BUITENLAND.
Nieuws uit Engeland, Frankrijk en
Mandsjoerije.
België.
Stofzuigert uis MAERTENS
VICTORIA-WATER
HAARLEM'S DAGBLAD WOENSDAC 4 NOVEMBER 1931
TWEEDE Bi AD
Het Engelsche Parlement voor het eerst bij
een.Een formeele zitting. MacDonald is
nog steeds met de vorming van de regeering
bezig. -Bedachtzaamheid t. a. v. de douane
tarieven? De Fransch-Duitsche onderhande
lingen i.z. de schulden geopend. Verontrus
tende mededeelingen uit Mandsjoerije.
Kans op complicaties weer gestegen?
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS.
Von Hoesch.
De beide Huizen van het Engelsche parle
ment, het Lagerhuis en het Hoogerhuis, zijn
Dinsdagmiddag bijeengekomen in geheel ge-
wyzigden vorm. MacDonald en Baldwin ont
vingen bij hun binnenkomst een ovatie van
de tallooze aanhangers der regeering.
De voornaamste taak van het Lagerhuis
bestond in het kiezen van een speaker. De
speaker van het ontbonden Huis, Fitzroy,
werd herkozen.
MacDonald is intusschen nog steeds bezig
met de samenstelling van een grootere re
geering. De „News Chronicle" zegt te weten,
dat het vrijwel vast staat, dat Neville Cham
berlain niet zal worden benoemd tot minis
ter van Financiën. Het zou zelfs niet vast
staan of een conservatief voor deze functie
wordt aangewezen. Men noemt den naam
van den liberaal McKenna. Men leidt uit
dit bericht af, dat de regeering uiterst be
dachtzaam ten aanzien van de douane
tarieven te werk zal gaan.
Sir Austen Chamberlain die in de Natio
nale regeering minister van Marine was,
heeft in een brief aan Baldwin verzocht te
mogen aftreden om plaats te maken voor
een jongere.
Intusschen is Sir John Simon met alge-
meene stemmen tot leider der nationale li
berale partij gekozen. Er is vergadering ge
houden van de drie liberale groepen in het
Lagerhuis: de groep-Samuel, de groep-Simon
en de groep-Lloyd George.
De Britsche araadlooze dienst wist daar
na te vertellen, dat Sir Herbert Samuel tot
leider der liberale partij zou worden ge
kozen in de plaats van Lloyd George, die
geen herbenoeming wenscht.
De Fransche Kamer zal op 12 November
bijeen komen. De ministerraad heeft heden
besloten, nadat Laval verslag had uitge
bracht van zijn Amerikaansche reis. De mi
nister van Financiën Flandin legde een
wetsontwerp voor inzake nieuwe bezuiniging
op de nationale bewapening. Dit voorstel
wordt onmiddellijk aan de Commissie van
Financiën toegezonden, opdat het debat in
de Kamer zoo spoedig mogelijk kan begin
nen.
Intusschen heeft de Dultsche gezant Von
Hoesch al druk met Laval, Briand en Flan
din geconfereerd. Ook aan Von Hoesch werd
verslag uitgebracht van de Amerikaansche
ervaringen en werd onderhandeld over een
vervanging van het thans loopende Hoover-
moratorium door het regime Yung. Belang
rijk is, dat de „Liberté" naar aanleiding van
het Fransch-Duitsche onderhoud opmerkt,
dat Laval den Duitschen gezant heeft ver
zocht nauwkeurig omlijnde voorstellen in te
dienen en dat Von Hoesch in staat is ge
weest direct aan dezen wensch tegemoet te
komen. Duitschland zou volgens dit blad
pogingen doen allereerst het probleem der
credieten op korten termijn tot oplossing te
brengen, terwijl daarna de kwestie der be
talingscapaciteit aan de orde zou komen.
Terwijl de Duitsche en Fransche regee-
ringsvertegenwoordigers bijeen kwamen,
hielden, onder voorzitterschap van Breuning
de Fransche en Duitsche experts van de
nieuwe economische commissie in Berlijn
een vergadering.
