LETTEREN EN KUNST
WIJ WILLEN NIET.
HAARLEM'S DACBLAD
WOENSPAC 23 DECEMBER 1931
HET TOONEEL
EEN ANTI-OORLOGSSPEL
door
HENRIETTE ROLAND HOLST.
(Uitg. W. L. en J. Brusse, Rotterdam.)
Na Kinderen van dezen Tij d en
De Moeder heeft mevrouw Roland Ho!.-'
thans W ij willen niet geschreven, een
anti-oorlogsspel, dat blijkbaar ook voor op
voering door leeken bestemd is.
Evenals in ..De Moeder" beheerschen in
„Wii willen r.iet" twee central.-» personen not
spel. Eigenlijk zijn het dezelfden, alleen zij
zij verjongd en heeten zii thans Marianne en
Michael. In veel doet ..Wij willen niet" aan
„dc Moeder" denken. Ook hier eenzelfde
strijd tussthen twee groepen, de tredukligen
en de talmenden rechts, de ongeduldigen en
de haastigen links en daartusschen Marianne
en Michael, die hun bezweren, elkander over
den afgrond de hand ter verzoening te rei
ken en eensgezind te streven naar omhoog.
Wanneer Marianne zegt:
Makkers, je bent je eigen waarheid ver
geten,
de Waarheid, die je voor een halve eeuw
al wist,
dan is dat dezelfde klacht, die wij van de
Moeder in dat andere leekenspel hebben ge
hoord en wij hooren haar ook in-de vers
regels:
De broederstrijd maakt jullie zwak,
de zwakheid doet de eenen laf berusten,
d'andren doldriftig zich storten
in roekeloos avontuur
Het is deze verdeeldheid onder de arbeiders,
die ook in den strijd tegen den oorlog hen
tweeërlei wegen doet gaan. Voor Marianne is
er maar één weg.
Wie den oorlog niet wil,
Die werke niet voor den oorlog.
Wie werkt voor den oorlog, zegge
niet, dat hij hem niet wil.
Maar de mannen van rechts zoeken het in
andere middelen, in den Volkenbond, pro
testen en petitionnementen, de mannen van
links willen het wapentuig om het straks
zelf ter hand te nemen, in den burgeroorlog.
Fel staan de twee groepen tegenover el
kander cn het kost dc politie weinig moeite
deze verdeelde arbeiders uit elkander te
jagen. Marianne en Michaël voelen, dat zij
zich hebben vergist. Zij brachten slechts
woorden, doch geen daden.
Het tweede bedrijf brengt deze daad. Mari
anne wekt de mannen en de vrouwen van de
nachtploeg voor een wapenfabriek op om niet
naar binnen te gaan en zij bezielt hen door
haar voorbeeld. Weer staat zij tegen twee
groepen, rechts en links, maar nu overwint
zij door haar geestkracht en vuur. Maar nog
hebben niet allen den diepex-en zin van haar
woorden begrepen, want als de politieman
nen komen, willen de ai'beiders hen met hun
wapens te lijf, doch Marianne werpt zich
tqssohen hen en roept:
'Geen geweld, kameraden, geweld is
niet ons wapen.
Wij hebben onze zaak op den geest gesteld
van trouw aan elkaar en liefde tot dc
menschcn.
Geweld zou nu alles bederven
Liefde tot de menschen, dat is Marianne's
hoogste motief.
Marianne overwint, want al wordt zij ook
niet eenige andere vrouwen gebonden weg
gevoerd de idee heeft gezegevierd, het licht
breekt door, zelfs bij de soldaten en de poli
tiemannen, die voor dat geweideloos verzet
bukken en zich verbroederen met de arbei
ders.
In het derde bedrijf is het Michaël, die den
laatsten strijd te strijden heeft. Hij zet voort
wat Marianne is begonnen, maar velen heb
ben den diepen zin van het woord niet ver
staan. Gewapend willen zij Marianne ont
zetion, maar Michaël eischt, dat zij allen de
wapenen zullen neerleggen cn weerloos op
zullen rukken. Want wie broederbloed ver
giet zoo spreekt hij heeft de gedachte
niet begrepen en wil niet den weg gaan die
Marianne wees.
