EEN VOL JAAR GARANTIE!!! DeMJ Nlr\t\8®r LETTEREN EN KUNST GEBR. H. F. KIMMAN N.V. ■*aarbo$ Hoe kunt U bij de aanschaffing van een wringen de Kwaliteit beoordeelen? Let dan vooral op de volgende eigenschappen [De Haarl. Brandverzekering-Mij van 1846 MEUBELEN IN N OOGWENK 15 DE JEUK VERDWENEN! HAARLEM'S DAGBLAD WOENSDAG 6 APRIL 1932 Hef Tooneel fe Amsterdam. De Opvoering van Goethe's Faust. Toen Goethe's vrienden onder wie de tooneelspeler Laroche was voor het eerst na de première van Faust te Brunswijk in 1829 met Goethe over een opvoering te Wei- mar spraken, sprong de dichter zooals La roche later in zijn memoires heeft verteld op, alsof hij door een wesp gestoken was. „Gelooft men dan, dat ik zelf Faust niet zou hebben laten vertoonen, als ik het gewild had?"' riep hij uit. „Is het redelijk over mijn werken te beschikken zonder te vragen, wat ik zelf er mee voor heb? Ben ik soms al dood voor de menschen? Besloten heeft men het dus zonder mij er in te kennen?" en woedend liep hij de kamer op en neer, zonder verder op zijn omgeving acht te slaan. Hoewel Goethe spoedig met de gedachte van een opvoering verzoend raakte, was des dichter's uitval toch wel een bewijs, dat hij oorspronkelijk Faust niet voor het tooneel bestemd had. Bij een vertooning van dit werk verwondert men zich allerminst hier over: Faust is tenslotte toch meer een dra matisch gedicht dan een d.ama. Het lijkt mij dan ook zeer juist gezien van Louis Saal- born, dat hij flinke coupures in het werk heeft aangebracht. Ondanks die coupures duurde de vertooning toch nog meer dan 4 uur; het lijkt mij wel zeker, dat zonder be kortingen het werk ons te lang zou zijn ge vallen, vooral in dezen tijd. nu wij eenigszins sceptisch zouden staan tegenover al die ver schijningen van heksen en geesten in den Walpurgisnacht, die feitelijk de handeling telkens ophouden. In de vertooning waren dan ook de fragmenten met de bovennatuur lijke wezens zooals het tafereel in de hek- senkeuken het zwakst en boeiden die ons het minst En had Van Dalsum niet zoo su perieur gespeeld, dan zou het deel vóór de pauze met de vele monologen ons waar schijnlijk ook lang zijn gevallen. Dramati sche kracht krijgt het werk eerst, wanneer Faust tegenover. Mephistopheles staat en de innerlijke strijd overgaat in een strijd tus- schen den duivel en den mensch. Maar het ontroerende deel, waardoor Faust als tooneelwerk nooit zal nalaten in druk op het publiek te maken, kregen wij eerst na de pauze. Het is de Gretchen-trage die, die niet voor niets zoo vele componisten Berlioz, Liszt, Gounod en Bossi tot in spiratie voor meesterwerken heeft opgewekt. Ook in de vertooning op het tooneel bleek deze tragedie nog weinig of niets van haar kracht verloren te hebben. In het korte bericht in ons blad van gis teren schreef ik reeds, dat het een prach tige voorstelling is geweest, welke de Ver- eenigde Spelers van „Het Nederlandsch Too neel" ons van Faust hebben gegeven. Bij deze grootsch opgezette en als geheel voor treffelijk geslaagde vertooning met zoo su perieure bezetting van de drie hoofdrollen, liet ons de gedachte niet los: hoe jammer, dat deze aan krachten zoo sterke vereeniging thans ontbonden moest worden. Wij zien waar-lijk in ons land te weinig groot tooneel om juist bij zulk een vertooning het niet als dubbel smartelijk te gevoelen, dat ons dit in de toekomst waarschijnlijk onthouden zal worden. De voorstelling van Faust kreeg haar waar de voornamelijk door de bezetting der drie hoofdrollen. Faust, Mephistopheles en Gret- chenalle drie overtroffen zij Van Dalsum, Saalbom en Willy Haak onze hoogste ver wachtingen. Reeds