Het woord is aan...
De twee musschen.
Het Belangrijkste.
BERICHT.
49e Jaargang No. 14945 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Dinsdag 15 Maart 1952
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER.
Hoofdredacteur! ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per weck 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse urs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post 0.7254.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 1C600
Administratie: 10724, 14825 Drukkerij: 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëNi_5 regels 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 11 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arroudissemcnt dubbele prijs. Onze Groentjes
(icderen dag) 13 regels f 0.30. elke regel meer fO.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering vooi Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand. Voet of Oog f 400.-. Duim f 250.-. Wijsvingcr f 1 50.-. Elke andeie vinger f I 50.-. Arm- of Beenbreuk t I 00.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f 2000.-. Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet ol Oog f 400.-, Verlies Duim f 75.-. Verlies Wijsvingei f 75.-. Verlies andere \ingei f j0.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN
HAARLEM, 15 Maart.
Een Geweldig Plan.
Deze tijd is, ondanks al het kwade dat er
van gezegd moge worden, een prachtige' voe
dingsbodem voor groote nieuwe ondernemin
gen. Eén is al ontstaan, maakt zijn moeilijk
wordingsproces door, wint ondanks alle te
genslagen langzamerhand steeds meer ter
rein. Dat is de Volkenbond. Welke staat, zelfs
de machtigste, zou het nog aandurven hem
in den steek te laten en daarmee een poging
te doen zijn ondergang te bewerken Wij heb
ben er pas een voorbeeld van gezien: Japan
durft dat niet. En geen der andere zou het
meer wagen.
Uit den Volkenbond zijn nieuwe geweldige
plannen-in-wording ontstaan: de Interna
tionale Ontwapening, Pan-Europa. Er zijn
menschen genoeg die er op schimpen, omdat
het zoo moeilijk blijkt zulke reusachtige on
dernemingen tot vervulling te brengen. Maar
wat hadden zij dan verwacht? Zijn zij ver
geten dat vijf-cn-twintig jaar geleden al deze
geweldige plannen, die nu met ernst en vol
harding door lieden met breeder-visie-dan-de
hunne worden nagestreefd, als wilde droo-
men van malle fantasten zouden zijn be
schouwd?
Als men deze dingen eens even rustig over
denkt, en niet in goedkoop scepticisme zijn
tijd verdoet met schelden op de tegenslagen
bij de verwezenlijking van al die plannen
staat men ook anders tegenover het plan van
Hermann Soergel. Kortweg gezegd wil hij
Europa en Afrika vereenigen door verlaging
van het Middellandsche Zee-peil en be
vloering van de Sahara-woestijn. Noord-
Afrika, een twaalf maal zoo groot gebied ais
Duitschland, zou dan gecultiveerd kunnen
worden.
De bevloeiing van de Sahara, oorspronke
lijk een Fransch plan, is in 1929 door den
Duitscher Hermann Soergel in détails uitge
werkt. Hij gaf zijn project uit bij J. M. Geb-
hardt's Verlag in Leipzig, en ik ontleen hier
een aantal bijzonderheden er van aan het
weekblad „Eenheid".
Soergel's grondgedachte is, dat de Middel
landsche Zee niet gevormd is door het wa
ter, dat de rivieren er in uitstorten, maar in
hoofdzaak door een enorme doorbraak van
den Atlantischen Oceaan, waarbij de Straat
van Gibraltar ontstond. De Middellandsche
Zee is een verdampingszee. Als dus de Straat
van Gibraltar en de Dardanellen afgedamd
zouden worden, daalt langzamerhand de wa
terspiegel van de zee, omdat het water in veel
sterke mate verdampt dan de toevloed der
rivieren het vermeerdert. Voor de cultiveering
van Noord-Afrika zijn enorme waterkrachten
noodig (wat de Franschen noemen „houille
blanche" letterlijk vertaald: witte kolen»
en die zouden loskoppen als de waterspiegel
van de Middellandsche Zee verlaagd werd.
