MORGEN
31 OCTOBER
WERELDSPAARDAG
Het woord is aan...
Bezuinigingsactie.
Het Belangrijkste.
49e .Taarsane No. 14831
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Vrijdag 30 October 1931
HAARLEM'S DAGBLAD
Dtr*Clfm ROBE*TEpEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER. ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMFNTENï per week <0-27H, per maand 11.20. per 3 maanden Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buïtenspaarae 12 ADVERTENTIëN: 1—5 retrels f 1.73. elke regel meer <0.35 Reclames
/3J57H, franco per post f3.87J4, losse nrs. <0.06. Geïllustreerd Zondagsblad: Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie: 15054 Redactie 10600 0.60 per regeL Reductie bij abonnement Vraag en aanbod 14 regels <0-60.
per week 0.05. per maand <022. per 3 mnd. <0.65. franco per post Z0.72K. Administratie: 10724, 14825 Drukkerij: 10122, 12713 Postgiro 38810 dkc rcRcl mecf '015 bu,,en dubbele prijs Onre Groentjea
(iederen dag) 13 regels <0-30. elke regel meer <0.10. uitsluitend i contant
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden 1600- Verlies van Hand. Voet of Oog 1400- Durm f250- Wijsvtnger f I 50-Elke andere vinger f 50- Arm-of Beenbreuk I 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geill. Zondagsblad r Levenslange ongeschiktheid f2000- Overlijden (600- Verlies van Hand. Voet of Oog f400- Verlies Duim (75- Verlies Wijsvinger (75- Verlies andere vinger 130-
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWINTIC BLADZIJDEN.
KORTING VOOR WERKLOOZEN.
BESLUIT VAN DE R.-K. GROENTEN-,
AARDAPPEL- EN FRU1THANDELAARS-
VEREENIGING „ST. MARCUS".
Het door bovengenoemde Vereeniging ge
nomen besluit om aan werkloozen 10 pet.
korting toe te staan, treedt 1 November a.s.
in werking. De aangesloten handelaren zullen
door het ophangen van een kaart voor het
winkelraam de aandacht van de belangheb
benden hierop vestigen.
NIEUW WINKELPAND VAN
GERZON.
AAN DE GROOTE HOUTSTRAAT.
Het sloopen der perceelen Gr. Houtstraat
nrs. 54 56 58 en 60 te Haarlem, en het ter
plaatse bouwen van het nieuwe winkelpand
Gerzon, naar ontwerp en onder directie van
den architect Adr. Moen (B.N.A.), is opgedra
gen aan den minsten inschrijver, den heer
Joh. H. Koster, aannemer te Amsterdam.
DEN HAAG EN DE
UITKEERINGSKORTING.
VIJF a ZES TON MINDER.
De Tel heeft een onderhoud gehad met den
heer Drees, wethouder van 's-Gravenhage
over de korting van 30% op de uitkeering aan
de gemeenten.
Het vertrouwen bij de Gemeenten is door
het wetsontwerp zeer geschokt, omdat zij op
een vaste uitkeering gerekend hadden, zei de
wethouder. De heer Drees zag er een inbreuk
in op de autonomie der gemeenten. Voor Den
Haag beteekent de 3% ruw geschat een 5a 6
ton, die van de uitkeering afgaan. De heer
Drees zei verder, dat Den Haag geen drin
gende behoefte heeft aan kasmiddelen. Op 1
October heeft het nog een leening van 8 mil-
lioen opgenomen en een vlottende schuld
van 5.5 millioen is voor Den Haag zeer laag
te noemen. De gemeente kan dan ook nog bij
de banken terecht. Wel is het moeilijk ge
worden om leeningen af te sluiten. Met de
buitengewone uitgaven moet men thans
vooral voorzichtig zijn. De financieeie toe
stand der residentie is echter oneindig veel
beter dan van vele andere gemeenten.
CHOLERA EPIDEMIE.
ERNSTIGE BERICHTEN UIT TEHERAN.
