BIJ KREUCER'S DOOD.
Ivar Kreuger.
BUITENLAND.
Na den uitslag der Duitsche verkiezingen.
HAARLEM'S DACBLAD DINSDAG 15 MAART 1932
TWEEDE BLAD
Hindenburg en Hitier stellen zich opnieuw
candidaat. Meeningen over het resultaat
in binnen- en buitenland. Uit China
Nieuwe onlusten in Mandsjoerije.
Wat in Stockholm gebeurde.
(Van onzen Correspondent)
BERLLJN, 14 Maart (V D.) Het resultaat
der gisteren gehouden verkiezingen voor het
Rijkspresidentschap, wordt in Berlijnsche
regeeringskringen als een groote overwin
ning voor den Rijkspresident von Hindenburg
beschouwd. De beslissing is reeds gevallen.
Von Hindenburg blijft. Rijkspresident.
Er wordt de aandacht op gevestigd, dat
Hitier belangrijk minder stemmen heeft ge
kregen. dan hij zelf tegenover buitenland-
sche journalisten heeft verklaard.
De op Duesterberg uitgebrachte stemmen
hebben op de presidentsverkiezing practisch
geen invloed gehad. Er wordt met nadruk op
gewezen, dat de achter Hindenburg staande
partijen hun kiezers allen naar de stembus
hebben gebracht.
BERLIJN. 14 Maart- 'V. D.) Rijkspresident
Von Hindenburg heeft gisteravond tot onge
veer 11 uur naar de uitzending der verkie
zingsuitslagen per radio geluisterd en heeft
zich toen ter ruste begeven. De verkiezings
uitslag werd hem hedenmorgen tegen 7 uur
medegedeeld. Hij gaf uiting aan zijn groote
voldoening over dezen uitslag en deelde de
Hindenburg-commissie mede. dat hij ook
voor de tweede verkiezingsronde een candi-
datuur aanvaardt.
MüNCHEN. 14 Maart (Wolff). Naar het
W.B. verneemt heeft Adolf Hitler aan Ame-
rikaansche journalisten verklaard, dat hij
zich ook bij de tweede stemming candidaat
zal stellen.
Duitsche persstemmen.
Over het resultaat van de presidentsverkie
zing schrijft de „Hamburger Nachrichten"
on. het volgende:
Het zou onjuist zijn de verkiezingsoverwin
ning van Hindenburg tevens uit te leggen als
een overwinning van Bruening. Integendeel,
de partijen die zich achter Hindenburg heb
ben gesteld, hebben in vergelijking met 1930,
aan stemmencijfers ingeboet. Daaruit volgt,
dat het volk wel achter Hindenburg, doch
niet achter Bruening staat. Hindenburg zal
zeker de conclusies uit de gisteren gehouden
stemming trekken en de Nationale partijen j
mede tot verantwoordelijkheid voor de regee-
ring roepen.
Het ..Hamburger Fremdenblatt" zegt o.a.:
Conclusies voor de afzonderlijke partijen
moeten nog niet getrokken worden. Het ging
ditmaal om personen en niet om partijen. Er
kan niet meer aan getwijfeld worden of het
gezonde verstand van het Duitsche volk
heeft zich achter Hindenburg geschaard. Het
blad twijfelt niet aan een definitieve over
winning van Hindenburg bij de herstemming.
De „Frankfurter Zeitung" schrijft o.a.:
Het feit. dat in vergelijking met de laatste
Rijksdagverkiezingen het Nationaal-Socialis-
me nog eens sterk is toegenomen, zal geen
verstandig toeschouwer willen overzien of ge
ringschatten. Het feit is erg genoeg. De ver
schrikking is gisteren echter verloren gegaan
en voor Duitschland is voor alles van betee-
kenis in verband met de toekomstige ontwik
keling. dat ieder moet kunnen begrijpen, dat
de golf der Hitier-beweging in November bij
de verkiezingen haar hoogtepunt had bereikt
en thans terugstroomt.
De verkiezingen van gisteren hebben be
wezen, dat de meerderheid der Duitsche
mannen en vrouwen zich van Hitier hee'ft af
gewend en zich achter Hindenburg heeft ge
schaard.
voor Hitier echter die van een goedgeorden
de heerschare.
