BiOCiTïN
BUITENLAND.
De Japansche ontwerp-overeenkomst.
BIOSCOOP.
Radiomuziek der week.
EEN VOORBESPREKING
Vincke-Koor.
HAARLEM'S DACBLAD
DERDE BLAD
ZATERDAC 26 MAART 1932
Aanvaarding door China onwaarschijnlijk
geacht. Verscheidene bezwaren. Ge
ruchten over bezetting van Kanton.
Tardieu bespreekt de herstelbetalingen in
den Franschen Senaat. Uit Finland: De
Lappobeweging verboden.
BELANGRIJKSTE NIEUWS.
N'QuZONDüN'
a 60 Cis. per regel.
HET
Naar Reuter seint is het niet waarschijn
lijk dat China de gepubliceerde Japansche
ontwerp-overeenkomst voor een wapenstil
stand te Sjanghai zal aanvaarden, daar Nan
king van meening is dat het in de practijk
neerkomt op uitbreiding van de internatio
nale nederzetting in noordelijke richting naar
Kiangwan en Woesoeng en in westelijke rich
ting langs den spoorweg van Sjanghai naar
Nanking van Tsjapei naar Nansiang. De Chi-
neezen hebben ook bezwaar tegen demilitari-
satie van dit gebied.
De Japansche voorwaarden behelzen dat de
Chineesche troepen in hun tegenwoordige
posities blijven, terwijl de Japansche troepen
zouden terugtrekken in de nederzetting en
het wegehgebied buiten de nederzetting. Met
het oog echter op 't groote aantal Japansche
troepen zal een deel der Japansche strijd
kracht- blijven op het Chineesche grondge
bied. dat grenst aan het wegengebied.
Hier ter stede bestaat de indruk, dat, daar
de Chineezen weigeren de Japansche voor
waarden te aanvaarden en Japan weigert
zijn troepen terug te trekken, de bestaande
verwarring zal voortduren.
Wat betreft de commissie van twaalf stipu-
lecren de Japansche voorwaarden, dat zij zal
worden samengesteld uit Chineesche. Japan
sche. Britsche, Fransche, Italiaansche en
Amerikaansche militaire en civiele leden met
een voorzitter, gekozen door de vertegenwoor
digers van dc mogendheden, en de wederzijd-
sche terugtrekking van de Chineesche en
Japansche troepen zal attesteeren. De com
missie zal verder beslissen over dc procedure
der terugtrekking.
Verder behelzen dc Japansche voorwaar
den dat Chineesche en Japansche vliegma
chines, die bijzondere kenteekenen dragen,
verkenningsdiensten verrichten met het doel
vast te stellen of de terugtrekking wordt na
geleefd; dat een speciale Chineesche politie
macht. met buitenlandsche deskundigen als
officier en instructeurs wordt georganiseerd
voor het bewaren van de orde en rust. en dat
na volledige evacuatie Chineesche politie en
uitgelezen leden der speciale politiemacht de
orde in het ontruimde gebied zullen bewaren.
Tijdens de Vrijdag in den Senaat gevoerde
debatten over de begroating voor Buiten
landsche Zaken, heeft Tardieu het woord ge
voerd over de buitenlandsche politiek van
Frankrijk. Tardieu verklaarde dat de opvat
ting dat de Volkenbond op zwakke basis
zou staan, afkomstig is van hen die sinds 13
jaren de rol van den Volkenbond hebben ge
kleineerd. Daarom is het thans te belang-
rijkers een internationale macht veilig te
stellen en het Fransche voorstel, dat spreker
ter Ontwapeningsconferentie heeft inge
diend, aan te nemen.
