Haarlem's Dagblad | 1931 | 11 november 1931 | pagina 10

STATEN-GENERAAL.

VICTORIA-WATER

Voordracht

Charlotte Kohier.

HAARLEM'S DAGBLAD

WOENSDAG 11 NOVEMBER 1931

TWEEDE KAMER.

10 November.

De referring aan het woord. Zij
verdedigt hare maatregelen. Be
langrijke toezegging voor de landar
beiders. - Offers van de Koninklijke
familie. Salariskorting en de uit-
keering aan de gemeenten. Voor
een volgend geslacht moet gewaakt
worden.

Vandaag is in de Tweede Kamer, in het al
gemeen debat over de Staatsbegrooting. de
regeering aan het woord geweest in de perso
nen van den minister-president en den mi
nister van Financiën.

Minister Ruys begon uiteraard de verdedi
ging.

De premier deelde allereerst mee dat de
regeering op gemeenten en provincies in
vloed zal oefenen voor het gebruik van bin-
nenlandsche steenkolen. Daarna verdedigde
hij 't als dringend noodzakelijk, dat de re
geering die zelf in het algemeen belang be
zuinigend en besparend werkt, het recht
heeft om het algemeen belang, van de lagere
organen ook te eischen, dat deze medehelpen
het totaal der publieke uitgaven te drukken.
De autonomie der gemeenten acht de bewinds
man daarbij niet in het geding; deze heeft
immers grenzen. Waarvoor is anders aan de
Kroon het vernietigingsrecht geschonken?

De minister legde er allen nadruk op. dat
er ter bestrijding der werkloosheid reeds veel
is gedaan. Daarmede zal worden doorgegaan.
Ook wanneer een gemeente een beroep doei
op het Rijk voor steunverleening. is de re
geering steeds bereid tot hulp. Is er wellicht
een nalatige gemeente in het opzicht van
steun, laai men mij dan aldus de minister

daarvan mededeeling doen, dan ka-n ik
Ingrijpen.

Voor de landarbeiders legde de premier
een belangrijk verklaring af. De regeering
is zeer onder den indruk van den nood ten
plattelande. Daarom is zij bereid, de kassen
der land arbeidersorganisaties in staat te stel
len. niet alleen over te gaan tot de gebruike
lijke reglementaire uitkeering uit de werk-
loosheidskassen van 7 weken, maar deze ter
mijn uit te breiden tot 13 weken. Acht de re
geering zich tot deze concessie voor de land
arbeiders gerechtigd, verdere beroepen zul
len in dat verband met den stand der rijks
middelen, van deze faciliteiten niet kunnen
genieten,

De minister erkende ten volle, dat op het
platteland de nood niet gering is, maar leg
de de belofte af voor den boerenstand, die
voor de gezondheid van ons volk van zoo
grootc waarde is, alles te zullen doen wat
mogelijk is en tot de competentie der regee
ring behoort.

Spoedig zullen de Kamer voorstellen berei
ken tot overheidssteun aan de aardappelteelt.

De regeering heeft in dezen tijd van sterke
golving in het economisch leven, voor den
welstand daarvan oen taak en roeping, aldus
de heer Ruys de Bcerenbrouck. Daarom heeft
zij vervolgde de bewindsman ten einde
veel leed en kommer en onnoodigen strijd te
voorkomen, zich niet op den achtergrond wil
den houden, toen anderen de regeeving vroe
gen het overleg te willen tot stand bren
gen tusschen werkgevers,en werknemers.

De minister-president, merkte op, dat ver
schillende arbeiders terecht hebben gevoeld,
dat het streven der regeering. bij het instel
len van het overleg óók was, om een poging
tot loonsdaling. sterker dan noodzakelijk is
voor het intact houden van onzen export, te
gen te gaan. En hij deed een beroep, want
do regeering wil in dezen moeilijken tijd heel
het volk aan haar zijde hebben, op de werk
gevers. om hunne arbeidsnemers zoo volledig
mogelijk in te lichten. De minister hoopte,
dat veel ellende van botsing ook zal kunnen
voorkomen worden door de commissie voor
de huidige bedrijfsmoeilijkheden, onder het
presidium van Mr. Kan.