dadelijk de inzet de prol loog in den hemel was al waren de stemmen der geesten te zwak sterk door de verschijning van Saalborn als Mephistophe les. Zooals hij daar in het licht tegen den donkeren achtergrond stond in het fel rood en met zijn markanten kop, vulde hij de tooneel- ruimte geheel en elk woord kreeg kleur, klank en diepe beteekenis in de scherpe dictie van Saalborn. Een waarlijk demonische, machtig imponeerde figuur. Ook van Dalsum boeide onmiddellijk bij Zijn eerste verschijning en heeft ons in zijn actie en zeggen geen moment los gelaten. Wat ons vooral in den Faust van Van Dal- Bum zoo trof was het beheerschte in deze creatie. Want in het onbeheerschtc ligt wel eens het zwak van Van Dalsum. Bij zijn Faust was hiervan geen sprake. De kunstenaar liet zich dit keer niet „gaan", hij hield zich in, maar zijn spel maakte toch volkomen den indruk van spontaniteit. Er waren zeldzaam mooie momenten in zijn spel, dat aldoor breed en diep was, vol variatie en sterk boeiend. Hoe indrukwekkend bijvoorbeeld het fragment, als hij zich wendt tot de maan en dat aanvangt met de regels; O zaagt gij, bleeke volle maan Thans voor het laatst mijn lijden aan. Welk een prachtige', diepe klank kreeg toen die stem! En welk een kleur kreeg zijn spel op de Paaschweide, wanneer ook de lente het hart van Faust binnen dringt en hij ver jongd wordt door de natuur om hem heen. Een samenspel zooals Saalbom en Van Dalsum, als Faust en Mephisto pheles gaven voor en na de teekening van het contract zullen wij maar zelden op ons tooneel te zien krijgen. Dat was forsch, breed, monumentaal van beiden, waarlijk klassiek, grootsch tooneel. Saalborn brengt alles voor de rol van Mephistopheles mede: scherp intellect, pun- tige geest, fel sarcasme, fijne spot, figuur en plastiek. In zijn steeds vjuggc dictie kreeg elke zin, elk woord relief en zoo werd het luisteren naar dezen Mephistopheles een even groote vreugde als het volgen van zijn aldoor lenig, soepel en toch nooit geforceerd spel. Saalborn en Van Dalsum gaven voorna melijk intellectueel genot; het spel van Willy Haak schonk de ontroering. Deze Gret- chen is wel de grootste verrassing van de voorstelling geworden: het sterk dramatisen talent van Willy Haak, dat hier tot uiting kwam, was voor mij een openbaring. Jong, lief, frisch en wel de hoogste deugd nooit zoetelijk was deze Gretchen van Willy Haak. Zij bleef het eenvoudige, on schuldige kind en hield zich ver van de sen- timenteele braafheid, waarmee de soldaat Valentin haar wil omhangen. Daardoor wera zij voor ons ook zoo veel menschelijker ban wij haar bij lezing wel eens in onze verbeel ding zagen In haar liefde was zij van een groote innigheid en in haar smart van een sterk dramatische en toch steeds beheerschte kracht. Prachtig zegde en speelde zij het „Mijn rust is heen, Mijn hart doet zeer" en het was waarlijk geen wonder, dat het pu bliek behoefte gevoelde om haar hiervoor met warm applaus te danken. En de kerker scène werd door haar opgevoerd tot een too neel van diep-aangrijpende tragiek. Jammer was het, dat de woorden „Gered geworden" van de stem van boven geheel verloren gingen en het slot hierdoor niet de diepe be teekenis kreeg, die Goethe daaraan geeft. Ook door de zeer goede bezetting der an dere rollen mogen wij van een grootsche Faust-opvoering spreken. Zonder ik het feest op de Paaschweide, dat mij te veel aan een Kloris en Roosje vertooning deed den ken, uit, dan heb ik slechts woor den van lof voor deze voorstelling. Een zeer markanten, dorren Wagner een prachtige figuur gaf Richard Flink, een geestig gespeelde Martha Marie Meunier, een