Maar dit is tegelijk het teeken voor verzet
van velen. Wie hun weerloos den vijand te
gemoet wil voeren, moet immers een verra
der zijn. En van alle kanten klinkt dat
woord op: „Verrader! Dood aan den ver
rader!"
Men dringt op hem in. eischt zijn leven,
doch Michaël deinst niet terug: hij is bereid
het offer te brengen, want hij weet. dat door
zijn dood het nieuwe licht voor allen zal door
breken en de verzoening zal komen.
Ik ben de vlam in jullie hart.
Ik ben het leven van jullie leven
Mijn dood is de drempel, waarover het leven
Aan lange dwaling, aan oude schuld
Mijn dood is de drempel, waarover het
leven moet gaan
Michaël valt, maar over den doode heen
reiken ce vijanden van vroeger elkander de
hand en dof klinkt de klacht:
Het vuur is verdoofd, de gloed is vergaan.
In broederstrijd werd de kracht verdaan.
Jij cn ik, ik en jii, Jij en ik, kameraad,
Erkennen te laat.
Maar dan rukt een koor van jonge man
nen en vrouwen op en een nieuw geluid
wordt gehoord.
Neen. neen, neen: het onherroepelijk uur
heeft niet gpslacen:»
hier is nog gloed, hier is nog vuur.
Hier zijn nog handen. :"ie willen c.raeen
Het wereldlicht door de branding der
wereld.
Hier zyn nog harten, bereid
zich op nieuwe wegen te wagen....
Zij leggen hun wapens neer by de paar,
waarop Michael liet uitgestrekt
Hier Michaël. hier onze wapens, de eerste
daad van onze .vouw;
dien anderen strijd te willen, leerden
wij van jou.
Noe eens rukken soldaten op, knettert in
het donker het machinegeweer. doch daar
boven uit klinkt steeds luider en luider de
roep: ..Wij willen niet" en het machinegeweer
verstomt.
Men ziet. dit anti-oorlog.spel word. .edra-
gen door een groote liefde tot dc mcnschcn-
Het is in zijn conclusie veel positiever dan De
Moeder en in de hoofdmomenten ook van
sterker dramatische werking. Toch zyn er
ook vele en zeer lange gedeelten, waar
in de schrijfster voornamelijk betoogt en niet
de dramatiek maar blijkbaar de ideeen en de
tendens voor haar hoofdzaak zijn. Daarom
waarschijnlijk ook Iaat zij haar personen
veelal spreken in zeer eenvoud:-c. gewone
taal cn niet in mooie, maar moeilijk te volgen
yerzen. Zij had iets zeer belangrijks te zeg
gen en wilde daarom door allen verstaan en
begrepen worden. Het doel. waarom zij haar
anti-oorlogsspel schreef, is dit zeker ten goede
gekomen; het tooneelwerk echter niet.
Het is de propagandiste, die herhaaldelijk de
dichteres op zijde heeft geschoven. Wie de
dichteres lief heeft, zal dit betreuren, al zal
hij respect hebben voor het offer, dat zij
bracht
J. B. SCHUIL
Het Nederlandsch Tooneel.
GEORGETTE HAGEDOORN
in
X. Y. Z.
Van alle jonge actrices, die in de laatste
jaren op ons tooneel zijn verschenen, is
Georgette Hagedoorn wel de belangrijkste.
Als Jantje in Uitkomst en Ariel in Dn Storm
heeft zij dit reeds bewezen, in X.Y Z. zagen
wij het gisteren op overtuigende wijze be
vestigd. Zij brengt dat zeker iets mee op het
tooneel, dat het geheim is van de werkelijke
acteurs en actrices. Aan alles in haar herkent
men onmiddellijk het „volbloedje". Zij leeft,
zoodra zij op het tooneel staat, zij gaat op in
haar rol en in haar spel is het tintelende,
„sprudelnde", fonkelende, dat boeit en vast
houdt en verheugt. In het kort: Zij heeft ras.
Ja ras, dat is het, waardoor Georgette Hage
doorn zich van de andere jonge actrices on
derscheidt. Zij is een der weinigen, die uitver
koren is en van wie wij een groote toekomst
mogen verwachten.
Georgette Hagedoorn heeft in het grillige,
capricieuse gravinnetje in XY.Z. een zeer
dankbare speelrol gevonden en haar regel
recht naar het succes gedragen. Zij heeft
haar oud-stadgenooten blijde verrast, omdat
zij nu overtuigend heeft bewezen ook dit
soort werk te kunnen spelen. Vlug als kwik
zilver was zij en haar spel was levendig, licht,
petillant, geestig en in alle phasen verrassend,
zeker.
