BUITENLAND.
DE HOUDING DER DUITSCHE
SOCIAAL-DEMOCRATEN.
Bruening's conclusies.
DE INTERNATIONALE
ONTWAPENINGSCONFERENTIE TE PARIJS.
HAARLEM'S DAGBLAD DINSDAG 24 NOVEMBER 1931
TWEEDE BLAD.
Breitscheid bij den Duitschen Rijkskanselier.
Over de loonsverlaging en het prijsniveau.
Onevenredigheid. De broodprijs zal vol
gens de wettelijke maatregelen wederom ver
laagd worden. Ook in den Economischen
Raad oneenigheid over de onevenredigheid tus-
schen loonsverlaging en prijsverlaging.
Japan breidt de bezetting van Mandsjoerije
wederom uit. Gerechtvaardigde verontwaar
diging van Dr. Sze.
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS.
Reeds eenige malen den laatsten tijd heb
ben wij geschreven over den politieken en
onpeilbaren toestand van het Duitsche Rijk.
Vooral na de jongste overwinning der na-
tionaal-socialisten in Hessen, waarvan zelfs
de tegenstanders ronduit moeten verklaren
dat het een overwinning is, en waar zelfs met
alle spitsvondigheid der oppositie niets an
ders dan een overwinning uit te brouwen valt,
zijn de tegenstellingen in Duitschland weer
scherper aan het licht getreden. Het nut van
deze overwinning is zooals altijd
in dergelijke gevallen dat het de tegen
partijen figuurlijk gesproken, eens flink door
elkander schudt. De sociaal-democraten bij
voorbeeld hebben na Hessen een dubbele ac
tiviteit aan den dag gelegddat begon al met
de mededeeling van Breitscheid, die toenade
ring, al was het op een enkel punt een uiterst
voorzichtig', naai' de communisten zocht en
met die toenadering dreigde. Daarna bleek
de dubbele activiteit uit een scherp gesteld
manifest aan de regeering, waarin aange
drongen werd op daadkrachtigheid t.a.v. de
politieke en moorddadige terreur der Nazi's.
Gisterenavond nu hebben de sociaal-demo
craten bij monde van de leiders der Rijks
dagfractie, Rijkskanselier Bruening gewaar
schuwd voor de gevolgen uit economisch en
politiek oogpunt, die een voortzetting van de
eenzijdige loonsverlagingspolitiek zou moe
ten hebben. Bovendien werden de landbouw
politiek, de sociale politiek en de invaliditeits
verzekering besproken.
Bruening gaf ten antwoord, dat de hooge stand
pond van het Sterling en de hooge tarief
muren om de staten, loonsverlagingen en
prijsdalingen ten gevolge moeten hebben. Er
zullen veel en veel minder goederen uitgevoerd
worden, daarom zal het algemeen prijsniveau
dus dalen. Hoofdzaak is echter, volgen Brue
ning, dat de grondslagen van het arbeidsloon
sjiiet aangetast worden.
In zooverre was Bruening in tegenspraak
met zichzelf, dat de broodprijs, die bij de
wet, sedert Maart 1931, beschermd is,
sterk boven het wettelijke peil gestegen is.
De schaarschte van de grondstof is hier
natuurlijk schuld aan, niettemin zegde Brue
ning toe, dat deze wettelijke maatregel nage
leefd zal worden. Voorts kon de minister vair
landbouw Schiele, een verlaging van den
vleeschprijs aankondigen. En hiex-mede was
de audiëntie geëindigd.
Het zeer moeilijke en scherpe conflict, de
onevenredigheid tusschen loonsverlaging en
prijsverlaging is ook in den economischen
raad van advies tot uiting gekomen. De voor
zitter van het vakverbond, Grassmaxxn, zeide
dat de loonsverlaging wel een feit wordt,
maar de verlaging van de kosten van het
levensonderhoud niet. Waarlijk sociale maat
regelen (invoering van een 40-urige arbeids
week) wilde de Raad niet nemen. Grassmann
was zeer ontsticht over de reactionnaire hou
ding van den Raad. Volgens een communiqué
is men na de zitting van Zondag echter
geenszins in vijandige stemming uit elkander
gegaan. Een dergelijke ontkenning heeft
echter psychologisch wel sterk het ka
rakter van een bevestiging. Eldres op deze
pagina drukken wij Bruening's conclusies af,
waarmede Grassmann zich in het geheel niet
kan vereenigen, op grond van de eenzijdige
politiek van loonsverlaging, waartegenover
slechts in theorie de daling van de kosten
van het levensonderhoud zou staan.