De Duitsche Rijkskanselier deelde mede
dat de commissie, overeenkomstig de tus-
schen beide regeeringen overeengekomen
werkverdeeling, in vier ondercommissies is
gesplitst, waarvan de eerste commissie weer
in twee afdeelingen is onderverdeeld. De
eerste subcommissie zal zich bezig houden
met de bestudeering van de algemeene eco
nomische betrekkingen tusschen de beide
volken. De voornaamste taak van de eene
afdeeling is het Duitsch Fransche handels
verdrag. de andere afdeeling zal zich in het
bizonder bezig houden met de particuliere
overeenkomsten op economisch gebied, zoo
als cartels e. d.
De sub-commissie zal verkeerskwesties
(spoorwegen, binnenscheepvaart, groote
vaart en luchtverkeer) behandelen. De derde
subcommissie heeft tot taak de bespreking
der kwestie van de vorming van belangen
gemeenschappen. terwijl de vierde sub
commissie het probleem der samenwerking
in het buitenland zal behandelen.
Verontrustend zijn de berichten uit China.
Uit Tokio wordt bericht, dat een lid van het
Japansche ministerie van oorlog tegenover
journalisten heeft verklaard; ..De oorlog
tusschen Japan cn China moet noodzakelijk
uitbreken, ondanks alle pogingen van den
Volkenbond en de mogendheden. Wanneer
men er in slaagt thans den oorlog te ver
mijden, zal die zeker binnen een paar jaar
uitbreken".
Een dergelijke uitlating moet men natuur
lijk met de noodige voorzichtigheid bekijken.
Zij kan het gevolg zijn van nationalistische
en militaristische drijverij en mag niet
aanstonds op rekening van „het ministerie
van oorlog" geschoven worden, omdat de
zegsman zeer vaag omschreven wordt, als
„een lid van J het Japansche ministerie van
oorlog".
Belangrijker is een bericht van de „Daily
Telegraph Service" aan „De Tel.", volgens
hetwelk de komst van Japansche troepen te
Soepingkai ter bescherming van de herstel
lingswerken aan de spoorbrug over de Nohni-
rivier, die Indertijd door de Chineezen werd
opgeblazen, als de belangrijkste gebeurtenis
beschouwd moet worden die sinds de be
zetting van Zuid-Mandsjoerije heeft plaats
gehad. Zes treinen met afdeelingen infante
rie. cavalerie, artillerie, ingenieurs, marco
nisten en Roode Kruissoldaten een troe
penmacht van 3000 man zijn namelijk
naar het Noorden overgebracht. De Japan
ners hebben alle stations ten Westen en
Noorden van Soepingkai bezet om zich tegen
flankaanvallen van de zijde der bandieten
te beschermen. Tevens zijn Japansche spoor
wegambtenaren, eveneens met bovenge
noemde troepentreinen, naar Taunan ver
voerd. Van alle stations waaien thans Ja
pansche vlaggen.
De manoeuvre, die ten deele gerechtvaar
digd schijnt, door het welig tiei-ende Chinee-
sche banditisme in Mandsjoerije, zou wel eens
gevaarlijke complicaties kunnen opleveren.
L. A.
De taalkwestie.
Wetsontwerp in eerste lezing
aangenomen.
BRUSSEL. 3 November (V.D.1 De se-
naat heeft hed enin eerste lezing het wets
ontwerp aangenomen, waarbij de omgangstaal
in de middelbare scholen in Vlaanderen
Vlaamsch en in Wallonië Fransch zal zijn.
Het staat den leerlingen vrij een tweede taal
te leeren, dit mag dan echter alleen Fransch
of Vlaamsch zijn.
Duitschland.
Nu Laval weer in Parijs is.
Tusschen de leden der rijksregeering zijn
weder besprekingen gevoerd met betrekking
tot de buitenlandse he credieten op korten
termijn. De Duit-sche gezant te Parijs von
Hösch, is weer uit Berlijn vertrokken. On
middellijk na Laval's terugkeer zal hij met
den Franschen premier een onderhoud heb
ben.