Het was zoo heerlijk jong en toch zoo rijp
van spel. Zij zweefde als een vlindertje van
den eenen man naar den anderen en weer
terug en liet in alle lichtheid toch de vonken
spatten van haar levendig temperament. In
de derde acte gaf zij een solo-scènetje zoo
sprankelend en geestig en zoo verbluffend
knap van spel, dat heel de zaal midden in het.
bedrijf spontaan in een geestdriftig applaus
losbarstte. Bravo, Georgette, je hebt allen,'die
belang stellen in je sterk persoonlijk talent
een blijden avond bezorgd.
Daaraan werkte ook het amusante blijspel
van Klabund mee. Van een niets iets te ma
ken. zóó dat het heel den avond amuseert,
het is slechts weinigen gegeven. Dit blijspel
van den jong gestorven dichter is van een
zoo speeischen geest, van zoo veroverende
charme en zoo vederlicht, dat men zich nau
welijks kan begrijpen, cat het dcor een Duit-
scher geschreven is. De inhoud?Och,
eigenlijk niets dan een kleine variatie op het
eeuwige trio en nog niet eens origineel.
Goldeni gaf er al het voorbeeld van, evenals
het onlangs door Ruys gespeelde Het Sche
merlicht maar hot is met een zeldzame
distinctie en gratie uitgewerkt soepel cn
luchtig, dat zóó geslepen dit eenvoudige
steentje tot een byou wordt. Het derde be
drijf vooral is in zijn soort een juweeltje. Het
werkte als champagne en bracht het publiek
in een voor een blijspel wel zeer ongewoon
enthousiaste stemming.
Maar wat word het ook voortreffelijk ge
speeld. Cees Laseur gaf den pseudo-graaf,
die later toch nog het kroontje op zijn hoofd
krijgt, met een levendig entrain en verve,
maar vooral met een zoo groote fantasie, dat
hij niet alleen het gravinnetje maar ook de
zaal veroverde. Hij bleef onder alle situaties
de „knecht", maar tevens volkomen de man.
Johan de Meester had in het begin meer
moeite gestalte aan zijn rol te geven, maar
kwam er hoe langer hoe meer in en ook hij
was uitnemend in het t-ooneel met Laseur
aan het slot, dat door beiden in een veruk-
kelijk-lichten toon allergeestigst werd ge
speeld.
Mari van Warmelo gaf weer aan een klein
knechtsrolletje relief, zooals hij dat alleen
vermag.
Een zeer prettige avond, die allen in blijde
stemming bracht.
Is X. IJ. Z. nu niet eens iets voor een abon
nementsvoorstelling? Ik weet zeker, dat Carel
van Hees velen er een groote vreugde mee
zou bereiden.
J. B. SCHUIL.
MUZIEK.
Ledenconcerl der H. O. V.
Dit zuiver Russische concert was grooten-
deels gewijd aan werken van Alexander Por-
phyriwitsch Borodin (1834—1887), een dei-
leden van dc kunstenaarsgroep, die in de
tweede helft der vorige eeuw de Nieuw-Rus-
sische grondvestten cn vertegenwoordigden.
Borodin was evenals Cesar Cui, Nicolai Rims-
ky-Korsakoff en Modeste Moussorgski. op
muzikaal gebied grootondeels autodidact: hij
had medicijnen en chemie gestudeerd, werd
officier van gezondheid, later professor aan
de medico-chirurgische academie te Peters-
burg. staatsraad, ridder enz- Van huis uit
tot musicus gevormd was eigenlijk alleen het
hoofd der bent. Mili Balakireff, die als pia
nist cn componist vermaard was.
Van het. niet heel groote aantal werken
van Borodin hebben een paar strijkkwartet
ten bekendheid, de opera „Prins Igar" en de
symphonische schets „In de Steppen van
Centraal-Azië" beroemdheid verkregen. Dit
laatste stuk is een schitterend voorbee'd van
's componisten talent om een zeer eenvoudig
gegeven op eveneens eenvoudige wijze te
ontwikkelen tot een orkestwerk van groote
suggestieve kracht, die wel goeddeels aan
de geniale instrumentatie te danken is.
