LANGS SCHORREN EN SLIKKEN. HAARLEM'S DACBLAD VIERDE BLAD DONDERDAC 12 NOVEMBER 1931 Een vogeltrekstation op Texel, het eiland,' dat in de wereld van de ornithologie zoo n bijzondere plaats inneemt, is lan gen tijd voor onze Nederlandsche vogel liefhebbers een ideaal geweest. De belangrijke trek langs het noordelijk deel van het eiland maakt Texel tot een voor het verrichten van waarnemingen bij uitstek geschikt gebied en het spreekt dus van zelf, dat een vaste waarnemingspost dé stadie van den vogeltrek in hooge mate ten goede zou komen. Door samenwerking van de Nederlandsche Ornithologische Vereeniging de Club van Nederlandsche Ornithologen, de Nederlandsche Vereeniging tot bescher ming van Vogels en de Vereeniging tot Be houd van Natuurmonumenten is tenslotte het bestaan geschonken aan de Stichting „Vogel- trekstation Texel". Sinds Augustus van dit jaar worden thans bij Cocksdorp, waar het station vermoede lijk zal verrijzen, door Nederlandsche or nithologen voortdurend waarnemingen ge daan van de langs de wadden trekkende vogels, terwijl tevens nauwkeurige aandacht wordt besteed aan het inventariseeren van de rustende" dieren. Bovendien houden de on derzoekers zich bezig met het voor de studie van den trek zoo waardevolle „ringen" der gevangen exemplaren. Aan het idyllische Cocksdorp en zijn karak teristieke omgeving van duinen, schorren en slikken, waar een schat van materiaal voor den ornitholoog als het ware opgeschept ligt, hebben wij een bezoek gebracht. De reis door de Texelsche binnenlanden naar dezen verren uithoek van het eiland geschiedt natuurlijk per autobus, want dit intiem vehikel heeft hier het monopolie voor vervoer van „post en passagiers". Niet zoodra hebt ge in Oude Schild den voet aan wal gezet, of ge zijt gevallen in de macht van de bus en ik hoop van harte, dat Texel nooit staking van autobuschauffeurs zal meemaken: een volkomen desorganisatie in de vreedzame samenleving van de eilandbewoners zou er ongetwijfeld het gevolg van zijn. Het onderweg opnemen van postzakken, kisten, doozen en aanverwante zaken, is niet van de lucht. Telkens moet onze cross country er voor onderbroken worden. Zijn wij voot het postkantoor of een daarvoor dienst doend •gebouwtje aangekomen, dan geeft de chauf feur een paar harde stooten op den auto- ihoorn, op welk signaal de directeur dezelfs cchtgenoote of assistent op den drempel ver schijnt, uitgerust met de voor vervoer be stemde poststukken. De stapels pakketten en zakken, die geregeld 'door den achteringang van de bus naar bin nen geperst wordt, begint soms angstwek kende proporties aan te nemen en eenmaal zijn we er getuigen van, dat een brave Texe laar volkomen „klem" gezet wordt tusschen een tweetal kisten. Gelukkig worden we van tijd tot tijd van een gedeelte der vracht ontlast, zoodat we althans niet voor een ge- heeic barricadeering behoeven te vreezen. Overigens kan de gemoedelijke plattelands sfeer, die wij overal weer gewaar worden, ons niet anders dan verheugend stemmen. Hoeveel poëzie zit er niet in de primitieve dorpsbarometer, die wij midden in het dorp Oosterend aantreffen en hoe weldadig doet het niet aan, wanneer de chauffeur bij een eenzame boerderij even stopt om een accu in ontvangst te nemen, die in het eerstvolgend dorp gevuld moet worden. Neen, de bevolking van Texel is dezelfde gebleven, heeft haar eenvoudigheid en har telijkheid behouden, ondanks het feit, dat ook hier de radio doorgedrongen is en men als gevolg daarvan met de kennis van de ..nieuwste schlagers" niet ten achter staat bij de bewoners van het