BUITENLAND.
Toestand in Britsch-Indië aanzienlijk
verscherpt.
Croote Opruiming
Kruisstraat 43
België.
Radiomuziek der week.
EEN VOORBESPREKING
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG 2 JANUARI 1932
INGEZONDEN* MEDEDEKLINGEN,
a 60 Cts. per regel.
Heden
Congrespartij zendt den Engelschen Onder,
honing in Britsch-Indië een ultimatum.
Plan tot campagne der ongehoorzaamheid
en tot boycot der Engelsche goederen en
personen weer als strijdmiddel ter hand
genomen. De gevolgen van Engeland's
politiek. Gandhi werd met leege handen
teruggestuurd.
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS.
Gandhi.
In vorige berichten hebben wij geschreven
©ver de onbevredigende oplossing die het
gevolg was van de tweede Ronde Tafelconfe
rentie in Londen, en die voor de Britsch-
Indiërs slechts een bepaalde onafhankelijk
heid onder uitermate van Engelsche zijde
bindende reserves. Dat deze oplossing, mede
het gevolg van de oppositie der op zoo avon
tuurlijke wijze aan de regeering gekomen
conservatieven, nog veel onrust zou brengen,
kon iedereen destijds met een groote kans
van waarschijnlijkheid voorspellen. Bijna da
gelijks had men onder de rubriek Buiten
land berichten kunnen lezen over meer of
minder ernstige onlusten, en over meer of
minder belangrijke arrestaties. Na een mis
lukte briefwisseling tusschen Gandhi en Lord
Wellington, welke laatste als onderkoning
van Britsch-Indië en vertegenwoordiger van
een nationale regeering, die zich in deze zaak
als 'n conservatieve regeering gedragen heeft,
wel een heel moeilijke positie bekleedt, heeft
het uitvoerend comité van het Al-Indisch Na
tionaal Congres besloten, opnieuw over de
gaan tot de campagne van burgerlijke onge
hoorzaamheid en de boycot van Britsche goe
deren en personen.
Terstond na afloop van de zitting, waarin
dit besluit genomen werd heeft Gandhi den
Onderkoning Lord Willingdon, een ultima
tum gezonden, waarin hij hem mededeeling
doet van het Congres-besluit en hem nog
maals om een onderhoud verzoekt, met de
mededeeling, dat het Congres bereid is te
wachten met het afkondigen van de onge
hoorzaamheids-campagne tot het onderhoud
heeft plaats gevonden.
In antwoord op dit ultimatum heeft de
Onderkoning Gandhi medegedeeld, dat hij in
principe tot een onderhoud bereid is, doch dat
daarbij de jongste, door de regeering ge-
men anti-terreurmaatregelen niet in bespre-
iking kunnen komen. Gandhi heeft hierop
geantwoord, dat hij het schrijven van den
Onderkoning onbevredigend acht en het be
schouwt als een afwijzing van zijn voorstel
Hij herhaalt zijn verzoek om een onderhoud
zonder bepaalde voorwaarden.
In wei-ingelichte kringen te Bombay ver
wacht men dezer dagen de afkondiging van
een anta-terreurverordeninig, die o.a. de ar
restatie van tal van vooraanstaande Congres
leiders, misschien ook van Gandhi, zal in
houden.
In een vergadering heeft Gandhi verklaard
dat hem misschien nog slechts enkele dagen
van vrijheid te wachten stonden.
Het Congres zal waarschijnlijk een reso
lutie aannemen, waarin alle groote mogend
heden worden opgeroepen om hun aandacht
te wijden aan de gebeurtenissen in Indië en
eventueel ten gunste van Indië in te grij
pen.
Afgezien van de directe gevaren aan on
lusten en een krachtdadig optreden van de
Engelsche militaire en politioneele macht ver
bonden, wordt Engeland thans bovendien ten
■tweede male bedreigd door de enorme eco
nomische nadoelen van een algemeene boycot.
Dxralniettemin verwondering behoeft deze
gang van zaken niet te baren. Men wist dat
dit gebeuren moest, toen men Gandhi met
bijna leege handen naar zijn ongeduldig
wachtende volk terug stuurde.