Aangenomen mag worden, dat von Hösch
voorstellen der rijksregeering aan Laval zal
overbrengen.
Naar te Berlijn verluidt, moet een dezer
voorstellen betrekking hebben op de credie
ten op korten'termijn ten beloope van M. 7
milliard welke binnen een tijd van tien jaar
in jaarlijkschen termijn en van Mk. 700 mil-
lioen afgelost moeten worden, aldus „de Tel."
In totaal worden de in Duitschland uitstaan
de credieten op korten termijn op Mk. 11.5
milliard geschat. Daaronder zijn echter Mk.
4.5 milliard rembourscredieten of wel credie
ten, die van een zoodanigen aard zijn. dat zij
om economische redenen niet onder de „Still
halte"-overeenkomst kunnen vallen. Voor de
resteerende Mk. 7 millard moet echter een
overeenkomst worden getroffen, die met de
Duitsche handelsbalans en de opnemingsca
paciteit der overige landen voor Duitsche
goederen rekening houdt.
Engeland.
De Ronde Tafel Conferentie.
LONDEN, 3 November (VD.) De Eerste
Minister, heeft besprekingen gehad met Lord
Sankey, Sir Samuel Hoare, Aga Khan en Sir
Sapru.
Hedenmorgen hebben o.a. Gandhi en Pun
dit een bezoek aan MacDonald gebracht.
Verwacht wordt dat de Eerste Minister
gedurende zijn korte vacantie te Lossiemouth
de moeilijke punten van het In'', "he vraag
stuk ernstig zal bestudeeren.
Troepen naar Kashmir.
LONDEN. 4 Nov. (V.D.) Uit Delhi wordt
gemeld, dat troepen worden gezonden naar
den inboorlingenstaat Kashmir, teneinde al
daar de orde te handhaven. Maharadja Sir
Hari Singh is van meening, dat de troepen
van den staat niet krachtig genoeg zijn om
dendreigenden toestand ontstaan door den
opmarsch der Muzulmannen uit den Pedsjab
naar Kashmir, meester te blijven.
Oostenrijk.
Lijdelijk verzet bij het post- en
tel e graafverkeer.
WEENEN, 3 Nov. (V.D.) Dinsdagmid-
dag hebben de arbeidersorganisaties voor het
post- en telegraafkantoor besloten alle mid
delen aan te wenden tegen de voorgenomen
salarisverlaging. Als eerste maatregel is be
sloten alle middelen aan te wenden tegen
de voorgenomen salarisverlaging-Als eerste
maatregel is besloten tot het toepassen van
lijdelijk verzet, ingaande op Dinsdag te mid
dernacht.
Letland.
De regeering-UImanis af
getreden.
RIGA, 3 November (T.D.) N. a. v. de
Dinsdag plaats gehad hebbende opening van
het nieuwe parlement is de regeering Ulma-
nis afgetreden.
De regeeringsvorming zal thans worden
opgedragen aan de sociaal-democraten.
LETTEREN EN KUNST
Het Tooneel te Amsterdam.
Kon. Ver. Het Nederlandsch Tooneel
De Kapitein van Köpenick.
Het is al weer 25 jaar geleden, dat het
schoenmakertje Wilhelm Voigt voor de meest
groteske tragi-komedie zorgde, die er ooit
werd opgevoerd. De naam van het stadje
Köpenick, waarvan vroeger bijna niemand
had gehoord, werd dank zij hem een sym
bool en hij plaatste zich zelf door één enke
le geniale daad in de galerij van wereldbe
roemde mannen. De tragiek van de komedie
had zich achter de muren van gevangenis
sen, slaapsteden en politiebureaux afge
speeld, het komische slot ging in het open
baar voor het oog van heel de wereld en
werd van Noord tot Zuid en van Oost tot
West tot een daverend lachsucces. In die
slot-acte was Wilhelm Voigt de held en werd
een heel volk de zotskap opgezet. Het nie
tige schoenmakertje, dat meer dan zijn
halve leven in de gevangenis had doorge
bracht, had de psyche van zijn landgenooten
doorschouwd als geen ander en hij heeft
een heel systeem voor eeuwig belachelijk
gemaakt. Le ridicule tuezoo ooit, dan
heeft Wilhelm Voigt dit met zijn verovering
van het stadhuis van Köpenick bewezen.
