DE DEFLATIE IN DUITSCHLAND.
HET ONTSTAAN DER HAARLEMSCHE
ARBEIDERSKWARTIEREN.
Van afles en nog wat.
Publick
HAARLEM'S DAGBLAD
WOENSDAG 25 NOVEMBER 1931
VII.
Hel Leidsche- en het Pijlslaan-kwarfier.
Het oude type arbeiderswoningen in dc Assendelvcrstraat.
Het Leidsche kwartier is thans geheel vol
gebouwd. De laatste 10 jaren zijn er, op het
toen nog onbebouwde stuk tusschen de Brou
wersvaart en de Oranjestraat, nog heel wat
huizen van woningbouwvereenigingen ge-
Bet. Daaronder is oo k het fraaie complex van
„Patrimonium'' aan het Brouwersplein en
omliggende straten. Er stonden reeds voor 30
jaar veel huizen van coöperatieve bouwver
eenigingen in dit kwartier, zoodat er verhou
dingsgewijs in dit kwartier wel het grootste
aantal vereenigingshuizen zal zijn. Dit zijn
alle ééngezinswoningen. Het aantal boven-
en benedenhuizen is dan ook bijzonder klein,
men vindt die alleen in het eerste gedeelte
yan de Leidschestraat.
Ruim 30 jaar geleden werd begonnen met
den bouw van de Cathedraal aan de Leidsche
Vaart. Het is jammer dat dit monumentale
bouwwerk in de stadsuitbreiding niet die
plaats inneemt, die er oorspronkelijk aan toe
gedacht werd. De Cathedraal ligt nu eenigs-
zins in een kuil, hetgeen veroorzaakt wordt
door de verhoogde opritten van de Emma- en
de Westergrachtbrug, waarop bij den bouw
niet gerekend kon worden. Eerst toen de kerk
stond, zijn de plannen uitgewerkt om ten
Westen van de Cathedraal het goederensta
tion te maken, waarvoor het noodig was de
Westergracht met spoorweghaven te graven.
Oorspronkelijk was het de bedoeling geweest,
ten Westen van de cathedraal een groot plein
te maken, dat een centraal punt zou worden
van het Leidsche- en Fijlslaankwartier. Nu
vormt de Westergracht een scheiding tus
schen beide kwartieren. Een brug ter hoogte
.van de Voorzorgstraat (ongeveer halverwege)
zou geen luxe zijn!
Het complex huizen In én om dé Lourens
Costerstraat vormde 35 jaar geleden een ge
ïsoleerde wijk. De volksmond noemde dit
huizengroepje „het roode dorp", blijkbaar
verband houdend met de kleur der steenen.
Er kwam wat meer vertier aan de Leidsche-
vaart toen aan het Schouwtje de remise voor
de E.N.E.T. gebouwd werd en de electrische
tram naar Zandvoort ging rijden, waarvoor
de bouw van de Emmabrug noodig was. Nu is
ook het grondbezit tusschen de Westergracht
en de Munterslaan vrijwel volgebouwd. Er
Zijn alleen nog wat sportvelden open geble
ven. De gemeente heeft hier eenige jaren ge
leden een groot complex woningen laten bou
wen, die in het algemeen geroemd worden.
Ook de aanleg der straten wordt terecht ge
prezen. Te voren was in dit kwartier reeds
een blok woningen voor groote gezinnen ge
bouwd. Over de woningen werden onlangs in
de pers eenige klachten geuit, omdat zij toch
eigenlijk nog niet groot genoeg zijn voor
groote gezinnen. Aan de Jan Gijzenvaart In
Haarlem-Noord zijn thans huizen voor groote
gezinnen gebouwd die aan meer eischen vol
doen.
Verder zijn in het Pijlslaan kwartier vele
huizen van het type der kleine middenstands-
koningen door particulieren gebouwd.
Aan de Pijlslaan en de naaste omgeving
feUn ook over de spoorbaan reeds veel huizen
gebouwd. De bewoners daarvan zien met ver
langen uit naar de verdere verhooging van ete
spoorbaan, omdat zij nu veel last ondervin
den van de spoorboomen, die zij nogal vaak
gesloten vinden.