De verlaging zou volgens Soergel niet meer
moeten bedragen dan 200 M.. om den zee
handel onaangetast te laten. Afdamming bij
Gibraltar cn de Dardanellen zou technisch
door stuwdammen bereikt- worden. Dan zou
men zich zoo spoedig mogelijk het verschil in
waterstand tusschen Atlantischen Oceaan
en Middellandsche Zee ten nutte moeten ma
ken om de electrische energie op te wekken,
die voor verdere verlaging van den zeespie
gel cn voor bevloeiing van de woestijn pro
ductief gemaakt zou kunnen worden.
Om dit te bereiken zou dicht bij Gabès een
kort kanaal moeten worden gegraven naar
het 29 M. lager liggende zoutmeer Sc'nott el
Djerid. Uit dit 200 vierkante mijlen groote
bekken zouden door pompen en via verdee-
lingskanalen bepaalde streken der woestijn
bevloeid en in vruchtbaar land herschapen
worden, tot de spiegel van de Middellandsche
Zee ongeveer 20 M. gedaald is. De pompin-
stallaties worden gedreven door de electrici-
teit, die door het niveau-verschil tusschen
Middellandsche Zee en Djerid-meer kan op
gewekt worden, en ook door de watervallen
tusschen Cairo en de Siwa-oase.
Als de Middellandsche Zee 30 a 50 M. ge
daald zal zijn, zal er genoeg verschil wezen
met den waterspiegel van den Oceaan om bij
Gibraltar de noodigc electrische krachtinstal
laties te kunnen oprichten. Een enorme hoe
veelheid electrische energie zal daardoor ter
beschikking komen voor de verdere bevloeiing
van Noord-Afrika en de verdere verlaging van
het Middellandsche Zee-peil.
'De stuwdam bij Gibraltar is het voornaam
ste en geweldigste deel van het werk. Tech
nische adviezen hebben Soergel gesterkt in
zijn overtuiging, dat deze bouw van zulk een
reusachtigen dam uitvoerbaar is. Men zou
door uitvoering van het plan. waarvan Soer
gel de kosten raamt op 8 milliard globaal
(dus veel minder dan die van den wereldoor
log. waardoor de gansche wereld geestelijk,
moreel en materieel verarmd werd) een
nieuw vruchtbaar werelddeel scheppen. Twee
honderd millioen menschen zouden er hun
bestaan vinden. Welk een schitterend nieuw
expansiegebied voor het overbevolkte Europa
Natuurlijk zouden in ae eerste plaats de lan
den rondom de Middellandsche Zee in samen
werking moeten treden, en Soergel ziet ver
der dan die landen. Hij wil de voorbereidings
centrale voor het reusachtige werk in Ge
neve, in contact met den Volkenbond, ves
tigen.
Dit zijn dan de voornaamste trekken van
het plan-Soergel.
Velen zullen erom lachen en erop schim
pen, zonder te beseffen hoe er in den loop
der eeuwen onveranderlijk door een menigte
domooren gelachen is om cn geschimpt op
alle nieuwe uitvindingen, alle nieuwe groote
plannen die tenslotte slaagden. Eeuwen ge
leden werd Leeghwater in ons land uitge
lachen cn gehoond om zijn plan tot droog
legging van de Haarlemmermeer. Hij gold
als een dolle fantast. Vijfentwintig jaar ge
leden werd dr. Lely nog bespot omdat hij
meende de Zuiderzee te kunnen droogleggen.
En vijf jaar geleden waren er nog tallooze
menschen die met een overtuiging, gegrond
op hun volmaakte onwetendheid en neiging
tot hoon jegens al wat grooter is dan zij
men denke aan het bekende voorbeeld van
het kleine hondje, dat voor zekere onvermij
delijke daden juist de grootste standbeelden
uitkiest betoogden dat de afsluitdijk niet
„lukken" zou. Nu is die bijna gereed, op één
kleine opening na, en men hoort niets meer
van die menschen. Waar zijn zij nu toch?