IL. A.
China,
Bezetting van Tsjintsjau op
1 Januari.
TOKIO, 31 Dec. (V.D.) Het Japansche
ministerie van Oorlog deelt mede, dat de
Japansche troepen op 1 Januari Tsjintsjau
zullen binnenrukken.
De Japansche troepen zullen niet verder
oprukken. Na de bezetting van Tsjintsjau zul
ien de Japansche troepen de linie Tsjintsjau-
Moekden-Tsitsikar van benden zuiveren.
Japansche oorlogsschepen in
T sjintsjau.
TOKIO, 31 Dec. (VX>.) Twee Japansche
oorlogsschepen zijn in de haven van Tsjints
jau voor anker gegaan. De schepen zijn ge
reed gemaakt voor eventueelen strijd.
De opwinding der Chineesche bevolking
over dé aanwezigheid der Japansche sche
pen in de haven is zeer groot. De Chinee
sche autoriteiten hebben alle demonstraties
verboden.
Besluit tot verdediging van
T sjintsjau.
NANKING, 1 Januari. (VJ>.) De Chinee-
sche regeering heeft besloten, Tsjintsjau on
der alle omstandigheden te verdedigen tegen
de Japansche troepen. Maarschalk Tsjang
Hsue Liang heeft order gekregen, het bevel
tot ontruiming der stad in te trekken en
alle reeds uit Tsjintsjau vertrokken Chinee
sche troepen weer op de stad terug te trek
ken. Te Tsjintsjau wordt in koortsachtig
tempo gewerkt om de stad weer in staat van
verdediging te brengen.
De Japanners bereiden een omsingeling
van Tsjintsjau voor. Vliegtuigen hebben 400
man Japansche troepen overgebracht naar
de Liensjan Baai, die zijn afgemarcheerd
naar het gebied ten Zuiden van Tsjintsjau.
Australië.
Het nieuwe kabinet.
CANBERRA, 31 Dec. (V_D.) Donderdag
is het nieuwe Australische kabinet samen
gesteld. De belangrijkste posten zullen als
volgt worden bezet:
Premier en financiën, Lyons.
Procureur-generaal, Latham.
Defensie, Pearce.
Douane-aangelegenheden, Gulleot.
Posterijen, Fenton.
Volksgezondheid, Marr.
Binnenlandsche Zaken, Park Hill.
Handel, Hawker.
Duitschland.
De gestoorde Nieuwjaarsrede
van Von Hindenburg.
Rijkspresident von Hindenburg heeft voor
de radio een nieuws jaarsrede gehouden, waar
in hij, volgens Wolff, onder anderen zeide:
Duitsche mannen en Duitsche vrouwen!
Wegens mijn ambt van rijkspresident en
wegens het feit, dat ik als hoogbejaard man
een naar verhouding groot gedeelte van de
Duitsche geschiedenis heb meegemaakt, voel
ik mij gerechtigd heden, aan het einde van
een jaar vol beproevingen, eenige weinige,
maar eerlijk gemeende woorden tot u te rich
ten, om u allen te helpen den nood der tij
den te dragen.
Ik ben er mij ten volle van bewust, welke'
groote offers van elk van ons verlangd wor
den. opdat wij kunnen trachten door eigen
kracht de tegenwoordige crisis te overwinnen.
Het Duitsche volk verdient oprechten dank
en groote waardeering voor de tot nog toe be
wezen offervaardigheid en voor het geduld,
waarmede het in het besef van de harde
noozakelijkheid, alle leed en lasten heeft ge
dragen. Dat behoort hier in de eerste plaats
gezegd te worden.
wegens verplaatsing naar
Kunsthandel Leo H. de Nie
Zijlstraat 87 T.o. Stadhuis
Maar de grootte van de offers die wij bren
gen, geeft ons tegenover het buitenland het
recht te eischen, dat het ons hei-stel niet door
het opleggen van onmogelijke vorderingen
tegenwerkt.