De Spoorwegen hebben het plan om de
spoorbaan, die nu slechts tot de Brouwers
vaart verhoogd is, te verhoogen tot voorbij de
Kandvoortsche laan. Dan komen er viaducten
aan de Westergracht, de Pijlslaan, ln de om
geving van de Munterslaan en aan de Zand-
yoortsche laan. Die verhooging is ook noodig
Voor het in exploitatie brengen van de gron
den ten Westen van de spoorbaan, omdat de
bebouwing daarvan thans wordt tegengehou
den door de hatelijke overwegen. De gemeen
te Haarlem zal ook gaarne medewerken om
die plannen zoo snel mogelijk uit te voeren
maar de tijdsomstandigheden laten niet toe,
dat zij daarvoor belangrijke financieele offers
brengt. De Spoorwegen hebben de benoodigde
gronden, voor de uitvoering van dit plan al
door onteigening in bezit gekregen. Het laat
zich evenwel verstaan, dat door de slechte
toestanden de uitvoering vertraagd zal wor
den.
Als de viaducten eenmaal gebouwd zullen
zijn. zal de overweg aan de Westergracht ook
komen te vervallen. Voor de gebruikers van
de zweminrichtingen aan de Houtvaart, die
nu ook vaak voor den overweg moeten wach
ten voor zij van hun verfrisschend bad kun
nen genieten, zal liet ook een uitkomst zijn.
Tot de belangrijkste gebouwen in het Pijls-
laankwartier behoort de Rijkskweekschool
met daaraan verbonden leerschool in de
Schreveliusstraat.
Op het gemeentearchief zijn ln de atlas van
Haarlem weinig teekeningen van het Leid
sche- en Pijlslaankwartier. O.a. misten wij
een afbeelding van den molen die achter de
Cathedraal heeft gestaan. Deze molen was
vroeger een geliefd onderwerp voor schilders
en teekenaars, zoodat wij vermoeden, dat er
nog wel stadgenooten zijn, die het archief
kunnen verrijken met een afbeelding daar
van.
Als tegenstelling van de mooie arbeiders
woningen die Patrimonum aan het Brouwers
plein en aangrenzende straten gebouwd
heeft, geven wij nog een teekening van de
kleine arbeiderswoningen in de Assendelver-
straat. Dit kleine type, dat geheel uit den tijd
is. verdwijnt steeds meer. In het oude deel
van de Oranjeboomstraat zijn er al heel wat
onbewoonbaar verklaard en afgebroken.
De volgende week komen het Slachthuis-
en Amsterdamsche kwartier het laatste
van de serie aan de beurt.
C. J. VAN T.
FAILLISSEMENTEN.
Door de Arrondissements-Rechtbank te
Haarlem zijn de volgende faillissementen uit
gesproken op Dinsdag 24 November 1931:
1. W. Bus, koekfabrikant, wonende te
Wormer;
Curator Mr. H. M. C. Dekhuyzen, wonende
te Zaandam.
2. Tj. Prins, wonende te Purmerend;
Curator Mr. H. H. Riepma, wonende te
Edam.
3. P. van Zijl, bloembollenkweeker, wonende
te Bennebroek, Kennemerbeekweg 35;
Curator Mr. J. A. P. C. ten Bokkel, wonende
te Haarlem.
4. A. Braam, brandstoffenhandelaar, wo
nende te Leimuiden, Dorpsstraat 109;
Curator Mr. J. A. P. C. ten Bokkel, wonende
te Haarlem.
5. J. Priester Azn., wonende te Wijk aan
Zee en Duin;
Curator Mr. Dr. A. van der Flier, wonende
te IJmuiden;
Rechter-Commissaris in deze faillissemen
ten Mr. S. J. Pit.
Opgeheven werd het faillissement wegens
gebrek aan actief van:
H. Vecht, wonende te Zaandam;
Curator Mr. H. M. C. Dekhuyzen, wonende
te Zaandam-
jite 44.
..'.-.O,..,
k MF'-.JS:1''(LiufvsM&U.
Het Brouwersplein. Rechts dc woningen van PatrimoniumP,
Uitgevonden is een nieuw soort papier, dat
na verloop van 6 maanden geheel tot asch is
geworden, doordat het behandeld Is met
zwavelzuur. Ook het geschrevene verdwijnt.