TEHERAN. 29 Oct. Het Ahwaz-gebied
wordt op het oogenblik door een ernstige
cholera-epidemie geteisterd. De directeur van
het regeeringsziekenhuis heeft zich onmid
dellijk per vliegtuig, vergezeld van verschei
den geneesneeren, uit de hoofdstad naar het
choleragebied begeven. Hij heeft vaccin voor
duizenden inentingen bij zich. (Reuter).
AANMUNTING VAN ZILVER IN
DUITSCHLAND.
TOT EEN BEDRAG VAN 120 MILLIOEN RT.I.
BERLIJN. 29 October (V. D.) In zijn he
den gehouden zitting heeft de Rijksraad o.m.
twee voorstellen goedgekeurd inzake de aan
munting van nieuw zilvergeld.
Het betreft de aanmunting van tweemark
stukken voor totaal 30 millioen RM. en van
di'iemarkstukken tot een totaalbedrag van
90 millioen RM. In totaal worden derhalve
45 millioen zilverstukken geslagen met een
gezamenlijke waarde van 120 millioen RM.
De Japansche—Chineesche guerilla duurt
..van een Chineesch burger, door
BLOEDIG FAMILIEDRAMA IN
DUITSCHLAND.
5 DOODEN.
BERLIJN, 29 October (V. D.) Naar gemeld
wordt werd in de woning van den kassier der
plaatselijke ziektenkas te Finsterwalde (Nie-
derlausitz) hedenmorgen een verschrikkelijk
familiedrama ontdekt. Toen de politie de
deur der woning liet openbreken, vond zij
alle vijf leden der familie dood te bed. In
een der slaapkamers lagen de 38-jarige vrouw
de 12-jarige dochter en het driejarig zoon
tje in een andere slaapkamer de 19-jarige
zoon. In een derde kamer van het huis trof
men den kassier badende in zijn bloed aan.
Tijdens hun slaap had hij zijn huisgenooten
met een revolver doodgeschoten en vervol
gens de hand aan zich zelf geslagen. Om
trent de oorzaak van dit vreeselijk drama is
niets bekend. Voor zoover is na te gaan zijn
geen ongeregeldheden gepleegd.
NOBELPRIJS VOOR MEDICIJNEN
VOOR PROF. OTTO WARBURG.
STOCKHOLM, 29 October (V. D.) De No
belprijs voor geneeskunde voor het jaar 1931
is toegekend aan den Berlijnschen professor
Dr. Otto Warburg.
Deze onderscheiding is den Duitschen ge
leerde verleend in verband met zijn ontdek
king inzake ademfermenten, hun aard en
werkwijze.
Prof. Warburg die werkzaam is aan het
Kaiser Wilhelminstituut is reeds vroeger be
kend geworden wegens zijn baanbrekend on
derzoek inzake het oxydatieproces van le
vende cellen.
(Door den val van de Zweedsche kroon be
draagt de Nobelprijs ditmaal ongeveer hon
derd duizend gulden)
DE BEPERKTE VISCHINVOER IN
FRANKRIJK.
Naar wij vernemen heeft het bestuur der
Vischhandelvereeniging in tegenwoordigheid
van haar administrateur, den heer P. Krab
Jr., een onderhoud gehad met den directeur
van de afdeeling Economische Zaken van
het ministerie van Buitenlandsche Zaken te
's-Gravenhage. Het bestuur heeft hier de
belangen van den vischhandel inzake de
contingenteering van verschillende soorten
zeevisch door Frankrijk, vooral van fijne
vischsoorten, waarvan het kwantum voor
Nederland zeer laag gesteld is, bepleit. Het be
stuur kon echter geen definitieve toezegging
over een en ander ontvangen, doch heeft de
overtuiging, dat dit vraagstuk ook de volle
belangstelling heeft van het het departement
van Buitenlandsche Zaken.
DE BEWAPENINGSVACANTIE.
