Het postvliegtuig „De Ooievaar
verongelukt.
r
n
De Ooievaar.
Het Belangrijkste.
Nationaal
Crisis-Comité.
49e Jaargang No. 14863
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Maandag 7 December 1931
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per weck O.Zl'A, per maand 1.20, per 3 maanden
ƒ357'A, franco per post 3.S7J^, losse nrs. f 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week 0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. 0.65, franco per post I0.72A-
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie: 15054 Redactie 10600
Administratie: 10724, 14825 Drukkerij: 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN1—5 regels 1.75, elke wgcl meer f 0.35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels f O oO,
elke regel meer 0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels 0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-. Elke andere vinger f 1 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geill. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-, Overlijden f600.-, Verlies van Hand, Voel of Oog f400.-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75.-. Verlies andere vinger f30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN
.WiersmaVan OnlangsKotte en twee
passagiers gedood.
Andere passagier zwaar, de marconist licht gewond.
Toestel bij het opstijgen te Bangkok gevallen.
Zondagmorgen bereikte ons het ontstellen
de bericht, dat het postvliegtuig „De
Ooievaar" bij Bangkok gevallen was en dat
er Uvee dooden te betreuren waren. De pi
loot Th. Wiersma had. volgens dit bericht
zijn linkerbeen gebroken.
Spoedig daarop volgde het nog schokken
der Aneta-telegram, meldende, dat bij het
ongeluk vijf dooden als slachtoffers gevallen
zijn.
Kort daarna konden wij de volgende uit
voerige mededeelingen op onze nieuwsbor-
den en onze bulletins publiceeren:
Het postvliegtuig de Ooievaar, op weg van
Batavia naar Amsterdam is Zondagmorgen
bij het opstijgen op het vliegveld van Bang
kok, Donmoang, naar beneden gestort.
(Bangkok is de hoofdstad, van Siam in
Achter Indië).
De eerste bestuurder, Th. Wiersma. de
tweede piloot. J. van Onlangs, de werktuig
kundige J. E. W. Kotte en twee passagiers,
de heeren Borg en Baudart, zijn gedood. De
andere passagier, kolonel Brinsmead, direc
teur van den Australischen Luchtvaart
dienst, is zwaar gewond. De marconist, de
heer G. van Zadelhoff werd licht gekwetst.
Bij informatie bij de K. L. M. te ;s Gra-
venhage vernamen wij, dat de oorzaak van
het ongeluk nog niet bekend is. Evenmin is
bekend, wie de beide passagiers Borg en
Baudart waren, Men vermoedt, dat zij op
korte trajecten reisden en buitenlanders
waren. Kolonel Brinsmead was te Alor Star
aan boord van de Ooievaar gekomen, nadat
hij vorige week zijn reis niet kon voortzetten
met de „Southern Sun", die eveneens een
ongeval had gehad.
De piloot Th. Wiersma was ongeveer 33
jaar. Hij was sinds 3 jaar bij de K. L- M. De
heer Wiersma was getrouwd en had twee
kinderen, van 5 en 6 jaar. Hij woonde te
Amstelveen.
De tweede piloot J. can Onlangs, was 28
jaar oud. Hij was sinds 2 jaar bij de K. L. M.
en daarvoor luitenant-vlieger op Soester-
berg. De heer Van Onlangs was ongehuwd
en woonde te Rotterdam.
De werktuigkundige J. E. W- Kotte was
ongeveer 27 jaar oud, hij was gehuwd en
had één kind. Ook de heer Kotte woonde te
Rotterdam.
De marconist G. van Zadelhof, die licht
gewond werd, is 25 jaar oud, ongehuwd en
woonde te Amersfoort. Hij is in dienst bij
de Nederlandsche Telegraaf Maatschappij
„Radio Holland".
Aneta seint nog, dat in overleg met de
Indische post-administratie vastgesteld is,
dat het volgende postvliegtuig, „De Va'k" op
den gewonen tijd (dus Vrijdag), uit Indië zal
vertrekken en de mail van de Ooievaar ver
der meenemen. In hoeverre deze mail nog
intact is, is echter nog niet bekend. De
Ooievaar had 149 K.G. post en 22 K G. goe
deren aan boord.