Na de overschrijding van den Chineeschen
Oosterspoorweg in de richting van Tsitsihar,
door de Japanneezen, en tijdens de zitting in
Parijs van de leden van den Raad van den
Volkenbond, hebben de Japanneezen hun op-
marsch in Zuidelijke richting, naar Tsjintjau,
voortgezet. Steeds dreigender wordt hierdoor
de eventueele bezetting van Charbin en steeds
hopeloozer werdt hierdoor het Parijsche plan
(nota bene door Japan ondersteund) om een
enquête commissie te zenden. De Japansche
regeering. wier opmerkingen en antwoorden
niet alleen van nul en geen waarde zijn. om
dat zij niet te goeder trouw zijn. doch ook om
dat zij bewijzen dat de militaire actie geheel
op eigen gezag der militaire leiders onderno
men wordt, heeft x-eeds bij herhaling be
loofd. dat de ontruiming een kwestie van
eenige dagen zou zijn. De practijk bewijst dat
het tegenovergestelde waar is. De onrecht
matige bezetting breidt zich steeds verder
over Mandsjoerije uit! Het is daxi ook geen
wonder dat de Chineesche vertegenwoordiger
in Parijs opnieuw in een nota constateert dat
het uitzenden van een commissie hopeloos
werk is. omdat deze uitzending niet verge
zeld gaat van onmiddellijke staking der vij
andelijkheden en van terugtrekking der troe
pen.
Ditmaal is het- memorandum van Dr. Sze
zeer krachtig gesteld. Van beteekenis is. dat
er terecht in wordt opgemerkt dat hier een
precedent wordt geschapen, waaruit feitelijk
blïikt. dat de ..kleine landen" wanneer vet op
militaire bezetting aankomt, rechteloos zijn!
Dit is inderdaad zeer juist Het besef, dat dit
precedent hoogst schadelijk is voor het pres
tige van den Volkenbond, zou de gedelegeer
den toch eindelijk moeten aanzetten, tot een
veel minder slappe houding ten aanzien van
de grove Japansche inbreuk op het interna
tionale recht.
L. A.
Engeland.
Opnieuw standrecht.
LONDEM. 23 Nov. (V.D.l Hoewel de toe-
stand op Cyprus thans rustig is, is nogmaals
het standrecht afgekondigd.
De bewoners mogen na acht uur 's avonds
hun huizen niet meer verlaten.
Benoeming gouverneur van
Bengalen
LONDEN. 23 Nov. (VD.) Sir John Ander
son, de huidige permanente onderstaatsse
cretaris van het ministerie van Binnenland-
sche Zaken is benoemd tot gouverneur van
Bengalen als opvolger van Sir Stanley Jack
son, wiens ambtsperiode in de maand Maart
a.s. ten einde loopt.
Ook t. a. v. Britsch-Indië wordt
MacDonald tegengewerkt.
De premier, lord Sankey, de lord-kanse-
üer en tevens voorzitter van de federale
structuur-commissie, en de minister voor
Indië, sir Samuel Hoare, hebben een reeks
besprekingen gevoerd met dë leiders der ver
schillende op de Indische conferentie verte
genwoordigde groepen, met de bedoeling
alsnog naar een oplossing te boeken. Mac
Donald heeft Aga Kaan, den leider der Mo-
hammedaansche delegatie ontvangen, als
mede de voornaamste vertegenwoordigers
der Sikh's voorts Saproeo, den vertegenwoor
diger der gematigde Hindoe's en den verte
genwoordiger der verdrukte klassen, ter-wijl
morgen Gandhi naar Downingstreet zal ko
men. De die-hard conservatieven uit het
parlement zijn hiermede echter volstrekt
niet ingenomen aldus ,De Tel." Gisteravond
hebben ongeveer 200 hunner op een afzon
derlijke vergadering hun afkeuring uitge
sproken over MacDonalds' pogingen. De con
servatieven, en niet alleen de die-hards, zijn
bevreesd, dat MacDonald de Rondetafel
conferentie zal willen besluiten met een toe
zegging, waaraan later van Indische zijde
wellicht ongewenschte uitleggingen worden
gegeven.