vermakelijk kwartet zagen wij in Auer- bach's wijnkelder van Oscar Tourniaire, Wil lem Hunsche, Elias van Praag en Rien van Noppen, van wie vooral Hunsche iets bijzon der goeds maakte van het slot, als hij in droomtoestand verkeert, een frisch, levendig Liesje was Julia de Gruyter. Rob Geraerds viel wat uit het milieu door Valentin wat te veel in opera-stijl te spelen. Saalborn. die het geheel in een sober, meer aanduidend dan realistisch decor liet spelen, en zich ook niet heeft laten verleiden met een toch altijd op het tooneel weinig in druk makend hocus-pocus van geestverschij ningen enz. heeft als regisseur voortreffelijk werk geleverd door voornamelijk de aandacht op het spel te concentreer en. Men moet voor dat werk te meer bewondering hebben, wan neer men bedenkt, dat hij dat alles heeft moeten doen tusschen de beslommeringen van vermoeiende en opwindende vergaderin gen en zorgen van een faillissement in. Wer kelijk, men staat versteld over een zoo groote werkkracht en concentratie van geest en een woord van onverdeelden eerbied is hier ze ker op zijn plaats. Saalbom moge als direc teur de nederlaag hebben geleden, als kun stenaar heeft hij met deze Faust-opvoering de overwinning behaald en dat is toch altijd nog het meest beteekenende J. B. SCHUIL. MUZIEK. Negende Bachconcerf. In het middelpunt der algemeene belang stelling stond Dinsdagavond het pianocon cert van Maurice Ravel, dat onder leiding van den componist en met de uitnemende pianiste Marguérite Long als vertolkster der solopartij werd uitgevoerd. Haarlem mocht zich op de première voor Nederland beroe men; Rotterdam en Amsterdam komen daar na aan de beurt. Het was de tweede maal dat we de eer had den Ravel,, de. grootste figuur van de levende Fransche componisten, binnen de muren on zer gemeentelijke concertzaal te begroeten. De eerste maal, enkele jaren geleden, leidde hij een uitvoering van zijn orkestwerk „La Valse". De nu 57-jarige bleek nog iets meer vergrijsd dan toen teeken van naderenden ouderdom zijn kunst is niet vergrijsd, maar heeft toch andere wendingen genomen dan in zijn jeugd. Eigenlijk is de neiging tot die wendingen ook al in vroegere werken van Ravel te bespeuren. Wel vindt men in vele daarvan een zekere mate van aansluiting bij de door de Debussy ingeslagen richting, maar dat betreft meer de klank dan den vorm. Het zuivere impressionisme schijnt in Ravel maar zelden belichaamd. Zijn strijkkwartet (1903) en zijn Sonatine voor piano (1905) bezitten de door de klassieken aangegeven vormen, die ook in zijn Trio (1915) aan te toonen zijn Ock het principe der tonaliteit heeft Ravel nimmer opgeofferd, al werden de klassieke' accoorden dpor tusschengevoegde tonen en fe Iteraties verrijkt en soms vertroebeld. Oude toonsoorten werden van hier en daar aangewend. Het ligt niet in mijn bedoeling, hier ter plaatse een gedetailleerd overzicht van Ra vel's schrijfwijze te geven. Zulk een studie zou veel meer plaats vereischen dan in een dagblad beschikbaar is. Genoeg zij, op te mer ken, dat hij de ultra-moderne hobbles van poly- en a-tonaliteit nimmer nagevolgd heeft. In zijn werken van de laatste jaren nu is een nog meer bewuste terugkeer naar het oude, een nog sterker neo-klassicisme waar te nemen, dan in de voorafgegane. Het begon met de vóór enkele jaren geschreven ..Bo lero" .waar een zuiver C gr. t. hardnekkig doorgevoerd is. In zijn pianoconcert getuigt hij zelf er van, en het hooren er van beves tigt het getuigenis. G gr. t. (de hoofdtoon soort der beide snelle deelen), B gr. t. (twee de themagroep), en E gr. t., (in het Adagio) komen klaar te voorschijn, veelal zoo onver