De heeren dr. W. L. Groeneveld Meyer,
directeur van de Luchtvaartdienst te Ban
doeng, en De Behage, chef van den techni-
schen dienst van de Kon Ned. Indische
Luchtvaart Mij. zullen zich ten spoedigste
naar Bangkok begeven tot het instellen van
een onderzoek.
De eerste bestuurder. Th. Wiersma behaal
de 13 Juli 1922 zijn brevet te Soesterberg en
was sedert 1 Mei 1928 in dienst van de K.
L. M. Hij had reeds vijf reizen naar Indië
gemaakt. De heer J. van Onlangs, de twee
de bestuurder, werd op 15 Augustus 1925
luitenant-vlieger op Soesterberg en trad op
Mei 1929 bij de K. L. M. in dienst. Hij had
vier reizen naar Indië als tweede bestuurder
ondernomen. De heer J. E. W. Kotte, de
boordwerktuigkundige, was sedert ongeveer
6 jaar bij den technischen dienst van de
K. L. M. Dit was zijn vijfde reis naar Indië.
Met deze mannen verliest de K. L. M. drie
toegewijde medewerkers.
Het is de eerste maal sinds de instelling
van den geregelden luchtdienst op Indië in
October 1930 dat een ongeluk van beteekenis
is voorgekomen.
In den loop van den Zondag is geen nader
nieuws over het vliegongeluk in Nederland
ontvangen.
Uit de berichten blijkt nog, dat Wiersma
kort na het ongeluk aan zijn verwondingen
overleden is. de andere leden der bemanning
werden op slag gedood. De marconist Zadel
hoff maakt het goed.
Het vliegtuig draagt de registratieletters
P.H.—A.F.O.
Wat vermoedelijk de oor
zaak was. - Openstaand luik
had ongunstigen Invloed
op hefvermogen.
Zondag is de piloot Hondong met de „Ek
ster" te Bangkok aangekomen op weg fnar
Batavia.
Wij informeerden bij de Kl.M. of hij een
rapport gezonden had over het ongeluk en
vernamen, dat. de volgende mededeelingen
van Hondong. die inmiddels reeds in Ned.
Indië is aangekomen, zijn ontvangen.
Wiersma heeft voor het vertrek van het
vliegveld het luik boven de stuurhut ge
opend teneinde meer ventilatie te geven,
daar wegens het lange proefdraaien der mo
toren het in kajuit en stuurhut zeer warm
was geworden. Een Siameesch officier heeft
nog bij het vertrèk op dit openstaande luik
gewezen, doch vermoedelijk heeft Wiersma
deze waarschuwing niet begrepen en heeft
door de volle aandacht voor zijn aanloop
hierop niet meer gelet. Het luik zit schar
nierend in het midden aan den voorkant
van den vleugel. Bij den aanloop moet het
geheel zijn opgeslagen, waardoor de lucht-
strooming om het middengedeelte van den
vleugel ernstig wordt verstoord, hetgeen in
dit geval met het zwaar beladen vliegtuig
een uiterst nadeeligen invloed op het hef-
vermorgen moet hebben gehad. Gezien de
bekwaamheid van den vlieger en het feit.
dat op dit vliegtuig een zeer lange aanloop
mogelijk was, is de omstandigheid, dat het
vliegtuig niet los kon komen niet anders te
verklaren, dan dat het luik open stond, en
de gezagvoerder zich hiervan niet meer be
wust is geweest, en voortdurend in de over-
tuigihg heeft verkeerd, dat hij hét toestel los
kon krijgen.
Van den marconist Van Zadelhoff Is tot nu
toe nog geen rapport ontvangen. De K.L M.
verwacht, dat het in den loop van den dag
nog wel zal binnenkomen.
De overbrenging van het stoffelijk over
schot van de slachtoffers zal nader geregeld
worden.
Tegen een dijkje gereden.
V. D. meldt nog uit Bangkok. Het vlieg
tuig de „Ooievaar" is verongelukt doordat
het toestel niet van den grond kon komen
en met den neus tegen een aan het einde
van het vliegveld staand dijkje is gestoo-
ten. Het toestel werd totaal vernield.
EEN ONDERHOUD MET
GEYSENDORFFER.
De bekende piloot Geysendorffer. die pas
geleden weer bij de K.L.M. teruggekomen is.
nadat hij langen tijd zijn diensten aan den
Amerikaanschen millionair Van Lear Black
bewezen heeft, kon ons uitteraard over het
ongeluk ook niets mededeelen. Hem waren
evenmin als ons nadere bijzonderheden be
kend.