Tardieu besprak vervolgens de herstel-
politiek der Fransche regeering. Hij verklaar
de dat de begrooting o.m. een post van 1173
millioen franken moet bevatten als ontvang
sten aan herstelbetalingen, welke door
Duitschland moeten worden verricht. Indien
men deze post niet zou hebben opgesteld,
zou zulks beteekend hebben dat Frankrijk af
ziet van dc Duitsche herstelbetalingen. In de
herstelkwestie is Frankrijk bereid de vrijwil
lig onderteekende verdrag aan te passen bij
de huidige verhoudingen. Hij weigert even
wel de onderteekening te miskennen. Dit bc-
teekent dat wij in Juni naar de conferentie
van Lausanne gaan, nadat ons standpunt
genaderd is tot dat der andere mogendheden
die wij daar zullen ontmoeten. Wij zullen
evenwel vastbesloten vasthouden aan onze
opvatting, omdat dit ons recht is en omdat
wij de zekerheid van morgen willen opbou
wen op de onderteekeningen der verdragen,
welke gisteren zijn aangegaan en die wij der
halve niet kunnen vernietigen.
zTardieu verklaarde dat de onderhandelin
gen over de stichting eener Donaufederatie
een bevredigend verloop hebben. Met Enge
land heeft Frankrijk de gewoonte aangeno
men op vriendschappelijke wijze te onder
handelen. Het is noodzakelijk tusschen
Frankrijk en- Italië de laatste nog bestaande
hinderpaal uit den weg te ruimen.
Wat de binnenlandsche politieke situatie
van Frankrijk betreft, de moeilijkheden zijn
niet zoo groot dan dat zij niet zouden kunnen
worden overwonnen. In de buitenlandsche
politiek is het de taak van een democrati-
schen staat nooit te loochenen en steeds open
kaart te spelen.
De uiteenzettingen van den premier wer
den langdurig toegejuicht.
China.
Zal de Japansche marine
Kanton bezetten?
Het Telegraafagentschap der Sovjet-Unie
deelt mede dat de Japansche admiraliteit
besloten heeft in de eerstvolgende dagen
Kanton te bezetten. Japansche marinestrijd
krachten hebben bevel ontvangen zich voor
Kantor te verzamelen, ten einde later troe
pen aan land te zetten. Te Kanton is dooi
de Chineesche autoriteiten een beperkten
staat van beleg afgekondigd. Voorts worden
versterkingen aangebracht.
Het Japansche parlement heeft alle mili
taire credieten voor de Japansche troepen in
Mandsjoerije en in Sjanghai, ten bedrage
van 79 millioen yen (die reeds zijn uitgege
ven) goedgekeurd en verder nog een crediet
van 67.5 millioen voor nieuwe militaire uit
gaven toegestaan.
Mandsjoerijsche kwestie voor
den Volkenbond.
De legeering heeft de Chineesche delegatie
te Gcnève opgedragen, in de eerstvolgende
zitting van de Volkenbondsvergadering de
Mandsoerijsche quaestie ter sprake te bren
gen en de verwijdering van de Japansche
troepen uit Mandsjoerije te eischen.
Chineesch generaal terecht
gesteld.
NANKING, 24 Maart iV.D.l Generaal
Wang keng, die heeft deelgenomen aan den
strijd tegen de Japanners rondom Sjanghai,
doch naderhand ervan beschuldigd werd den
vijand inlichtingen over liet Chineesche le
ger en de Chineesche stellingen te verschaf
fen. is door den Krijgsraad ter dood veroor
deeld en terechtgesteld.
Anti-Japansche betooging bij
een filmvoorstelling.
Bij de vertooning van een film, den intocht
der Japansche troepen te Tsjapei in beeld
brengend, ontstond groot tumult. Chineezen
bestormden het tooneel en verscheurden het
doek. Drie Japanners werden gewond. De
directeur van het theater werd uit een ven
ster der tweede verdieping geworpen. Hij
kwam op straat terecht, waar hij dood werd
opgenomen. Twee Chineesche bedienden
werden eveneens gedood. Militairen moesten
worden ontboden om dc orde te herstellen.
Ierland.
Het Neder-Slezisch stadje Koeben is jailUet
gegaan! Hierboven het raadhuis van het
Duitsche plaatsje.
Engelsche nota maakt indruk
te Dublin.
De Engelsche nota aan Ierland over de
kwestie van den eed van trouw en de Iersche
betalingen, die te Dublin is overhandigd, is
in een bijzondere zitting van de plenaire
commissie behandeld. Het antwoord van de
Iersche regeering is nog niet gereed.