Het plan-Soergel is geweldig. Zijn vast
koppeling aan den Volkenbond bewijst op
nieuw hoe wij, in al onze toekomsthoop, on
afscheidelijk ver-bonden zijn aan hetgeen in
Genève kan en moet worden tot stand
gebracht.
R. P.
De Nieuwe Begraafplaats.
Een object voor werkverruiming.
Zooals men weet heeft de gemeente Haar
lem. omdat de algemeene begraafplaats aan
de SchoterwegKleverlaan te klem wordt,
aan den Vcrgierdeweg in I-Iaarlem-Noord
grond gekocht en onteigend, om daarop een
nieuwe begraafplaats aan te léggen.
Er wordt thans gewerkt aan de uitwerking
der plannen.
Het is de bedoeling van B. en W. om zeer
spoedig met het plan in den raad te komen,
daar in het werk een belangrijk object voor
werkverruiming gelegen is. In verband met
de bestrijding der werkloosheid is dit van
veel beteekenis.
In verband met den minder gunstigen toe
stand der gemeentefinanciën zal het groote
plan evenwel in twee gedeelten ten uitvoer
gebracht worden.
Zooals men weet hebben B. en W. destijds
al in den raad toegezegd, dat op do nieuwe
begraafplaats een gebouwtje zal komen voor
het houden van toespraken.
DE MOORDAANSLAC OP
DEN HEERENSINCEL.
De 35-jarige slooper, die Zondagavond op
de Heerensingel een moordaanslag heeft ge
pleegd op zijn afzonderlijk wonende vrouw
en op haar 16-jarigen zoon, is thans aan de
Justitie overgeleverd.
De toestand van moeder en zoon is bevre
digend.
CRISISCOMITc.
Personeel J. P. Senft. 6.40
Bal-Masqué H. T., Beicrsche met
Krakelingen 7.
NIEUWE CONTIGENTEERING
IN BELGIë?
O.A. VAN RADIO-ARTIKELEN EN
KUNSTZIJDE.
De Belgische regeering overweegt naar de
Tel verneemt nieuwe con tingen teerings-
maatregelen voor de schoenen- 011 zijde-
productie. Met Duitschland, Frankrijk en
Tsjechoslowakije worden onderhandelingen
gevoerd over invoer van porcelein. Indien
deze onderhandelingen niet. tot overeenstem
ming leiden, zou ook voor dat product een
con t ingent eeringssysteem worden overwogen.
Ook wat den invoer van radio-toestellen en
onderdeelen betreft, wordt een verzwaring
van het invoerstelsel in uitzicht gesteld.
H. Heine
Tot de jammcrlijkste vergissingen van de
rnensch behoort, dat hij de waarde der
gaven die de natuur hem eenvoudigweg in
de schoot fieeft geworpennaiej miskent, en
daarentegen dc dingen die voor hem moei
lijk te bevatten zijn, als dc kostbaarste be-
sckouwt.
Een Jabel)
Twee musschen ontmoetten elkander,
Een dag op de grens van een stad,
De eene was dik en de ander
Had blijkbaar in lang niets gehad.
De magere tsjilpte afgunstig:
Hoe kom jij zoo rond en zoo dik.
Dat vind ik niet minder dan kunstig,
Kijk naar zoo'n scharminkel als ik
De dikke zei: ik woon hier buiten,
Daar voel ik mij- vroolijk cn vrij,
Ik hoor andre vogeltjes fluiten
En tsjilp er op mijn manier bij.
En eten? des ochtends gaan paarden
Voor wagens naar stad in een draf,
Daar vlieg ik dan achter, mijn waarde,
Er valt (hm!) op wég wel wat af.
De magere knikte en zeide:
Dat heb ik in stad ook gedaan.
Ook daar heb je wagens die rijden
En ik vloog er lang achteraan.
Ze maken uitbundig gedaver
En geven je telkens weer hoop.
Maar niet van het genre met haver,
Die is in geen stad meer te koop.
P. GASUS.
SLUITING VAN KAPPERSZAKEN
OP DONDERDAGMIDDAG?
BIJ WIJZE VAN UITZONDERING.