Of Rimsky-Korsakoff daarin d:- hand ge
had heeft, kan ik niet zeggen: wèl heeft hij
met Alex. Giazour.off, Borodin's nagelaten
opera „Prince Igor" voleindigd en gedee'te-
iijk geïnstrumenteerd. De Ouverture dezer
opera vertoont Westersche allures: de Aria's
de Marsch en de Polorezkische Dansen er
uit klinken exotisch. Merkwaardig is de
rvthmische verwantschap in de Marsch cn
in dc ..Arabische Dans" uit Grieg's Peer
Gynt-muziek.
Er was Dinsdagavond meer verwantschap
waar te nemen. „Kikimora" is een achter -
INGEZONDEN MEDEDEFI.INGEN.
k 60 Cts. per regel.
werkt als j
gorgelen
25. 45 en 65 cts. het voorkomt verkoudheid.
nichtje van den waterverspillenden „Ap-
prenti Sorcier" en dus moeten de toovenaars
en geestelijke vaders Anatol Ljadoff en Paul
Dukas ook in de geeste'ijke permutatie zijn,
iets wat, gezien het vroegere Fransch-Rus-
slsche verbond niet zoo vreemd is.
We hoorden „Kikimora" eenigen tijd gele
den op een Bachconcert: Schuurman, wiens
ijverige werkzaamheid om het repertoire der
II. O. V. te verrijken, grooten lof verdient,
bracht ze op het programma van ons orkest,
dat de première op zeer gelukkige wijze gaf.
De werken van Borodin kwamen reeds vroe
ger op de programma's voor en genoten een
goede vertolking.
De zinger Eugen Emeljanoff voelde zich
's ochtends tijdens de repetitie met het or
kest onwel en niet in staat op te treden.
Door een gelukkig toeval kon de dirigent
reeds een kwartier later op de medewerking
van een plaatsvervanger rekenen: Sergei
Smirnoff, die hier ter stede vertoeft. Eenige
programmawijziging was daardoor noodig:
de Russische vo ksliederen werden door lie
deren van Kalinikoff, Tschaikoffski en Gret-
schaninoff vervangen, het recitatief van
Prins Galilsky geschrapt. Maar er bleef van
Prince Igor nog voldoende om te constatee-
ren dat Smirnoff een pracht van een basstem
bezit, zeldzaam sonoor en gemakkelijk aan
sprekend en dat zijn talent hem denkelijk
voor de vertolking van muzikaal-dramail-
sche kunst bijzonder geschikt maakt.
Van de liederen heb ik natuurlijk geen
woord verstaan; over 't algemeen waren ze
nog al somber, maar ze klonken heel mooi
en Jan Rozenkrans heeft ze keurig begeleid.
De zanger oogstte een groot succes.
K. DE JONG.
De Schimmenschuiver Ter Gast
Voor „Geloof en Wetenschap".
De schimmenschuiver en kunstschilder
ter Gast uit den Haag vertoonde gisteren
avond voor de pauze „De sproke van Beatrijs"
waarbij mevrouw Zwierzina de tekst van
Boutens uitsprak. Na de pauze kwam een
reeks gemengde tafereelen op het doek. van
humoristischen of grappigen aard, die ik
om het maar aanstonds te zeggen veel ge
slaagder vond dan de zoetelijke verbeelding
van Boutens wondermooie meesterwerk. De
grappige fragmenten na de pauze, voor het
meerendeel zuiver als silhouet gehouden,
waren karakteristiek voor den merkwaar-
digen geest van het. aloude schimmenspel, en
dat kan van Beatrijs niet gezegd worden. De
kunstenaar heeft hier weliswaar naar verfij
ning en vooral vergeestelijking gestreefd,
doch dit doel hoofdzakelijk trachten te be
reiken door raffinement ten aanzien van de
techniek. Hier was dientengevolge veeleer
sprake van geprojecteerd teekenwerk. dan
van schimmen. Bovendien werkte de voor
dracht van mevr. Zwierzina niet bepaald
mee. om het genot te verhoogen. Boutens' on
geëvenaard schoone taal in deze sproke werd
niet eenvoudig gfngjfg gezegd, inderdaad te
veel voorgedragen, cn dan te zangerig, te
larmoyant voorgedragen. Dat neemt niet weg.
dat er eenige aan zuivere sfeer rijke fragmen
ten waren. De kop van het Christuskind bij
voorbeeld kwam ons geslaagd voor en hier
deed het sluicreffect dat ter Gast voortdu
rend toepaste, het ook wel. Voorts herinner
ik mij eenige stijlrijke en gevoelige land
schappen, met de voortsnellende figuur van
Beatrijs, die bewezen dat. de maker toch wel
degelijk weet wat de schim moet. zijn.