De ..Lavoro Fascosta" verklaart, dat de
Hitier ^partij bewezen heeft de krachtigste
en hechtst georganiseerde partij van Duitsch
land te zijn, een partij, die zich ondanks al
len tegenstand en moeilijkheden krachtig
heeft gehandhaafd.
liet oordeel van de .Temps".
De ..Temps" noemt het resultaat van de
presidentsverkiezingen in Duitschland geens
zins verrassend. Voor Hindenburg moet men
daarin een moreel succes zien. De voor Hit-
Ier uitgebracht stemmen vormen een aantal,
dat in staat is alle pacifisten te verontrusten.
De 18 millioen kiezers van Hindenburg
zijn samengesteld uit republikeinen van alle
kleuren, waaronder er ook zijn. wier trouw
aan de huidige grondwet meer dan verdacht
is. Het is moeilijk uit een coalitie, die van
Westarp over Dingeldey, Brüning en Diet
rich tot Breitscheid loopt, een politieke rich
ting af te leiden. De katoiieken en de soc.
democraten vormen op het oogenblik de
eenige politiek georganiseerde partijen, op
welker medewerking men een van iedere
wraakzucht afkeerig Duitschland kan op
bouwen. Wanneer Hindenburg op 10 April
gekozen wordt beteekent dat geenszins een
verandernig van de door Brüning ingeleide
politiek. Het beteekent evenmin een borgstel
ling voor een consolidatie van den interna
tionalen toestand. Maar het vormt toch een
vooruitgang vergeleken met de uitwerking,
die een verkiezing van Hitler met zich mede
zou hebben gesleept.
Teleurstelling in Rusland.
In politieke kringen te Moskou is men
teleurgesteld over den uitslag der Duitsche
presidentsverkiezingen. Men is van meening,
dat de Duitsche communistische partij niet
voldoenden invioed op de massa heeft uitge
oefend, en dat de nationalisten er in ge
slaagd zijn den politieken invloed van de
communistische partij te verzwakken.
Hugenbcrg doet een voorstel.
De Duitsch-nationale persdienst heeft een
voorstel van ar. Hugetyerg gepubliceerd,
waarin o.a. wordt gezegd: Zooals de zaken nu
staan valt er op te rekenen, dat generaal-
veldmaarschalk von Hindenburg bij tweede
stemming zal worden herkozen. Onder deze
omstandigheden leidt een beschouwing,
welke zich boven den verbeten strijd der
partijen verheft, tot de gedachte, dat ons
openbare leven van de vele onopgehelderde
kwesties, die ons verlammen, bevrijd zou
worden, indien men als volgt te werk ging:
Behalve de reeds vastgestelde Landdagver
kiezingen voor Pruisen. Beieren, Württem-
berg enz. zouden op 8- Mei de nieuwe verkie
zingen voor don te ontbinden Rijksdag moe
ten plaats vinden. Door grondwetswijziging
zou dan kunnen worden bepaald, dat de
verkiezing van Zondag de uitwerking eener
tweede presidentsverkiezing .zou lubben,
waardoor dus de herkiezing van Hindenburg
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
a 60 Cts. per regel.
STOFZUIGERHUIS MAERTENS
Bartel jorisstraat 16 Telefoon 10756
VAMPYR STOFZUIGERS f 105.-
zou vaststaai. nDe geheele nationale opposi
tie zou met zulk een voorstel accoord kunnen
gaan.
Nazis wegens hoogverraad
gearresteerd.
De Hamburgsche politie deelt mede, dat
in het district Pinneberg talrijke nationaal -
socialistische S. "S. en S. A.-leden ingevolge
speciale orders zijn samengetrokken en op
boerderijen ondergebracht. Met behulp van
door hen zenf vervaardigde radio-apparat-en
werd het contact tusschen de verschillende
troepen onderhouden. De politie heeft een
groot aantal nationaal-sociaïisten gearres
teerd en drie radio-apparaten in beslag ge
nomen. Eenige gearresteerden zullen worden
vervolgd wegens hoogverraad.