Ook bij het ontwapeningsvraagstuk mag
Duitschland zijn goed recht niet onthouden
worden. Onze aar.spraka op gelijke veiligheid
is zóó duidelijk, dat zij niet bestreden kan
worden.
Onwillekeurig denk ik terug aan Tannen-
berg. Onze toestand was toen ook zeer moei
lijk. Zeer gedurfde besluiten moesten geno
men worden en hooge eischen aan den troep
gesteld om zooveel mogelijk zeker te zijn van
succes. Toen heeft misschien menigeen in
nerlijk getwijfeld, maar de band van weder -
zijdsch vertrouwen, trouwe kameraadschap,
innige' vaderlandsliefde en het vertrouwen in
ons zelf heeft, ons vast te zamen gehouden,
zoodat de beslissing na verscheidene dagen
van hevige worsteling ten onzen gunste uit
viel.
Ook heden roep ik, weer in een moeilijken
tijd. en thans geheel Duitschland, op tot een
zelfde trouwe, door één lot verbonden een
dracht!
Laat ons hand in hand onversaagd de toe
komst met haar zorgbrengendc beslissingen
tegemoet gaan!
Moge geen uwer kleinmoedig zijn, maar
moge eén ieder een onwrikbaar vertrouwen
houden in de toekomst van ons vaderland!
God heeft Duitschland reeds vaak uit den
nood gered: Hij zal ons ook nu niet verlaten!
En thans wensch ik het Duitsche volk in
zyn geheel en eiken Duitscher apart van gan-
scher harte veel heil en zegen in het Nieuwe
jaar!
De uitzending werd gedeeltelijk gestoord
door een zender, welks identiteit men nog
niet heeft kunnen vaststellen.
Toen de president begon met de woorden:
„Ook heden roep ikklonk het plotse
ling: Achtung, Achtung. Deutschland steht
im Zeichen vom Rotfront". De communisti
sche spreker, die verder nog sprak van de
eenheid van het proletariaat en opriep tot
den strijd tegen de dictatuur der noodveror
deningen. kon daarna weer van de golflengte
waarop zijn uitzending plaats had, verdron
gen worden.
Zwitserland.
Berlijn aanvaardt Lausanne.
BERLIJN, 31 December, (1V3.1 Naar Woltl
van bevoegde zijde verneemt heeft de Duit
sche regeering aan de Engelsche regeering
medegedeeld dat zij met Lausanne als con-
feréntiezetel en met den 18en Januari ac-
coord gaat.
Ook Frankrijk is het er mee
eens.
PARIJS, 31 December (Havas) Na afloop
van den ministeraad werd medegedeeld dat
de Fransche regeering zich vereerügde met de
keuze van Lausanne als plaats van bijeen
komst der eerstgenoemde conferentie.
Ook andere staten hebben geen
bezwaar gemaakt.
BRUSSEL, 31 December (B.TA.) Volgens
de „Soir" ziet de Belgische regeering geen
bezwaar tegen het voorstel van Engeland om
de Herstelconferentie 18 Januari te Lausanne
te houden.
Ook Griekenland en Italië hebben zich met
Laussanne accoord verklaard.
Finland.
Het volk is tegen en drank
verbod.
De resultaten van de volksstemming over
de afschaffing van het drankverbod uit 158
kieskringen in Zuid-Finland met inbegrip
van Helsingfors. Viborg, Lahti en Frederiks-
hamm toonen het volgende beeld: Voor hand
having van het verbod zijn uitgebracht 28000
stemmen, voor den vrijen verkoop van lichte
wijnen 1300 en voor volledige opheffing van
het verbod 102.000 stemmen. Te Helsingfors
zelf blijkt de overgroote mecrderdei-heid van
de bevolking zich voor de opheffing van het
drankverbod te hebben uitgesproken.
Britsch-Indië
hord Willingdon op zijn troon.
Gandhi voorloopig
inschikkelijk.