Het allerbeste van dezen avond was het
slot-: de lichtelijk ironische en fijn parodi
ecrende weergeving van de feestelijke opening
der staten Generaal Dat was af. Mevr.
Zwierzina wist hier ook den juisten luch
tiger. toon U» vinden. Prachtig was de ko
ninklijke koets, het buigende figuurtje van
de vorstin, het opgetogen publiek! Hier even-
aard Ter Gast den grooten Ko Donker, zon
der in nabootsing te vervallen.
Ook „Lente" met al het kruipende, trip
pelende en vliegende gedierte was voortref
felijk en zuiver kostelijk schimmenspel. Het
eerste nummer na de pauze het afgezaagde
lied der „Wolgaschlepper" voldeed niet, om
dat deze bijna caricaturale poppen in hun
primitieve schulfbeweglng veeleer lachlust
dan ontroering wekten.
Zooals men ziet. een avond vol tegenstrij
digheden, die nochtans bewezen heeft, dat
Frans ter Gast het moeilijke en schoore vak
van den schimmenschuiver tot in perfectie
verstaat. Het komt er slecht? op aan, dat
hij voortaan te sortceren weet.
Vermelden wij nog dat mevr. Koning—
Contcricr voor een uitstekende pianobegelei
ding zorg droeg.
L. A.
PERSONALIA.
De heer G. J. A. Homberger te Haarlem
is te 's-Gravenhage geslaagd voor het ma
chtnisten-cxamen, voorloopig diploma.
WELDADIG11EIDSFONDS „HET SCHEME it
LAMPJE'.
Op de jaarlijksche algemccne vergadering
van dit weldadigheidsfonds werden de in
komsten als volgt verdeeld:
Ned. Herv. Diaconie (Jansstraat) f40
Josefhuis Trinltas (Zijlslngc!) f30. Israelii 1
sche Armen f25. Stads-armen- cn Ziekenhuis
f 40. Leger des Hells f 20. Hofje Tuchthuis
straat (8 inwoonsters) f32. Kinderfeest Stads-
Editie f.70. St. Vincentius Vereeniging f25. aan
107 der allerarmste gezinnen in Haarlem to
taal f406. Totaal f 633.
Van dc 107 gezinnen waren er 23 opgegeven
door het Burg. Armbestuur, 12 door Zuster
Merison (Diaconessonhuis). 8 door Zuster
Schouten (Groote Gasthuis), 13 door Zuster
Cassander (Mariaslichting). 13 door de Vin
centiusvereeniging en 38 door de penning
meester en eenige leden
1' lidmaatschap bedraagt f3 per Jaar
Ad js van den penningmeester is J. W.
Leeuwen, Gasthuisvest 31 zw.
JUBILEUM VAN DEN HFFR A. H. DL X.
TROUSSELOT.
Op l Januari zal ht 25 jaar geleden zijn,
dat de heer A. H. M. X. Trousselot verbonden
is aan de firma Heringa en Wuthrich. aan
vankelijk als compagnon, later als mede
directeur.
VOOR HET CRISISCOMITc.
Heck's Lunchroom zal gedurende twaalf we
ken 800 pakketten levensmiddelen j>cr week
ter beschikking van het Haagsch Crisis Co
mité stellen.
COMMISSIE VAN TOEZICHT OP
HET L. O
DE HEER TH. LANCéE TOT VOORZITTER
BENOEMD.
Dc Commissie van Toezicht op het Lager
Onderwijs vergaderde Dinsdagavond ten
stadhuize onder leiding van den secretaris
mr A. Beets.
Deze opende de vergadering en deelde
mede. dat van het college van B en W. een
verzoek om advies was binnengekomen
Th. Lancee.