Een groot aantal conservatieven zou veel
liever zien, dat de conferentie onmiddellijk
eindigt met de bondige verklaring, dat zij
in hoofdzaak mislukt is.
DuitscWamd.
De bevoorrechte positie der
credieten boven de herstel
schulden.
PARIJS, 23 Nov. (V.D-) De speciale corres
pondent van de „Agence Economique et Fi-
nancière" te New York schrijft aan zijn blad
dat men in Amerikaansche bankkringen het
Duitsche Memorandum aan de Bank voor
Internationale Betalingen ten zeerste bevre
digend acht, Vooral de verwijzing naar de
credieten op korten termijn en de wensch
der Rijksregeering om naar deze credieten
een onderzoek in te stellen tegelijkertijd met
het onderzoek naar de herste'betalingen,
komen overeen met de Amerikaansche op
vatting, dat de credieten nog eerder dan de
herstelbetalingen in aanmerking komen voor
een bevoorrechte positie.
Wat de economische Raad van
advies wil.
Algemeene verlaging van de
kosten van het levens
onderhoud.
Een economische mobilisatie....
in theorie?
BERLIJN, 23 November (VJ3.) De achi
pxxnten, waarin Rijkskanselier Dr. Bruening
het resultaat van de werkzaamheden van
den Economischen Raad van Advies samen
vatten, werden door heen als volgt uitge
werkt:
1. De algemeene taak. De strekking van
de voorgenomen maatregelen op politiek-
economisch gebied, is het mobiliseeren van
het geheele economische leven om den Duit
schen toestand van vermogen en inkomen
aan te passen aan de gedeeltelijk door valu
tawijzigingen, gedeeltelijk door andere oor
zaken ontstane pr ij son twikkeL.0 op de
wereldmarkt.
2. De noodzakelijke voorbereiding. Als
zoodanig wordt beschouwd ccn gezond par
ticulier bedrijfsleven, herstel en versterking
van het vertrouwen in de Duitsche economie,
en opheldering van de Stilihaite-kwestie. Om
dit laatste de bevorderen stelt de Economi
sche Raad zich ter beschikking van het Duit
sche debiteurencomité.
3. De prijsvorming. Binnen hot kader van
de taak van het economisch program licht
in de eerste plaats een beïnvloeding van
prijzen en loonen. Na verbreking van de ver
bintenissen, die op beide gebieden bestaan,
zullen deze in overeenstemming met elkaar
tegelijkertijd verlaagd moeten worden. Een
systematisch opheffen van alie bestaande
prijsverbintenissen, wordt echter niet aan
bevolen. Daarentegen dienen richtlijnen te
worden opgesteld, volgens welke alle prijzen
op het nieuwe waardenniveau worden ge
bracht, Ook een vermindering der hooge prij
zen van landbouwproducten, zal moeten
plaats vinden. Een hiermee in overeenstem
ming zijnde daling van loonen en salarissen
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel
STOFZU1GERHUIS MAERTENS
Bartel jorisstraat 16 Telefoon 10756
VAMPYR STOFZUIGERS f 105.-
wordt onvermijdelijk geacht, doch het prin
cipe der collectieve contracten moet behou
den blijven. De bestaande collectieve zullen
ontbonden moeten worden.
4. Credieten en x-entebetaling. Alle maat
regelen op dit gebied moeten worden uitge
voerd binnen het kader van de organisatie
der Rijksbank.