De Protestcommissie in het Kappersbedrijf
schrijft ons:
Toen in 1930 het voorstel tot verplichte
Donderdagmiddagsluiting voor Kapperszaken
in den Raad aan de orde kwam werd daar
tegen een protest ingediend onderteekend
door 67 belanghebbenden. In een met redenen
omkleed request werd dringend verzocht niet
tot verplichte sluiting over te gaan. Hoewel
de Raad het voorstel aannam, is het niet tot
sluiting gekomen, doordat- een nieuwe Rijks
wet een algemeene regeling zou aangeven.
Verleden jaar is die wet dan ook tot stand
gekomen en de Haarlemsche gemeenteraad
nam daarop een verordening aan, waarbij
maar liefst alle winkels werden gedwongen
Donderdagsmiddags to sluiten waartegen
het protesten heeft geregend Kort geleden
lazen we in de dagbladen, dat de Kroon deze
verordening als strijdig met de genoemde
Rijkswet heeft vernietigd! Van de verplichte
Donderdagmiddagsluiting komt dus niets!
Maar kijk, voor de kapperszaken zou toch
misschien weer alleen een uitzondering je-
maakt kunnen worden, omdat daar tus
schen patroon en werknemer zulk een roe
rende eenstemmigheid heerscht. Gezien de
niet minder dan 67 protesteerenden is dit
toch wel heel naief. In den Kappersbond is
juist door die winkelsluiting-agitatie groote
gisting ontstaan, die ongetwijfeld tot split
sing zal leiden. Het zou dan ook een onwaar
dige vertooning worden, om voor den waren
toestand de oogen te sluiten en hoewel we
tende. dat er in het Kappersbedrijf in het ge
heel geen overeenstemming bestaat, zich daar
op toch te beroepen, om de verplichte Don
derdagmiddagsluiting voor dat bedrijf in de
verordening op te kunnen nemen.
Na den slag. Links: De straatveger ruimt de laatste herinneringen aan dc Duitsche ver
kiezingen op. Rechtsz Zes nar precies werden Zondagavond alle stemlokalen gesloten,
taaarua de teUmg kas. beginnen.
HET éCHEC VAN HET
KREUGER CONCERN.
DE OORZAAK.
De ..Times" meent te weten eat de onmid
dellijke oorzaak van de moeilijkheden, waar
in het Kreuger-concern kwam te verkeeren,
is geweest het feit, dat op 1 April ongeveer
6 12 millioen Pond Sterling bankcredieten
zou vervallen. Kreuger heeft vergeefs gepro
beerd dit bedrag alsmede de noodige bedra
gen voor het uitkeeren van eenige dividen
den bijeen te krijgen. Er zouden reecis over
eenkemsten zijn getroffen om het Kreuger-
concern zoover tegemoet te komen als noodig
zou zijn geweest.
Dc Beurs te Stockholm,
gesloten.
STOCKHOLM, 13 Maart (Reuter) Het
bestuur der beurs te Stockholm heeft heeler,
avond besloten dat de beurs van morgen af
tot nader order gesloten blijft.
Engelsche banken niet
benadeeld.
LONDEN, 14 Maart (Reuter). De bladen
wijzen er op. dat Kreuger geen avonturier
was, doch dat de betreurenswaardige daad
alleen moet worden toegeschreven aan het
falen van de nauwkeurige berekeningen ten
gevolge van de economische depressie.
De „Times" verklaart, dat nu zal blijken
hoe rot het geld- en credieuwezen van deze
maatschappij is.
De „Daily Telegraph" deelt mede, dat geen
Engelsche banken worden getroffen.
Hef Kreuger-concern en Frankrijk.
Volgens Reuter zouden de financieele be
trekkingen van Kreuger tot Fransche onder
nemingen van velerlei aard zijn. De ..Matin"
wijst op deze betrekkingen en schrijft, dat
het gerucht loopt, volgens hetwelk de Fran
sche staat aan &reuger vele honderden mil-
lioenen francs schuldig zou zijn. Een zeer be
voegde financieele persoonlijkheid heeft
medegedeeld, dat dit gerucht van allen grond
is ontbloot.