Van de zijde der nationaal-socialistische
leiding te Hamburg wordt medegedeeld, dat
aangezien van de zijde der tegenstanders der
nationaal-sociaïisten was gedreigd met ille
gaal optreden in geval van een overwinning
van Hitler, men het noodig had geoordeeld,
verdedigingsmaatregelen te nemen, teneinde
de nationaal-sociaïisten niet dadelijk aan
terreur-maatregelen bloot te stellen.
Een oproep van de Reichsbanner.
De republikeinsche organisatie „Reichs
banner Schwarz-Rot-Gold" heeft de volgen
de oproep tot haar leden gericht:
„Bij de eerste verkiezingsronde om het
presidentschap der Duitsche republiek is
Hitier verslagen. Weinig had het gescheeld
of Hindenburg was reeds bij de eerste verkie
zingsronde gekozen. Uw onvermoeide plichts
betrachting en strijdmoed Uw politiek ver
stand heeft den tegenstanders der democra
tie een zware nederlaag bereid. Het natio-
naal-socialisme heeft zijn slag aan de Marne
verloren. Hitier wordt nooit Rijkspresident.
Voor deze daad zal de geschiedenis U, Reichs-
banner-kameraden, dank weten. In trouwe
kameraadschap gedenken wij dc offers, die
deze zware strijd van ons heeft geëischt. De
tegenstanders hebben een harden klap ge
kregen doch zijn nog niet voorgoed versla
gen. Geeft hem thans geen rusttijd. De eer
ste slag is voorbij. Wij marcheeren naar den
tweeden slag en ons parool is: Voorwaarts
naar de overwinning".
DE BABY VAN LINDBERGH.
NOG EEN VERGISSING.
HAMBURG. 14 Maart. (VJD.) Heden
middag waren telegrammen van de Fransche
kust hier ter stede aangekomen, volgens wel
ke aan boord van het stoomschip „City of
Baltimore", dat op 2 Maart uit Amerika naar
Europa is vertrokken een kind was, dat een
buitengewone gelijkenis vertoonde met de
baby van Lindbergh. Ondanks de teleurstel
ling. opgedaan bij het onderzoek aan boord
van het stoomschip „President Roosevelt"
werd besloten ook ditmaal een onderzoek in
te stellen. Toen de ..City of Baltimore" he
denavond om 9 uur den haven binnenliep be
gaven zich dan ook 15 ambtenaren van de
criniineele politie aan boord. Zij zetten alle
uitgangen van het schip af en onderzochten
nauwkeurig de papieren van alle passagiers,
die met een kind reisden Het onderzoek, dat
ongeveer 10 minuten duurde, was echter ook
ditmaal tevergeofsch.
(Zie vervolg Buitenland 2e pag. 2e blad.)
de Duitsche regeering een belangrijk con
tract gesloten, waarbij de Zweedsche groep
een leening verstrekte van 125.000.000
overgenomen tegen 93?.;. terwijl ook bij dc
uitgifte van de Youngleening Kreuger Toll
een belangrijke rol speelde door overneming
van de Zweedsche tranche van Kr.
110.000.000. waarvan Kr. 54.000.000 in Zweden
geëmitteerd werd en de rest in het bezit van
het concern bleef. Belangrijke leeningen
werden voorts verstrekt aan Polen,
S 32.400.000 tegen 6l!2% overgenomen tegen
93".;. aan Hongarije 36.000.000 tegen 51 2";
op een koers van 92có. 20.000.000 aan
Yoego-Slavie, S 30.000.000 aan Roemenië,
«5 10.000.000 aan Turkije, 2.000.000 aan
Griekenland.
Het lucifersbcdrijf heeft zich door deze po
litiek tot een wereldindustrie kunnen ont
wikkelen. In 1917 werd de Zweedsche Luci
fersmaatschappij opgericht als samensmel
ting van tot dien min of meer zelfstandige
Zweedsche bedrijven. In 1923 werd de Inter
national Match Corporation gesticht, waar
door de groep toegang kreeg tot de Ameri-
kaansche kapitaalmarkt, en o.a. John Rocke
feller heeft aan de stichting van deze maat
schappij medegewerkt. Deze beide maat
schappijen exploiteeren nu via haar talrijke
dochterondernemingen 250 lucifersfabrieken
in 43 verschillende landen en in 16 landen
zijn speciale overeenkomsten met de regee
ringen getroffen ter bescherming van de po
sitie der groep.