Met de algemecne strekking van de rede
voeringen dergenen, die aandrongen op ver
sterking van handels- en betalingsbalans
stemde de bewindsman gaarne in.

Do motie-Marchant betreffende het bren
gen van alle economische bemoeienis bij één
departement van economische zaken en alle
sociale aangelegenheden bij één departement
van sociale zaken, noemde de premier eerder
theoretisch, dan practisch aanvaardbaar.
Had de motie-voorsteller niet teveel -relet op
alleen de economische aangelegenheden van
het departement van Waterstaat en die van
andere ministeries, b.v. van Financiën ver
geten? Al die bemoeiingen bij een Departe
ment brengen, zou meende de regeering

zeer desorganiseerend werken En .boven
dien: liet economisch departement zou af
schrikwekkende vormen aannemen. De re
geering is bereid het centraalbureau voor de
statistiek onder Economische en Sociale za
ken te rangschikken. Maar over een direc
toraat van den Landbouw werd niets door de
regeering medegedeeld.

De minister eindigde met het betoog, dat
het. onder den indruk van den nood der tij
den thans noodzakelijk is. den ernstigen toe
stand zakelijk onder het oog te zien.

Dan was het. woord aan den beheerder van
van de schatkist.

Allereerst wees de minister de middelen
tot het bij elkaar brengen van de begroo-
tlngseindjes. die door den heer Albarda en
den heer Merchant waren opgesomd, af.

Voor het bestemmen van een grooier deel
der overschotten van vroegere dienstjaren
voor de begrootingen der komende drie jaren,
dan de regiering nad voorgesteld, waar
schuwde de minister ten sterkste. Dat zou de
noodzakelijkheid van het sluiten van leenin
gen zeer beïnvloeden. En de ontredderde ka
pitaalsmarkt van het oogenblik gedoogt niet
daarop al te veel beroepen te doen.

De voorstellen om op de Defensie-begroo
ting 25 pet, te korten, vergeleek Minister De
Geer met de motie van den heer Braat, en
kele jaren geleden ingediend, om op de gc-
hcele begrooting 50 pet. te korten.

Van een versterkte inkomstenbelasting
wilde Minister de Geer niet weten. Dat zou
hij, althans voor 1032. in strijd achten met
het beginsel van draagkracht. Evenals het
in oorlogstijd gewenscht was de oorlogswinst
te treffen, evenals het goed is plotselinge
verbetering In de financieele positie, als ge
volg van erfenis b.v.. te treffen, evenzeer
achtte de minister het noodig met plotse
linge daling van Inkomsten rekening te hou
den. De vele belastingschuldigen, die in '32
onder, voor het inkomen van dat jaar zeer
hoogen. druk zullen zitten, moeten niet met
nog een extra-conjunctuurheffing geplaagd
worden.

De minister verdedigde vervolgens de on
derscheidene dekkingsmiddelen der regeering.
pc besparing op dc storting in het Invalidi-

teitsfonds, noemde de minister, een onschuldig
middel.

De baten uit de benzinebelasting en uit het
tarief van invoerrechten liet de minister on
besproken. De discussie komt nog bij de be
treffende ontwerpen.

Wat de salarissen betreft, stemde de mi
nister in mei den heer Aalberse, dat in eik
geval de ambtenaarssalarissen deze moeilijke
jaren niet zonder daling zullen kunnen door
komen.

De minister verdedigde de salarisverlaging
voorts, als middel mede. om noodzakelijkheid
der bereidvaardigheid van hen. wier moreele
medewerking noodzakelijk is voor het drage
lijk houden van den toestand, aan te ge
ven.

Dê minister legde daarop de verklaring
af, dat dc Koningin-Moeder en Prinses
Juliana elk 10 pet. van hun inkomen over
1932 niet wcnschen te ontvangen. De Konin
gin heeft voorgelicht door een commissie-
Lovink van de pachten over het Kroon
domein zooveel laten vallen, dat ook, wan
neer men de inkomsten uit deze domeinen
samenvoegt met de grondwettelijke toelagen,
de vermindering verre uitgaat boven 10 pet.
van het totale bedrag. Men weot. dat de in
komsten uit het Kroondomein behooren tot
wat de Koningin als staatshoofd toekomt.
Het Kroondomein moet onderscheiden wor
den van het particuliere domein.