Dezelfde persoonlijkheid verklaarde,
dat do moeilijkheden van Kreuger toe te
schrijven zijn aan de leeningen, die hij
eerrige landen heeft toegestaan, welke sinds
de valuta-moeilijkheden gedwongen geweest
zijn, een moratorium uit te vaardigen. Hij
zelf heeft in Engeland en vooral in Amerika
derhalve bank credieten moeten opnemen.
Over het geheel kan deze krach, zoo besluit
de .Matin", op geenerlei wijze Frankrijk of
de Fransche banken treffen: voor alles zou
den de Amerikaansche financieele kringen
de directe gevolgen ervan te dragen hebben.
Dc invloed in Duitschland.
BERLIJN. 13 Maart (W. B.) Van met het
Kreuger-concern nauw geliëerde zijde wordt
het volgende medegedeeld:
Ten eerste: De lucifersbelangen van het
concern omvatten ten eerste de lucifersmaat
schappijen, die ca. twee derde der geheele
Duitsche productie vertegenwoordigen. De
gang van zaken bij deze maatschappijen is
goed en zij zullen over het afgeloopen jaar
een behoorlijk dividend uitkeeren.
Voorts is het concern, in gelijke verhou
ding. met het Duitsche rijk betrokken bij de
Duitsche lucifers-monopolie-maatschappij.
De. over het vorige jaar uit te keeren winst
zal waarschijnlijk ca. 4 millioen Mark bedra
gen.
Ten tweede: Dc huizen, die in het bezit
van met het concern bevriende mij en, zijn.
kunnen de rente op de opgenomen gelden
gemakkelijk opbrengen.
Ten derde: De hypotheekbanken, in de
eerste plaats de Deutsche Zentralboden-Kre-
dit A. G„ waarbij het concern geïnteresseerd
is, zijn op een zeer gezonde basis opgebouwd.
Over het afgeloopen jaar zal waarschijnlijk
een behoorlijk dividend worden uitgekeerd.
Ten vierde: Deze deelnemingen bij hypo
theekbanken. evenals eenige andere ver
plichtingen, berusten in het dossier van de
zakenbank van het concern, do Deutsche
Unionbank A. G. De liquide positie der Mij.
is goed.
KREUGER'S BEGRAFENIS.
PARIJS. 15 Maart (Reuter) Het iijk van
don Zweedschen Lucifer-koning. Ivar Kre u
ger, is voor de begrafenis vrijgegeven. Het
zal hoogstwaarschijnlijk naar Stockholm
worden vervoerd, en daar ter aarde worden
besteld.
Dc koning komt terug van
zijn vacantie.
NICE, 15 Maart (V. D.) Koning Gustaaf
van Zweden, die zijn vacantie aan de Rivièra
doorbrengt en voornemens was daar tc blij
ven tut na Paschen. heeft besloten naar
Stockholm terug te keeren wegens dc vér
strekkende gevolgen van het overlijden van
Ivar Kreuger.
TAL VAN DORPEN IN
ROEMENIë OVERSTROOMD.
BOEKAREST, 14 Maart (Reuter). De plot
seling ingevallen dool en de zware regens
hebben in vele streken van Roemenië over
stroomingen teweeg gebracht. Bruggen en
spoorlijnen zijn vernield; talrijke dorpen
staan onder water. Ook dc buitenwijken van
Boekarest cn Jassy zjjn overstroomd. Daar
het inmiddels weer i." gaan vriezen, zijn de
moeilijkheden voor het verkeer in dc stad
nog toegenomen.
Hindenburg cn Hitler stellen zich opnicuu)
candidaat.
(2e blad, le pag.)
Tien jaar gevangenisstraj tegen predikant'
geëischt.
(4e blad, 2e pag.)
Naar een compromis in de S. D. A. P.
(4e blad, 2e pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Een geweldig plan.
(Ie blad, 1: pag.)