vasteland. Langs het steeds terugkeerend motief van heldergroene weilanden, waarin de schapen tallooze witte stippen lijken, bereiken wij na een rit van een klein uur onze plaats van bestemming: De Cocksdorp, het noordelijkste stukje bewoonde wereld van Texel. Waar de met gras begroeide „schorren" als een groene strook de kustlijn van noord en oost Texel volgen, en, iets vorder in zee, de gladde, grijskleurige „slikken" als ontelbare daar voelt de ornitholoog zich in zijn element. eilandjes boven het watervlak uitsteken, daar voelt de ornitholoog zich in zijn element. Ais ik tezamen met de vogelkundigen J. P. Bouma en F. Makkink en den teekenaar mijn excursie langs de wadden begin, zijn het telkens weer vluchten van honderden strand- en zeevogels, die in lange slierten aan ons oog voorbijtrekken. Eenmaal zien wij op een bank in zee een bijna eindelooze reeks stormmeeuwen, een lange witte streep in het grauwe water, en vlak daarachter een don kere rij van bergeenden en wulpen. Als zoo'n groep vogels voorbijtrekt of uit zee opvliegt, trachten de beide waarnemers met behulp van hun onafscheidelijke verrekijkers het aantal zoo nauwkeurig mogelijk vast te stel len en tevens de trekrichting en de hoogte te bepalen. Al deze gegevens worden regel matig in het dagboek van het trekstation genoteerd, waardoor men een volledig over zicht van de gedane waarnemingen ver krijgt. Het is werkelijk verrassend. welk een groote verscheidenheid in soorten vogels wij op onze excursie aantreffen. Soms is het gezelschap kanoeten, dat op het smalle stukje strand tusschen de schorren en het water naar voedsel zoekt, soms een groep krijschen- de scholeksters of „bonte pieten" zooals ze hier genoemd worden, altijd zit er beweging in de lucht, trekken er vogels voorbij, die voor de koude in noordelijker landen de wijk hebben genomen en intuïtief het warme zuiden opzoeken. Achter ons, hoog boven het duinlandschap, „bidt" een torenvalk. Het dier schijnt vrij wel stil in de lucht te hangen, alleen de vleugels vertoonen een heftig vibreerende beweging. Een of ander argeloos veldmuisje zal wel als prooi moeten vallen. Een tijdlang blijft de roofvogel in dien typischen trillenden toestand om zich dan plotseling over een afstand van een -tiental meters te laten vallen en de zelfde manoeuvre op geringere hoogte te herhalen. Totdat we het dier tijdens de laatste étappe achter lage kreupelbosch- jes zien verdwijnen. Wij krijgen ook den sperwer te zien, die aan een slanke lijn een groote snelheid paart. De sperwer geeft aan een malsch spreeuwen boutje de voorkeur boven de dieren des velds en zijn tactiek is eenvoudig deze, dat hij boven een vlucht spreeuwen of vinken probeert te komen; is hem dit gelukt, dan schiet het dier loodrecht naar beneden om vervolgens zijn keuze uit den geweldigen voorraad te doen. Op deze en andere snapshots uit de natuur wordt onze aandacht gevestigd en zoo is er dus niet alleen boven en op dc wadden, maar ook in de duinen om dezen tijd van het jaar heel wat te beleven. Een eindweegs ten noorden van De Cocks dorp verandert het aspect van het eiland: de schorren eindigen tegen den vooruitsprin genden noordkant, van den polder Eierland. Hier nemen de duinen het verdedigingswerk tegen de zee van den dijk over. Steil rijzen zij van het strand op en duidelijk consta teert men de kracht van het zeewater, dat bij iederen storm weer heele stukken van deze natuurlijke zeewering heeft weggesla gen. Onze expeditie brengt ons bij den Eierland- schen vuurtoren, vroeger berucht om het schrikbarend aantal vogels, dat