Een „Duitsch sprookje" noemt Carl Zuck-
mayer zijn „Kapitein van Köpenick", waar
in hij in 18 verschillende tafereelen de ge
schiedenis van Voigt voor ons laat afspelen.
Een voorbeeld van „Zeittheater" in den
besten zin van het woord, waarom daar
van ben ik zeker Amsterdam zich in de
komende weken kostelijk amuseeren zal. In
dit stuk spiegelt zich even goed als in
„L'Affaire Dreyfes" een heel tijdvak af.
Wanneer het enkel fantasie was, zouden
wij gezegd hebben: een allergeestigste satire
met een meesterlijke trouvaille. Met de her
innering aan de komedie van Köpenick
wordt dit sprookje een stuk werkelijkheid en
stelt het het militaristische Duitschland,
zooals het was en eigenlijk nog altijd is
men denke aan Harry Domela en de veraf
goding van de uniform door nog steeds mil-
lioenen Duitschers in het felste licht.
Carl Zuckmayer had aan de geschiedenis
van Wilhelm Voigt niets toe te voegen of
er van af te laten om tot zijn voortreffelijk
geslaagde tragi-komedie te komen. „De
historische feiten zijn alleen aanleiding tot
dit stuk; de stof en de figuren zijn volkomen
vrij behandeld" lezen wij in het programma.
Dit moge waar zijn., in kern en wezen is
dit stuk van Zuckmayer heel zuiver en daar
om ook historisch. Maar het stuk is meer dan
historisch alleen; het geeft tevens de tragiek
van den uit de gevangenis ontslagene, die
overal zijn hoofd stoot, omdat hij geen pa
pieren kan overleggen en daardoor telkens
weer tot de misdaad vervalt. Voigt is van goe
den wille, hij is de man, die geen werk kan
krijgen, omdat hij geen papieren bezit en
geen papieren krijgt, omdat hij geen werk
heeft. Zoo draait hij aldoor in een vicieusen
cirkel rond en botst voortdurend tegen de
ondoordringbare muren van het ambtenaar-
lijk formalisme en de al even harde muren
van de onmeedoogende maatschappij .Er is in
dit stuk ondanks zijn 18 wisselende tafereelen
een sterke eenheid. Voigt is en blijft de tragi
komische hoofdpersoon, maar tegelijk geeft
het een lachwekkend en toch nooit ver
wrongen beeld van het militairisme veraf
godend Duitschland van het voor 25 jaar.
Er zit in de ontwikkeling van de handeling,
van Voigt's ronddwalingen tot zijn histori
sche daad de verovering van het stadhuis
van Köpenick een strakke, steeds stijgen
de lijn en een volkomen logische gedachte.
Voigt ziet overal om zich den eerbied voor de
uniform. Wanneer hij zelf niet slagen kan
om een paspoort en andere papieren te krij
gen. dan zal de uniform misschien den weg
banen tot de bureaux, waar de mensch zon
der meer niet kan binnendringen. Want voor
de uniform buigt immers elke Duitscher. En
wanneer Voigt in de hall van het Schlesische
Station uit het closet voor „mannen", waarin
wij hem als het sjofele schoenmakertje heb
ben zien verdwijnen, als „kapitein terug
keert al is het dan ook als een maskerade-
kapitein op een dubbeltjes-bal vangt zijn
triomfantelijke tocht aan. De stations-amb
tenaren staan plots stram in de houding, zoo
dra hij hem maar even aanblaft, de kruier
draaft voor hem en een ieder buigt en knipt
voor dezen met de kapiteinsuniform omhan
gen vogelverschrikker. En daarmee heeft
Zuckmayer op voortreffelijke wijze ook in zijn
stuk de twee groteske tafereelen op het Stad-
huis van Köpenick voorbereid. Want bij een
dergelijke slaafsche mentaliteit en een zoo
stomme aanbidding van de uniform wordt
alles mogelijk, zelfs de gevangenneming van
den burgemeester van Köpenick en het be
slag leggen op de gemeentekas door den ont
slagen tuchthuisboef, die er als apotheose op
volgt.