Naar verluidt heeft de buitengewone
scherpte van de Engelsche nota grooten in
druk gemaakt op het Iersche kabinet. Do
kabinetsleden zijn echter desondanks vast
besloten de afschaffing van den eed van
trouw en de stopzetting der betalingen door
te zetten. De Iersche regeering heeft reeds
opdracht gegeven tot voorbereiding van de
desbetreffende wetsvoorstellen. Officieel
werd medegedeeld, dat de Iersche landdag in
geen geval voor 20 April bijeen zal komen. Er
zijn maatregelen genomen voor het zenden
van een Iersch regeeringslid naar Londen
voor het voeren van onderhandelingen.
Boodschap van De Valera
aan het Amerikaansche volk.
In een boodschap aan het Amerikaansche
volk maakt de Valera zijn on wrikbaren wil
bekend om den eed van trouw af te schaf
fen, daar deze een ondragelijken last voor he*
Iersche volk vormt. In de verdragsbetrek
kingen tusschen twee staten bestaat er heden
ten dage geen gelijk geval, waarbij een de>
verdragspartijen de ander een eed van trouw
oplegt. Zoolang deze eed bestaat kan het
Iersche parlement niet worden beschouwd als
vertegenwoordiging van het geheelc volk. De
eed is de voornaamste hinderpaal van het tot
stand komen van goede betrekkingen tus
schen Engeland en Ierland.
Republikeinsche demonstratie
op Paaschzondag.
Te Dublin en in andere steden in den Ior-
schen Vrijstaat zijn uitgebreide voorbereid
selen getroffen, om Zondag a.s. de Paasch-
revolutie van zestien jaar geleden tc herden
ken. Door het Iersche republikeinsche leger
en dergelijke organisaties zijn overal herden
kingsfeesten georganiseerd. Namens de repu
blikeinsche vrouwenorganisatie zijn op alle
muren en aanplakzuilen in geheel Dublin
biljetten geplakt, waarin een beroep wordt
gedaan op het volk van Ierland, om eensge
zind de betrekkingen te verbreken met het
Britsche ri.ik en een souverelne Iersche repu
bliek te stichten.
Finland.
De Lonoo-beweging verboden.
Het Finsche ministerie van binnenland-
sche zaken heeft de Lappobeweging verbo
den. Deze maatregel wordt gemotiveerd met
de verwijzing naar handelingen, die in strijd
waren met dc wet.
geeft een
heerlijk gevoel van kracht
onvermengde scheppingsvreugde, een frisschen
geest, nieuwen levenslust, meer eetlust, beter uiterlijk,
gemakkelijke spijsvertering, een gezonden slaap en
stalen zenuwen
aanbevolen voor hen. die zich uitgeput, nerveus
of vroeg oud voelen. 9
Verkrijgbaar by Apothekers en Drogisten m tablet
worm f 1 30 en f 2.50. in poedervorm f 2.50. Uit
voerig drukwerk met monster gratis. -Hermeias
Eendrachtsweg 32bl' Rotterdam. Alleenwerkoop
voor Nederl. Oost-lndic.- Firma Rathkamp 6 Co..
Batavia
Litauen
Arbeidersleiders gearresteerd
Volgens de „Memeier Dampfboo:" zijn door
de politie eenige leiders der arbeiderspartij
gearresteerd. Bij hen werden ook huiszoekin
gen gedaan
De voorzitter der agrarische partij, de
groot-grondbezitter Conrad, is, volgens dit
blad door den militairen commandant tot-
een boete van 125 gulden veroordeeld, suds.
twee weken gevangenisstraf, omdat hij in een
vergadering tegen het nieuwe directorium
heeft „gestookt".
Staat van beleg opgeheven.
KOWNO, 24 Maart (V. D.) De Litausche
minister van binnenlandschc zaken heeft
hedenmorgen in een persconferentie medege
deeld, dat de staat van beleg in geheel Li
tauen en ook in het Memelgebied dezer
dagen zal worden opgeheven. Inplaats hier
van zal een wet tot bescherming der repu
bliek in werking treden.