Een ideaal-papier voor liefdesbrieven
Zak-radio's.
Bij de Britsche poiitïe, zegt de News Chro
nicle zijn proeven genomen met zak-radio's.
Het zijn kleine, lichte toestelletjes, die ge
makkelijk in den zak kunnen worden meege
nomen. zeer doeltreffend zijn en betrouw
baar. Speciaal voor buiten-posten £ijn ze
uitermate geschikt.
Het pas van stapel geloopen Italiaansche
stoomschip Conté di Savoia (45.000 ton groot)
is uitgerust met drie gyroscopische stabili-
seertoestellen met schijven van 4 m. diame
ter ongeveer. De bedoeling hiervan is om het
schip vaster te doen liggen en zoodoende
zeeziekte te voorkomen.
In Amerika zijn ruim 50 natuurlijke rots-
bruggen. waarvan de drie grootste in Utah
liggen. Hiervan is de Rainbow Bridge ruim
100 M. hoog en heeft een spanning van 93 M.
's Werelds mooiste kiek.
De uitslag van den Kodakwedstrijd waar
aan iedereen mee kon dingen voor de beste
amateurfoto. is gewonnen door den Engelsch
man Ch. W. Powell uit Manchester. Hij had,
zooals we al eerder meldden in Engeland
den len prijs (f 11.000) gewonnen en nu
kreeg hij er nog 25.000 gulden bij. Met nog
enkele „kleinigheden" heeft hij voor deze
foto zijn meisje voorstellende op een rots
tegen een achtergrond van de ondergaande
zon nu ongeveer f 40.000 gewonnen!
Er waren ongeveer 3 millioen inzendin
gen-
In New-York groeit het getal huwelijken
tusschen kinderen zóó onrustbarend aan, dat
de autoriteiten er over spreken. In het afge-
loopen jaar trouwden 552 kinderen, waarvan
een jongen van 14 jaar en een meisje van 12!
Voor internationaal gebruik zijn nieuwe
soorten etiketten uitgedacht om den inhoud
van pakketten en kisten aan te ge
ven. Het zijn plaatjes, die visschen, fruit of
bloemen voorstellen, zoodat men weet. voor
zichtig met het goed om te moeten springen.
Een kip beteekent dat er gevogelte in het
pak zit, en de kop van een rund wijst op
vleesch.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel
Eiken avond een half
„Dohyfral"-tabletje!
Heerlijk vindt de kleine meld die flikjes. lederen
avond een versnaperinglederen avond het
jonge leven gesterkt tegen de Engelsche ziekte.
Vi Tabletje „Dohyfral" per dag ls voldoende om
uw kind tegen Engelscbe ziekte te beschermen.
Dr. J. A. v. d. Starp, kinderarts te Rotterdam,
schrijft ons:
„Waar het zonlicht in den winter ons niet
„behulpzaam ls b(J het voorkomen of gene-
„sen van Engelsche ziekte. Is „Dohyfral" een
„waardig aequivalent. De vrees voor vitamlne-
„gebrek ln de wintermaanden kan bij het
„kleine kind ondervangen worden door een
„kleine dosis „Dohyfral".
Phlllps-Van Hou ton's _DohyfraJ"-t ablet ten f 1.50
per buieje van 10 stuks, voldoende voor 3 weken,
per buisje van 30 stuks 2.75.
N.V. Pharmaceutische Producten Mij.
PHILIPS—VAN HOUTEN
Amsterdam
3
HET SCHILDERSBEDRIJF.
Eenige schilderspatrooms hebben hun vak-
genooten uitgenoodigd tot een bijeenkomst,
die a.s. Donderdagavond in café Brinkman op
het Plein gehouden wordt, waar de algemee-
ne toestand in het schildersbedrijf besproken
zal worden en middelen overwogen om daar
in verbetering te brengen.
VERPLAATSING VAN EEN URINOIR
GEVRAAGD.
Door mevr. WagemakerHu vers is mede
namens een aantal bewoners aan den Scho
tersingel opnieuw bij den Raad aangedrongen
op verplaatsing van het urinoir dat nabij "t
badhuis werd geplaatst.