Het spreekt vanzelf, dat voor de financie
ring van dit reusachtige complex van bedrij
ven herhaaldelijk een beroep op de kapitaal
markt is gedaan. De Zweedsche markt was
te klein daarvoor en men heeft dan ook be
halve in New York ook in Londen, Amster
dam. Berlijn, Parijs en in de Zwitsersche
geldcentra aandeelen en obligaties der Kreu
ger maatschappijen uitgegeven.
De beurswaarde van alle bij het publiek
uitstaande waarden van de groep bedroeg in
1929 voor den conjunctuuromslag circa
3.300.000.000 Zw. Kr.: daarna werden nog aan
verschillende soorten aandeelen en obligaties
uitgegeven voor een waarde van circa
6001000.000 Zw. Kr., emissies, die door groote
internationale consortiums van de eerste
banken werden overgenomen. De beurs
waarde van die waarden bedraagt thans
ongeveer 840.000.000 Zw. Kr.
De laatste gegevens over den financieelen
toestand van het concern dateeren van 31
December 1930. Een geconsolideerde balans
van de drie maatschappijen met zelfstandige
financiering geeft een totaal telling van
ruim 2.300.00 000 Zw. Kr., terwijl een tweetal
emissies, die in het voorjaar van 1931 'neb
ben plaats gevonden daar nog een kleine
STOCKHOLM, 13 Maart.
Eerst nadat Zaterdagmiddag ook de beurs
van New-York was gesloten, werd op het
hoofdkantoor van Kreuger och Toll hier ter
stede het bericht ontvangen, dat de leider
van het machtige wereld-concern, ir. Ivar
Kreuger, eenige uren tevoren zich in zijn
Parijschen woning van het leven had be
roofd. Maar snel verbreidde zich toen de
mare over de wereld. Overal waar Kreuger
belangen had en waar was dat niet"
staken bankiers en beleggers dc koppen bij
een. Aan de Rivièra en in Zwitserland pakten
de directeuren van de groote Zweedsche
banken inderhaast hun koffers om zoo
spoedig mogelijk naar 't koude Noorden te
reizen. Zelden hadden de telefonisten, die op
't Stockholmschc hoofdkantoor de interna
tionale lijnen bedienen, zooveel te doen als
Zaterdagavond. De Zweedsche regeering be
sloot hals-over-kop den Rijksdag een mora
torium-wetje voor te leggen, opdat zy het
recht zou krijgen bepaalde ondernemingen
in casu Kreuger och Toll en haar vele
dochterondernemingen zoo noodig voor
een maand uitstel van betaling te verleenen.
In de corridors van den Rijksdag groepten
de leden met bezorgde gezichten bijeen o.r
met insiders te bespreken wat mogelijk de
gevolgen van Kreuger's plotselingen dood
voor het Kreuger-concern en voor het ge
heele land zouden zijn. En voor de bulletins
van de bladen behandelde het minder
bevoegde publiek hetzelfde onderwerp.
Achter dc besneeuwde boomen van
Kungstradgarden plekten geel de vensters
van het statige gebouw van Kreuger en Toll.
Daar werkte men den ganschen nacht, inge
spannen om te trachten een overzicht te
krijgen over den toestand van het concern.
Want de eenige. die dat kon weten, de
eenige. die alle honderden feiten en cijfers
wist te ordenen, die dc zwakke plekken
kende en wist hoe het heele concern én
elk onderdeel voor zich er voor stond. de
leider was heengegaan.
En zoolang dit onderzoek niet, Is afgeloo-
pen, zoolang men niets met zekerheid weet,
is "t maar 't beste rustig af te wachten en te
vertrouwen op de autoriteiten op financieel
en economisch gebied, die van meening zijn.
dat Kreuger's dood geenszins noodzakelijk
moet lelden tot ineenstorting van hef door
hem geschapen en opgebouwde concern. Zij
verheelen den ernst van den toestand niet.
maar zijn er van overtuigd dat er voorals
nog geen reden is voor al te groot pessi
misme.