5. Openbare tarieven. In de eerste plaats
wordt een verlaging van de tarieven van
alle publieke ondernemingen dringend nood
zakelijk beschouwd. Van de grootste beteeke
nis is de verlaging der spoorwegtarieven voor
enkele voor het volksleven bijzonder belang
rijke goederen. Voorts achtte men het noodig
dat ook de tarieven voor tram gas en eiec-
triciteit onder invloed van het Rijk verlaagd
zouden worden.
6. Volkshuisvesting. Vermindering der
huren werd noodzakelijk geacht, wat vooral
mogelijk gemaant zou kunnen worden door
wijziging van de bepalingen betreffende de
huurdwan-gwettenDe termijn voor beëindi
ging van het regime dezer wetten zal moeten
worden verlengd. Voorts acht dc Economische
Raad de plannen der Rijksregeering inzake
het toepassen van progressie in de woning
huurbelasting, zeer wenschelijk.
7. De organisatie der banken. De Econo
mische Raad wijst op de bedenkelijke ver
schijnselen op de geld- en kapitaalmarkt,
waaraan de Regeering haar bijzondere op
merkzaamheid zal moeten schenken. Men zal
in verband met de versterking van de kleine
re ondernemingen aan de zorg voor plaat
selijke crediet-instellingen moeten denken.
Dit. kan echter slechts bereikt worden door
vrijwillige overeenkomsten.
8. De landbouw. Aangezien reeds alleen in het
belang van de Volksvoeding de regelmatige
voortzetting der landbouwbedrijven met alle
beschikbare middelen verzekerd dient te zijn,
achtte de Economische Raad een onderzoek
geboden naar den toestand, zoowel in het
gebied van de Osthiife als in geheel Duitsch
land, hoever aan dezen eisch kan worden
voldaan, zonder het crediet van den land
bouw in een ongunstige positie te brengen
en zonder de crediteuren in gevaar te bren
gen.
Na uiteenzetting van dit program verklaar
de de Rijkskanselier, dat het gemeengoed
voor het geheele volk moet worden aangezien
slechts langs den weg der vermindering alle
krachten konden worden vrijgemaakt voor
den opgang naar een gezonde en solider
basis. Slechts wanneer allen hun tijdelijk
offer willen brengen en hetzelfde doel na
streven, zullen de voorstellen van den econo
mischen Raad en de maatregelen van de
Rijksregeering volledig succes hebben.
LETTEREN EN KUNST
EDZARD KONING.
TENTOONSTELLING „KUNST ZIJ ONS
DOEL".
Een tentoonstellixxg als deze lijkt me een
gevaarlijk experiment. Om den naam Edzard
Koning hangt nog immer een zekere repu
tatie. Hij heeft een goede dertig jaar gele
den mooi werk gemaakt, was een figuur on
der de toen jongeren. Wat men in latere ja
ren van hem op tentoonstellingen in Pulchri
ontmoette was niet altijd sterk of origineel,
maar soms toch wel van een verzorgde, iet
wat zoetelijke gevoeligheid die door het su
jet: kinderen met geitjes spelend, vriende
lijk boerderij-gedoe, aantrekkelijke duin
landschappen en dergelijke wol genegenheid
kon wekken. Nu komt het mij voor, dat hij
van dat laatste soort werk er betere maakte
dan de verzameling, die hij voor deze Haar-
lemsche expositie bijeen zocht Daarom
noemde ik het experiment gevaarlijk; want
als men toch al door leeftijd en neigingen
tot een kunstpex-iode behoort, waarvan door
de menschen van heden het allermooiste is
afgekeken, schijnt het verstandig alleen met
het allex-beste voor de heeren te komen om
zich te kunnen staande houden. Ik durf niet
te beweren dat Edzard Koning zich inge
spannen heeft ons het allerbeste van zijn
latere productie te laten zien, en vindt dat
jammer. Want er is bij tijden nog immer veel
sympathieks in dit werk en een aantal der
hier getoonde stukkon kan dat aantoonen.