Amerika
Pierpont Morgan en de
werkloozenzorg.
De bankier J. Pierpont Morgan heeft, in
tegenstelling met zijn gewoonte om zich niet
met openbare aangelegenheden tc bemoeien,
voor de radio een rede gehouden, waann hij
heeft opgewekt tot het verleenen van steun
aan de werkloozen Hij zelde oa. dat we in
een stadium zijn gekomen, waarin regeerings
hulp of giften van- particulieren, hoe talrijk
en edelmoedig ook. onvoldoende zijn om te
gemoet. te komen aan -de nooden, die in liet
land hcerschen. IIij deed een beroep op al
len, om regelmatig tc geven door liet. instel
len van een comité in elk blok huizen, waar
in elke bewoner wekelijks een vast bedrag
zou afstaan aan het comité. Dit was de
eenige manier om groote bedragen regelma
tig bijeen te krijgen, zonder dat daardoor een
te groote last werd gelegd op ieder afzonder
lijk.
De droogleggersblijven
oppermachtig.
WASHINGTON. 25 Mrt. (V.D.) Het huls
van afgevaardigden heeft het voorstel, dat
ingediend was om fiscale redenen, betreffende
toestemming tot verkoop van bier met een
alcoholgehalte van 23.47Ó heden verworpen.
Ll'XOR-THEATER.
Als Kostjuffrouwcn speculecren.
Als kost juffrouwen speculecrendan ge
beuren er de raarste dingen.Vooral als een der
kostjuffrouwcn geweldige' sommen verdient
en daarmee de andere (natuurlijk!) do oogen
uitsteekt. En als dan die kostjuffrouwcn in
werkelijkheid Mary Dressier 'waarover elders
in dit nummer meer) en Polly Moran heeten,
nou .dan kan men verzekerd zijn van een al
lerkostelijkste geschiedenis.
Mary en Polly zijn concurreerende kost
juffrouwen Poliy steekt haar overgespaarde
geld in Amerikaansche kaaspapieren en
wordt telkens rijker. Vindt daarin gereede
aanleiding om tegenover Mary op te snijden.
Telkens ruzie dus. die tenslotte in een vol
ledige breuk tusschen hen uitloopt. Polly's
zoon William en Mary's dochter Genevieve,
die het eerst opperbest met elkander konden
vinden, breken hierdoor ook met elkaar. Polly
doet haar pension aan kant en trekt naar
een dure badplaats om stil te gaan leven,
waardoor Mary zoo geprikkeld wordt, dat zij,
die steeds tegen spcculeeren was. het nu ook
gaat doen met het gevolg, dat zij in diezelfde
badplaats kan gaan logeeren.
Totdat een beurskrach beiden hereenigt en
ook William en Genevieve weer tot elkander
brengt.
Deze film geeft Mary Dressier en Polly
Mor ar. gelegenheid tot volle ontplooiing hun
ner komische talenten te komen. Heerlijk
bijv. is hei door Mary gezongen cabaretliedje
op een huiselijk fee'st-je. Anita Page en Char
les Menton vervullen de rollen van het jonge
paar. Het is een film. die elk oogenblik da
verende lachsalvo's ontketent.
Uit het voor-programma noemen wij Cliff
Edwards, die op bijzonder goede wijze enkele
songs ten beste geeft. Ook Joe Schcnck and
partner met liedjes aan den vleugel zijn uit
stekend. Dan is er nog een dolle klucht, met
Hany Langdon cn Thelma Todd. ..Een Hon-
denklierkrachtkuur" en een zeer goed Luxor-
nieuws, o.a. met Cor van der Lugt Melsert en
Annie van Ee.s. Op het tooneel Sherry and
partner, die verbazingwekkende goocheltoe
ren verrichten.
Het is een vroolijk. opgewekt en uitstekend
programma, dat wij aan een ieder gaarne
aanbevelen.
CINEMA PALACE.
Dc Witte Roes.
Over de prachtige hoofdfilm in de Cinema
Palace kunnen wij kort zijn. In ons blad van
Donderdag hebben wij daar een aparte be
schouwing aan gewijd, zoodat wij thans vol
staan kunnen met nogmaals op deze opwek
kende. sportieve flim te wijzen.