iederen nacht den dood vond tengevolge van het sterke draailicht. Gelukkig heeft men hier een afdoend middel op gevonden door den toren van boven af met lampen te beschij nen De dieren zien nu de hindernis en kun nen dus, om in populaire termen te spreken, bijtijds uithalen om een botsing te voorko men. Het dooavliegen tegen den vuurtoren komt thans dan ook vrij weinig meer voor. Wel strijken vele vermoeide ..exemplaren" in de boschjes rondom den toren neer, zoodat dit terrein des nachts voor den ornitholoog interessant ontdekkingsgebied uitmaakt. Een andere maatregel tegen zoo'n massa slachting heeft men, zooals bekend is, op de Brandaris getroffen door het aanbrengen van z.g. vogelrekken. Als merkwaardigheid kan in dit verband nog opgemerkt worden, dat bij den vuur toren op Vlieland met zijn „staand" licht zoo goed als geen vogels omkomen. Wel een be wijs. dat speciaal het draailicht een sterke aantrekk'"~skracht op dc dieren uitoefent. Een belangrijk deel uit het programma van het trekstation vormt, zooals ik reeds zeide, het vangen en ringen der vogels. Dit ge schiedt onder leiding van den heer Bouma. Tot nu toe ringt men vrijwel uitsluitend de kleine soorten, die door middel van slag netten of den lichtbak bemachtigd worden, maar het ligt in de bedoeling ook de grootere trekvogels met behulp van speciale netten te vangen. Het ringen is juist daarom van zoo veel beteekenis, omdat men feitelijk van den vogeltrek nog maar weinig afweet. De ringen zijn voorzien van den naam van het Rijks museum voor Natuurlijke Historie te Leiden, zoodat de eventueele volgende vanger weet, waar hij zijn berichten over plaats, tijd en andere bijzonderheden, den vangst betreffen de naar toe kan zenden. In genoemd museum worden onder auspi ciën van prof. Van Oort zorgvuldige studies van den vogeltrek gemaakt. Ofschoon de meesten der geringde vogels natuurlijk niet ten tweeden malen gevangen worden, zal het op den duur toch mogelijk zijn door de verzamelde terugmeldingen <ie routes der verschillende soorten trekvogels vrij nauwkeurig vast te stellen. Hoe krijgen de menschen van het trek station hun gevederd materiaal voor het rin gen in handen? Een typische en tegelijk succesvolle methode is het z.g. „vinken droelen", waar het lage kreupelhout achter de duinenreeks zich uitermate goed voor leent. H.PBouitia De heer J. P. Bouma, die de leiding heeft bij het ringen der gevangen vogels. Hiervoor troffen we het jammer genoeg. ditmaal slecht, omdathet weer goed was! Een eerste vereischte voor het vinken droelen is namelijk een stormachtigen en flink regen achtigen avond. De vinken, vinkachtigen, lijs ters, spreeuwen, enz. kruipen dan zoo laag mogelijk in het hout weg om beschutting tegen het barre weer te zoeken. Voor een geoefend vinkendroeler is het dan een klein kunstje de slapende dieren simpelweg van de takken af te plukken. De eenige noodige hulpmiddelen zijn een lantaarn en een kooi of bak ter verzameling van de buitgemaakte exemplaren. Het liep ons dus. wat de omstandigheden betreft, niet bijzonder mee, maar toch be sloten we bij acclamatie tot het vuikendroe- len over te gaan en zoo gebeurde het, dat we ons gevieren in de Texelsche bosschages be gaven om te droelen, wat er te droelen viel. Voorop de heer Bouma, die ons met zijn schijnwerper een moderne Alladin toescheen en daarachter de overige leden van het ge zelschap. Helaas was het resultaat gering, omdat de vogels te hoog in het geboomte za ten. maar niettemin hadden wij volop gele genheid deze nieuwe sensatie in haar geheel te ondergaan. Zóó diep zijn