Gandhi heeft aan den onderkoning getele
grafeerd. dat de hervatting van de ongehoor
zaamheid reeds voorloopig vastgesteld was.
maar dat als de onderkoning er prijs op stelt
hem te ontmoeten, het plan opgeschort zal
worden in de hoop, dat deze gedachtenwis-
seling als resultaat zal kunnen hebben, dat
het plan wordt afgelast. Het. plan van het
Congres voorziet in een krachtige' boycot van
Engelsche goederen, het niet-betalcn van be
lastingen en het niet in acht nemen van de
bijzondere regeeringsordonnanties.
De verhouding Gandhi-
Willingdon.
Naar men in zeer gezaghebbende bron
meent te weten, duiden de mededeelingen
van den onderkoning in antwoord op Gandhi's
verzoek om een onderhoud er op. dat de on
derkoning bereid is, de uit de ronde-tafel
conferentie voortspruitende constitutüoneele
kwesties met den mahatma te bespreken.
Echter zal lord Willingdon onder geen enkel
voorwendsel aan Gandhi toestaan, dat deze
dc kwestie der jongste ordonnanties ter sprake
J brengt. Hieraan zal hy, naar men geloof'
de verklaring vastknoopen, dat wanneer dc j
1 congrespartij haar actie tot burgeriijie on.- i
gehoorzaamheid mocht hervatten, de regee
ring ten eenenmale gereed is er het hoofd
a - n te bieden.
Twee van Gandhi's voornaamste medewer
kers verklaarden: „De situatie ls uiterst ern
stig. Houdt u dus gereed voor den strijd!"
Als uitvloeisel van de jongste opstandige be
weging in Burma (Achter-Lidid zijn voorts
door de aldaar ingestelde speciale rechtbank
opnieuw negen rebellen ter dood en veertien
tot levenslange deportatie veroordeeld.
Kabinetsreconstructie
aanstaande?
Opnieuw doen in Brussel hardnekkige ge
ruchten de ronde over wijzigingen in liet
Belgische ministerie, die spoedig zouden
plaats hebben.
Volgens deze' geruchten zou de liberale mi
nister van Landsverdediging, Dens aftreden
en zou in zijn plaats oud-minister Lippens
worden benoemd, aldus dc Tel." Verder doet
weder het gerucht de ronde. dat. ook de mi
nister van Financiën, baron Houtart-, zijn
portefeuille zal neerleggen.
Engeland.
MacDonald's boodschap
voor 1932.
In een Nieuwjaarswensch herinnert Mac-
Donald aan het afgeloopen jaar als een tijd
van crisis en harden strijd, die zwaar op alle
deelen van de gemeenschap gedrukt heeft en
waardoor men een catastrophe heeft pogen
te voorkomen.
Eén schoon kenmerk echter, aldus de pre
mier, heeft het oude jaar geteekend: de vast
besloten en dappere wijze, waarop het groot
ste deel van het volk de moeilijkheden heef.
ingezien, die het land bedreigen en waarop
het zich heeft aangegord om ze onder dc
oogen te zien.
Het zou een zegen zijn, indien er van 1932
af een betere internationale eendracht kwam
door KAREL DE JONG.
In aansluiting met wat ik in het vorige
overzicht omtrent „lTsola dlshabitata" van
Haydn schreef wil ik ditmaal een en ander
over diens symplionie ..La Chasse", die Zon
dagochtend door Hilversum uitgezonden
wordt, meedeelen. Men weet, dat verschei
dene symphonieën van Haydn karakteris
tieke bijnamen dragen. Welnu, die van ..La
Chasse" of „Die Jagd" (No. 20 der 4 handige
Peters-uitgave) heeft betrekking op de
finale. En nu is het merkwaardig, dat die
finale in 1781 oorspronkelijk als inleiding
voor het derde bedrijf van de opera .La
Fedelta premiata" („De beloonde Trouw")
gecomponeerd is. In het naar Italiaansch
model vervaardigde libretto dezer opera
komt de jachtgodin Diana als dea ex machina
dc zaak redden en haar optreden wordt ge-
iljustreerd door muzikale motieven zooals
ze reeds lang vóór Haydn gebruikelijk waren.