Ivar Kreuger is den tweeden Maart 1880
in het Zuid-Zweedsche stadje Kalmar ge
boren. In dien tijd heerschte hier in Zweden
de „luciferskoorts", iedereen maakte lucifers
voor dc veelal kleine fabriekjes, die niet
zelden zonder machines werkten. Ivar's vader
consul Ernst Kreuger kocht in het begin
der negentiger jaren zoo'n fabriekje en Ivar's
jongere broer stichtte een jaar of twintig
later in zijn geboortestad ook een lucifers
fabriek, maar het had toch weinig ge
scheeld. of de thans gestorven luciferskoning
had nimmer iets met lucifers tc maken ge'
had.
Reeds in dc schooljaren moet er al iets
van Kreuger's organisatorische talent ge
bleken zijn. Men vertelt namelijk, dat hij
het vervaardigen van spiekpapiertjes en
uittreksels onder de klasgenoot.cn. die in de
betreffende vakken het sterkst waren, ver-
400.000.000 Zw. Kr. aan zullen hebben toege
voegd.
De vraag hoe het komt, dat de man. die
deze grootschc constructie tot stand heeft
gebracht en voor wien toch alle geldcentra
open stonden, thans tot een zoo noodlottig
einde is gekomen, is op dit moment nog niet
definitief te beantwoorden. Men kan zeggen,
hij heeft gespeculeerd op het politiek econo
misch en financieel herstel van de wereld
verhoudingen, en deze speculatie is. voorloo
pt althans, verkeerd uitgekomen. De wereld
crisis teekent zich juist in de inter
nationale credietverhoudingen het meest
scherp af en het zijn vooral dc staats-
leeningen, die het hebben moeten ontgelden.
Het Kreuger concern, dat eigen crediet min
of meer als buffer gesteld heeft tusschen de
geldmarkt en de credietwaardigheid van de
debüeurstafcen dreigt daartusschen op zeer
schadelijke wijze bekneld te raken en het be
denkelijke daarvan is, dat naar gevreesd
moet worden niet tijdig de maatregelen ge
troffen zijn om door emissies van eigen
waarden de middelen te vinden benoodigd
voor de financiering van afgesloten, maar
nog niet betaalde, leeningen. Zoo werd een
groot, deel (S 75.000.000) van dc leening. die
in 1929 met Duitschland gecontracteerd
werd, eerst doorgefinancierd in 1931 ten
einde de termijn, die op 29 Mei 1931 verviel,
tijdig te kunnen voldoen. Het uitbreken van
de crisis zal daarvan wel een occzaak zijn
geweest, maar het treft ons toch. dat nadien
de fou: zich herhaald heeft. Op 17 Novem
ber 1930 dus ruim een jaar na het zichtbare
begin van de crisis, werd immers het nieuwe
groote lceningscontract met dc Poolsche re
geering gesloten voor liet verstrekken van
leeningen op 1 Februari 1932 en 1 Februari
1933, tezamen groot ruim 26.000.000, waar
voor eveneens de middelen eerst later ge
vonden zouden worden.
Het is aldus het sterk achteruitgaan van
het slaatscrediet in het algemeen, dat fataal
voor Kreuger is geworden. Hel crediet van
het concern berustte daar indirect op,
immers een zeer groot gedeelte van zijn mid
delen was in de leeningen belegd. Het schijnt
dan ook de onmogelijkheid om verdere cre-
dieten te verkrijgen geweest te zijn, die aan
leiding tot den wanhoopsdaad was en de
eerste berichten uit Stockholm wijzen er wel
op, dat men buitengewone steunmaatrege
len voor het concern moet nemen. Het is
echter de vraag of het dc krachten niet te
boven zal gaan in deze buitengewone om
standigheden het concern te huip te komen,
waar reeds de normale financiering onmo
gelijk op de Zweedsche markten heeft kun
nen plaats vinden.
Voor de internationale beurzen dreigt uit
deze gebeurtenissen opnieuw gevaar. De uit
gebreide verbindingen van het concern
maken het waarschijnlijk, dat breede krin
gen. vooral in Londen. New-York en Zwitser
land. de gevolgen zullen ondervinden en al
is het mogelijk, dat de sombere schaduwen
reeds vooruitgeworpen waren en in de laat
ste maanden reeds deprimeerend op de
beursstemming hebben ingewerkt, de kans.
da: hier weer een nieuwe oorzaak voor com
plicaties ontstaan is, ls geenszins uitgesloten.
deelde, zoodat met zoo min mogelijk moeite
een zoo groot mogelijk resultaat bereikt
werd. Bepaald knap is de jonge Ivar niet
geweest., zijn belangstelling ging vooral uit
naar geschiedenis en plantkunde daar zat
tenminste systeem in. In de hoofdstad stu
deerde hij aan de Technische Hoogeschool.