de vogels in slaap gedompeld, dat ze vrijwel nooit, nóch door het licht, nóch door eenig geluld van de „droelers" gewekt worden. Een mijner des kundige metgezellen slaagde er in een koper wiek in te palmen, waarbij hij vrij hoog moest opspringen. Niet vóór dat het dier eenmaal van zijn verheven zitplaats naar de handen van den onderzoeker was verhuisd, werd het zijn verloren positie gewaar. De heer Bouma vertelde ons, hoe hij eenige maanden geleden bij het Ringstation Was senaar met 'n paar collega's circa vierduizend spreeuwen op deze wijze had weten te be machtigen. In een dergelijk geval, wanneer de dieren ..en masse" geringd cn weer losge laten worden, krijgt men natuurlijk een goe de kans op terugmeldingen. Succesvol is ook het werken met de slag netten. Dit wordt door de waarnemers van het Trekstation eveneens beoefend met de bedoeling vogels voor het ringen meester te worden. Te midden van het duinlandschap treft ge een bescheiden houten keetje aan, het cen trum van een drietal vogelhanen, waar de slagnetten kunnen worden uitgezet. Het zijn vooral spreeuwen en vfcikachtigen. die met deze hulpmiddelen dikwijls in groot aantal worden gevangen. De vogelaar bevindt zich in 'net houten gebouwtje en houdt door dc kijkgaten voortdurend het oog op de banen met gekooide vogels. Aangetrokken door don fascineerden roep van de lokvogels strijken de soortgenooten in de boschjes rondom de banen neer om even later bij de kooien zelf te gaan zitten. Natuurlijk is dit het moment voor den vogelaar om zijn slag te slaan", hetgeen hij door een enkele handbeweging in zijn schuilplaats tot stand kan brengen. Koe kort er nog maar sprake is van een Vogeltrekstation Texel (cn feitelijk is er van een station in den concreten zin var. het woord tot nu toe in het geheel geen sprake toch mag het zich al in een groote populari teit verheugen. De kleinste Cocksdorpcling weet u te vertellen waar de „heeren van het trekstation' te vinden zijn. De bevolking leeft met den groei van deze jeugdige stichting volkomen mee. Wie een zeldzame vogel gezien heeft, wie een doode strandvogel heeft gevonden of een andere ontdekking op het gebied der ornithologie heeft gedaan, die begeeft zich onvoorwaar delijk naar hotel ..De Hoop", waar de vogel- kondigen hun domicilie hebben gevestigd. Als wij de kustwacht bij den Eierland- schen vuurtoren hebben beklommen cn Vlie land probeeren te ontdekken, komt er een jonge dorpsbewoner naar ons toe met een prachtige kerkuil, die hij in zijn schuur ge vangen heeft. „Wat moet je er voor hebben?" vraagt dc heer Bouma. De jongen schudt het hoofd. „Niks". Zoo zijn de menschen hier. Gelukkig, als ze ook hun deel aan het trekstation kunnen geven. ..Kom maar 's een paar sigaren bij me halen" En de heer Bouma neemt z'n jongste bezit mee. Alweer een mooi ringcxcmplaar Alweer een bijdrage voor de oplossing van het mysterie, den vogeltrek J. H. V. BARMHARTIGHEIDSINZAME LING VAN HET LEGER DES HEILS. HET GAAT GOED. „Het gaat heel goed, komt u maar kijken", zei ons brigadier Govaars van het Leger des Heils en hij drukte met een armzwaai een heele rij jassen, die aan haken hingen op zij, en opende ons den toegang tot een ruimte, die veel had van de voorraadzolders van oen warenhuis. Het was inderdaad zeer overtui gend, er hingen jassen en mantels als in een druk bezette garderobe, rijen en rijen en men moest daar eerst door heen zijn om weer nieuwen voorraad te kunnen ontdekken, lange tafels met linnengoed, overhemden, flanel, borstrokken cn andere witte waar. te veel en te intiem om op te noemen en „alles