Als ge het schilderijtje (nr. 3), „vrouw met
geitje": nr. 10, liggend meisje met konijn
tjes of het kleine tintelende landschap met
schuren (nr. 8) rustig beziet vindt ge die
aangenaam-kleine, maar zuivere qualiteiten,
waarop ik zooeven doelde gemakkelijk terug.
En wij kennen kleine aquarellen van hem
die even typeerend voor zijn visie zijn; een
visie die verband houdt met het vroegere
werk van Blommers. en iets gemeen heeft
met dat van Zoetelief Tromp. Blommex-s'
schoonzoon. In zijn beste kleine aquarellen
is Edzard Koning beter, sterker en eigen
aardiger dan Zoetelief Tromp was. maar wat
er hier aan aquarellen hangt, behoort niet
tot dat beste. Het spreekt, van zelf dat er bij
iemand als Koning altijd nog wel iets aardigs
zit in de kleine kleurkrijtkrabbels van land
schappen; zelfs in de al te losse, doorzichtige
schilderij-schetsen op grooter formaat ont
moet men aarzelend wel weer den schilder
uit de goede jaren van het paysage impres-
sioniste maar om hem ditmaal recht te doen
moet men naar het vroegere graphische werk
kijken dat mede geëxposeerd is. Daxx valt op
hoezeer hij daarin op vasten grond staat.
Daarin geen spoor van slappe graatloosheid;
er zijn prachtige litho's bij. die. uitvoerig en
delicaat geteekend. een prachtig ruggemerg
bezitten en van a tot z verantwoord zijn. Wij
denken dan hierbij nog niet eens aan de be-
xcenxde serie prenten bij Frederik van
Eeden's Kleine Johannes dan wel aan dat
stel groote litho's op het schot links bij het
binnenkomen. (In het Bosch, October, Land
schap bij rivier etc.) Dat zijn gave meester
werkjes der graphiek die in him tijd, soort
gelijk werk van Moulijn overtreffen Later
laat Koning die gespannen teekenwijs varen
en zoekt het in een meer picturaal effect van
wat graphisch gedaan werd. Hij wordt dan
ook in de litho ietwat week en verdoezeld al
blijft het aantrekkelijk: zie de prent met fi
guren in sneeuwjacht die op tafel ligt. In
ieder geval is Edzard Koning als graphisch
kunstenaar hier completer te waardeeren
darx als schilder. In die laatste qualiteit moet
hij bij gelegenheid hier eens revanche ne
men.
Dc tentoonstelling büjft tot en met 29 No
vember geopend.
J. H. DE BOIS.
Een onderhoud met den secretaris van
het Voorbereidend Comité in Nederland.
Aan het einde van deze week, n.l. op 26 en
27 November a.s., zal te Parijs op initiatief
van Lord Robert Cecil bijeenkomen een con
ferentie van vertegenwoordigers van een
groot aantal landexx om met het oog op de
in Februari van het volgend jaar te Genève
te houden Internationale Ontwaningsconfo-
rentie uiting te geven aan den vredeswil der
volken. Vertegenwoordigers van vijftig inter
nationale organisaties hebben aan de voor
bereiding van de Parijsche Ontwapenings
conferentie medegewerkt en het laat zich
aanzien, dat deze bijeenkomst een krachtige
manifestatie ten gunste van den vrede zal
worden. De deelneming aan de conferentie
uit Nederland is zeer belangrijk. Ongeveer
dertig vertegenwoordigers van organisaties
van alle richtingen zullen zich deze week uit
ons land naar Parijs begeven om mede na
mens het. Nederlandsche volk hun stem voor
ontwapening te doen hooren. Tot deze orga
nisaties behooren de Vereeniging voor Vol
kenbond en Vrede, de Nederlandsche Dag
bladpers. de Nederlandsche Journalisten
kring, de Internationale Vrouwenbond voor
Vred en Vrijheid, de Nooit-Meer Oorlog Fe
deratie, Kerk en Vrede, de Federatie van
Christelijke Vereenigingcn van en voor
Vrouwen en Meisjes, de Algemeene Neder
landsche Vrouwen Vredebond, de Neder
landsche Christen-Studenten Vereeniging, de
Liberale Staatspartij ..De Vrijheidsbond", de
Roomsch-Katholieke Vredesbond in Neder
land, de Rotary International en de Jonge
ren Vredes Federatie.