Van de volgende staten is te Genève tot
op heden een bevestigend antwoord ontvan
gen op de resolutie der Volkenbondsverga
dering waarin den staten wordt gevraagd of
zij bereid zijn, in afwachting van de ontwa
peningsconferentie, een beWapenlngsvacantie
te sluiten (aldus de Tel)Luxemburg, Sovjet-
Rusland, Albanië, Zwitserland, Italië. Frank
rijk, Duitschland, België. Dezer dagen wor
den te Genève de antwoorden venvacht van
de Ver. Staten van Amerika. Estland Italië,
Frankrijk, Duitschland, België en Nederland,
van welke landen de Ver. Staten, Estland en
Nederland reeds een bevestigend antwoord
hebben toegezegd.
PERSONALIA.
Te Nijmegen is gepromoveerd tot doctor in
de letteren en wijsbegeerte op proefschrift
getiteld „Une correspondence commerciale
Assyrienne de Cappadoce" en stellingen pater
P. van der Meer O. P. geboren te Heemstede.
rt. Hier ziet men een foto van het verhoor
Japansch i officier.
Daniel Stern
Hebben is nog geen bezitten. Om
iets te bezitten, daartoe is zekere zielskracht
noodig; om het in bezit te hebben, daartoe
volstaat rijk te zijn
(Er zal een nieuwe staatscom
missie voor bezuiniging wor
den benoemd, onder leiding
van den heer Weiter.)
Sedert de millioenen nota.
Ging het nog wat verder mis,
De regeering deelt het mede
Op een toon die somber is.
Men moet nieuwe dekking vinden
Voor een twintigtal millioen,
Nou, daar moeten wij 't dus zonder
En daar kunnen wij 't mee doen.
Van verbruikers van benzine
Wordt nog maar wat meer gevraagd
Hier en daar komt een verhooging,
Daar en hier wordt wat verlaagd.
En dan heeft nog de minister
Als verrassend feit vermeld:
Een bezuinigingscommissie
Wordt ten snelste ingesteld.
Om het maar eens zacht te zeggen:
Dit besluit komt niet te vroeg,
Voor een dergelijke commissie
Is er, dunkt mij, werk genoeg.
Moge zij in wijsheid snoeien
En met sterke, vaste hand,
Want wij leven sedert jaren
Leelijk boven onzen stand.
Maar je piekert weieens even,
Als je deze tijding leest:
Is er voor dit doel niet vroeger
Een commissie Pop geweest?
Deze trok vol goede plannen
Tegen de verkwisting op.
Maar, hoewel zij 't niet kon helpen,
Werd het resultaat een strop.
Nu komt de commissie-Weiter,
In de hoop op goed succes,
In de vroegere ervaring
Ligt voor haar een wijze les.
Laat ons de commissie wenschen,
Dat haar actie in den strijd.
Tot een wel terdege uitkomst
En geen welterusten leidt.
P. GASUS.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
JUBILEUM J. J. Ph. C. VAN SCHAIK.
In het bericht in ons nummer van Donder
dag betreffende het jubileum van den heer
J. Jè Ph. C. van Schaik, vertegenwoordiger bij
de firma Stegeman, is uitgevallen de mede-
deeling dat dit een 25-jarig jubileum betrof.
DE VERDUISTERINGEN UIT
HET FAILLISSEMENT DER
HANZE BANK.
ARRESTATIE TE HAARLEM GESCHIED.
(Zie ook elders in dit nummer.)
DEN BOSCH, 30 October (V. D.) Omtrent
de arrestatie van den derden curator in het
faillissement van de Hanzebank, (den heer
A. H. T.), vernemen wij nog. dat deze na een
aanklacht van mr. Kolfschoten en mr. Van
Leeuwen is geschied op last van de justitie te
Haarlem, door de Haarlemsche recherche.
De gearresteerde, die vooral in sportkringen
een bekende figuur was, vertoefde bij fa
milie te Haarlem. Hij is door de Haarlemsche
recherche naar Den Bosch overgebracht en
na een eerste verhoor door den rechter-com-
missaris in het Huls van Bewaring opgeslo
ten.