in prima staat", zooals dat bij een veiling zou heeten. De zusters van het Leger toonden het ons met trots en met verrukking. Ziet u eens, die bedden, zeiden ze, en een heele kachel en een wieg! En schoenen heeft men ons gegeven, en hier hebben we een pak in goeden staat, het is waarlijk meer dan wij hadden ver wacht, maar: nu durven wij ook op meer hopen. Maandagmorgen keken wij somber, want er was nog niets binnen, maar nu gaan wij met goeden moed de wijk in. Vandaag is het Noorden van de stad, vooral het Kleverpark aan de beurt. De auto wachtte buiten op de Bakonesscr- gracht, waar de opslagplaats is van dc goe deren, die de Bond van Barmhartigheid voor dezen winter inzamelt. Om twee uur zette brigadier Govaars de cornet aan den mond, het sein tot vertrek cn het sein: verzamelen. Het een gericht tot de zusters cn broeders van het Leger, die den wagen vergezelden, het ander tot het publiek. U bent een moderne rattenvanger van Hameln zeiden wij tot. den brigadier cn de brigadier lachte en antwoordde: Komt u om vijf uur nog maar eens kijken. En hij trok de stad in, blazend op zijn hoorn. Als wij de vergelijking met den rattenvanger doorzet ten. zou u wellicht meenen, dat het een sprookje was. en dat zou jammer zijn. want het is gelukkig geen sprookje. De broeders en zusters zamelden wérkelijk zooveel in wérkelijk gingen overal de deuren open cn kwamen de menschen aandragen met alle gaven der Barmhartigheid, waarop het Leger had gerekend. De stugge huizenrij in de stra ten ontsloten zich, wanneer de auto kwam, met de Boschhoorn als sirene, met de cornet a pistons als opwekkingssignaal, met dc bel. Er werd van alles in gedragen en uit bijna alle huizen. En toen de auto te vijf uur te rugkwam aan de Bakenessergracht bleek het werk der Barmhartigheid tot tevredenheid gedaan. De opbrengst was weer grooter dan de vorige dagen. Niettemin, wie nog niet in de gelegenheid was, iets mee te geven, kan dat nog altijd doen. In onderscheidene deelen van de stad zijn posthuizen, die voor buurtbewoners mak kelijk te bereiken zijn. Aan de volgende adres sen kunt go goederen afgeven: Schagchelstraat 26. Lombokstraat 12. Zul- der Buiten Spaarne 146. Spuarnc 92. En tele fonisch kunt ge altijd 12435 bereiken, waar gc verzoeken kunt om iets te laten halen. HEEMSTEEDSCH FANFARECORPS „EXCELSIOR". Het Heemstcedsch Fanfarecorps ..Excel sior" van gemeentelijk overheidspersoneel gaf Woensdagavond in het gebouw ..Sint Bavo" te Haarlem zijn eerste seizoenuitvoe ring onder leiding van den directeur den heer Reynler van 't Hoff. De voorzitter, de heer J. B. Jonkman, opende de uitvoering, die vrij druk bezocht werd. met een woord van welkom, speelaal tot de vertegenwoordigers der bevriende mu- zickvereenigingcn. Spreker deelde mede, dat het afgeioopen jaar voor ..Excelsior" zeer succesvol is geweest, dank zij ook do mede werking die dc vereeniging van de Heem- steedsclie autoriteiten en middenstanders heeft mogen ondervinden. Dank bracht de heer Jonkman aan de donateurs en kunst lievende leden voor hun belangrijken finan- cieelen steun, dien hij bij voortduring in riep. vooral nu de huidige malaise een terug slag heeft gehad op het aantal donateurs. Sprpker hoopte, dat deze crisis weer gauw voorbij zou zijn, opdat het aantal donateurs, die hij de ziel der vereeniging noemde, weer spoedig grooter zal worden. Hij herinnerde aan de goed geslaagde jubileumfeesten en aan het concours te Wormerveer. waar „Ex celsior", dank zij de eminente leiding van den heer Van 't Hoff. een eersten en een tweeden prijs had behaald. De heer