Wat het overige deel van het programma
betref*, op het tooneel vertoonen Erich. Lou
en Will fraaie staaltjes van kracht en dans
kunst. Voorts krijgt men een natuurfilm uit
Oost-Stiermaken te zien. Wij willen niets af-
doen aan de kwaliteit der opnemingen die
soms goed zijn. Doch wel merken wc op. dat
de verschillende „shots" veel te kort zijn.
M. heeft bijna geen tijd goed te zien, wat
is opgenomenEen aardige ftlni door mario
netten gespeeld is voorts Kuster Beaton, oen
parodie. Uit de journaals troffen ons de
Goetheherdenking, sneeuw in het Haagsche
boseh (een fraai gedeelte), de voetbalwed
strijden OostenrijkItalië, Duitschland
Zwitserland en BelgiëHolland, de Grand
National-paardenrennen en dansen in een
D-trein.
Alles bij elkaar een zeer goed programma.
REMBRANDT THEATER-
Madame cn haar chauffeur, in
dc hoofdrollen Charlotte Susa,
Felix Bressart en Truus van
Aaltcn.
Dat is in betrekkelijk korten tijd voor den
tweeden keer dat we hier in Haarlem een
Hollandsche filmartiste kunnen zien spelen.
Was het eenige weken geleden Lien Deyers
in Cinema, nu in Rembrandt is het Truus
van Aal ten. Truus van Aalten is een leuk
kittig jong ding met aardige grappige ma
niertjes en een pittig snuitje, gezellig om
naar te kijken. Hèt succes van den avond is
natuurlijk voor Felix Bressart.
Thea van Dlemen (Charlotte Susa) is een
succesvolle jonge rijke romanschrijfster. Haar
boeken hebben een reusachtige oplaag.
Werkmeester Lothar Bosse, een flinke harde
werker met belangstelling in zijn werk en
studiezin, houdt heelemaal niet van die
„zoetige geparfumeerde romantiek", zooals
hij het noemt. Hij schrijft Thea. dat voor zij
romans wil schrijven, zij eerst eens kennis
moet maken met het werkelijke leven, als zij
dat eenmaal gedaan heeft, dan zullen haar
romans anders worden beschreven. Tb?a's
eerste opwelling is beleedigd zijn. maar per
slot voelt ze wel voor Bosse's raad. Eenvou
dig gekleed solliciteert ze bij Bosse voor kan
toorwerk. Uit de sollicitatie on'.wikke1.1 zich
een hee! aardige idylle, in ieder geval een
roman, die werkelijk beleefd wordt. Thea's
chauffeur. Felix Bressart. heeft zijn tijd ook
nuttig besteed, terwijl zijn rijke meesteres
zich voordoet, als een eenvoudig werkzoekend
meisje, speelt haar arme chauffeur tegen
over het kantoormeisje. Tv us Aalten. de
rijke meneer, die het meiSjC eiken dag mee
neemt in Jjijn (Thea's- auto. Onder zijn
chauffeurs jas draagt hij zijn ..Zondagsche"
pak. en zoodra Thea uit de auto ls gestapt,
verdwijnt zijn chauffeursjas en pet en is hij
de bankdirecteur. Het zou ons te ver voeren,
al de wederwaardigheden van liet nobele
viertal te vertellen, maar dat. er allerdwaaste
situaties ontstaan, begrijpt ieder, die Bressart
in eenige films gezien heeft. In die mallig
heid ligt Bressart's kracht. Hij is altijd dc
man, die de moeilijkheden schept cn ze ook
weer. zij het op eenigszins ongewone merk
waardige wijze tot een oplossing brengt. Hij
Is een vernuftig man. die zich altijd weer uit
de moeilijkheden weet tc redden, hetgeen ook
duidelijk aan den dag komt in het begin van
de film, als hij als artist" een half hempje
en een paar lakschoenen noodlg heeft.
Polygoon's Holl. Nieuws geeft o.a. de voet
balwedstrijd België- Holland van Zondag j.l.