Verder vernemen wij nog. dat de schade
voor crediteuren door de verduisteringen van
de fondsen slechts een klein percentage moet
bedragen.
De Haarlemsche politie kon ons over de
zaak geen nadere inlichtingen verstrekken.
Enkel was het haa*- bekend dat de ver
duistering over een groot bedrag zou loopen.
DE GEMEENTEN EN DE
KASGELDVERSTREKKING.
Hoe de moeilijkheden
ontstonden.
NIET BEPERKT TOT BEPAALDE
GEMEENTEN.
STAR SYSTEEM VAN OF. NEDERLANDSCHE
BANK.
Het Nederlandsch Correspondentiebureau
heeft zich met een verzoek om inlichtingen
gewend tot den directeur van de Vereeniging
van Nedtrlandsche Gemeenten te 's Graven-
hage, mr. A. Jonker, over de kasmoeilijkhe-
den der gemeenten.
De heer Jonker, wenschte zich daarbij op
het standpunt te plaatsen dat zijn mededee-
lingen en beschouwingen betrekking hebben
op de Nederlandsche gemeenten en niet
slechts op enkele daarvan.
,3et heeft mij eigenlijk verbaasd, dat het
zoo lang rustig Is gebleven" aldus mr. Jonker,
„want in de laatste weken hebben alle ge
meenten met de grootste moeilijkheden in
hun kaspositie te worstelen. Ik maar daarbij
dadelijk een groot onderscheid tusschen kas
positie en begrootlngspositie. De laatste
wensch ik onbesproken te laten De moeilijk
heden voor de kaspositie gelden echter niet
alleen voor de groote gemeenten, doch in
even sterke mate voor de k'einere en zeker
niet minder voor de allerkleinste gemeenten
in ons land.
In normale tijden plegen in de gemeente
lijke huishouding de inkomsten trager te
vloeien dan de benoodigde uitgaven ver-
eischen. Elke gemeente heeft dus behoefte
aan kasgeld. In die volkomen norma'e en
regelmatige behoefte wordt in den regel voor
zien door kasgeldleeningen of credieten voor
langeren of korteren tijd. Op een bepaald
oogenblik worden dan die kasgeldleeningen
geconso'ideerd. En met die consolidatie is
men thans vastgeloopen. De daling van het
Engelsche pond en de beweging van de geld
markt hebben de banken in een positie ge
bracht, dat zij zich zoo ruim mogelijk van
vlottende middelen willen voorzien.
De banken mobiliseeren zich. verstrekken
geen kasgeld1 eeningen meer en zetten de
continueering van loopende credieten stop.
Dit geldt ook voor banken, die ruim in hun
middelen zitten, maar op eventueele gebeur
tenissen wenschen voorbereid te zijn. Hier
en daar kwamen nog wel gevallen voor dat
een kasgeldleening gecontinueerd werd, wan
neer een gemeente kon aantoonen, dat het
geld dringend noodig was voor uitbetaling
van sarrissen en andere noodzakelijke uit
gaven, maar in de meeste gevallen werden
de leeningen en credieten door de banken
opgezegd. Ging de gemeente naar een an
dere bank om een leening te sluiten en ver
nam deze. dat het geld diende om een kas
geldleening af te lossen, dan kreeg men veel
al een weigerend antwoord, omdat in deze
omstandigheden een bank er niet gemakke
lijk toe zal overgaan ten koste van eigen
middelen de liquide positie van een andere
financieeie instelling te versterken.
Toen kwamen de gemeenten bij de Bank
voor Nederlandsche gemeenten. Doch ook
daar was weinig of geen hulp te verwachten
daar de liquiditeit van deze instelling natuur
lijk ook ge'eden had door het opzeggen
van deposito's en andere omstandigheden.