Jonkman hoopte tenslotte, dat de aanwezigen een aan- genamen avond zouden hebben. Nu, dien hebben zü wél gehad. ..Excelsior" voerde op heel verdienstelijke wijze een uit gelezen programma uit. dat met aandacht aangehoord en met luid applaus beloond werd. De humoristen Joë en Nelly uit Utrecht zorgden voor een hoogst welkome afwisseling in het programma. Vooral hun liedje, gewijd aan Holland, sloeg in. Het duo had telkens bijvalsbetuigingen in ontvangst te nemen. Na afloop was er een gezellig bal met muzikale begeleiding van de Jazzband ..Aufgepast". directeur dc heer A. Gerritsen, welk gezelschap ook vóór het begin der uit voering zóó meesleepend speelde, dat een groot gedeelte der aanwezigen dc melo dieën meezong. HET 5-JAREN PLAN. Op Vrijdag 13 November zal Prof. Dr. H. Frijda in de aula van het Kennemer Lyceum een voordracht houden over het vijf-jaren plan. Dit is de tweede der serie lezingen, die over Rusland worden gehouden. Advertenties tot aanprijzing van geneesmiddelen of geneeswijzen, worden eerst dan door Haarlem's Dagblad ter plaatsing aanvaard, wanneer de Commissie van Con trole, te 's-Gravenhage, hiertoe speciaal ingesteld, over de toelaat baarheid gunstig heeft geadvi seerd. Advertenties, die niet van bedoelde machtiging zijn voorzien, worden door ons aan de Com missie ter beoordeeling toe gezonden. SCHEEPVAARTBERICHTEN De vinkenbaan van het Vogeltrekslation Texel. Brccdijk p. 11 n.m. Gibraltar, Java n. New- Vork. pamsterdljk 11 to Liverpool, Paclflckust n. Rotterdam. Drcchtorlnnd p. 11 8 u. Fernando Noronha, Burgerdtjk 10 v.m. v. Houston, New Orleans naar Sjanghai. Baloo S v. Calcutta Baarn 5 te Mantu v. Am-sterdam. Chrlatlaftn Jiuygens 11 v. Amsterdam naar Batavia, Dtntcldijk 10 n.m. v. Londen, Rotterdam n. dc Paclflckuxt. Bainstcrdljk 11 te Liverpool verwacht, Pacl flckust naar Rottcrdum. Delfland 11 12 u. v. Bremen n. Amsterdam vla Hamburg. Edam 10 n.m. v. Antwerpen, Rotterdam naar New Orleans, p. 11 v.m. Vlisslngen. Giokork p. 10 Dover. Rotterdam n. Bombay. Heemskerk 11 te Lourcnco Marques v. Rot terdam. Ivo 7 v. Tencrlffc. Z.-Amerlka tu Amsterdam. Irene 10, it u. 100 mljl v. Ouessant. Wcst-In- dié naar Amsterdam. Johan de Witt p. 10 Pcrlm, Batavia naar Amsterdam. J. P. Coen 11 tc Port Said. Amsterdam naar Batavia. Kota Radja 11 to Rotterdam Batavia. Kota Agoeng 10 6 u. te Sabang. Rotterdam n. Batavia. Lochmonar 10 tc Panama, Pacifickuat naar Rotterdam. Mclfskerk 10 v. Marseille n. Antwerpen, Belra naar Rotterdam. Maaskerk 0 v. Konakry n. Havre. W.-Afrika naar Amsterdam. Maasdam 10 v.m. to Vera Cruz v. Rotterdam Melampus 9 v. Marseille, Batavia naar Am sterdam. Narenta 9 v. Portland O-, Paclflckust naar Rotterdam. Nljkerk 11 v. Port Elisabeth n. Kaapstad. Nleuwkcrk 11 te Rotterdam v. Amsterdam. Nebraska vertrekt 12 v. Vancouver naar Rot terdam. Nleuw Holland 9 to Singapore v. Adelaide. Oostkcrk 9 tc Manilla, Japan naar Rotter dam. Oranla 10, 18 u. van Santos, Amsterdam n. Buenos Ayrcs. I'oelau Bras 11 v. Suez. Amsterdam n. Batavia Polyphemus 10 to Pcnang, Batavia n. New York. Palembang 11 to Batavia v. Rotterdam. Polydorus p. II Perlm, Batavia n. Amsterdam Randfonlcln 11 v. Hamburg n. Amsterdam. Slgli 9 to Rangoon. S- ntbllan p. 10 Perlm. Java n. New York. Salabangka p. 10 Gibraltar, Batavia n. Am sterdam. Saparoea 10 v. Ran Francisco n. Calcutta S.i la wat I 7 v. Be 11 Ingham n. Batavia. TJlsebar 10 te Soerabnja v. Hongkong. Tasman 10 tc Port Natal v. Kaapstad. Waalkcrk 11 v. Kaapstad n. Port Elisabeth,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1931 | | pagina 13