mengd en ongerept als in weinige van zijn vorige werken het geval was. Er is een terug keer naar den door Pijper bespotten „suyve- ren drieklanck" om onze nationale genieën met schrik en ontzetting te vervullen, of hun minachting voor het ouderwetsche manneke in te boezemen. Inderdaad gaan onze' groot heden dan ook heel wat verder: zij schrij ven geen maat meer die voor een gewoon oor aannemelijk is. De duidelijke omtrekken van den thema- bouw en de scherpe rythmiek, twee dingen v,-aar in Ravel zich steeds van Debussy onder scheidde, komen in het pianoconcert ook weer voor den dag. Bepaald archaiïstisch is hij in hot Adagio met zijn ostinaat-door gevoerde (en zeer oninteressante!) begelei dingsfiguur. Dit Adagio lijkt me het minst geslaagde deel van het werk; het is gerekt en kan de aandacht niet gespannen houden Een lichtpunt er in is de prachtige harp- solo, waar de door glissandi omgeven melodie in een betooverend licht verschijnt. He; archaiiseerende element is in de AHcgros minder sterk en in de instrumenteering daarvan heelemaal niet aanwezig; de orkest- zetting toont al het raffinement en al de instrumentale verrassingen van den nieuwen tijd en de pianopartij heeft grootendeels het toccata-achtige, dat ook in Strawinsky's Capricco voor klavier en orkest bemerkbaar is. Zuiver solistisch treedt de piano weinig op: meer als obligaat orkestinstrument. In zooverre staat dit concert bi) die van Mozart en Saint-Saëns (de door Ravel zelf genoemde richtinggevers) ten achter. En zijn orkest- stijl doet in 't geheel niet aan die beide den ken. Wie daarin zijn voorbeeld is geweest-1 bleek zonneklaar toen Mengelberg na het pianoconcert de drie orkeststukken uit Berlioz* „La Damnation de Faust" liet ver tolken. Berlioz is de oervader van Ravel's tegenwoordige kunst en techniek, maar hij schijnt me toch nog steeds de grootste van beiden gebleven. Of Ravel's concert een blij vende aanwinst, van de litteratuur zal be- teeken^n durf ik na éénmaal hooren nog niet te voorspellen. Het is een teeken des tijds, het is interessant in evele opzichten. Maar ik heb er nog geen innerlijke waarde in gevoeld. Misschien dat die zich bij nauwere ken nismaking openbaren. Een belangrijk ver schijnsel blijft ook het neo-klassicisme van twee vooraanstaande componisten: Stra- winsky en Ravel. Beteekent het het bankroet van ultramoderne strevingen.? Ook hierin waag ik mij nog aan geen voorspelling. De vertolking was virtuoos en ontketende zulk een geest-drift dat de componist de fi nale heeft laten herhalen. Het was een kwes tie van vier minuten. In deze finale zijn de instrumentale effecten op de spits gedre ven en komen ook heftige, zeer onklassieke dissonanten voor. Maar er zit gang en geest in. Mile Long toonde zich een pianiste van den eersten rang, die tegen de moeilijkheden volkomen opgewassen bleek en wier tech niek voortreffelijk op de schrijfwijze van Ra- vel ingesteld is. Beethovens Zevende ging vóór de pauze. Er waren enkele uitzonderlijkheden in Men- belberg's vertolking: het onderstrepen van de eerscte kwartnoot van elke 2 maten in het Allegretto, het uitrekken van de achtste noot in het Scherzo-trio, het accelerando van de hoomtonen gis-a gis-a enz. Maar het geheel was zóó verzorgd en zóó mooi van klank, en zóó bruisend van leven, en zóó meeslee- pend van stijging, dat we niet aarzelen de uitvoering dezer symphonie tot de schoonste gebeurtenissen van dit seizoen te tellen. En ook de vertolking van Berlioz' muziek was achtereenvolgens grillig, verfijnd en vir tuoos, al naar den aard, bewonderenswaard en suggestief in de hoogste mate. Zoo is dit laatste concert