Deze zaak is reeds eerder ter sprake geko
men in den Raad, doch na verdediging van
Mr. Gerritsz ging men met de tegenwoordige
plaatsing accoord.
HET GROOTE OPLICHTINGSPROCES TE
AMSTERDAM.
In het groote oplichtingsproces van het
.JHollandsch CredietsyndicaaV' heeft mr.
Muller Massis Mar.dag zijn pleidooi voor de
Amsterdamsche Rechtbank voortgezet. Mr.
Muller Massis achtte de ten laste gelegde
opzet en een samenweefsel van verdichtsels
niet aanwezig en vroeg voor belde verdach
ten vrijspraak, subsidiair ontslag van rechts
vervolging.
Zijn verzoek om onmiddellijke in vrijheid
stelling van verdachten, willigde de recht
bank niet in. Zij bepaalde de uitspraak op
7 December.
De verdachten hebben volgehouden on
schuldig te zijn.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN i 60 Cts. per r-itel.
l'ubliek, wat rijt gc gelukkig! Gezeten in een luien
stoel, wacht gij dc krant af, wdAr ge ook woont.
En op Uw geraak leest gc, wat men U met St. Nicolaa»/
en Kerstmis heeft aan te bieden. - Wat wordt het
U toch gemakkelijk gemaakt. - Uw verlanglijstje
maakt gij op uit dc krant. Uw keuze bepaalt
gij uit de krant.
Ziet nu eens vlug of Uw eigen leverancier U ook
■vat nieuws heeft aan te bieden door middel van
(idveïtee'iejb üv cle^ei^iiacten
VAN ELKE LOGDE HE'
Over de particuliere- en oorlogsschulden.
Voorloopig is het de vraag of de oorlogs-
schuiden met de particuliere schulden op één
lijn dienen te worden gesteld of dat de par
ticuliere zullen voorgaan. Duitschland stelt
zich op het standpunt, dat dit laatste juist
is. Frankrijk, dat veel oorlogsschulden, doch
weinig particulier geleende gelden te vor
deren heeft, wil hiervan natuurlijk niets
weten en wenscht alle schulden gelijkelijk
te zien behandeld.
Dit laatste zou tot zeer vreemde conse
quenties kunnen voeren. Het zou kunnen be-
teekenen, dat een land, dat groote particu
liere vorderingen op Duitschland heeft,
wiens handelsbalans ten opzichte van
Duitschland echter passief is, deze inge
voerde goederen aan Duitschland zou moe
ten betalen, zonder ze te mogen verrekenen
met de vorderingen, die het op Duitschland
heeft. Dit klinkt wellicht vreemd. Echter,
de moeilijkheden, welke de laatste dagen
tusschen Duitschland en Zwitserland zijn ge
rezen schijnen er op te wijzen, dat derge
lijke dingen niet geheel denkbeeldig zijn.
Omtrent den oogenblikkelljken stand van
zaken in deze aangelegenheid verkeert men
eenigszins in het duister. Aanvankelijk
heette het, dat door Zwitserland, dat zich
verzette tegen den steeds toencmenden Duit-
schen invoer, werd geëischt, dat deze invoer
zou worden gecontingenteerd, terwijl ver
der de betaling der ingevoerde goederen zou
moeten geschieden aan de Zwitsersche na
tionale bank. Uit deze gelden zouden dan
eerst de aan Duitschland geleverde goederen
en vervolgens rente en aflossing der inge
vroren credieten moeten worden betaald,
terwijl het restant zou worden geremit
teerd aan de Reichsbank. Deze mededeelin-
gen hadden een storm van protest ten ge
volge ln de Duitsche pers, waarop ze door de
Zwitsersche regeering werden gedemen
teerd. Daarbij heette het, dat de betreffende
regeling slechts deel van een gesprek had
uitgemaakt tusschen enkele onderhandela
ren. Inmiddels is de zaak op de lange baan
geschoven, daar Zwitserland eerst nog "ze
kere inlichtingen wilde inwinnen bij de
regeering te Berlijn. Zou men de plank ver
mis zijn, wanneer men aanneemt, dat deze
informatién in nauw verband staan met de
vraag, hoe de particuliere schulden door
Duitschland zullen worden behandeld?