Carl Zuckmayer heeft het geen moment
zooals A. M. de Jong in Frank van Wezel's
Heldendaden in overdrijving of carrica-
tuur gezocht en hij behoefde dit om het mili
tairisme belachelijk te maken ook niet te
doen. In de geschiedenis van Voigt alleen ligt
immers reeds het lachwekkende.
Wanneer Zuckmayer iets maar had aange
zet of aangedikt, zou hij er zijn „Duitsch
sprookje" schade mee hebben gedaan. Een
prachtige vondst bij voorbeeld en volko
men passend in het tijdsbeeld is het, om
den echten kapitein Von Schlettow door een
politie-agent te laten inrekenen, wanneer
deze officier in civiel eekleed een soldaat tot
zijn plicht wil brengen en daardoor met hem
slaags raakt. Een kostelijker tegenstelling was
niet denkbaar; de kapitein van de garde
nog wel in burgerkleeding door de politie
ingerekend, een schoenmaker en ontslagen
tuchthuisboef in uniform triomphalor!
Jammer is het. dat Henri Eerens het in zijn
uitbeelding van den kapitein in de charge
meent te moeten zoeken. Dat was eigenlijk de
eenige fout in de opvoering. Hoeveel scherper
zou de tegenstelling zijn, wanneer de officier
ook hier correct en uiterst model werd ge
speeld, en geen hansworst ware geworden.
Want het zijn niet de personen, het is heel
het systeem, dat aan de kaak wordt gesteld.
En het is zoo juist gezien van Saalborn, dat
hij de opvoering verder geheel binnen de
grenzen heeft gehouden. Hoe serieuser deze
tragi-komedie wordt gegeven, hoe schrijnen
der en tegelijk lachwekkender wordt zij.
Zuckmayer zelf heeft met zijn Hoprecht,
den sympathiek-geteekenden reserve-korpo
raal ,die sergeant hoopt te worden en in zijn
teleurstelling berust, omdat het individu vol
gens hem ondergeschikt is aan den staat, liet
duidelijk bewijs geleverd, dat hij zelfs in het
systeem ook het goede, dat er in is, wil be
lichten.
Hoe licht zou de indruk door chargeering
cn caricatuur verzwakt hebben kunnen wor
den. Saalborn heeft met zijn zeer knappe re
gie de spelers in den band weten te houden.
Zelfs de burgemeester van Köpenick een
voortreffelijke creatie van Oscar Tournialre
ging geen oogenbïik over de schreef. Had
hij dat gedaan, het onsterfelijk komisch ta
fereel op het stadhuis zou er in waarde door
hebben ingeboet. Geen feller veroordeeling
van het systeem was denkbaar dan juist in
een zoo hoog ernstige opvoering.
Slechts in een enkel tafereel dat van de
gevangeniskapel, waarin de gevangenisdirec
teur en oud strijder zijn gevangenen de
zegeningen van de overwinning van Sedan in
het hoofd wil prenten en hij de bestorming
van hoogte 101 door zijn „discipelen" aan
schouwelijk in beeld laat brengen, gaat. de
auteur even buiten de werkelijkheid en zitten
wij midden in de charge, doch door den tra-
gi-komischen ernst, waarmee het gespeeld
werd, voerde Saalborn het op tot een kostelijk
tafereel, een der hoogtepunten van deze als
geheel superieure vertooning.