B. en W. wilden als bezuinigingsmaatre
gel voorstellen per 1 Januari 1932 tot op
heffing van school 9, Leidscheplein 36. over
te gaan en de leer ingen van klasse 5, 6 en 7
over twee. in plaats van drie, andere scholen
(met name 7 en 8) te verdeelen. Het
vrijgekomen personeel zou eveneens over
andere scholen verdeeld worden. Te
vens wilden B. en W. voorstellen de
zevende klasse van school 41 aan de Van
Zeggelenstraat te verdeelen over de zevende
klasse van de scholen 13 en 14 aan de
Haarlemmerliedestraat.
Dc hc-er Beets zeide, dat het bestuur als
zijn mecning te kennen had gegeven in het
algemeen afwijzend tegenover veranderin
gen midden in den cursus te staan. Waar het
hier echter een bezuinigingsmaatregel geldt,
heeft 't bestuur verklaard mett voorstel van
B cn W. accoord te gaan.
Vervolgens kwam aan dc orde de verkie
zing van een voorzitter in de vacature Vin
cent Loosjes Het resultaat der stemming
was. dat gekozen werd de heer Th. L a n-
c e. directeur der Rijkskweekschool alhier.
De heer Beets wenschte den nieuw geko
zene geluk met zijn benoeming en sprak er
zijn vreugde over uit, dat deze. ondanks zijn
drukken werkkring, een weinig tijd wil re-
serveeren om de belangen van het Lager
Onderwijs in Haarlem te behartigen.
De heer Lancée zeide zeer gevoelig te zijn
voor het vertrouwen, dat de leden in hem
stel en. Hij ontveinsde niet te bekennen,
als opvolger van den heer Vincent Loosjes
voor een moeilijke taak te staan. Spreker
heeft in andere verecnigingen met den heer
Loosjes samengewerkt, hij weet, welke kwa
liteiten zijn voorganger had en welk een
eminent leider hij was. Spreker hoopte,
steunende óp de vriendelijke medewerking
der teoeh, en in liet bijzonder van den se
cretaris zijn functie waar te nemen cn zeide
zijn best te wil'en doen om niet te ver be
neden de verwachtingen tc blijven.
De heer Beets sloot daarna de vergadering.
MAKELAARSBEURS.
In ons blad van Zaterdag hebben wy er
melding van gemaakt, dat de leden van de
Makelaarsvereeniging van Dinsnag 5 Januari
af eiken Dinsdag bijeenkomen in hotel „Cen
tral". Groote Houtstraat.
Men verzoekt ons nog te berichten, dat de
Makelaarsbeurs gehouden wordt des avonds
van 8 uur af.
Wij kunnen hieraan nog toevoegen, dat het
bestuur met deze avond-bijccnkomst een
proef neemt en er eventueel later toe over
zal gaan om dc makelaarsbeurs op den dag
te doen plaats vinden.
II. M. KRABBc.
Het overschot van den schilder II. M. Krab
bé, zal Donderdag tc 12 uur worden ter aarde
besteld op de Oosterbegraafplaats aldaar.
PROF. SLOTEMAKER DE BRUINE VOOR
DEN A. V. R. O.-MICROFOON
Naar wij vernemen zal Prof. Dr. J. R. Slo-
tcmaker de Bruine op Oudejaarsavond voor
de A V. R. O- van 11.30—11.55 uur een rede
houden, getiteld: „Een terugblik in het Oudc-
cn een vooruitzien in het Nieuwe Jaar."
PROTESTVERGADERING VAN DEN
VRIJHEIDSBOND.
TEGEN IIF.T GEBEURD!. MET HET
ZENDTIJDBKSLLTT.
wordt gekonkeld om aan de A. V. R O recht
te onthouden. Waarop wacht de Minister,
vroeg spr. zich af; alle adviezen zijn gunstig
moet dc Minister nog aan de hoeren Perquln
en v. d. Doure vragen wat hij moet doen om
er onder uit tc komen?
Na dc pauze was het woord aan mr. G. A-
Boon. Spr. noemde de voorgeschiedenis van
het zendtljdbesluit sinister. Minister v. d.
Vegtc had indertijd de kracht om zich te
verzetten tegen onrecht, ook hij had niet
den moed, recht tc doen. Uitvoerig besprak
mr. Boon de voorgeschiedenis van het zend-
tijdbesluit.