Eenige dagen geleden is dan ook een cir
culaire van de bank uitgegaan naar de ge
meenten, die met haar in rekening-courant
stonden en waarin medegedeeld werd, dat
over de credieten niet in dezelfde mate be
schikt zou kunnen worden als vroeger het
geval was.
Nog een andere bron voor gemeentelijke
kasgeldleeningen was gesloten. De verschil
lende fondsen, als het Algemeen Burgerlijk
Pensioenfonds, zijn grootendeels uitgeput,
doordat het Rijk over de gelden beschikt
heeft. Zoo zij nalle bronnen voor de gemeen
ten afgesloten en daardoor zijn er in de
laatste dagen verschillende verzoeken tot
onze vereeniging en tot de bank gericht om
hulp. De gemeenten moesten dan op zeer
korten termijn, eenige tonnen gouds aflos
sen, welke zij natuur'ijk niet in kas hadden.
Deze acute moeilijkheden hebben geleid tot
vele conferenties met de ministers van bin-
nenlandsche zaken en landbouw en van fi
nanciën, met de generale thesaurie en met
de directie van de Nederlandsche Bank.
Hoewel ik niet op de gebeurtenissen voor
uit wil loopen, weet ik toch dat do Regeering
de oogen niet sluit voor de moeilijkheden der
gemeenten en ik meen te weten, dat er bin
nen enkele dagen maatregelen te verwach
ten zijn ter voorziening in deze impasse.
Wat de algemeene politiek der banken be
treft, meen ik. dat het geenszins uitgesloten
is, dat de geldwereld sommige gemeenten
gemakkelijker helpen zal dan andere. Vast
staat echter, dat de moeilijkheden ge'den
ook voor die gemeenten, welke in financieel
gunstige omstandigheden vorkeeren.
Een belangrijk moment in de ontwikkeling
der moeilijkheden is voorts de politiek der
Nederlandsche Bank. De Nederlandsche
Bank stelt zich op het standpunt, dat pro
messen tot een bedrag van 10 pet. der ge
wone gemeentelijke inkomsten op de goed
gekeurde begrooting discontabel zijn. Na
tuur'ijk kan de bank de promessen niet on
gelimiteerd discontabel verklaren. Tien pro
cent is echter een heel gering bedrag en in
deze omstandigheden wreekt .\'ch het starre
systeem wel heel scherp, ook op gemeenten,
die onafhankelijk van hun toedoen ln moei
lijkheden verkeeren. Eenige verruiming zou
hier weliswaar geen oplossing brengen, maar
de toestand zou er toch minder scherp
door zijn."
Vervolgens kwam het gesprek op de ver
schillende oorzaken, welke de gemeenten in
de huidige moeilijkheden hadden gebracht.
„Een belangrijk feit is hierbij", aldus mr.
Over de plannen der Engelsche Nationale
regeering, dc uitbreiding der rcgecring en
Henderson's voorzitterschap van dc Ont
wapeningsconferentie.
(5e blad, 2e pag.)
Zonderlinge stap van Japan in Moskou.
(5e blad, 2e pag.)
De gemeenten en de kasgelddekking. Hoe de
jnoeüijkheden ontstonden.
(Ie blad, le pag.)
Taak en samenstelling van de nieuwe be
zuinigingscommissie.
(2e blad. 2c pag.)
Minister Verschuur over de Drankwet. Geen
strijd tegen matig gebruik
(5e blad. 2e pag.)
Groote verduistering te Rotterdam: afbe
talingsmagazijn 7>oor f 6000.— benadeeld.
(2e blad, 3c pag.)
Raadsvergadering in Heemstede.
(4e blad, 2e pag.)
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: De Koninklijke Tante.
(le blad, 2e pag.)
Jhr. Mr. B. dc Jong ran Beek en Donk: Het
JapanschChincesche geschil voor den
Volken bondsraad.
(2e blad, 2e pag.)
Haarlemsche veteranen der arbeidersbe
weging: Bij Ir. Daan de Clcrcq.
(4e blad, le pag.)