Wel kon hij ons zéggen, dat het vliegveld
in Bangkok goed en groot is. Althans in den
drogen tijd. zooals nu. Het zou echter kunnen
zijn. dat bijv. de klei hard als cement is ge
worden waardoor bij het rollen het landings
gestel een noodlottige breuk gekregen heeft.
Naar Kingsford Smith, ooggetuige verklaard
heeft, is het toestel inderdaad reeds bij het
taxi-en op zijn neus gevallen'.
Beide viiegers staan als kalme, rustige pilo
ten bekend, zooals trouwens alle K.L.M.-vlie
gers. Aan roekeloosheid of onvoorzichtigheid
kan het dan ook zeer zeker niet gelegen heb
ben, zeide de heer Geyser.dorffer.
Deze piloot van Onlangs is dezelfde, die en
kele jaren geleden plannen gemaakt had om
naar West-Indië te vliegen, welke tocht door
gebrek aan geld geen doorgang heeft kunnen
vinden. Hij hoort eigenlijk thuis in de Duif,
het postvliegtuig, dat gisteren met eenige ver
traging in Parijs was en lieden op Schiphol
zou landen met Tepas als eerste piloot.
De Duif moest echter onverwacht terug,
vroeger dan gedacht was. En aangezien de in
Indië gearriveerde piloten daar eenige dagen
verlof hebben en ook van Onlangs hiervan
genoot, waardoor men hem niet kon bereiken,
werd de tweede piloot van Wiersma in de
Duif gezet bij Tepas en kwam van Onlangs
bij Wiersma in de Ooievaar.
„Het wachten is nu op bericht van Hon
dong Deze is onderweg naar Indië en is Zon
dag in Bangkok aangekomen. Hij, als deskun
dige, zou een uitgebreid rapport uitbrengen
over het ongeval. Tot zoolang blijft alles gis-
De heer Geysendorffer noemde het ongeluk
een ramp. ..De Indië-vluchten verliepen vlot
en goed. te gced zelfs. Het publiek kreeg zoo
den indruk, dat het niet mis kon gaan. Maar
altijd blijven er onvoorziene factoren in het
spelt die de ooi-zaak kunnen zijn van onge
lukken als dit".
NEERGESTORT BIJ EEN
RECORDPOGING.
NEW YORK 5 December. (V.D.) Naar uit
Detroit gemeld wordt is de aviateur Lowell
Bayles. wiens lange afstandsrecord van 2
December j.l. niet erkend is, bij een nieuwe
poging een record te vestigen om het leven
gekomen. Het vliegtuig van Bayles stortte
naar beneden en vloog onmiddellijk in brand.
Zondag kwam het telegram aan,
Nuchter, zakelijk en kort:
Postvliegtuig op wsg naar huis toe.
Vlak na Bangkok neergestort.
Noo:t was op die trótsche luchtlijn
Zulk een ongeiuk gebeurd.
In ons luchtverkeer met Indic
Werd geen doode nog betreurd.
Dagelijks stonden de berichten
In een hoekje van de krant:
Hier was er een doorgevlogen,
Daar was er weer een geland.
't- Ging zoo vlot en zoo natuurlijk.
Als 't- verkeer per trein of boot.
Machinist en stuurman heette
Enkel in de lucht piloot.
En nu komt die onheilstijding.
Onherstelbaar, rauw en schri'..
Vijf zijn dood en twee gewonden,
't Maakt ons even koud en stil.
Sterker zien wij het gevaar we ei-
Dat haast niet meer werd geducht.
De gedachten gaan naar boven,
Door die ongepeilde luclht.
Juist toen Sinterklaas de gever,
In zijn mildheid tot ons kwam.
Op den dag der goede saven.
Kregen w'ook een telegram,
P. GASUS.
DE LOONEN VAN HET
GEMEENTEPERSONEEL.
WELK VOORSTEL ZAL THANS IN DEN
RAAD KOMEN?
Uit kringen van het gemeentepersoneel
vernemen wij, dat er veel belangstelling be
staat voor de vraag met welk voorstel B. en
W. thans in den gemeenteraad zullen komen
wat betreft het financieele offer dat van het
gemeentepersoneel gevraagd wordt in ver
band met den ongunstigen toestand der ge-
meentefinanciën.