Veel bizonders ls uit dien tijd niet tc ver
melden.
Nauwelijks goed en wel twintig jaar oud
kwam Ir. Ivar Kreuger voor de eerste maal
in de Vereenigde Staten. Hij werkte als bouw
kundig teekenaar op verschillende kantoren
te New-York en tc Chicago, werd voor den
boufr van bruggen naar Mexico gezonden,
waar er van zijn 10 collega's 9 aan gele koorts
stierven, trok weer naar Europa, werd naar
het geboorteland van zijn moeder Zuid-
Afrika. gestuurd, raakte in hot Verre Oosten
verzeild, werkte nogmaals in dc Vereenigde
Staten en repatrieerde toen eindelijk. In 1907
richtte hij hier ter stede met Paul Toll een
aannemersbedrijf op. dat zich specialiseerde
op het bouwen met gewapend beton. Het
werk werd op z'n Amerikaansch aangepakt
en de zaak kwam spoedig tot bloei. In 1911
prijkte de naam Kreuger Toll op de stel
lingen van het Olympisch Stadion, dc naam
kreeg een goeden klank in Finland. Noor
wegen. Rusland en nog heden ten dage ziet
men dien naam bij menig groot bouwwerk
in Zweden. Maar dezelfde firma is het niet
meer. want de oude firma Kreuger Toll is
in de loop der jaren geworden tot de hol
ding-maatschappij van tientallen belang
rijke ondernemingen, een financijielc instel
ling van geweldige bctcckcr.is, terwijl voor
het bouwbedrijf een aparte naamloozo ven
nootschap onder den ouden naam werd ge
sticht.
Intusschcn was Kreuger in dc lucifers-
industrie gekomen, de oorlogsjaren hielpen
hem de concentratie in Zweden door tc
voeren en de jaren na den oorlog boden hem.
den man. die van elke gunstige gelegenheid
gebruik wist te maken, de kans zijn macht
steeds uit te breiden.
Men heeft zich vaak afgevraagd, wat het
geheim van Kreuger's succes was. Hei. is
moeilijk daar een antwoord op te geven. Men
kan zeggen, dat hij steeds zorgde op tijd
ergens bij te zijn dat hij in alles voorzichtig
was en dc kwade kansen zoo veel mogelijk
verdeelde, dat hij door steeds een zoo groot
mogelijke zekerheid tc verschaffen het zoo
noodzakelijk vertrouwen wist tc winnen en te
behouden.
En dan mag niet vergeten worden,
dat Kreuger zijn heele leven gewijd heeft
aan zijn werk Rust heeft hij maar zelden
gehad, meestal werkte hij, was hij op reis,
hield hy besprekingen met zijn naaste mede
werkers of onderhandelde hij met menschen
die hem noodig hadden of die hij voor zijn
plannen wilde winnen. En meestal slaagde
hij daarin, meestal kwamen zijn berekenin
gen precies" uit.
Kreuger heeft steeds betrekkelijk sober
geleefd. Het was maar hoogst zelden dat \vf
zich den tijd nam om eens naar een schouw
burg te gaan of om enkele uren te vertoeven
op Angsholmen. het sprookjesachtige eiland
aan den rand van de Oostzee, waar hij een
gezellige houten bungalow had. Fn voor de
reis daarheen had hij zich dc snelste motor-
booten van Zweden aangeschaft. Een liobby
had Ivar Kreuger voor zoover men weet niet.
Hij had groote belangstelling voor literatuur,
bezat een zeer goede schilderijen-verzame
ling en liet kon soms gebeuren, dat oen in
terviewende journalist veel langer bleef dan
hij van plan was en met den luciferkoning
over andere dingen praatte dan over geld
en leeningen en economische problemen.