Want bij de reusachtige hoogte der particu
liere oorlogsschulden samen, moet het op
één lijn stellen van beide, welhaast bctceke-
nen, dat beide slechts gedeeltelijk zullen
kunnen worden betaald.
Een ernstig pogen van Duitschland om
aan zijn verplichtingen te volüoeon dreigt
echter onder alle omstandigheden neer te
komen op een meer en meer bemoeilijken
van den internationalen handel door de ver
schillende staten onderling, waarbij Duitsch
land probeert de mooie rol te spelen. In zijn
welgemeend streven om zich van zijn ver
plichtingen te kwijten is het onredelijk om
aanmerkingen te maken op invoeroverschot-
ten van Duitsche goederen, immers de eenige
wijze, waarop Duitschland zijn schulden
kan betalen is door het leveren van goede
ren, zoo zegt men hier. Alles zeer juist. Waar
bij echter verschillende dingen worden ver
geten, als b.v. dat het beter zou zijn geweest,
war,neer men hier wat vroeger tot een der
gelijk verstandig inzicht was gekomen cn
niet op een oogenblik. waarop niet voor een
gering deel door de schuld van Duitschland
mee, waarover straks meer, de wereld is ge
raakt in een blijkbaar onoverkomelijke cri
sis. Verder wordt b.v. vergeten, dat dc uit
voer van Duitschland zich geheel wille
keurig richt naar het buitenland en dat
landen, die geen schuldcischer zijn, zich
vermoedelijk niet zeer gaarne aan een groo
te invasie van Duitsche goederen zuilen
blootstellen.
Naast directe invoerverboden en alom
steeds hooger wordende invoerrechten is
thans ontstaan het systeem der contingen-
teeringen. Nog niet tevreden met dit al heeft
men ontdekt, dat het in beperkte mate en
onder allerlei bezwarende omstandigheden
beschikbaar stellen van buitenlandsche be
taalmiddelen een goede maatregel is om den
invoer te bemoeilijken. Eenigszins vreemd
<ioet het daarbij aan. wanneer hier met een
zeker leedwezen wordt geconstateerd, dat
behalve Duitschland in Europa nog een
achttal andere staten hiertoe hebben ge
grepen.
Om de schaarsehte aan geld op te heften
worden hier vaak middelen aangeprezen, die
neerkomen op een vermeerdering van het
in omloop zijnde papier. Ook de Nationaal-
SociaUsten sturen hierop aan door een, zoo
als zij het noemen speciaal binnenlandse!»
geld welk geld is niet speciaal binnen-
lar.dsch? in circulatie te willen brengen,
cat zou zijn gedekt door gebouwde eigen
dommen. zoogenaamde „Bau- und Wirt-
schaftsbank Kassen..scheme".
Het is duidelijk, dat dit nimmer tot hrtt
gewenschto doel kan voeren. Immers het
zou weliswaar een goedkooper worden van
het geld en derhalve een duurder worden der
goederen ten gevolge hebben, doch juist ook
daardoor een stijving van den invoer en een
teruggaan van den uitvoer. Zoodat men
spcedig voor het feit zou komen te staan, dat
men buitenlandsche betaalmiddelen dient te
verschaffen, terwijl men er geen heeft. Dit
op zichzelf kan slechts voeren tot een stijging
der buitenlandsche koersen, derhalve tot
inflatie.
Wel heeft men gedurende den Juli-crisis,
toen alles i haastte om zich van zijn
spaarpenningen tc verzekeren, in verschil
lende ministerieelc redevoeringen kunnen
hooren: „Menschen, weest toch niet bang!
We hebben immers geen inflatie, doch de
flatie!" Doch daarbij werd niet gezegd, dat
van deflatie tot inflatie „it 's only a step".
Het is zoo verleidelijk om eindelijk eens uit
den nood te zijn. Duurzame verbetering is
van een inflatie natuurlijk niet te ver
wachten. Na de actie komt de reactie en
wanneer men er later weer toe overgaat de
geldeenheid opnieuw te stabiliseeren. en
éénmaal moét dit geschieden, dan vindt men
dezelfde buitenlandsche schulden van voor
heen terug, men staat weer voor dezelfde
moeilijkheden, die wellicht door de gevol
gen van de inflatie, nog grooter zullen zijn
dan vroeger.