De voorbereiding voor de Nederlandsche
deelneming berustte in handen van een co
mité, waarvan Ds. J. B. Th. Hugenholtz te
Ammerstol secretaris-penningmeester is.
In zijn woning in het niet meer dan on
geveer duizend zielen tellende aan de Lek
gelegen dorpje Ammerstol heeft dezer dagen
een redacteur van het Persbureau Vaz Dias
een onderhoud met ds. Hugenholt2 gehad
om van hem eenige inlichtingen over dc Pa
rijsche Conferentie en over het vredeswerk
in Nederland in het algemeen te krijgen.
De secretaris van het Nederlandsch Voor
bereidend Comité vertelt ons van zijn ar
beid: de Stichting „Nationale Vredes-Ac.iie"
en het secretariaat van „Kerk en Vrede".
Deze organisatie is „een groep van gods
dienstige voorgangers en gemeenteleden te
gen oorlog en oorlogstoerusting" en met vol
doening vertelt ds. Hugenholtz. dat het aan
tal leden tot ruim 8150 is gestegen.
„Woont u hier niet wat afgelegen voor uw
vele werk?", vragen wij, als wij nog slechts
half weten hoeveel arbeid hier verricht
wordt.
„Neen, ik woon hier juist rustig oxn mijn
werk te kunen doen. In een groote stad zal
dit niet zooo gemakkelijk zijn. Personen, die
thans met mij komen spreken, moeten een
x-eis maken waarvan het laatste gedeelte
met een stoomtram! oxn mij te bereiken.
Toch krijg ik veel bezoek, xxiet alleen uit Ne
derland, doch uit vele landen van Europa.
Zelfs een Arameër uit het gebied tusschen
den Tigris en Armenië heeft eens den weg
naar Ammerstol gevonden!"
Ds. Hugenholtz neemt ons dan mede naai
de bovenverdieping van zijn huis. Ook hier
torsen stellingen langs dc wanden allerlei
geschriften.
„Dit is alles materiaal over vrede, ontwa
pening en alles, wat met deze vraagstukken
in verband staat".
Wij komen dan in het aan de voorzijde ge
legen kantoor, waar twee helpers van onzen
gastheer dagelijks werken voor de Vereeni
ging „Kerk en Vrede" en twee voor do
Stichting „Nationale Vredes Actie". Een
groot aantal publicaties, oorspronkelijke on
vertaalde, staat gereed. Het is een voorraad,
welke dagelijks minder wort. Met voldoening
vertelt ds. Hugenholtz hoeveel duizenden
en tienduizenden geschriften reeds door hem
verkocht zijn ten bate van de „Nationale
Vredes Actie".
..Ja. als er veel gold was en Ik op groote
schaal voor den verkoop zou kunnen laten
colporteeren. dan zou er nog veel meer kun
nen worden gedaan. Toch. er zijn reeds vele
medewerkers en dagelijks neemt hun aan
tal tee".
Dan vertelt ds. Hugenholtz van zijn ideaal:
één groote vredescentrale in ons land. het
liefst in Den Haag, waar alle secretariaten
van vredesorganisaties worden onderge
bracht. Maar hiervoor is veel gold noodig:
minstens drie ton! Misschien is dit bedrag
bijeen te brengen, maar met groot leedwezen
constateerde cleze werker voor den vrede dat
er voor het militairisme steeds mlllSoenen
beschikbaar zijn en voor het vredeswerk
slechts zeer kleine bedragen En dat. terwijl
er nu meer dan ooit propaganda voor den
vrede noodig is!