Ook heeft de minister de korting op de
fondsuitkeering aan de gemeenten verdedigd.
Hij heeft zijn aandacht vooral gegeven aan
dit argument, dat de vijfjarige periode uit
de wet op de financieele verhouding niet meer
is dan een berekeningsperiode en als zoodanig
eenige vastheid gaf. maar allerminst een
contractueele garantie of een onvervreemd
baar recht op de schatkist beteekende. De
wetgever kan ten allen tijde wijzigingen in
de wet op de financieele verhouding aan
brengen. Bovendien zou het voor de rijks
ambtenaren zeer onbillijk zijn, wanneer de
salarissen der gemeente-ambtenaren gesau
veerd zouden worden, mede door Rijksgeld.

Op de vraag over de welstand van gemeen
telijke obligaties van den heer Vliegen, ant
woordde heel diplomatiek de minister, dat
de koers van menige gemeentelijke obligatie
beneden de werkelijke waarde ligt.

De minister wees ten slotte op de nood
zakelijkheid alles in het werk te stellen, wat
kan medewerken om voor het geslacht na ons,
het licht over Eurooa te doen opgaan.

Morgen de replieken.

Dc Postbegrooting in dc avondvergadering.

De eerste avondvergadering had de postbe-
grooting tot onderwerp. En reeds dadelijk: 14
sprekers. Ieder 20 minuten. Dat bracht al
over middernacht op zich zelf.

Er zijn veel personeelsvragen behandeld
Wij zien deze in des ministers antwoord alle
terug.

Er werd natuurlijk ook, zij het heel zacht,
op tariefsverlaging aangedrongen. Dc heer
Guit achtte dat noodig, als een middel om te
komen tot een lager stabilisatie-vlak. De
heeren Schaepman (oud-journalist) en Krij
ger 'oud-dagbladdirecteur) hebben met groo
ten nadruk op een vluggere krantenbezorging
aangedrongen, de eerste dok op voorkeuv-
tarieven van telefoon en telegraaf, als gevolg
van het dienen van het algemeen belang
door de Pers.

Verder trok de meeste aandacht de onbe
vredigdheid op het terrein van de radio, het
gebrek aan samenwerking en eenheid. De
heer Boon pleitte met animo voor de A.V.R.O.,
voor het schenken van de vergunning tot het
toepassen van het Gleichwellensysteem. De
heeren Teullllgs. Krijger en van Dijk wier
pen de schuld van het feit. dat er nog geen
sterke samenwerking tusschen de vier om-
roeporganinaties is op de A.V.R.O. Prof. Slo-
temaker de Bruine nam een tusschenstand-
punt in. Hij vroeg zich af of het gebrek aan
medewerking van de A.V.R.O. wellicht zijn
oorzaak vond in het stempel dat de minister
op de A.V.R.O. drukte en dat door de A.V.R.O.
niet wordt erkend. Nu de minister bereid is
gebleken het contact, met de A.V.R.O. te ver
nieuwen, hoopt de heer Slotemaker op een
oplossing van deze oorzaak aller radio-kwa
len. door samenspreking met de A.V.R.O.-
menschen.

Voorts hoopte de oud-minister met. de
heeren Teulings en van Dijk dat het mogelijk
zal blijken, dat wanneer de vereenigingen
het algemeen gedeelte verzorgen ac nuance
van de uitzendende vereeniging daarin tot
uitdrukking kan komen. Dit natuurlijk n.a.v.
het afbreken van de Hervormingsuitzending
door de N.C.R.V.

De heer Boon klaagde er ovei*. dat wel b.v.
de V.A.R.A. het recht heeft zonder meer poli
tieke uitzendingen te houden, terwijl de libe
ralen daartoe niet de gelegenheid hebben. Hij
drong er nog eens heel stérk op aan. dat de
Dolitiek buiten den aether zal worden gehou
den.