Kreuger was een zeer beminnelijk man en
een bescheiden man. Er waren betrekkelijk
weinig menschen. die hem kenden. Hij kon
van zijn woning naar het gebouw van Kreu
ger och Toll wandelen, zonder dat iemand
hem herkende. En hij werkte in stilte, nu
eens een halven nacht in zijn woning, dan
een paar uur op 't kantoor, om enkele
dagen later alweer onderweg te zijn naar
New-York of Parijs. Berlijn of Londen. In
al die plaatsen had hij een eigen woning,
die steeds geheel in orde was. Men wist im
mers nooit wanneer Ivar Kreuger zou op
dagen.
C. G. B.
AGENDA
Heden:
DINSDAG 15 MAART
Stadsschouwburg: Kon. Vereen, Het Ned.
Tooneel- -.De Klop op dc Deur" (Volksvoor
stelling). 8 uur.
Gebouw Protestantenbond. Jacobstraat.
Instituut voor Arbeidersontwikkeling. Dr. F.
M. Wibaut „Ordening der Wereldproductie"
8 uur.
Hotel Lion d'Or: Alg. vergad. van aandeel
houders der N.V. Mij. tot Exploitatie van
Onroerende Goederen „Door Eendracht
Sterk". 8 uur.
Rembrandt Theater: Laatste vertooning
tandheelkundige film. 4.30 uur.
Remonstrantenhuis: Ned. Ver. van Spiri
tisten „Harmonla". Lezing H. H. Teunisse
over: „Waar zijn onze dooden?"
Palace: „Afzwaaien". Op het tooneel: De
Terrek Kozakken. 8.15 uur.
Rembrandt Theater: „In 't Gouden An
ker". Op het tooneel: Grossmann Comp.
7 en 9.15 uur.
Luxor Sound Theater: „Inspiratie" Op het
tooneel: Variété-attractie. 8.15 uur.
WOENSDAG 16 MAART
Schouwburg Jansweg: Rott. HofstadToo-
neel (Cor v. d. Lugt Mclsert) „Twee Men
schen", 8.15 uur.
Gem. Concertgebouw. Lange BcgiJnestraat
Alliance fran^aise- Marcel Bouteron „L'ame
d'une Bibliothèque". 8.30 uur.
Bioscoopvoorstellingen des middags en des
avonds.
Statenzaal, Prinsenhof. Gcmcenteraiud.
1,30 uur.
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve 's Maan
dags, toegang vrij.
APOTHEKEN (AVOND- EN NACHTDIENST)
Firma Th. A. van Rijn. Kleine Houtweg 15,
Tel. 10539.
Firma c. G. Loomeijer en Zn.. Zijlweg 34,
Tel. 12495
Schoterbosch-Apotheek, Rijksstraatweg K.
Tel. 12711,
De „Frankfurter Nachrichten" schrijft:
Wij zijn niet optimistisch genoeg om te ge-
looven, dat Hitier den moed zal hebben thans
het parool uit te geven, achter Hindenburg
te gaan staan, en daarmede in het front der
verstandige en eerlijke patriotten te treden.
De „Deutsche Allgemeine Zeitung" wijst er
op. dat door de sterke deelneming aan de
verkiezingen van 80 tot 95 pet. de uitslag voor
de partijen, die achter Hindenburg staan,
niet verheugend is. Voor Hitler is de uitslag-
bij een stijging van 6.4 op 11 millioen stem
men. een succes dat weliswaar niet voor de
presidentsverkiezing, doch zeker voor de po
sitie van de partij van beteekehis zal zijn.
De sociaal-democratische „Forwarts" schrijft
o.a.: Het Duitsche volk heeft Hindenburg een
prachtig votum van vertrouwen gegeven. Zijn
voormalige vrienden hebben hem den oorlog
verklaard en het resultaat is. dat hij met 4
millioen stemmen meer dan voor 7 jaar uit
den verkiezingsstrijd komt Hitier zal geen
Rijkspresident worden. Het fascisme is bij
zijn poging, om de staatsmacht wettig te
grijpen, verpletterd. Het. IJzeren Front heeft
Duitschland gered. Dc sociaal-democratie
kan met trots en voldoening op dezen strijd
terugzien. Haar aanhangers hebben een
strenge discipline getoond en met hun mil-
lioenen den doorslag gegeven. De communis
ten zijn volkomen geblameerd.