Er zijn er die mecncn. dat B. en W.. nu in
het Georganiseerd Overleg geen overeen
stemming bereikt is. hun oorspronkelijk
voorstel om dit bedrag op f 400.000 te stel
len (overeenkomende met verhaal van 8 l 2
der pensioen-premiei zullen handhaven.
Anderen meenen daarentegen, dat als leid
draad voor de discussies in den raad het
voorstel zal dienen dat in het Overleg het
laatst in stemming gekomen is, namelijk
7 korting op het. salaris, met vrijstelling
van de eerste f 1000. omdat de vertegen
woordigers van het gemeentebestuur in het
Overleg daarmede genoegen genomen
hadden. Bovendien wordt door verschillende
organisaties verwacht, dat de meerderheid
van den raad zal meenen. dat het offer dat
B. en W. van het gemeentepersoneel ge
vraagd hebben te groot was, zoodat op een
kleiner offer zal worden aangestuurd.
Het is nog niet bekend of van de zijde der
organisaties nog iets gedaan zal worden om
zich tot den raad te wenden.
De Alg vereeniging van Gemeenteperso
neel zal hedenavond vergaderen ter bespre-
kjpg van deze aangelegenheid.
INCIDENTJE.
Het volgende geschiedde op den avond van
11 November. Het- is dus niet actueel meer
Niettemin is het te goed, om niet aan de
vergetelheid ontrukt te worden.
Op den bewusten avond hield de Baehver
eeniging haar tweede jubileumsconcert, ter
viering van het 60-jarig bestaan. In de pauza
werd het volgende gesprekje 'tussöhen twee
dames afgeluisterd:
Eerste dame: Wij zijn een beetje laat
gekomen. Wij werden opgehouden dcor een
vreeselijk gedrang. Er was een optochtje of
zooiets. Weet jij ook wat 'net was?-'
Tweede dame: „Ooh, ik geloof dat dat
iets tegen den oorlog was. omdat het vandaag
wapenstilstandsdag is. Iets voor ontwapening,
geloof ik.
Eerste dame: „Wat vreeselijk gek om
dat te deen als er Bach is".
HAARLEMSCHE GEMEENTE
RAAD.
BEHANDELING GEMEENTEBEGROOTING.
Do burgemeester deelde aan de raadsleden
mede dat het in zijn voornemen ligt op 16
December a.s. een raadsvergadering te be
leggen. waarin een gewone agenda aan de
orde zal worden gesteld en voorts, ter be
handeling van de gemeentebegrooting, den
Raad bijeen te roepen bp de volgende dagen
Donderdag 17 December n.m. 1.30
5.30 uur en 's avonds 8—11 uur; Vrijdag 18
December n.m. 1.30--5.30 uur en 's avonds
8—11 uur; Dinsdag 22 December n.m. 1.30-
5.30 uur en 's avonds 811 uur; en voorts
zoo noodig: Woensdag 23 December n.m. 1.30
tot 5.30 uur en 's avonds 8—11 uur; Donder
dag 24 December n.m. 1.305.30 uur.
Het postvliegtuig ,JDe Ooievaarverongelukt.
5 dooden.
(Ie blad, le pag
Duitschland's toekomst. Hitler licht het bui
tenland in. Groot opiicn in Enqeland en
Amerika. Is een spoedige regceringsvcr-
andering op komst?
<2e blad. le pag.)
De Kcnnemer tuinbouw niet gesteund.
Nieuwe actie voor rijkscredieten.
(2e blad. 3e pag.)
Het stroopersdrama tc Echt. Het vierde lijk
gevonden.
(2e blad, 3e pag.)
IJmuidcn - Een belangrijk bericht uit Frank
rijk: Verhooging contingent Jijna visch.
(2e blad. 2e pag.)
De looncn van het gemeentepersoneel.
(le blad, le pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Een ramp.
(le blad, le pag.)
Lettinga: Financieele Kroniek.
(2e blad, 3e pag.)
(Laatste berichten 2e pag. le blad.)
Stort bij Haarlem's Dagblad.
f 5—
5—
2.50
10—
10—
10—
10.—
10—
5—
2.50
5—
5—
5.—
10—
2.50
1
5.—
10.—
10.—
1—
40.26
11.95
5—
25—
25—
2—
0.50
Mevr. de BI— H.