Hoewel Haydn zelf een liefhebber van de
jacht was, heeft, hij er geen nieuwe motie
ven voor gevonden, maar hij heeft ovtie be
kende tot een levendige schildering weten
samen te voegen. Aan spannende oogenblik-
ken ontbreekt het in dit stuk niet en hoe
wel geen pauken als in de Jachtscène van
„die Jahreszeiten" het vallen van het be
slissende schot doen hooren, kan de fermate
na het dominantseptime-accoord die ilusie
geven. Het „groot orkest" dat Haydn in deze
symfonie gebruikt bestaat slechts uit strijk
kwintet, fluit, hobos. fagotten en twee
hoorns. Tot. een volledige symphonic werd
„La Chasse" in 1782 gecomponeerd voor vorst
Esterhazy. die toen van een lange reis terug-
keered. Innerlijke verwantschap tusschen de
eerste drie hoofddeelen en de finale is niet
aanwezig: anders dan b.v. in de symfonie
„lm Walde" van Joachim Raff. Maar wel be
zit dit werk sterke persoonlijke trekken, die
haar nevens de in dezelfde periode ge
schreven. Oxford-symfonic plaatsen. Het
Andante is zoowel met dat de Paukenslag-
symfonie als met het „Gott erhalte Tranz
den Kaiser" verwant.
De „kleine Symfonie" van Gounod, in 1885
geschreven voor 9 blaasinstrumenten be
hoort meer tot het gebied der kamer dan
tot dat- der orkestmuziek. Maar echte sym
fonieën kan men aanstaande week nog ver
scheidene hooren: behalve die van Tchai-
kowsky, die zelden ontbreken, o.a. de eerste
tweede en derde van Brahms, die respectie
velijk Donderdag door Hamburg. Vrijdag door
Miilhacker en Woensdag door Daventry zul
len worden uitgezonden. Daarbij komt dan
nog de ..Sinfonietta" op. 90 van Max Reger.
zijn eersteling op orkestgebled. Deze eerste
ling verwierf lang geen doorslaan succes
De dikke, ondoorzichtige structuur bemoei
lijkt het begrijpen en men vindt dit werk dan
ook zelden op de programma's. Eerst niet. zijn
veel lichter gehouden „Serenade" op. 95 kreeg
Reger vasten voet ln de solen der groote cort»
certinsteUingen. Men zo! de Slnfonieti^
Maandag uit Lelpz:g ku:..;: hooren. ZU be
staat uit 4 deelen: Allegro moderato, Allegro,
Larghetto en Allegro ron spirito.
Een curiosum in onzen naar vrede en ver
broedering strevenden tijd is het Zondagmid
dag-programma van Hamburg, dat slechts
herinneringen aan strijdlust en strijd op
wekt. Men oordeele: 3 militaire marschen, de
ouvertures „Rienzi" en „Egmontfragmen
ten uit ,4e Hugenooten" en „Wilhelm Teil",
en herinneringen aan Frederik den Groote,
die waarlijk ook even goed aan de krijgs
trompet als de vreedzame fluit zijn belang
stelling schonk.