De minister heeft tarlevenverlaglng afge
wimpeld. dat kan het bedrijf niet dragen. Hij
hoopte voor de telefoon ten plattelande nog
enkele faciliteiten te kunnen bereiken. Wat
de postbestelling betrof van couranten, de
minister legde nog eens de verklaring af, dat
hij de bestelling van nieuwsbladen zooveel
mogelijk zal bevorderen. Bepaalde perstarieven
kan het bedrijf niet dragen.

Naar aanleiding van wat Prof. Slotemaker
zeide. moet de minister opmerken, dat hij aan
de A.V.R.O. geen cachet heeft opgedrukt. Hij
heeft bij het radiobesluit geregistreerd wat er
was en aan de aanwezige groepen naar bil
lijkheid l 4 van den zendtijd doen toekomen.
Samenwerking aldus do minister moet
er komen op voet van algehcele gelijkheid,
anders nietDie samenwerking is noodig, ook
voor den bouw van twee sterke zenders. De
minister deelde mede. dat de proeven te
Kootwijk niets praejudicceren.

De minister zal de kwestie van een beroeps
instantie nagaan, maar eerst afwachten het
resultaat der commissie-Kooien. Op de vra
gen betreffende de N.C.R.V. zal de bewinds
man schriftelijk antwoorden.

INTIMUS.

UIT DE STAATSCOURANT.

POSTERIJEN EN TELEGRAFIE.

Aangewezen Ls met ingang van 16 Januari
1932 als directeur van het P. en T.-kantoor
te Dordrecht Y. Bakker, thans id. te Leeu
warden.

INGEZONDEN MEDEDEELINGEN

a 60 Cts. per regel

NATUURLIJK BRONWATER.
De meest gevraagde tafeldrank.

LETTEREN EN KUNST

HET TOON EEL.

Volksvoorstelling.
DE DIENSTKNECHT IN HET HUIS.

De Dienstknecht in het Huis is wel een der
merkwaardigste voorbeelden van een stuk,
dat ondanks moordende kritieken een* groot
succes heeft gehad. Zelden is een tooneelspel
na een première zoo meedoogenloos in de
pers afgebroken als dit spel van Charles Ran
Kennedy na de eerste opvoering te Den Haag
en Verkade was reeds van plan het van het
repertoire te nemen, toen het plotseling de
aandacht trok in theosophische kringen. Dat
beteekende tegelijk een keerpunt en nu,
twintig jaar later, behoort het nog tot de
vaste repertoire-stukken van Verkade.

Een andere merkwaardigheid van deze
„moraliteit" is. dat Amerikaansche impres-
sario's indertijd den Oberammergau-spelers
hebben voorgesteld met dit stuk waarin
de „dienstknecht" de verpersoonlijking van
Christus is een tournee door Amerika te
maken. Het stuitte af op den onwil der Ober-
ammergauers, die weigerden buiten hun dorp
op to treden.

Het is een geheel nieuwe bezetting be
halve natuurlijk de rol van Manson, die aan
Verkade „vastzit" waarin het stuk thans
is gegeven. In elke nieuwe bezetting zijn het
steeds de rollen van Robert, de „man van
het riool" en Mary, het dochtertje, die het
meest de aandacht vragen. Willem van dei-
Veer is mi de werkman en hij haalt deze rol
eenigszirfK in de romantische sfeer. Hij zegt
zijn tekst op sommige momenten min o'
meer declamatorisch en heeft een enkelen
keer neiging tot het overgevoelige. Maar hij
speelt de rol breed, forsch en op sommige
oogenblikken zooals in het verhaal van
zijn tocht door het riool zelfs monumen
taal. Bertie van Eerem, een mij geheel onbe
kend actricietje, ls thans Mary. Het was echt
jong en lief en voor een debutante een wer
kelijk kranige prestatie. Maar zij deed toch
te veel denken aan een wat precieus, aristo
cratisch figuurtje van Rie Cramer. Het bleef
voornamelijk bij uiterlijk spel. en de ziel van
dat kind zooals een Tilly Lus. de meest
ontroerende Mary, die wij ooit zagen, ons
eens gaf bleef vrij wel verborgen. Het was
echter reeds veel, wat zij in deze moeilijke
rol bereikte.