Verbazend leuk gezicht, de vreugdedansen te
zien van dc Hollanders als het kanon zijn
werk gedaan heeft. Wie beweert, dat wij Hol
landers koel en koud en lauw zijn en geen
enthousiasme kennen kan op dat filmpje
zien, hoe hij er vlak naast is met z'n oordeel.
Op het tooneel een tweetal dames en hee-
ren, geen onbekenden in Rembrandt, die we
meer met genoegen hoorden en die we door
langdurig applaus tot een toegift of herha
ling van het laatste gedeelte wilden brengen,
maar zij hadden meer succes dan wij. het
doek bleef gesloten.
LETTEREN EN KUNST
door KAREL DE JONG.
Dc vloed der Passie-muzieken is geëindigd,
die der lente-composities houdt nog een
beetje aan, misschien om ons bij dc warme
kachel voorjaarsimpressies te geven, die de
buitentemperatuur nog hardnekkig ver
loochent. Bovenal echter is het dc Haydnsche
strooming, die aan de programma's van
dezen Paaschtijd richting heeft gegeven.
Hay dn voor - Hay dn na! Dc uitzendingen
van zijn werken zijn nauwelijks te tellen.
Het begint al met het Huizer programma van
Zondagnamiddag drie der 83 strijkkwartet
ten. De nummering dezer drie. n.l. 11. 12
en 13 zou doen vermoeden dat men hier
met jeugdwerken te doen heeft. Dit is echter
allerminst het geval, want, zooals dc nadere
aanduidingen loeren, bohooren alle drie '.ot
de laatste kwartetten, die Hay dn schreef. De
nummering is dan ook vermoedelijk ontleend
aan die van een of andere bloemlezing. Het
kwartet in Bes (No. 13) is dan No. 78 der
volledige uitgave cn o.a. opmerkelijk wegens
het mooie. Adagio; in het „Kaiserquartet"
(No. 77) komen de beroemde variaties over
„Gott erhalte Franz den Kaiscr" voor. liet
kwartet in d. kl. t. (no. 76) is wel het
merkwaardigste der drie. althans uit een
compositorisch oogpunt. De constructie van
het hoofdthema van 't Allegro, twee dalende
kwinten a-d-, e-a, is oorzaak geweest, dat
het werk den naam, „kwintenkwartet" kreeg.
Het loont nu de moeite te beluisteren, welk
een vruchtbaar gebruik Haydn's fantasie
van deze beide kwlntenschreden gemaakt
heeft, zonder de strenge vormen een oogen
blik te verwaarloozen. Niet minder curieus
Ls de Menuet: een strenge canon «imitatie)
op octaafafstand tusschen de beide violen
eenerzijds, alt cn cello anderzijds. Elk der
beide groepen speelt in octaafverdubbeling,
en dc tweede groep treedt ecu maat later in
dan de eerste. Dergelijke kunststukjes („ca
non" beteekent eigenlijk: strenge regel, vgl.
„canoniek recht" enz.) waren rrocger zeer
in trek; er zijn voorbeelden te over. die nog
veel kunstiger zijn. b.v. de Sarabande uit dc
orkestsuite in b. kl. t. van Bach, een canon
in de onderkwint, en een aantal van Bach's
Goldberg-variaties. die canons in alle inter
vallen bevatten, welke n.b. alle op dezelfde
bas gebouwd zijn! In Schubert's Klavier
trio op. 100 is de Menuet cn in de Viool -
sonate op 30. no. 2 van Beethoven het trio
van 't Scherzo een canon in de octaaf. Om
tot Hay dn terug te keeren: het trio zijner
Menuet brengt een van zijn geliefde hoogte
uitstapjes van de eerste viool, die bij Haydn
nog al vaak eenigszins concertant behandeld
Ls; in de Finale maakt dit instrument spron
gen. die aan het ezelseffect in de Sommer-
nachtstraum-Ouverture doet denken.