Liever willen we onze aandacht aan min
der oorlogszuchtige werken wijden. En dan
valt in de eerste piatas mijn oog op Daven
try's „Grondslagen der Muziek". In de ko
mende weck zullen daar de 42 Praludien en
Fugas van het eerste deel van ..Das Wahl-
temperierte klavier", het standaardwerk van
den grooten Bach, gespeeld worden. De titel
van dit werk heeft betrekking op de „gelijk-
zwevende temperatuur d.wz. de verdeeling
van de zuivere octaaf in 12 gelijke deelen,
waardoor alle gelijknamige toonafstanden
(intervallen) aan elkaar gelijk worden, maar
alle iets van hun absolute zuiverheid, die
dcor de mathematische verhouding der tril
lingsgetallen bepaald wordt, inboeten. Vóór
Bach stemde men op klavier en orgel eenige
intervallen rein, maar andere werden daar
door des te onzuiverder: men kon slechts
enkele toonsoorten gebruiken en de moge
lijkheid tot modulaties (overgangen naar an
dere toonsoorten) was zeer beperkt. Door de
gelijke verdeeling worden de tertsen, kwarten
en kwinten iets onzuiver, zoodat „zwevin
gen", d.w.z. periodieke versterkingen en ver
zwakkingen door interferentie der luohttrülln
gen optreden, die vooral op het orgel goed
waarneambaar zijn. maar worden ook alle
toonsoorten gelijkelijk bruikbaar. Bach, die
zich voor muziek-iheoreUsche kwesties zeer
interesseerde, huldigde de geüjkzwevende
stemming („temperatuur" van temperare
matigen) door zyn in 1722 geschreven werk,
dat ..Preludia Fugue in allen Tonarten und
Semitonia". in chromatische opvolging, bevat
en dus slechts op een goedgetempercerd ge
stemd klavier uit te voeren is. In 1744 liet hij
er nog een soortgelijke verzameling als twee
de deel op volgen. In „Das Wohltemperlerte
Klavier" heeft Bach zijn volle genialiteit ge
openbaard: de strenge vormen bevatten stuk
ken van het meest verschillend karakter. Het
werk wordt dan ook wel schertsenderwijze
„het Oude Testament van den klavierspeler"
genoemd, waartegenover men don Beetho-
vens klaviersonaten als „het Nieuwe Testa
ment" stelt. Het laatste, wat Bach voor kla
vier schreef, was .Die Kunst der Fuge". een
aantal fugas en canons op één en hetzelfde
thema, theoretisch hoogstbelangrljk en eén
duizelingwekkende kunstvaardigheid aan den
dag leggend. De laatste fuga, een met drie
themas is onvoltooid gebleven. Het thema
van een der fugas vindt men bijna onveran
derd terug in de finale dor sonate voor piano
en cello van Brahms, die Maandag door Bres-
lau uitgezonden wordt. Ook Brahms heeft dit
thema dara fugatisch doen optreden.
SALARISVERLAGINGEN
Naar Het Volk meedeelt zal bij „dc Bijen
korf" voor de chefs en sous-chefs een loons
verlaging worden ingevoerd, die ongeveer
10 pet. bedraagt, doch niet voor allen ge
lijk Is.
Ook do Unilever te Rotterdam heef' een
salarisverlaging voor de kantoorbedienden
afgekondigd. De salarissen onder de f 1000
zouden van deze verlaging vrij blijven. Ver
der zou een progressieve vermindering
plaats hebben van 3 tot 20 pet.
DOODELIJK ONGELUK OP OXBEWAAK
TEN OVERWEG
Op den onbewaakten overweg op het. baan
vak NeedeEibergen ls op Oudejaarsdag te
Lichtenvoorde een vrachtauto van een was-
scherij door den trein gegrepen en omge
kanteld. Dc bestuurder, die er uit wilde
springen, de 35-jarige F. Kiskamp, Ls onder
de auto gekomen en gedood. Hij was ge
huwd en vader van vier kinderen.
GLADDE WEGEN
Op Nieuwjaarsavond werden velen die zich
op straat moesten begeven verrast door oen
groote gladheid op verschillende punten.
De regen bevroor op de straat door dc vorst
die nog „in den grond zat", maar na eenlgen
tijd had het water de overhand behaald op
de koude en kon men zich op straat wagen,
zonder dc kans te loopen een buiteling tc
maken.
Velen bekleedden hun laarzen of schoe
nen met sokken of dergelijke omhulsels om
vaster te staan.
JUBILEUM A. H. M. X. TROUSSELOT
Op Nieuwjaarsdag was het 25 jaar geleden
dat de heer A. H. M. X. Trousselot. verbon
den werd aan de firma Heringa en Wuthrich
alhier, als compagnon. Later werd de heer
Trousselot mcde-dirccteur,
Bij deze gelegenheid ontving de Jubilaris
vele bloemstukken en bewijzen van belang
stelling.
Dc Fransche uitvinder Remy (links) heelt een soort vlot geconstrueerd, uitgerust net
een 20 P.K. motor. Deze nieuwigheid zou een snelheid van 30 Kilometer kunnen
Ijcreiken.