Het stuk van Zuckmayer met zijn 18 tafe
reelen heeft eigenlijk maar één belangrijke
speelrol: de kapitein van Köpenick, maar die
rol is er dan ook één van een karakterspeler
van den eersten rang en Saalborn heeft er
een triomf in gevierd. Hij maakte van dit
armzalige schoenmakertje, dat overal zijn
hoofd stoot, een in het begin waarlijk tragi
sche figuur, naar wie onze sympathie voort
durend uitging.
Er was lets innig-zieligs in dezen armen
stakkerd die het goede wilde doch altijd
weer botste tegen de hooge muren, welke de
maatschappij om den ex-gevangene heeft op
getrokken En toch. hoe sober en ingetogen,
hoe zuiver-menschelijk speelde Saalborn
hem, in het begin met lichte ironie, later,
wanneer het drama van uitwijzing en ver
banning weer begint, met een steeds stijgen
de wanhoop, die haar climax bereikte in dat
tragische tafereel, wanneer de deur van het
passen-bureau opnieuw voor hem gesloten
blijft. En dan daarna zijn ommekeer in het
gesprek met zijn zwager Hoprecht, wanneer
het licht in hem opgaat en hij een nieuwe
toekomst voor zich ziet. Prachtig speelde
Saalborn dat met die korte lachjes en dat
verhelderd gezicht. En hoe meesterlijk was
ook zijn spel in de rol van den kapitein
van Köpenick! Het werd in dien hoogen ernst
van deze maskerade-kapitein uit Moabit van
een waarlijk groteske werking. En heerlijk en
fel-satiriek ook het slot. wanneer hij zich zelf
in uniform in den spiegel bekijkt en bulde
rend van het lachen uitroept: ..Als ik mijzelf
eerst zoo had gezien, dan had de kapitein
van Köpenick nooit bestaan!"
Saalborn was het middelpunt van deze ook
overigens zeer sterke vertooning. Ook naast
hem vielen heel knappe creaties te bewonde
ren zooals van Elias van Praag eerst in de rol
van den hofkleermaker Wormser, later als de
rhetorische gevangenisdirecteur cn na de
pauze als het Joodsche koonmannetje in den
uitdragerswinkel. Willem Hunsche, eveneens
in de volle kracht van zijn komisch talent in
drie verschillende rollen. Rob Geraerds sym
pathiek en menschelijk als de ambtenaar
Hoprecht, om slechts enkelen van de uitge
breide spelerslijst te noemen En dank zij het
draaitooneel konden zich de verschillende ta
fereelen in zeer goede decors zonder onder
breking achter elkaar afspelen, zoodat de
voorstelling ook als geheel een zeer vlot ver
loop had.
Het lijkt mij niet twijfelachtig, of Het Ne
derlandsch Tooneel zal van „De Kapitein van
Köpenick" veel plezier beleven. De matinee,
die ik Zondag bijwoonde, ging voor een mooi
bezette zaal en het publiek toonde zich zeer
enthousiast. Aan het slot, toen Saalborn
voor het laatst en alleen op het tooneel ver
scheen. werd hem een hartelijke en minuten
lange ovatie gebracht. Het was de speler en
de regisseur dien men huldigde. En tegelijk
de nagedachtenis van het arme schoenma
kertje. dat eens heel de wereld had doen
schateren van lachen en door zijn geniale
daad de feilen van heel een ysteem had we
ten bloot te leggen.
J. B. SCHUIL.
Sonia Alomis en Alexander Asro.