Ook het strijkkwartet in g. kl. t. -No. 74)
belangrijk; dit komt voor op het Vrijdag-
avondprogramma van Oslo. waar men blijk
baar zóó in de Haydnsfeer leeft, dat men liet
overbodig geacht hééft den naam var. den
componist te noemen, cn met de aanduiding
kamermuziek" h^eft volstaan. Toonsoort cn
opasnummer wij. r. echter d n ujjdc te
recht. Ook een van Haydn's trios komt op dit
propgramma voor. Ik heb ztjn trios nooit ten
volle kunnen waardccren wijl de cello er geen
zelfstandige partij in beert, doch steeds
slechts de bas van het klavier versterkt, zoo
dat men deze werken haast evengoed als so
naten voor piano en viool kan spelen.
Op het gebied dor kamermuziek stippen we
nog aan het kwartet in a. kl. t. van Schubert
(Hilversum. Maandagnamiddag), dat vol
strekt niet tot Schubert's eerste werken hoort
zooals het- opusgetal zou doen vermoeden. Hot
gedempte licht, t waas van melancholie, dat
eerste hoofddeel en menuet versluiert is niet
minder bekorend dan de poëzie van het op
een thema uit .Rosamundo'' gebouwde An
dante en van het eenigszins in Weener stem
ming gehouden rondo. Voorts de strijkkwin
tetten van Mozart en Brahms «Daventry,
Dinsdagavond) beide meesterstukken in het
genre, rijk aan schoone polyphone combina
ties. Natuurlijk Ls dat van Mozart gemakke
lijker te bevatten dan dat van Brahms, maar
toch zullen in dit laatste de glorieuze aan
vang van het eerste hoofddeel, waar het
thema in de cello door een lichtenden krans
bekroond schijnt op te stijgen; en do haast
Zigeunerachtige vroolijkheid der finale ook
bij eer eerste hooren den gewenschten indruk
maken.
Op het Vrijdagprogramma van Miihlacker
komt het eerste pianoconcert van Mendels
sohn voor. dat uit de concertzalen vrijwel ver
dwenen is. maar dat een jaar of zestig, zeven
tig geleden op de programma's der pianovir
tuozen even geregeld voor kwam als later
b.v het concert van Tschaikowsky. Men speel
de toen de concerten van Mendelssohn veel
meer dan die van Beethoven. Mendelssohn
heeft zijn eerste concert ook al op vrij Jeug
digen leeftijd gecomponeerd.
Het eerste hoofddeel ls niet in den grooten
concertvorm (uitgebreiden sonate-hoofd
vorm i geschreven, maar In dien van het z.g.
concertino, een verkorte vorm waarin na de
doorwerking niet meer dc volledige reexpo-
sitie van de eerste solo komt en ook geen vrij
cadens, maar een overgang naar het An
dante gemaakt wordt. Dit laatste heeft M.
ook in zijn vioolconcert toegepast, maar hier
is de hoofdvorm toch volledig uitgewerkt en
is de cadens naar het einde der doorwerking
verlegd. Van het pianoconcert zijn eerste
hoofdei ~cl en Andante ook nu nog zeer wel te
genieten; de finale daarentegen met haar
etudc-achtig en weinig afwisselend figuren-
werk is erg verbleekt. Het andere salonwcrk
van het Mühlacker-programma. de Burleske
van Rich. Strauss, draagt geen opusnummcr;
het dateert echter uit de overgangsperiode
van den componist, den tijd toen zijn stijl
gaandeweg in de richting der programma
muziek begon te wijzen. Echter is dc Burles
ke nog in den (zeer uitgebreiden1 sonate
vorm geschreven. Het hoofdthema wordt
door 4 pauken geëxposeerd: wel een unicum
in de concertliteratuur!
Hoezeer dc tijden veranderd zijn blijkt, al*
men dc radioprogramma's geregeld nagaat.