De A. V. R- O. omvat onder zijn leden
menschen van alle gezindheid en kleur. Dc
Radiobode heeft 250.009 abonnees terwij er
de laatste drie weken na het brief-schan-
daal 16.000 abonnees zijn bijgekomen (ap
plaus). Dc actie tegen het zendtijdboshnt is
geen stroovuurtje, zooals oorspronkelijk door
sommigen werd gedacht, het is een actie uit
het hart van het vo k. Op radlogebied re-
geeren de heeren v. d. Deurc en Perquin.
De Liberale partij voelt zich gedrongen te
protesteeren. niet omdat het de A. V. R O.
betreft, maaromdat er onrecht is ge
pleegd.
De ware reden van de oppositie tegen den
bouw van een zender is. dat men dit aan de
A. V. R. O. niet gunt (applaus'.
Men Is bang. dat menschen. die noodge
dwongen naar een anderen zender luisteren,
dan naar dc A. V. R. O. zullen luisteren.
Wij. zoo eindigde mr. Boon. willen het
ministerie in dezen crisistijd steunen waar
dit mogelllk is, doch geen partij van rechts
wi'len wij steunen. Wanneer de Minister
or.s vertrouwen verliest zal hij dit aan zich
zelf te wijten hebben (applaus).
In dc kleine zaal van het Concertgebouw
had de afdeeling Amsterdam van den Vrij
heidsbond Dinsdagavond een protestverga
dering be'egd, waarop dr. I. H. J. Vos het
woord voerde over „Wat het radio onrecht
ons leert", waarna mr. G. A- Boon sprak over
„Radio Geschiedenis en Radio Onrecht".
De belangstelling was zoo groot, dat be
sloten werd in American een tweede zaal te
huren, waarnaar de tcleurgcstelden werden
verwezen. In het Concertgebouw voerde als
eerste spreker dr. I. H. J. Vos het woord.
Nog steeds wordt gewacht op een beslissing
van den Minister van Waterstaat, waarbij
een volle week zendtijd gegeven wordt
aan de A. V. R. Oop eigen zender (dave
rend applaus). Met het Glelchwcllensysteem
is dit mogelijk. Spr. is nog niet. overtuigd dat
de Minister zich voor een konkelpartij zou
hebben geleend, zooals dat uit de brieven
zou moeten blijken.
Spr. hoopt dat de Minister bij de inter
ruptie zal kunnen zeggen zeggen, dat hij
geen partijman doch minister is geweest.
Fel critiseerde dr. Vos de houding van don
leider van den K. R. O- die ontkende gedu
rende maanden voor de beslissing van den
Minister contact met dezen te hebben gehad.
Ook de houding van de N. C. R. V. is in dit
opzicht merkwaardig.
De geheele zaak. aldus spr. heeft een
wrange bijsmaak en is een laffe historie die
nog langen tijd een slechten indruk bij het
Nederlandsche volk zal achterlagen. Het
G'.eichwellensysteem voor do A. V. R- O. kan
dc zaak goedmaken, wij willen uiting geven
aan onzen angst, dat cr weer binnenskamers
INGEZONDEN
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Redactie zich niet verantwoordel\ik.
Van ingezonden stukken, geplaatst of niet
geplaatst, icordt de kopij den inzender niet
teruggegeven.
DADEN GEVRAAGD.
Geachte Redactie,
Vele jaren geleden zat ik in hei bestuur
van een jeugdbond, toen één der andere be
stuursleden, die alt lid vol ambitie was ge
weest. ineens die ambitie kwijt scheen te
zijn. Toen we informeerden, waar het hem
aan haperde, was het antwoord ongeveer:
„De laatste weken heb ik dag aan dag het
ziekbed en daarna het sterven van mijn
grootmoeder meegemaakt En als je dan staat
voor iets. dat zoo ontzavlljk Ingrijpt in je
leven, dan ca je Ineens de dingen, die 1c al
tijd zoo belangrijk en gewichtig vond. heel
anders zien. Dan begrijp jr niet meer, dat je
je om zulke dinger, hebt kunnen druk ma
ken. Dan zie je alleen het éen groote, dat
vlak voor je is komen staan".