Gezeten in een fauteuil en beschenen door
het licht van een schijnwerper heeft Sonia
Alomis gisterenavond Drei Geschenke voor
gedragen. het verhaal van de arme ziel. die
om den hemel tc verwerven over de aarde
zwerft teneinde drie geschenken tc vinden,
waard om aan het paradijs te worden aange-
boden.Jn een voordracht van Oostersch-visio-
naire pracht heeft de groote kunstenares ons
dit verhaal gedaan. Zij gaf het bezieling met
haar vibreerende, zangerige stem, haar ex
pressief en bleek gelaat, haar fijne, nerveuse
handen en heel haar soepel lichaam. De tel
kens wisselende stemmingen reflecteerden
met een nooit falende zekerheid op dit be
zielde gezicht, elke zin kreeg versterking in
een prachtig gebaar. Welk een beeldende
kracht in het fragment, waarin de jonge
jodin wordt veroordeeld o/n gebonden aan
den staart van een wild paard door de straten
van de stad te worden gesleurd! Hoe breed
en forsch van voordracht was Sonia Alomis
hier, welk een rauw hardheid kreeg toen haar
stem, hoe sterk van contrastwerking was
daartegenover de roerende smeekbede van de
jonge vrouw! En hoe nobel van gebaar dat
tot drie maal toe aanbieden van het zoo kost
bare geschenk aan het paradijs.
Oostersch visionair was ook Alexander Asro
in de speelscène ,Der wahnsinnige Batlen"
van Peretz. Het was adembeklemmend en
huiveringwekkend dezen „grübelnden" waan
zinnige in zijn visioenen te volgen. Een
grootvh gespeeld tafereel, waarin Alexander
Asro heel zijn machtig talent van geweldig
speler kon ontplooien. Ook hier die nooit fa
lende zekerheid in de uitbeelding der onop
houdelijk wisselende stemmingen. En, hoé
huiveringwekkend ook. tóch gaf Alexander
Asro de waanzin in schoonheid, werd dit spel
nooit tot rauw cn ruw realisme. Het meest
ontroerend was wel het slot. toen hij na zijn
wilden angst uitgeput neerstortte en met ge
broken. zachte stem voor het laatste herhaal
de: „wer bin ich?" Tot zulk een hoogte
kunnen alleen de allergrootsten stijgen.
Wat na de pauze volgde, viel na dezen ster
ken inzet van den avond wel erg tegen. De
dorpsldylle „Grüne Feldcr" van Perek Hirsch-
bein was wel wat erg onbetcekenend en liet
iet wat kinderlijke werd in het spel van Sonia
Alomis en .Asro nu en dan bijna kinderachtig.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel
Barteljorisstr. 16 Tel. No. 10756
Alle merken Stofzuigers
Doch aan de beeldende en bezielde voor
dracht van .Drei Geschenke" door Sonia
Alomis en het fenomenale spel van Alexander
Asro als de waanzinnige „batlen" zullen wij
een dankbare herinnering bewaren, want
hierin hebben wij weer het machtig talent
van deze twee Joodsche kunstenaars herkend.
Het helaas net talrijk publiek, dat
voornamelijk uit geloofsgenooten van de twee
artisten bestond, heeft zoowel voor als na de
pauze van zijn bewondering in een zeer har
telijk applaus getuigd. Aan.Sonia Alomis wer
den rozen aangeboden.
J. B. SCHUIL.
HAARLEMS GEMENGD KOOR.
Naar aanleiding van
het eerstvolgende
concert, hetwelk ge
noemd Koor op Vrij
dagavond G Novem
ber in de Gem,
Concertzaal zal
geven, vermelden wij
onderstaand eenige
bijzonderheden aan
gaande het uit te
voeren werk „De
Schipbreuk" (Episch
gedicht van „De
Schoolmeester", hu-
morlstlsch-parodis-
.tlsche cantate in
twee deelen).
Evenals Ant. de
de Vries de gedich
ten van .De School
meester" met zijne
geestige teeken In-
gen heeft geïllus
treerd. heeft Dr.Joh.