Voldoening in dc Vereenigde
Staten.
Naar Reuter meldt berichten alle bladen
in New-York, dat de uitslag der Duitsche ver
kiezingen voor het presidentschap in regee
ringskringen met voldoening is ontvangen.
Ofschoon alle vooraanstaande politieke figu
ren zich van commentaar onthouden, is het
toch bekend, dat de Amerlkaansche regee
ring hoopt op het voortduren van het tegen
woordige regime en een overwinning van
Hitier voor een bedreiging van de rust in
Europa houdt.
Italiaansche persstemmen.
In hun berichtgeving over het verloop
van de verkiezingen op Zondag j.l. in Duitsch
land gehouden leggen de fascistische dag
bladen unaniem den nadruk op de orde en
rust waarmede de verkiezingen zijn gehou
den en wijst er op hoe bijzonder weinig in
cidenten dien dag hebben plaats gevonden.
Het stemmenaantal van Hitier vormt een
geweldig geheel, één vaste part als bevesti
ging van het goede geweten en den ener
gieken wil van het land. De millioenen voor
Hindenburg uitgebrachte stemmen zijn die
jan een bijeengeraapte menigte, de mihoenen
Bijzonderheden over de werking van zijn concern.
Een deskundige uit Amsterdamsche beurs-
kringen schrijft ons:
De zelfmoord van den heer Ir. Ivar Kreu
ger. Zaterdag j.l. te Parijs gepleegd, werpt
wel een scherp licht op de groote ernst van
de huidige crisis. Het is teekenend voor de
groote moeilijkheden, welke de verwarde in
ternationale financiecle verhoudingen ver
oorzaken, dat deze man, die eerrbuitenge
wone energie paarde aan een groot organi
satievermogen en die in korten tijd een in-
dustrieel-financieel concern opbouwde, dat
zijn gelijke niet kent, in vertwijfeling geen
anderen dan dezen tragischen uitweg heeft
gezien.
De geschiedenis zal ten slotte haar oor
deel vormen over de zaken-methoden, die
hij gevolgd heeft bij het tot ontwikkeling
brengen van zijn machtige internationaal
werkende financieringsmaatschappij. de
Aktiebolaget Kreuger Toll, gegroepeerd
om de indus'.rieele kern, de Zweedsche Luci
fers Maatschappij 'Svenska Tandsticks Ak
tiebolaget) en haar Amerikaansche dochter
maatschappij, de International Match Corpo
ration. Het is zeer wel mogelijk, dat achteraf
de gemaakte fouten duidelijk gezien zullen
worden; dit neemt niet weg. dat gedurende
den groei van deze groep haar stichter en
leider reeds schitterende resultaten heeft
behaald en dat hij internationaal in hooge
mate gerespecteerd werd, zoowel door de fine
fleur van de wereld-financiers als door tal
van prominente staatslieden.
Door Kreuger Toll, de moedermaat
schappij van het geheele concern, werden in
de jaren na den oorlog, voornamelijk echter
na 1926 aan een groot aantal staten leenin
gen verstrekt, min of meer als tegenprestatie
voor het wettelijk beschermen van een lu
cifersmonopolie, dat de Zweedsche trust
werd toegekend. Op deze wijze werden lee
ningen door haar overgenomen voor onge
veer vier honderd millioen dollar, bijna een
milliard gulden, en daaronder waren er aan
staten van de eerste grootte. Wij noemen
o.a. de leening in 1927 aan de Fransche re
geering onder leiding van Polncaré verstrekt
na de stabilisatie van de franc, waartegen
over wel geen feitelijk monopolie werd ver
kregen (daartoe kon de Fransche regeering
de wel gevraagde medewerking van de volks
vertegenwoordiging niet krijgen», maar toch
vergaande concessies werden gedaan op het
gebied van levering van machines voor de
lucifersfabricatie en voor de levering van
grondstoffen. Deze leening, groot S 75.000.000.
werd overgenomen tegen 93 1'2?ó. zij droeg
rente, condities die destijds zeer gunstig
voor Frankrijk waren. (In 1930 werd deze
leening door Frankrijk vervroegd afgelost- a
1031/2f5). In 1929 werd op analoge wijze met