Jules Brongers speelde den bisschop van
Lancashire en hoedde zich van dezen geeste
lijke een caricatuur te maken, zooals inder
tijd Cor Ruys meende te moeten doen. Een
goed gespeelde rol van Brongers, die wij met
vreugde eindelijk weer in een artistieker
milieu zagen. Frits van Dijk en Mies Elout
waren nu dominee Smythe en zijn vrouw.
De dominee was overtuigender dan zijn
vrouw. Van Dijk is ook een sterker speel-
kracht dan Mies Elout, die wat weinig kleuren
op haar palet heeft en daardoor in een
groote rol niet voortdurend vermag te
boeien.

De centrale figuur in het stuk is Manson
en Verkade drukt door zijn spel vol wijding
en geestelijke rust steeds weer in elke nieuwe
bezetting zijn stempel op de voorstelling. De
dienstknecht is een zijner mooiste rollen.

Met dit stuk van Charles Ran Kennedy
werd bij de opening van onzen Stadsschouw
burg in 1918 de serie der volksvoorstellingen
ingeleid. Dat de zaal gisteren, evenals bij die
eerste volksvoorstelling geheel uitverkocht
was, bewijst wel. dat De Dienstknecht in het
Huis nog niets van zijn oude aantrekkings
kracht verloren heeft. En ook nu miste deze
moraliteit haar uitwerking op het publiek
niet. In een, wij kunnen zeggen gewijde
stemming volgde men het spel. Eerst aan
hot slot kon de geestdriftige bewondering zich
ontladen in een warme en langdurige ovatie.

J. B. SCHUIL.

MUZIEK.

EERSTE JUBILEUMSCONCERT DER
HAARLEMSCHE BACHVEREENICINC.

HET SPREEKUUR VAN DI N WETHOUDER
VAN ONDERWIJS.

De wethouder van onderwijs, dc heer W.
Roodenburg, is verhinderd morgen, Donder
dag, zijn gewone spreekuur te houden.

Een grootsche uiting van kracht en schoon
heid is Bach's" eerste Jubileumconcert ge
worden, een dier zeldzame concerten waarop
de hoorder zich willig en weerstandloos buigt
onder de eeuwig jonge macht van het genie,
en de vlekkelooze openbaring van de meest
verheven sevhoonheid in diepe ontroering en
dankbaarheid ondergaat. Dr. Van Anrooy met
het Residentieorkest en Carl Flesch hebben
Beethoven vertolkt: het zegt genoeg voor de
ingewijden; het zegt meer dan lange uitwei
dingen.

Kracht en schoonheid! De Egmont-Ouver-
ture: onverzettelijk geweld van den verdruk
ker en onbreekbare energie en vitaliteit van
de verdrukten De wapenspreuk „Palma sub
oondere crcscit" mag als devies van dit werk
gelden. En de Vijfde Symphonie:: de macht
van het Fatum en de grandioze zege-hymne
van haar overwinnaar Kraft ist die Moral
nes Menschen, sic ist auch die Meinige". „Ich
werde das Schicksal in den Rachen greifen"
zijn bekende uitingen van den heros Beetho
ven. die zich zelf door het Noodlot niet bul
gen liet, en wiens elementaire kunst ook nu
nog elke poging tot verkleining door
„onbegrepen" levende componeerenden zege
vierend tart. Hij, de oude meester, de gewel
dige reus. heeft het hun ook wel moeilijk
gemaakt; de kunst om met weinig middelen
veel te zeggen hebben ze hem nog niet kun
nen afkijken. Het is Dinsdagavond weer ge
bleken uit de schier niet eindigende toejui
chingen. die de dankbaarheid der hoorders
vertolken. Maar zij golden niet alleen het
genie van Beethoven: zij golden ook Van An
rooy en zijn orkest. Van Anrooy's ruige,
machtige, alle sentimentaliteit of uiterlijk
effect vermijdende opvatting mocht wel echt
Beethovensch heeten; de weergave zijner be
doelingen door het orkest was volmaakt te
noemen. De tallooze prachtige détails als
de hobo-solo in het eerste hoofddeel der Sym
phonic, de strijkers pizzicati en de fagot in
het Scherzo, om er een paar te noemen --
waren slechts noodzakelijke onderdeden in
hot grootsche geheel, dat in de majestueuze
finale zijn apotheose vond.