Wagenaar met „De Schipbreuk" getracht dit
gedicht muzikaal te illustreeren. De muziek
sluit zich op hare wijze zoo nauw mogelijk
aan de geestigheden en den orlgineelen on
zin van „De Schoolmeester" aan en draagt
op vele plaatsen een sterk illustreerend ka
rakter. Op andere plaatsen is zij daaren
tegen meer parodistisch. Zoo is b.v. het slot
eener sopraan-solo een parodie op de ouder-
wetsche Itallaansche aria: in het stormkoor
wordt daar. waar het stormlawaai op zijn
hevigst is. ongeveer weergegeven hoe in
theaters van den 3den en den 4den rang
naturalistische effecten, door schrijver of
componist voorgeschreven, gewoonlijk wor
den uitgevoerd. In een duet voor sopraan
cn tenor, zijn het vooral de gebruikelijke
sentimenteele tertsen- en sextengangen,
die geparodieerd worden, terwijl het slot
koor een beeld geeft van de „schablonen-
hafte" fuga's, welke vroeger door middel
matige componisten, desnoods op bestelling,
geschreven werden. Terwllle van de com
positie zijn in het gedicht enkele wijzigingen
aangebracht en hier en daar woorden aan
het origineel toegevoegd. Waar de tekst er
aanleiding toe gaf, zijn fragmenten van
populaire melodieën in de compositie ver
werkt. Het is bijna overbodig er op te wijzen,
dat een geregeld volgen van den tekst voor
het recht begrip van verschnllende excentri
citeiten in de muziek noodzakelijk is.
MUZIEK.
Ledenconcerl der H. O. V.
Een noviteit: do allereerste uitvoering van
het in 1930 geschreven vioolconcert van Geza
Frid, met Alexander Moskowsky, aan wicn
het is opgedragen, als vertolker der solo
partij. Een werk mot veel persoonlijke ka
raktertrekken; van de gewone modellen af
wijkend in bouw en instrumentale kleur. De
bouw is in zoover modern, als hij de ontwik
keling van een bepaald kiemthema door alle
hoofddeclen heen aanwijst. De eerste expo
sitie daarvan, door de solo-viool in 3-stem-
mige accoorden is wat droog en etude-ach-
tig; het neven-thema, in chromatisch stij
gende cn dalende sexten schijnt evenmin een
gelukkige vondst. In de cadens (doorwerking)
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel
NATUURLIJK BKUNWATER.
Sedert 1887 Nederl*nd»che ondcroemin».
AGENDA
WOENSDAG 4 NOVEMBER
Stadsschouwburg. Jubileum Henri Moricn.
,De Duivel in de Vrouw" 8 uur.
Gebouw Haarl. Kegelbond. De film „Tiere
sehen dich an."
Schouwburg Jansweg: ,De big van het
168ste". 8.15 uur.
Leger des Hells, Schagchelstraat 26. Han-
de'stentoonstelling, 3 en 8 uur.
Palace: „Nooit meer liefde." Tooneel „Re-
falla". music-act. 2.30 en 8.15 uur.
Luxor Theater: „Paragraaf 245", „Minder
jarig" en „De Doodenrit". 2.30 en 8.15 uur.
Rembrandt Theater: „Ontecrd". Tooneel:
Mi ly Capeli. 2.30. 7 en 9.15 uur.
Frans Halsmuseum. Tentoonstelling
„Kind en Kunst". 105 uur.
DONDERDAG 5 NOVEMBER
Groote Kerk. Orgelbespeling. 34 uur.
Schouwburg Jansweg: Clinge Doorenbos.
8 uur.
Hotel .De Leeuwerik". Algemeene Leden
vergadering IJsbond Holland's Noorderkwar
tier. 8.30 uur.
Broederkerk. Parklaan 34. Opwekkingssa
menkomst. Ds. Van Paassen, 8 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
Gebouw Haarl. Kegelbond: De film „Tiere
sehen dich an".
Frans Halsmuseum. Tentoonstelling
„Kind en Kunst". 105 uur.
Teyler's Museum .Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve 's Maan
dags, toegang vrij.
APOTHEKEN fAVONI)- EN NACHTDIENST;
Fa. Grijseels en Van Hees, L. Veerstraat 14
tel. 11000.
L. Schoor!, Fr. Halsplein 1. tel. 11180.
Bosch en Vaart-Apotheek. Bosch en Vaart
straat 26, teL 132ÖO.