Wij spraken weer over de aanstaande In
ternationale Ontwapeningsconferentie te
Parijs. Deze zal de grootste betooging voor
de ontwapening worden, welke tol dusver ïs
gehouden. Lord Robert Cecil zal de confe
rentie presideeren en als president van het
Qrganisatle-COmlté heeft de heer Henry de
Jouver.cl zijn beste krachten voor het slagen
der Conferentie ingespannen. Drie confe
renties zullen voorafgaan aan de groote ple
naire vergadering, in welke''onder voorzitter
schap van oud-minister Herriot o.a. Lord
Robert Cecil (Engeland). Henry de Jouvenel
en Jouhaux (Frankrijk) en Signor Pirelli
(Italië) zullen spreken. Verder zullen er
sprekers zijn namens Duitschland. Amerika,
de Scandinavische landen, Rusland en wil-
licht nog andere staten.
De eerste voor-conferentie zal onder voor
zitterschap van den Engelschcn gedelegeer
de Mr. P. J. Noel Baker behandelen het on
derwerp ..Waarom Ontwapening?", de twee
de onder leiding van Paul Boncour „Hoe te
ontwapenen?" en de derde onder presidium
van Baron von Rheinbaden „Wanneer Ont
wapenen?", In deze laatste conferentie zal
door een Neaerlandschen gedelegeerde, aan
te wijzen door de Vereeniging voor Volken
bond en Vrede het woord geveerd worden.
Ds. Hugenholtz verwacht niet, dat de aan
staande ontwapeningsconferentie te Genève
dadelijk de ontwapening zal brengen. Maar
voor het slagen van deze confex-entie acht hij
het van groot belang, dat van de Parijsche
conferentie groote kracht uitgaat Deze con
ferentie zal het bewijs leveren, dat de mee
ning, dat de direct na den oorlog oplevende
vredesbeweging een verschijnsel is. dat men
na iederen oorlog kan waarnemen cn weer
verdwijnen zou. oen vergissing is, Do vredes
beweging is van Utopie, van Ideaal, in onzen
tijd voortgaande naar de werkelijkheid. Do
nood is internationaal zoo hoog gestegen en.
de toestand, waarin alle volken in dezen tijd
verkeeren door het opvoeren der bewape
ningen, zóó ernstig geworden, dat dc wereld
vrede niet langer een ideaal mag blijven,
maar een volstrekte noodzakelijkheid moet
heeten zonder welke onze moderne wereld
onherroepelijk ten ondergang gedoemd is
en ten prooi moet vallen aan de verschrik
kelijkste rampen, gevolgd door revoluties,
waarbij die van Rusland slechte kinderspel
zal blijken te zijn."
Comedian Harmonists.
Onze Stadsschouwburg heeft Maandag
avond het voorrecht gehad het beroemde en
semble binnen zijn muren te mogen ontvan
gen. „Comedian Harmonists" Engelsch
klinkt de naam, visioenen van tooneeLspel
en orkest, desnoods van harmonie of harmo
nica-orkest roept hü op. Niets daarvan:
Duitsch is hun taal en zij vormer, een zan
gerskwintet. met pianobegeleiding. Maar geen
gewoon kwintet. Men zou hun ensemble met
eenig recht een vocaal jazzorkest kunnen
noemen. Voorzeker, zij zingen woorden als
teksten, maar die zijn. In hun voortdureixde
herhalingen, bijzaak; hoofdzaak is de klank-
productie, die hoewel van vocalen oorsprong,
nagenoeg alle instrumentale mogelijkheden
imiteert en benadert. We hebbeix saxophones
gehoord, loeiende en kweelende, en een ge
stopte trompet, en gitaren en banjo's, on
strijkmuziek en slagwerk, cn een pracht van
een vibraphoon! O, die vibraphoon in hun
tweede nummer, bedriegelijk! Doch de bc-
driegelijkheid der „Comedian Harmonists" is
in tegenstelling met do politieke en diplo
matieke bedriegelijkheïd van zeer onschu'.di-
gen en daarbij van zeer vermakeiljken aard.
We hebben ons den geheelen avond kostelijk
geamuseerd, ja soms bijr^a tranen gelachen,
als zij b.v. met ons „in die Natur" gingen en
we bij de jazz-klanken ook nog ..Naturlaute"
in den vorm van animale Imitaties te hooren
kregen of als zij parodieën op ouderwetsche
manieren gaven.