Tusschen deze krachtuitingen de volmaakte
schoonheid van het vioolconcert in de vertol-

king van Carl Flesch, vertolking, die nog al-1
tijd verre uitsteekt boven die van anderen en
het ontelbare malen gehoorde werk steeds
weer nieuw, spannend en ontroerend maakt.
Flesch' meesterlijke en volkomen logische op
bouw. waarin geen onderdeeltje nutteloos
aangewend wordt, moge een cerebralen fac
tor doen veronderstellen: bij zijn voordracht
komt daarvan niets tot uiting en huiverend
ondergaat men de schoonheidsemotie bij zijn
heerlijke cantilenes De Olympische grootheid
van dit werk vindt in Flesch haar idealen
vertolker.

Symboliek was de omlijsting van het viool
concert door Ouverture en Svmphonie: sym
boliek voor de ongebroken vitaliteit en vioiis-
tische kracht van den grooten meester, wiens
jaren bijna die der Bach vereeniging evenaren.

Het geldt zijn afscheid van het podium: m
volle energie wil hij terugtreden en de plaats
voor anderen vrii laten. Men kan ziin besluit
betreuren, de motieven moet men eerbiedigen.
,.Ik hoor liever:: „Jammer dat hij heengaat
dan „Goed dat hij heengaat" merkte Flesch
zelf op. Wij zullen er in moeten berusten. En
we hebben hem lang lang toegejubeld.

Er waren tal van prachtige bloemenman
den voor het Bestuur, er waren mooie lau
werkransen voor den dirigent, in wien tevens
het Residentieorkest gehuldigd werd en voor
Carl Flesch. De voorzitter van de Bachver-
eeniging heeft Dr. Van Anrooy hartelijk toe
gesproken

Kracht en schoonheid dc symboliek van
dit concert moge zich ook uitstrekken tot de
jubileerende vereeniging. die ons zooveel
schoonheid verschafte en nog verschaffen cal
in de ongebroken kracht van haar bestaan.

Onze beste wenschen aan het bestuur.

K. DE JONG.

IJ M U I D E N

„Stervend Europa."

Voor „Varia".

„Stervend Europa" van Ivan Goll (voor
treffelijk vertaald door rnr. E. Straat) is een
moderne novelle die beteekenis en leven
krijgt door Charlotte Köhler's weergaloos
knappe vertolking. Bij de lezing van dit
proza was het ons echter reeds opgevallen,
dat er misverstanden ten aanzien van den
vorm van dit werk bestaan. Het eerste mis
verstand is de veronderstelling dat „Stervend
Europa" expressionistisch is, de tweede ver
gissing werd begaan door diegenen die Goll's
uiting „geen aaneengesloten verhaal, zelfs
geen afgebakende periode" hebben genoemd.
(Zelfs het officieele programma met de korte
karakteristiek, geeft deze qualificatie van
„Stervend Europa"). Expressionistisch is deze
novelle geenszins. Men doet het beste haar te
beschouwen als een hartstochtelijke, uiterst
onbeheerschte, hier en daar zelfs lyrische en
modern-romantische of modern fantastische,
belijdenis. Bij nauwkeurige lezing zal de
critische en deskundige beoordeelaar ontdek
ken dat er geen spoor is van het starre, ge
forceerde cn gekunstelde expressionisme, dat
als kunstuiting voor de toekomst geen leven
de kiemen in zich droeg en alleen geschikt
was, om de zoekende geesten „van het een
op het ander te brengen".

Integendeel. Goll's zinnen zijn vloeiend,
traditioneel van bouw, vol sentiment, vol van
die hartstochtelijke breedsprakigheid, die het
expressionisme vreemd was.