C. G. D.Bij Kreuger's dood.
(2e blad, le pag.)
Ivar Kreuger. Bijzonderheden over dc wer
king van zijn cbncern.
(2e blad, le pag.)
Af. W. Etty Leal: Bridgerubrick.
(3e blad. 2e pag.)
L. v. d. N.: H. D. Vertelling. Dc Zilveren
knikker.
(4e blad. 2c pag.)
Verkeerslessen van den A.N.W.B
Ce blad, 2o pag.)
Zij, die zich met ingang van 1 April a.s.
per kwartaal abonnecren, ontvangen de in
Maart nog te verschijnen nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE.
HUGENBERG'S PLAN VINDT
GEEN BIJVAL.
BERLIJN, 15 Maart Wolffbureau) Het
plan van Hugenberg. om Rijkspresident Von
Hindenburg voor gekozen te verklaren, zon
der een herstemming te houden, cp voor
waarde, dat de Rijksdag wordt ontbonden,
wordt in dc regeeringspers eenstemmig van
de hand gewezen.
FRANSCHE BEGROOTING
AANGENOMEN.
PARIJS, 15 Maart «Reuter) De Kamo*
heeft met 386 tegen 133 stemmen de bergoo-
tlng van 1932 aangenomen
NEDERLANDERS IN DE
SWEEPSTAKE.
WIE EEN PAARD HEBBEN.
Onder de winnaars van een paard in de
Iersche Sweepstake zijn volgens de Maasb. de
volgende Nederlanders: p. Anderson, Amster
dam, paard „Remus" (het. paard Remus
komt niet uit); W. Bonda, Amsterdam, met
het paard „Hank"; motto Syndicate, Amster
dam met „Coup de Chapeau"; H. Voord Jr.,
Amsterdam, met „Possible"; motto Amers
foort, Amersfoort; paard „Sca Soldier"; mot
to European Sellers Syndicate tc Amster
dam, paard „Grakle"; motto Luna, Utrecht,
paard „Egremont"; P. Worseling, Rotterdam,
paard „Fair Richard": Amous Dlnkleman.
Amsterdam, paard „Aspirant".
Nummers, die op de paarden vallen, die
niet uitkomen, hebben alleen recht op de 729
pond en geen kans op een der hoofdprijzen.
Vandaag werden de nummers getrokken,
waarop de paarden gevallen zijn.
BOERENKNECHT IN BRAND GERAAKT
Te Duivendrecht is brand ontstaan in een
boerderdij door het springen van een ben
zinelamp. Een 23-jarige knecht vloog in
brand en vluchtte. Kij is in een sloot ge
sprongen en met ernstige brandwonden naar
een ziekenhuis te Amsterdam vervoerd moe
ten worden.
DERDE
JAARBEURSGEBOUW
GEOPEND.
MET EEN REDE VAN DE KONINGIN.
Hedenmorgen opende de Beschermvrouwe
der Jaarbeurs, de Koningin, vergrzeld van
den Prins en de Prinses het derde gebouw
der Nedcrlandsche Jaarbeurs.
Vele officieele personen, commissaris der ko
ningin te Utrecht, genanten, attachés, leden
van Gedeputeerde Staten, wethouders van
Utrecht en andere militaire cn burger-auto
riteiten waren tegenwoordig. De heer Fen-
tener van Vlisslngen voerde het woord,
waarop de koningin ook een rede uitsprak.
Daarna verbrak de koningin met den ha
mer, waarmee zij in 1918 dc tweede Ned.
Jaarbeurs opende, de bloemonguirlande
voor het derde gebouw.
Ongeveer cén uur verlieten de vorstelijke
personen de Jaarbeurs.
RAADSLID A. MARS.
Het raadslid de heer A. Mars, voorzitter
var. den Haarlemschen Bestuurdersbond. die
te Laag Socren verpleegd wordt, gaat heel
langzaam vooruit. Met de Paaschdagen
gaat hij een paar dagen naar huis. maar m. g
zich dan volstrekt met niets bezighouden.
