschen handel, welke gege vens ik later zooveel mogelijk heb aangevuld. Uit een en ander blijkt dan, dat de achter- teruitgang van den export en den import in de Vereenigde Staten van Noord-Amerika in de laatste maandeii buitengewoon groot is geweest. De uitvoer zonk m Mei en Juni tot onder de 200 millioen dollar en bereikte daar mede een lager niveau dan vóór 1914. Ook de invoercijfers zijn sterk gedaald en bewegen zich om het niveau van voor den oorlog. De Amerikaansche uitvoer was in 1913 circa 204 millioen dollar per maand, tusschen de jaren 1925 gn 1929 liep deze op tot 400 millioen dollar per maand en was in laatst genoemd jaar zelfs 429 millioen dollar. Daar na trad een scherpe daling in. In 1930 was de gemiddelde maand-uitvoer ongeveer 315 millioen dollar, in Januari 1931 245 millioen dollar en in Juni was deze ingezakt tot 187 millioen dollar. De Amerikaansche invoer was in 1913 ge middeld 148 millioen dollar per maand, steeg daarna tot circa 350 millioen dollar per maand tusschen de jaren 1925 en 1929, liep in 1930 terug tot 250 millioen dollar per maand en was in Januari en April 1931 res pectievelijk 183 en 176 millioen dollar. Op zich zelf beteekent het feit, dat de in voer- en uitvoercijfers van 1931 beneden die van 1913 liggen nog niet veel. Ook voor En geland en voor Duitschland is dat het geval. Maar wel moet bij deze beoordeeling in het oog gehouden worden dat de Engelsche-, zoowel als de Duitsche-, voorts geen enkele export van welk land ook, zich op dusdanige wijze heeft weten te ontwikkelen na de oorlogsjaren als juist de Amerikaan sche. Als gevolg van deze ontwikkeling ver overde Amerika de eerste plaats op de rang lijst, na Engeland en Duitschland, en had in 1929 een aandeel van 14 procent in den we reldhandel tegenover 10 procent in 1913. Op dit oogenblik bedraagt het aandeel der Ver eenigde Staten aan den wereldhandel ten hoogste 13 procent. E>e achteruitgang van den Amerikaanschen export van 1929 werd ten deele gecompen seerd door de teruggeloopen prijzen. Voor 1930 en 1931 is hetzelfde verschijnsel vast te stellen. De Amerikaansche invoer- en uitvoerstatis- tieken vertoonen in het algemeen een min dere verscheidenheid in artikelen dan die van andere landen. Onder de uitvoerartike len behooren in hoofdzaak: agrarische pro ducten tabak, petroleum, koper enz. Naar het gewicht is de uitvoer van tabak, petro leum, boomwol en koper niet sterk gedaald, maar de waarde is voor bijna alle artikelen zeer sterk achteruitgeloopen. De graanuit- voer is in 1931 verre achtergebleven bij dien van 1930, terwijl die van laatstgenoemd jaar ongeveer gelijk was aan dien van 1929. Voor al de graanexport naar Engeland en Duitsch land verminderde, in gewicht tot ongeveer op de helft, naar de waarde tot ongeveer op één derde gedeelte. De achteruitgang van den Amerikaanschen uitvoer van machines en vaartuigen is zeer belangrijk. Over den verminderden afzet van Amerikaansche automobielen schreef ik reeds vroeger. Die verminderde afzet valt des te meer op omdat in tegenstelling met de posi tie in 1930 dit jaar geen groote bestellingen uit Rusland genoteerd konden worden. Toch zijn ook de zoo zeer verlaagde uit voer- en invoercijfers der Vereenigde Staten nog alleszins in staat den beoordeelaar dui delijk te maken dat dit land er altijd nog wezen mag. Het is volkomen begrijpelijk, dat de Amerikaan niet onverschillig kan blijven staan tegenover de werkelijkheid, welke zdch manifesteert in: verminderden afzet van ma chines en vooral automobielen, in een zeer sterke prijsdaling voor granen, koper en boomwol, in een dalenden omzet van afge werkte producten enz. Geleidelijk aan is de positie een dusdanige geworden, dat de Ame rikaansche export den Amerikaanschen im port niet meer kan betalen. En dat deze im port van groote beteekenis is moge blijken uit een bloote opsomming van die artikelen, welke dit land noodig heeft t.w. koffie, thee, suiker, rubber, pelsen, courantenpapier, kunstzijde, luxe-goederen enz. Zooals bekend is zijn voor het herstel van het geschokte evenwicht reeds tal van maatregelen getrof fen. Wat men verder ook regelen ga, één ding staat vast: de „andere' landen hebben Ame rika noodig, maar Amerika heeft ook de „andere" landen noodig. Bij alles wat van regeeringszijden gedaan wordt, zal daarmede rekening gehouden moeten worden. MOLLERUS. SCHEPEN DIE NIET KUNNEN ZINKEN. Een van de grootste uitvindingen is wel geweest, die van de zichzelf weer in den goeden stand oprichtende boot. hoe deze ook in het water ligt. Snij maar eens een stukje hout uit in den vorm van een stuk meloen en het hout zal onmiddellijk den normalen stand weer innemen, al wordt het ook omge keerd in het water geworpen. Nu is weer een prachtige uitvinding aan gekondigd: het schip, dat niet zinken kan. De uitvinder is Joseph Chatrain, een Fransch man. Met een door hem ontworpen model in den vorm van een Oceaanstoomer van 4 me ter lang zijn geslaagde proeven genomen. De deskundigen, die de proefnemingen leidden begonnen met het boren van gaten onder de waterlijn. Een schip van normale afmetingen, doorboord met evenredig groote gaten, zou binnen enkele minuten gezonken zijn. Maar deze nieuwe uitvinding liet het schip slechts toe eenige centimeters te zak ken. Door middel van groote gewichten werd de boot geheel op haar zijde gelegd. Zij zonk niet en zoodra de gewichten weggenomen waren, richtte het schip zich weer op. EEN VROEGERE SCHOONHEIDS KONINGIN. EEN MILLIOEN IN OUDE SUIKERZAKKEN* De Tel. meldt: Te New-York Is een oude dame van 93 jaar, een zekere mevrouw Ida Wood, door de rechtbank onder curateele gesteld, daar gebleken was, dat zijniet meer in staat was haar vermogen ook maar eenigszins behoorlijk te beheeren. Eenmaal was zij een der gevierdste schoonheden te wereld en tijdens een officieel bal, dat ter gelegenheid van het bezoek van den prins van Wales, den lateren koning Edward VII, aan New-York werd gegeven, koos Engelands troonopvolger haar als zijn partner. Maar dit alles is al veel langer dan een halve eeuw geleden en intusschen is Ida Wood ineen geschrompeld tot een stokoud, half blind en volkomen doof vrouwtje. Toen de deurwaarder haar het vonnis van onder-curateele-stelling kwam beteekenen, begon zij bitter te snikken. Nadat zij haar kalmte had teruggekregen, kroop zij zuch tend onder haar bed en haalde er twee pa pieren zakken onder vandaan. In een der zakken.waarin tientallen jaren geleden sui ker verpakt was geweest, bevonden zich voor 50.000 dollar (f 125.000) aan obligaties en in den anderen 5000 dollar aan contant geld. Voldaan ging dc deurwaarder heen. Wie schetst echter zijn verbazing, toen een paar dagen later de oude dame zijn kantoor kwam binnenst-rompelen. Onder haar arm had zij weer een halfverganen papieren zak met er in400.000 dollar (f 1.000.000) in Amerikaansch bankpapier van vijftig jaren her. Thans is men er toe overgegaan, eens een nauwkeurig onderzoek in haar huisje in te stellen. Geld of effecten heeft men er wel is waar niet meer gevonden, maar in kasten, die blijkbaar sedert tientallen jaren gesloten waren geweest, ontdekte men voor een groote waarde aan sieraden, benevens talrijke cos- tuums uit den tijd van den Amerikaanschen burgeroorlog. En onder een dikke stof ver borgen vond men ook nog een paar satijnen schoentje, die 'n halve eeuw geleden de ?le- gante voetjes der vermaarde New-Yorksehc schoonheid omsloten hadden gehouden. Wa ren het. ondanks den tijd. die sindsdien was verloopen. wellicht' teere herinneringen, die het ongelukkige oudje bij het zien dezer zie lige schoentjes eensklaps in tranen deden uitbarsten? RSlilfM 'iu'i'IÜi ii«l Éiwi! liuillllljlM NIEUWS UIT INDIE. IIET SLACHTOFFER VAN AMOKDRAMA GEOPEREERD. Aneta seint uit Batavia, dat de hoofdagent Tirajo, die bij het drama in de Prinsenlaan werd gewond, is geopereerd: men hoopt hem in het leven te kunnen houden. De amok- maker, die vrijwel hersteld is, weigert verkla ringen af te leggen. GEBREK AAN RUILMIDDEL IN DE BUITEN GEWESTEN. Aneta seint uit Batavia dat in Timor, de Molukken, West-Borneo en dergelijke stre ken de bevolking als gevolg van de malaise vrijwel geheel teruggevallen is op de produc tenhuishouding. zoodat bijna geen geld in omloop is. Bij de landschapskassen is groot gebrek aan liquide middelen, weshalve ver schillende landschappen de regeering ver zochten bij te passen. Dit is in studie.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1931 | | pagina 6