Goll moge dan al voortgekomen zijn uit de
expressionistische school, expressionistisch Is
„Stervend Europa" niet.

Evenmin is het onsamenhangend of een
niet aaneengesloten verhaal. Het verhaal is
integendeel (al bestaat 't uit velerlei schijn
baar onsamenhangende tafereelen) een sterk
omlijnde conceptie van het standpunt van
een agressief kunstenaar tegenover de hui
dige Europeesche cultuur, die zijns inziens
tot verwording opgeteekend is. De symp
tomen van deze. verwording zoekt hij in een
reeks rauwe tafereelen die als logische,
doch gedeeltelijk onbewuste aaneenschake
lingen van gedachten (associaties) zeer zeker
bij elkaar hooren en zeer zeker en krachtig
aaneengesloten geheel vormen.

Het is reeds tallooze malen gezegd en ge
schreven dat Charlotte Kohier deze obse-
deerende novelle meesterlijk zegt.

Het lijkt, of de kunstenaresse bezeten is,
door dezelfde woede of afkeer, of door het
zelfde medelijden met een dwalende mensch-
heid, dat Iwan Goll bezeten moeten hebben,
toen hij zijn sterk subjectieve proza op het
papier smeet. En ook deze gang van zaken
pleit al tegen de opvatting, als zou „Stervend
Europa" expressionisme zijn! Een stroom
van menschelijke gevoelens breekt zich hier
in een stroom van snel vloeiend cn bijna pic
turaal proza baanen het is Charlotte
Kohier die deze bittere menschelijke klacht
(van wellicht alle tijden) opvangt., en weer-
op-nieuw zegt en herschept.

Wij gelooven niet, dat de leden van Varia,
die het gebouw „Thalia" vulden, ten volle
begrepen hebben wat Goll te zeggen had.
Onrustig geschuifel op stoelen en veel en luid
gekuch waren af en toe de bewijzen van
zekere onrust. Aan den anderen kant staa*
het vast, dat de groote kunstenaresse die
Charlotte Kohier is, het publiek tijdens de
hoogtepunten van het spel een doodelijke
stilte wist af te dwingen.

En dit is m.i. meer dan genoeg, en reden
genoeg om Varia dankbaar te zijn voor dit
experiment, waartoe het overigens door een
tragisch sterfgeval gedwongen was. Door het
overlijden van mevrouw Roza. de echtge-
noote van den regisseur van „Varia" moest
de vertooning van „Op hoop van Zegen"
immers afgelast worden.

Desalniettemin meenen wij dat „Varia"
hier een schitterend voorbeeld heeft gegeven,
voor andere, over ruime middelen beschik
kende machtige dilettanten-tooneelvereeni-
gingen elders in den lande' Een voorbeeld
dat wanneer het in ruime mate werd nage
volgd een bron van verdiensten zou kunnen
vormen voor kunstenaars die hun brood met
hun kunst moeten verdienen.

L. A.

DIMITRI SMIRNOFF.

De groote Russische tenor Dimitri Smir
noff welke met medewerking van de Rus
sische zangeres Lydia Smirnoff-Malzeva a.s.
Vrijdag 13 dezer in den Stadsschouwburg te
Haarlem zal optreden, zal o.a. ten gehoore
brengen: Oud-Italiaansche aria's van Gior-
dani: Pergoiesi, Donizetti: liederen en opera
aria's van Rachmaninoff; Gretchaninoff;
Rimskv-Korsakoff (uit de opera „Sadko");
Puccini en Magnani; voorts duetten met Ly
dia Smirnoff-Malzen uit „Boris Godounow"
van Moussorgsky; uit „Mefistofele" van
Boito. enz.

Lydia Smirnoff-Malzeva zal verder nog ten
gehoore brengen liederen en aria's van Cho
pin en Tschaikowsky (uit de opera Op-
ritchnik").

De muzikale begeleiding is in handen van
Fausto Magnani (dir. van de Scala te Mi
laan).

STADSSCHOUWBURG.