Z. B. de J. en Z. H. D
Mev. R.
M. P. M. de K.
S. Z. Bid.
Ir. J. W. P. B
J. T.
Fam. L.
L—T
C. d. J.
D. V.
M.
M—R.
H. T. J. v. V.
J. A. v. d. V.
H. M. O.
v. B.
H. de C.
N.N.
H. L W. maandbljdrage
St. Nic. feest Chr. Lyceum
Personeel Kremer
Fam. S.
A. E.
J. A. H. te Heemstede
H. V. te Heemstede
Bericht
HAARLEM, 7 December.
Het postvliegtuig der K.L.M. ..De Ooievaar" is hif het vertrek van het vliegveld Don
Muang nabij Bangkok verongelukt. Vijf personen kwamen om het leven. Het ver
ongelukte vliegtuig. Inzet: le piloot Th. Wiersma met bontkraag), Ze piloot
J. van Onlangs.
Een Ramp.
Het verongelukken van het K. L. M.-vlieg-
tuig „de Ooievaar", waarbij de piloten
Wiersma en Van Onlangs, de mecanicien
Kotte en twee passagiers het leven hebben
verloren, terwijl de directeur van den
Australischen Luchtvaartdienst zwaar ge
wond werd en alleen de marconist er vrij
goed ls afgekomen, heeft diepen indruk in
ons land gemaakt. Dit is het eerste ongeluk
op de Ilolland-Indië lij", en op de Európee-
sche lijnen van de K. L. M. hebben, door
een lange reeks jaren heen, ongelukken tot
de hooge uitzonderingen behoord. Terecht
genieten de K. L. M.-diensten, door de bui
tengewone bekwaamheid van de met groote
zorg gekozen piloten en door de veiligheid
van de Fokker-toestellen, een internationale
vermaardheid. De meeste Hollanders zijn
niet geneigd om fabrikaten van eigen bodem
als de beste te erkennen, zelfs al hebben zU
daar allerlei bewijzen van. Maar de K. L. M.
behoort tot de gelukkige instellingen, die
zelfs bij eigen landgenooten een groot en
algemeen vertrouwen in haar superieure or
ganisatie, "personeel en materieel heeft be
reikt. Vaak heb ik van Hollanders gehoord,
die, uit Londen of Parijs terugkeerend, er op
geslaan hadden per K. L. M.-vliegtulg tc
reizen, niet uit nationalistische overwe
gingen maar omdat zij het aLs veiliger be
schouwden dan de Franschc of E.ngelsche
luchtdiensten. Zoo gaat het ook met bezorg
de familieleden en vrienden, die nog wat
schichtig tegenover het lucht-verkeers-
middel staan en den aspirant-luchtreiziger
toevoegen: „Wees dan tenminste zoo ver
standig per K. L. M.-toestel te gaan".
Zoo ongemerkt is het aantal passagiers
al geweldig toegenomen. Er zijn er bij, die
nogal eens voor zaken buitenslands moeten
zijn en vaste K. L, M.-klanten zijn geworden.
Er wonen ook Hollanders in buitenlandsche
hoofdsteden die hun jaarlijksch vacanlie-
bezoek aan het vaderland steevast per K. L.
M.-vliegtulg gaan maken. Er zijn bovendien
veel buitenlanders ook. die den Ilollandschcn
piloten en toestellen hun voorkeur geven.
In deze sfeer van algemeen vertrouwen
maakt een ramp zooals deze een des te die
per indruk. Het kost moeite te gelooven dat
het werkelijk zóó erg is. De bijzonderheden
omtrent de oorzaak van de ramp zijn daar
bij tot dusver zeer onduidelijk en onvol
doende. Alleen blijkt eruit dat het toestel
verongelukt moet zijn vóór het den vasten
grond verliet. In zijn aanloop om op te stij
gen van het vliegveld bij Bangkok, al
„taxiënd" dus, moet het. blijkbaar na
botsing met een dijkje, zijn bezweken. Daar
bij komt dan een ietwat vaag verhaal om
trent een ventiiatle-luik, dat Wiersma verge
ten zou hebben te sluiten. De binnendringen
de luchtstroom zou het hefvermogen van hei}