De tegenwoordige regeering houdt zich bij
dc deflatie. Men moet dit toejuichen. Doch
wat zal de toekomst brengen?
Zoo het waar is, dat men op sommige rc-
geeringsbureaux te Berlijn niet geheel doof
zou zijn voor het denkbeeld van oen nieuwe
beperkte inflatie, een „Inflatlönchen", zoo-
als ik het wel heb hooren noemen, wanneer
de Nationaal-Socialisten, die zichzelf be
schouwen als de komende partij, met onbe
grijpelijke koppigheid vasthouden aan hun
..Bau- und Wirt„schaftsbank", waarbij het
onweerlegbare bezwaar eener mogelijke in
flatie door hen met aan domheid grenzende
lichtzinnigheid niet au sérieux wordt geno
men. doordien ze zich eenvoudig op het
standpunt stellen van: „Het geld is voor 100
pet gedekt en wel door huizen. Het kan dus
niet deprecleeren en daarmee uit", welk ar
gument vergezeld gaat van de noodige
schimpscheuten op het ..zich vetmestende
en den arbeidenden mensch uitbuitende ka
pitalisme", dan mag men. helaas, niet te
veel vertrouwen in de toekomst stellen.
zTen slotte zij nog gewezen op dc onaange
name zijde, die schaarsehte aan ruilmidde
len in een bepaald land ook voor het buWj
tenland kan hebben. Wanneer daar geld l®.
overvloed is en dc rente laag. zoodat me®
zou mogen verwachten, dat het geld goedr,
koop was en de goederen prijzen hoog. moet
men vaststellen, dat het tegendeel het gevat
is. Dc gocderenprijzen hebben de neiging
zich te richten naar die, welke het laagst
zijn. Dit is duidelijk. Overal waar de goede
ren uit verschillende landen met elkaar in
concurrentie treden, zullen de goederen uit
het duurdere land die uit het goedkoopere
land in prijs moeten volgen, willen ze ver
koopbaar blijven en niet worden verdron
gen. Zoodat. wanneer thans de geheelc we
reld lijdt onder steeds aanhoudende daling
eer gocderenprijzendc oorzaak van dc
daaruit voortkomende malaise stellig ten
dcele, zoo niet geheel, ls toe te schrijven aan
het gebrek aan ruilmiddelen, dat in enkele
landen bestaat.
OPMERKINGEN VAN LEZERS.
HET DRAGEN VAN BONT
De heer Ger. Mohr. te Santpoort, zendt
ons een brief, naar aanleiding van de mc-
dedeeling in het Zaterdacavondnummer. dat
het tegenwoordig mogelijk is, bont te dra
gen zonder gewetensbezwaren, omdat de
daan-oor gekweekte dieren op zachtzinnige
wijze worden behandeld en zij niet lijden
door de manier van sterven.
Inzender blijft tegen het dragen van bont
protesteeren, omdat het uit zuiver mensche-
lijk standpunt niet tc verdedigen is. Hij blijft
in het eerst zachtzinnig opkweeken van
dieren om ze daarna te dooden, ten einde
hun vacht uit pronkzucht te kunnen dra
gen. iets zeer afkeurenswaardigs zien.
Het dragen van bont is absoluut geen
levensnoodzaak.
NIET VAN RIJDENDE TRAMS
AFSPRINGEN!
Een abonné maakt ons er opmerkzaam op,
dat herhaalde malen forensen, die des avonds
te ongeveer 7.15 met de Amsterdamsche tram
op het Plein aankomen, daar dan bij den
vluchtheuvel van dc tram springen. Dikwijls
komt het voor. dat zij hun sprong niet goed
nemen. Zoo gebeurde het Maandagavond nog.
dat een heer met zijn Jas aan dc tram bteef
haken en een heel eind werd meegesleurd. Hij
kwam er nog goed af, maar zijn jas werd
zeer beschadigd.
Inzender meent dat hier óf politietoezicht
of beter toezicht door het trampersoneel in het
belang der veiligheid dringend noodig is.