Zondag 15 November geeft het Ver. Rot-
terdamsch Hofstad-Tooneel, directeur Cor
van der Lugt Melsert in den Stadsschouw
burg alhier een vertooning van Het Hoofd in
den strop, 'n spannend avontuur van John.
V. Bradley. Dit. stuk is elders met enormen
bijval ontvangen. De hoofdrollen worden
vervuld door Dick van Veen, Louis van Gas
teren, Hermann Schwab, Louise Kooiman,
An ton Roemer Wllh. Schwab-Welman e.a.

De regie is van Hermann Schwab.

„HET CREMERNIEUWS".

„Het Creniernieuws", officieel orgaan van
de Kon. Letterl. Vereen. „J. J. Cremer" al
hier, kondigt een tweede wedstrijdvoorstel
ling aan. Op Dinsdag 17 November wordt nl.
door de Kon. Rederijkerskamer „Zwolle" te
Zwolle opgevoerd; „Het dubbele leven", too-
neelspel in vier bedrijven door Willem Schür-
mann.

M. J v. G. geeft in een uitvoerig artikel:
„De Rederijkerij in vroeger dagen" een inte
ressant stukje historie van het dilettanten-
tooneel.

KLEEDINGWEEK
„LEGER DES HEILS"

DONDERDAG HET KLEVERPARKKWARTIER
AAN DE BEURT.

De leider van het Leger des Heils alhier
deelt ons mede:

De stroom gaat onophoudelijk voort, d.w.z.
aan dc oproeping aan het Nederlandsche
volk inzake ophalen van kleeding, enz., wordt
ook in Haarlem grif gehoor gegeven. Op
milde wijze worden de auto's, die door ver
schillende zakenmenschen geheel belangeloos
worden afgestaan, gevuld met allerlei arti
kelen. Het ligt in de bedoeling, Donderdag
het Klever parkkwartier te bewerken. Het is
jammer, dat een week zoo kort is, het dus
zoo moeilijk is. om in zoo'n korten tijd alle
wijken te bezoeken. Zooveel mogelijk zal dit
echter gedaan worden, en met grooten dank
voor het reeds geschonkene, verzoeken wij
voor 't verdere van deze week aller hartelijke
medewerking.

NOODLOTTIG SPELEN MET LUCIFERS.

In de Lange Leidschedwarsstraat no. 23 te
Amsterdam hebben Dinsdagmiddag kinde
ren met lucifers gespeeld, waardoor niet al
leen een begin van brand ontstond, maar ook
twee kinderen van 5 jaar en 8 maanden ern
stige brandwonden opliepen.

Het jongetje van 5 jaar heeft de lucifers af
gestoken en daarbij brandwonden opgeloopen
aan de linkerhand en het rechteroor. Het
kindje van acht maanden kreeg ernstige
brandwonden in het gelaat. Een buurman
heeft toen hij te hulp snelde een ruit inge
slagen en zich daarbij ernstig aan de hand
gewond.

De gewonden zijn naar een ziekenhuis ver
voerd.

Charlotte Kohier»

HET GESTOLEN GELD
VERBRAND?

VERKLARING VAN DE VROUW TE
CORINCHEM.

De echtgenoote van den dader van den
moord op notaris Courrech Staal te Gorin-
chem heeft Dinsdagmiddag aan de politie
verklaard het gestolen geld. ten bedrage van
f 6100 te hebben verbrand. Zij wordt heden
ter beschikking gesteld van den Officier van
Justitie te Utrecht. De politie zet het onder
zoek nog steeds voort.

EEN OPTICIEN MAG EEN BRIL
VOORSCHRIJVEN.

De Hooge Raad heeft verworpen het cas
satieberoep, ingesteld door het O.M. tegen
liet vonnis van de Rechtbank te Aansterdam
waarbij een opticien is vrijgesproken van
het hem ten laste geleede onbevoegd uit
oefenen der geneeskunde, omdat hii een
meisje na onderzoek der ocgen een bril had
voorgeschreven. De Hooge Raad overwoog,
dat verdachte het meisje niet de bril heeft
voorgeschreven met de werkelijke of voor
gewende strekking om genezing van haar
afwijking te bevorderen.