Ook in dit opzicht waren zij met een goed
Jaz-ensemble te vergelijken: dat hun praes-
taties zeer virtuoos waren, 't Was alles ver
bluffend raak en vei-wonderlijk van eenheid.
..His Masters Voice" heeft de Comedian
Harmonists in wijde kringen bekend en be
roemd gemaakt; menige titelaankondlging
van een voor te dragen werk werd met een
gemompel van instemming als een goede be
kende ontvangen. Eigenlijk maakten die
aankondigingen door den pianist het bezit
van een programma overbodig, te meer daar
dit ook niet meer dan de titels, dus geen
teksten, bevatte, en er bovendien meermalen
van afgeweken werd. Dit in aanmerking ne
mend lijkt ons een kwartje voor een verza
meling reclameportretten van het Concert
bureau De Koos wel wat buitensporig in on
zen bezulnlglngstijd en we kunnen den hoor
ders dan ook slechte aanraden om bij een
eventueel volgend optreden der Comedian
Harmonists zich de kosten van een program
ma te besparen. Dat een tweede optreden
hier volgen zal, lijkt wel waarschijnlijk: dat
dc nu goed gevulde zaal dan uitverkocht zal
zijn. evenzeer. Want het enthousiasme na elk
der nummers was groot; vier. vijf toegiften
moesten komen eer het „Auf Wiedersehcn!"
klonk.
Misschien zal dczd of gene zeggen dat het
genre hunner kunst niet hoog staat. Wat let
dat? 't Was kostelijk humor en onschuldige
parodie, en we hebben gelachen als bij ce..
fijn gespeelde klucht cn de virtuositeit be
wonderd. maar vooral: gelachen! En dat is
een gezonde gymnastiek en aangename af
wissel in"
K. DE JONG.
AGENDA
DINSDAG 24 NOVEMBER
Stadsschouwburg: Abonnementsvoorstel
ling Gstc serie). ..Hoe zalig als de Jongens-
kiel". 8 uur.
WilhelmInastraat 22: Ned. Ver. van Spiri
tisten „Harmonia". 8.15 uur.
Gcnx. Concertzaal: Concert I-I. O. V.. dir.
Frits Schuurman, soliste Hans Gruys, zang.
8.15 uur.
Palace: Zwel menschen. Op het tooncel
de lieer en mevrouw Speenhof f. 8.15 uur.
Rembrandt Theater: Chevalier in „Ein
Walzcrtraum." Op het tooneel: Dc Amac's.
7 en 9.15 uur.
Luxor Theater: Een Haveloos Meisje cn
Een. twee. drie, klaveraas. Op het tooneel:
Variété-attractie. 0.15 uur.
Frans Halsmuseum Tentoonstelling
„Kind en Kunst". 105 uur.
Heemstede: Gebouw Chr. Belangen:
Vex-gadcring van de Christ. Hist. Unie. Lezing
met lichtbeelden.
Gemeenteraad, 8 uur.
WOENSDAG 25 NOVEMBER
Gemeenteraad, 1.30 uur.
Protestantenbond: Lezing mr. P. J. Oud,
voor dc Ver. Volkenbond en Vrede. 8 uur.
Stadsschouwburg: ..Boezemvrienden' door
Jacob van Lennep. 8.15 uur.
Gem. Concertzaal: Concert Spaarne-San-
ghers, dir. Lieven Duvoscl. Solisten mevr.
Mak van Waay-Dooremans, sopraan, Flor
Peeters. orgelvirtuoos. 8 uur.
Bioscoopvoorstellingen 's middags en des
avonds.
Frans Halsmuseum. Tentoonstelling
„Kind cn Kunst". 10—5 uur.
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve 's Maan
dags, toegang vrij.
Heemstede: Concert Mannenkoor Ex
celsior in Dreefzicht, 8 uur.
APOTHEKEN f AVOND- EN NACHTDIENST)
Fa. C. G. Loomeycr cn Zoon, Barteljoris-
straat 11. Tel. 10175.
Park-Apotheek. Kieverparkweg 13. Telcf.
11793.