Van onzen Londenschen correspondent: De
Engelsche verkiezingsuitslagen.
(5e blad, 2e pag.)
Filmkunst. L. .4.: OnteerdEen zeer gave
film van Von Sternberg, met Mariene
Dietrich en Maclaglen in dc hoofdrollen.
(2e blad, le pag.)
A. J. C. VI.Een goede speelfilm van een.
Hollandsch- regisseur. ,Art. 245 Wetboek
van Strafrecht".
(2c blad, le pag.)
(Laatste berichten 2e pag. le blad
Jonker, „dat dc gemeenten belangrijke be
dragen vóór zijn wat betreft de rijksbijdra
gen voor den werkloosheidssteun. Aan de
gemeenten is in uitzicht gesteld een zeker
percentage van het rijk terug te zullen krij
gen. maar ben ik Juist ingelicht, dan hebben
verschillende gemeenten, sinds de betreffen
de omzendbrief van het Rijk nog verschil
lende bedragen tegoed. Natuurlijk staan hier
vaste termijnen voor. maar juist daardoor
verkeeren de gemeenten in moeilijkheid. Zoo
is er een kleine gemeente in ons land, welke
slechts de beschikking heeft over ongeveer
f 20.000 kasgeld, maar reeds f 170.000 heeft
uitbetaald aan loonen voor werkverschaffing
En zoo zijn er vele gemeenten. Nu zijn er
gelukkig ook wel gevallen, dat van rijkswege
gemeenten in de laatste dagen geholpen zijn
door het verschaffen van bedragen welke
eerst over ecnigen tijd betaald moeten wor
den. Zoo zijn enkele gemeenten welke in do
grootste moeilijkheden verkeerden, nog eeni-
gen tUd gered."
De N. R. C. weet te melden, dat 's Graven-
hage, wat zijn kaspositie betreft ln een gun
stige uitzondering verkeert, daar het nog
kort geleden een kasgeldleening tot een zeer
aanzien'ijk bedrag heeft kunnen opnemen
en ook geen moeilijkheden ondervindt bij de
verkrijging van kasgeld door bemiddeling
van bankiers.
ROTTERDAM'S FINANCIEELE TOESTAND.
In den Raad van Rotterdam heeft de heer
Van Burink (comm.) om inlichtingen ge
vraagd over den financleelcn toestand. De
burgemeester heeft geantwoord, dat er geen
reden is voor ongerustheid.
CREMATIE W. A. TUYL SCHUITEMAKER.
Gistermiddag heeft in het crematorium op
Westerveld te Vclsen onder veer veel belang
stelling de crematie plaats gehad van het
stoffelijk overschot van den heer W. A. Tuvl
Schuitemaker, oud-onderwijzer ln Ned.-Indië,
overleden in Den Haag.
Aanwezig was een deputatie van de Kon.
Liedertafel Zang en Vriendschap, waarvan
de overledene vroeger deel uitmaakte. De
heer E voet Jr. heeft namens de Liedertafel
eenige woorden gesproken. Het is met. diepen
weemoed, zelde hij. dat we afscheid nemen
van een man. die zoo groot belang stelde in
Zang en Vriendschap, waarvan hij vroeger
deel uitmaakte. Lang geleden Is hij uit ons
midden weggegaan, maar spr. zelde te geloo-
ven, dat van de oud-leden niemand zoo groo
te liefde had voor het koor. als hij. Wij zullen
hem dan ook altijd blijven gedenken en spr.
bracht namens de leden hem een laatst vaar
wel.
Verder hebben nog gesproken de heeren G.
van Dorsten uit Den Haag namens de vrien
den en Th. dc Korte namen* het hoofdbe
stuur van het Ned. Indisch Onderwijzers Ge
nootschap. waarvan dc overledene vroeger
deel heeft uitgemaakt.
Nadat de kist onder 't spelen van Hvmnc
van Beethoven was gedaald, dankte een neef
van den overledene voor de groote belangstel
ling