Virtuozen van wcreldreputatlc. die zich vroe
ger alleen op voorname concerten deden hoo
ien spelen thans geregeld voor dc microfoon
en zijn misschien blij daardoor regelmatige
winstgevende werkzaamheid tc hebben IK
vind daar b.v. de namen van Henri Marteau,
gevierd vioolvirtuoos en- eens. als opvolger
van Joachim, directeur der Bcrlijnschc Hoch-
schule fur Musik was. een betrekking, die hij
in het begin van den wereldoorlog moest
opgeven; van clcn beroemden Spaanschen
violist Joan Manen, die bij een vioolrecital
te Haarlem een paar jaren geleden nauwe
lijks een handjevol toehoorders had; van Ar-
rigo Serato. die geregeld voor de microfoon
to Rome speelt enz. Ook Pablo Casals zal zich
in den aether doen hooren: Zaterdag speelt
hij Haydn's celloconcert.
MUZIEK.
Het waren geen luistervinken, doch zing-
vinitios, die Donderdagavond in onzen Stads
schouwburg voor het voetlicht tradon. Zij
kwamen uit een of ander onbekend oord in
Duitschland en demonstreerden ons hoe
daar gez:ngen cn gespeeld wordt.
Welnu: heel hun zingen verraadt dressuur.
Er is niet dc geringste spontaneïteit of blij
heid in: behalve van de enkelen die er wat
loom of schijnbaar geestelijk afdwalend bij
staan. zijn de blikken angstvallig en onafge
broken op den leider gericht. Moeheid was
op veler gezichten te lezer.. Hun taak was dan
ook voel te groot. Van kwart na acht tot tien
minuten vóór elven met slechts geringe tus-
schenpoozen zijn ze daar op het podium ge
weest.
Er is twee- cn meerstemmig gezongen, veel
a cappella. enkele kleine nummers benevens
de -slotcantate met klavierbegeleiding. Be
gonnen werd met een „dubbelkoor": vier
oudere meisjes tegenover de rest. Die vier
traden in de cantate na de pauze beurtelings
solistisch op; haar zang vertoor.de groote
onderlinge overeenkomst. Er waren verder
aardige, diepe jongensstemmen Over het ge
heel bemerkt men aan het zingen van dit
koor weinig fijnere stomcultuur. Met een
Dresden er Kreuzchor b.v. Is het niet te ver
gelijken. We hebben hier genoeg kinderkoren
die zeker niet minder goed zingen dan het
Vinckc-koor. Maar wel moet men de vastheid
van het geheugen dezer Duitsche kinderen
bewonderen. Den heelen avond hebben zij
uit het hoofd gezongen en in de slotcantate,
die meer dan een uur duurde heb ik maar
eens een geheugenfout geconstateerd, die nog
onmiddellijk hersteld werd.
De zuiverheid der intonatie was over het
geheel goed. Een paar maal rees het toon-
peil eenigszins. De ten geh«x>rc gebrachte
liederen behoorden tot verschillende rubrie
ken: in folkloristisch opzicht was er echter
weinig belangrijks. De belde speelliedjes, door
een groepje van zes meisjes met piano
begeleiding vertoond, bleken nog al onbe-
teekenend.
Hoofdnummer was wel de cantate die na
de pauze uitgevoerd werd. De 'neele tekst van
Schiller's ..Das Lied von dor Glockewas
er in op muziek gezet, behoudens de frag
menten van den gietmeestor. die door één
knaap en nog een paar brokken, die door
één anderen knaap werden opgezegd. Dit op
zeggen was geen declamatie, maar leek eer
een voorbereiding voor de studie voor stads
omroeper. De muziek die een mij onbekende
toondichter bij Schllller's meesterwerk ver
vaardigd had, bleek een samenraapsel van
banaliteiten, nu eens sentimenteel, dan weer
quasi-dramatisch. De pianLst zwoegde Sn on
telbare tremclandos. Voor hot koor waren nu
gelukkig zitplaatsen ingericht. Van de vier
solisten zongen twee te hoog er. twee op toon
Het was heel uitdrukkingloos en hee! taal. en
ik was blij toen we eindelijk bet de slotre
gels gekomen waren. Maar het is en blijft een
kr.ap stukje dressuur om den kinderen dat
lange ding in te pompen.
Luistervinken waren er niet vele. Die er
er waren toonden zich zeer voldaan. Een deel
van dc zangnummers werd per radio uitge
zonden
K. DE JONG.