Wie iets hiervan voelt, kan ook begrijpen,
hoe in het leven van veel ouderen, maar ook
van tal van Jongeren, het oorlogsprobleem al
net andere naar den achtergrond heeft ge
drongen. Hoe dat andere nog wol voor hen
bestaat, ook nog wel hun belangstelling
heeft, maar toch aan den omtrek van hun
geestelijk leven is gekomen.
Bovendien het is voor hen niet oen
kwestie van wat meer of minder, maar zij
zien dat het gaat om behoud of vernietiging.
Ze zijn gaan inzien, dat indien de mensch-
heid er niet In slaagt den oorlog achteruit
te dringen het dan uit is, finaal uil. met
alles. Zc vochten tegen den oorlog, om te
redden cn te behouden leven, geluk, bescha
ving. kunst.
Wie kranten leest weet. dat dc deskundi
gen algemeen oordeelen, dat een nieuwe we
reldoorlog het absolute einde zal zijn van al
les wat de menschheid in Europa in 20
eeuwen hoeft opgebouwd in mocizamen ar
beid. Hoe dan al 't zorgvol bijeengegaarde
levensgeluk, alle cultuur, doodloopt ln één
massagraf, in één gaswolk, ln één vergiftigd,
omgeploegd, menschenarm Europa.
Waarom maken we ons dan druk over de
beste leermethoden en over schoolhygiënc.
als op den knoo toch nooit bloesem en
vrucht volgen zal?
Wat geven ons mooie scholen, badhuizen
en sportparken, als er straks toch geen
menschen meer zullen zijn om er gebruik van
te maken?
Waarom plagen wc ons zelf met studie cn
de kinderen met straf en huiswerk, als van 't
weinigje levensvreugd toch spoedig dc laat
ste druppel zal zijn genoten?
Wat geeft ons psychologie en pacdologle cn
ai die wijsheid moer? Wat bouwen we overal
steentje voor steentje op. als straks toch met
één vuistslag alles aan gruis ligt?
Wat brengen we onze kinderen groot met
honderd zorgen? Twintig jaar lang staan
ouders klaar om alles te dragen eo alles op
te 'offeren.
In één seconde: weg 20 jonge Jare- weg
ouderzorg en -- hoop! Waarom zijn we
zoo krankzinnig, zoo gek. gek omdat maar
doodkalm goed te vinden?
Waarom blijven we zoet zitten cn kijken
maar toe. hoe de wateren wassen? Waarom
leuteren we over dingen, die straks ons niet
helpen, maar met ons vergaan?
Waarom is het ons niet alles waard, alles,
om te maken dat het niet tot dat tragisch
emde komt? We kunnen nog
De afgevaardigden Sn Genève zeggen ons
telkens weer. dat ze alleen kunnen bewerken
datgene, waartoe de volken zelf hen drin
gen. Zc willen de volken achter zich weten.
In Februari 1932 komt dc Ontwapenings
conferentie te Genève bijeen. Als daar geen
belangrijk resultaat bereikt wordt, is veel po
gen naar vrede sinds 1918 vergeefseh ge
weest. Een échcc van die conferentie betee-
kent een échec van veel verwachtingen.
Laat dan cok van ons de drang uitgaan,
in woord en daad, in petitie en ingezonden
stuk. in -bctooging en ln alles, wat maar
eenigszlns dc openbare mcening en de opinie
der massa beïnvloeden kan.
Laat ieder voor zich ernst er mee maken,
zich afvragen, in hoever hij meespelen kan
er. mag in liet dolzinnig dronkemansspei der
moderne staten. Leo? cn studeer er over. In
zijn beoordceling van het boek ..De zondeval
v. h. Christendom' van Prof. Hecrlng (thans
reeds ln 4 talen!) zegt Ds. G B Wurth ln ..De
Reformatie": „Het wordt hoog tijd, dat wij
in dezen toch eens meer beginnen de ont
stellende realiteit onder oogen te zienhet
zou toch wel eens kunnen, dat de werkelijk
heid van den oorlog van dien aard was, dat
in concreto tusschen Christendom cn oorlez
•hans toch geen verzoening meer mogelijk
bleek".
Het is voor ons geen mode geen hobby,
maar een dageüjksche benauwenis. Het gaat
om alles, om alle leven, alle bestaan, alle ge
luk.
En daarom moeten we ook bereid zijn in
de andore schaal elk offer te leggen, dat van
ons gevraagd zal worden tegen het mllital-
risme cn voor den vrede.
BL.