van het seizoen tevens een der hoogtepunten geworden. De andere waren de Beethovenavond bij het 60- iarig bestaan der Bachvereeniging met V. Anroov als leider en Flesch als solist en het voorlaatste concert met de onvergelijkelijke en onvergetelijke weergave van Brahms' 3de Symphonie. Voor zulke hoogte-punten mo gen we dankbaar zijn. K. DE JONG. Na het concert is in het Gem. Concertge bouw een speld bezet met diamanten en een parel gevonden. Die speld is terug te bekomen bij den penningmeester Spaame 56. HAARLEM'S SALON ORKEST. Men schrijft ons; Naar wij vernemen geeft het Haarlems Salon Orkest zijn eersten amusements-avond op Vrijdag 8 April in het gebouw van den Haarlemschen Kegelbond. Het programma, dat met zorg is samen gesteld, vermeldt o.a. het optreden van het volledige salonorkest, met refreinzang van Bob van Dan telg en verder medewerking van Piet Leenhouts, de bekende Hollandsche humorist en Red. Brinsky, conferencier- feestarrangeur. Tusschen het optreden van orkest of humorist wordt gedanst, een en ander afgewisseld met verschillende attrac ties. Een groot bal zal den avond besluiten. DE 750e OPVOERING VAN „DE ROZENKRANS". Op Donderdag 14 April as. zal het gezel- scha „De Vereenigde Schouwspelers", directie Pierre J. Mols. in den Stadsschouwburg alhier de 750e voorstelling van „De Rozenkrans" geven. Het stuk, waarin Enny Mols—De Levawe en Pierre Mols de hoofdrollen ver vullen, trekt nog steeds overal volle zalen. BAZAR HAARLEMS GEMENGD KOOR. De bazar van Haarlem's Gemengd Koor in het gebouw van den Haarlemschen Kegel bond" werd Dinsdagmiddag geopend door den tweeden voorzitter van H. G. K., den heer A. A. Hoogteyling, die veel dank bracht aan de dames van het damescomité voor de toe wijding waarmede zij aan de voorbereiding van den bazar hebben gewerkt. Spr. vestigde de aandacht op het vele aar dige en bijzondere, dat de bazar biedt en ver klaarde dezen daarna voor geopend. Onmiddellijk daarop namen de dames haar plaatsen in de verschillende stands in en kwa men reeds bezoekers de zaal binnen. „JACOB VAN LENNEP**. De heer H. J. J. van. Zandbergen heeft zich gedurende een groot aantal jaren- verdienste lijk gemaakt voor de liooneelvereeniging „Ja cob van Lennep", waarvan hij 12 1/2 jaar als werkend lid een trouwe kracht was. Voor dit jubileum heeft zich een comité gevormd om dit heugelijke feit voor den ju bilaris onvergetelijk te maken. In deze commissie hebben zitting de hec- ren M. van der Storm, voorzitter; G. Kruger. secretaris, W. Brakel Jr.. penningmeester. G. A. Renting, F. Prins en L. Sabelis. Morris-Comr L 2 Chassis 11800.- RE Chassis, 2450 K.G. totaal draagver mogen, wielbasis 3 40 M, f 2200. RE Chassis. 2850 K G. totaal draagver mogen. wielbasis 3.96 M. f2450.- MARK III Super Chas sis, vanaf 12650.- AGENTE AUTOMOBIELBEDRIJF PLEIN 23-25 HAARLEM WAGENWEG 8—10 TEL. 11578 ORGELBESPELING in de Groote of St. Bavokerk te Haarlem op Donderdag 7 April 1932 des namiddags van 34 uur, door den heer George Robert. Programma. 1. a. Durch Adam's Fall ist ganz verdcrbt. b. Wir glauben all' an einen Gott J. S. Bach. 2. Adagio cn Andante uit het Concert G gr. G- F- Handel. 3. Toccata. G. Muf fat. 4. Christe. du Lamm Gottes. S. Karg-Elert. a. Im Stile Pachelbels b. Canzona, 5. Ad oratio et Vox Angelica Th. Dubois. 6. Psaume XVm B. Marcello. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN. a 60 Cts. per regel. DE EERSTE MOOIE DAGEN tusschen winter en voorjaar zijn de gevaarlijkste. Griep, keel- en amandelontsteking, alsmede andere ziekten, welke op kouvatten berusten, doen zich meestal voor. Het beste beschermt men zich daartegen, door dagelijks eenigc „Panflavin-Pa^tilles" in den mond te laten smelten, want „Panflavin-Péstilles" des- infecteeren mond- en keelholten en laten du; ziektekiemen niet tot ontwikkeling komen. Door hun aangename» smaak worden „Panflavin- Pastillcs"' ook door kinderen gaarne genomen. „Panflavin-Pastilles" zijn in alle apotheken cn drogisterijen verkrijgbaar. tercial, de grootste vraohtwagenfabriek van Europa bewijst haar absoluut vertrouwen in het uithoudingsver mogen en de volmaakte betrouwbaarheid van haar producten, door thans elk Morris-Commercial Chassis te garandeeren voor den duur van 12 maanden na aflevering aan den eersten kooper. Bedenkt hierbij dat een jaargemiddelde van meer dan 50.000 K.M. zeer dikwijls voorkomt Slechts het onverslijtbare Engelsche materiaal en de van oudsher bekende Engelsche degelijkheid maken een dergelijke garantie mogelijk. Daarom, tob niet langer en wendt U nog heden tot den plaatselijken Morris Hande aar om inlich tingen en demonstratie van het voor Uw bedrijf geschikte Morris-Commercial Chassis. Chassis van 750 tot 5000 K.G. nuttig draagvermogen TEL. 13850 Kern van de walsen:23 m.M., harde rubber:2m.M.,zachte rubber:9m.M., Totale dikte derwalsen:tómM.,-4tandwielen met veiligheidskappen. Raam uit beukenhout, dwarsbalk uit esschenhout, toevoerbladen uit ahornhout. Over hetzacht hellend toevoerblad laat zich het waschgoed uiterst eenvoudig inleggen. Pokhout-of kogellagers. Overal verkrijgbaar. BUITENGEWOON BELANGRIJK. COMPLETE MEUBILEERING als Salons. Huiskamers. Slaap kamers. klein-meubelcn, Tafels, Buffetten, Dressoirs. Tapis Beige, Axminster cn Bouclé Karpetten vanaf 10-50 Vitrages, Allovers, Mystèrcs, Pluch. Overgordijnen v.a. 5.90 Een buitengewoon fraaie collectie in HEEREN- en JONGENS- COSTUUMS, alles van prima kwaliteit Stóffen cn Fournituren in blauw en fantasie, tegen zeer scherpe prijzen. Verder MATTEN, VLOERZEIL vanaf 90 cent per cl, Vraagt onze gemakkelijke betalingsvoorwaarden, 't Kan nu te pas komen. ROGGEVEEN'S GOEDERENHANDEL, SMEDESTRAAT 7, Telefoon 11152, HAARLEM. Maatschappij biedt Heerenkleeding aan naar maat vanaf ƒ5.— per maand. Vraagt eens inzage stalcncollcctie betere genre. Coupeurs bezoeken U door het geheele land. Brieven onder nr. 2024 Bureau van dit Blad. 10 KRUISWEG No. 70, hoek Parklaan verzekert tegen 40 Bra bra Aai Brand, Onbewoonbaarheid, Huurderving, In braak, Storm, Bedrijf, Persoonl. Ongevallen,Welti. Aansprakelijkheid en Waterleidingschaden. I Frunscbe en Wrtntche Modelm»nt«li I I ook voor oudere dames. I l.tRti verkoopprijzen. PIJNTORENSTRAAT 5 I Gelegen b. d. Zljlbrug, ach- I I ter Kinderhulsaingel. oud- I I terrein van Prcvlnalre. Solide grooto firma levert ln 12, 18 en 21 betalings termijnen solide meubelen, zooals: Salon-, Eet- en Slaapkamer - Ameublemen ten, Buffetten, Dressoirs. Thccmeu beien, Clubfau teuils, Tapijten en Gordij nen enz. enz. Vraagt Inlichtingen en con dities onder no. 2290 bur. van dit blad. Misschien komt bet U overdreven voor, tteh is het waar. dat g« de ondrage lijke Jeuk. dlc door huidaandoeningen veroorzaakt wordt, direct kunt bedaren. De eerste druppels d.d.D. een bn- roemd geneeskrachtig middel tere* huidaandoeningen brengen dadelijk: verlichting, d.d.d. dringt diep In de porten der huid en doodt daar de ziekte kiemen. D.D.D. is geen vettige zalf. maar een heldere vloeistof. Het word t m et succes aangewend tegen ekzeem, uit slag. brand en andere aandoeningen der huid. Koop noR heden een flacon van 10.75 of f2,50 bij UwAoolh-ofDrog. 4-6 DD.D GENEESMIDDEL TK(H HUlfiAANQOENIN<tCH

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1932 | | pagina 11