Uitvindingen.
Doodelijk ongeluk te
Heemstede.
WEILL en ZOON
MOL
VEULEN
f 49,00
f 59,50
Het woord is aan...
Twee Groote Kunstenaars in Haarlem.
Het Belangrijkste.
Economische wegen
PRESBURG
49e Jaargang No. 14962
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 6 April 1932
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per weck 0.05, per maand 022, per 3 mnd. 0.65, franco per post f 0.72>S.
Bureaux: Groote Houtstraat 93
Telefoon Nos.: Directie 13C82
Administratie: 10724, 14825
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: l 5 regel- l 75. elke rcgi i-r; r' 0 >5. Reclames
0.Ó0 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0-60,
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrondissement dubbele prijs. Onxc Groentjes
(icderen dag) 13 regels 0-30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Duim f 250.-, U ijsvinger f 150.-, Elke andere vinger i 1 50.-. Arm- of Beenbreuk f I 00.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-, Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400.-, Verlies Duim f75.-, Verlies W ijsvinger f75.-, c.lies andere \inger 1 30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 6 April.
Première.
Het Haarlemsche muziekleven, dat wel zeer
sterk ontwikkeld is, heeft Dinsdagavond weer
eens een bijzonder hoogtepunt bereikt. Het
negende en laatste Bachconcert van dit sei
zoen, voor een stampvolle zaal gegeven,
schonk buitengewone kunst. Gelukkig be
staan er in de kunst tenminste geen kam
pioenschappen, en zij zullen er nimmer in
bestaan. Ik zal mij dan ook niet bezondigen
aan Amerikanismen door Mengelberg als den
grootsten dirigent en Maurice Ravel als den
grootste der levende componisten van de
wereld te betitelen. Niettemin weten en be
seffen wij allen, dat die beiden tot de ge
niaalste toonkunstenaars van onzen tijd ge
rekend moeten worden. Het is wel een groot
voorrecht, voor een kleine stad als Haarlem,
deze beiden op éen concert in de hoogste
uitingen van hun kunst te mogen ervaren.
Het voornaamste woord ook over dit con
cert is, zooals altijd, aan den criticus. Hem
steunt ditmaal de begaafde teekenstift van
Wladimir Bielkine, die op deze pagina in zes
tal rake en vooral geestige impressies Mengel
berg en Ravel weergeeft. Mengelberg in alles
want hij is alles tegelijk als hij dirigeert.
Eenvoudiger en veelomvattender kan ik het
niet uitdrukken. Ravel, die geen dirigent
maar geheel en al de componist is. heeft
Bielkine trachten te geven in de wisselende
expressies van dien fijnen, schranderen,
aristocratisch en kop tijdens de drie deelen
van zijn Concerto voor piano en orkest.
De uitvoering daarvan was een première in
Nederland. Rotterdam en Amsterdam ko
men ditmaal na. Haarlem. De titel boven dit
stukje bedoelt overigens meer dan dat: als
muzikale gebeurtenis was dit geheele con
cert „d'une première importance"ook in
Mengelberg's schitterende vertolkingen van
Beethoven's zevende en van een drietal frag
menten uit Berlioz' Damnation de Faust.
Opnieuw bleek dat Mengelberg ook het Haar-
lemsche publiek electriseert, in geestdrifti
ge vervoering brengt, zooals geen andere di
rigent dat vermag. Niet minder dan Ravels'
wondere rybhmen, die zelfs bij een nieuw
werk als dit Concerto, dat Zeker voor den ge
middelden muziekminnaar niet bij eerste
auditie te doorvorschen is, een zoo sterke be
koring uitoefenen dat hij zich toch laat mee
slepen en beseft, dat hier' een der grootsten
aan het woord is.
Het Amsterdamsche orkest heeft weer eens
een liooge lofspraak ontvangen. Zoowel
Ravel als zijn landgenoote, de pianiste Mar-
guérite Long, hebben na deze eerste Neder-
landsche uitvoering van het werk verklaard
dat zij nergens in Europa zulk een schitte
rende orkestbegeleiding hadden gehad
zelfs niet in hun eigen Parijs, zelfs niet in
Berlijn. Zonder kinderachtig chauvinisme,
dat aan de kunst vreemd behoort te blijven,
kan ons dat verheugen, omdat het een
nieuwe bevestiging is dat wij van het hoogste
in de muziek in ons eigen land, en dus veel
vuldig, kunnen genieten.
Wij zouden tekortschieten als wij het Bach-
bestuur niet gelukwenschten met een muzi
kale gebeurtenis als dit concert. De Bach-
vereeniging vervult een belangrijke taak in
een groep muzikale instellingen in onze klei
ne st2d, die gezamenlijk ons een muziekleven
schenken dat moeilijk overtroffen zou kun
nen worden. Om het schoonste in de muziek
te beleven, om onze algemeene muzikale
kennis te verrijken, om veelzijdig te kun
nen genieten behoeven wij geen reizen te
ondernemen. Haarlem's muziekinstellingen
geven al dat wij verlangen kunnen. Het is wel
een heel groot voorrecht voor een provincie
stad. Dat eens even in het licht te stellen
leek mij een rechtvaardiging voor het feit
dat ik. na onze medewerkers Karei de Jong
en Wladimir Bielkine, ook nog even het
woord neem.
R. P.
HUISVROUWEN GEBRUIKT NEDER-
LANDSCH FABRIKAAT.
ZUINIGHEID ZONDER NOODZAAK
SCHAADT OOK.
Onder leiding van ir. C. J. van Dusseldorp
Zijn de vergaderingen ter gelegenheid van de
..Nederlandsche Week" in het Carlton Hotel
te Amsterdam voortgezet. Mevrouw H. A. van
Riel—Smeenge heeft gesproken over wat de
Nederlandsche huisvrouwen kunnen doen ter
bevordering van het gebruik van de Neder
landsche producten. Zij zei, dat daarbij geen
politiek te pas komt.
Mr. M. P. L. Steen-berghe, voorzitter der
Algemeene R. K. Werkgeversvereeniging
heeft een rede gehouden over de industrie
en het gebruik van Nederlandsch fabrikaat,
waarin hij zeide, dat men te Weinig weet.
wat de Nederlandsche industrie kan prestee-
ren. Het zal moeilijk zijn hierin plotseling
wijziging te brengen, maar alles moet worden
beproefd. Het winkelbedrijf kan in deze ook
een belangrijke functie vervullen. Tenslotte
drong spr. er op aan, dat zij, die in den
crisistijd hun uitgaven niet behoeven te be
perken dit ook niet zullen doen. Dit brengt
slechts onnoodige ontwrichting van het be
drijfsleven mede.
Het Handelsblad heeft vernomen, dat er
plannen bestaan om de tentoonstelling een
permanent karakter te geven en haar door
het geheele land te laten zien.
,.LOS" FIETSEN STRAFBAAR
De Haagsche Rechtbank heeft een princi
pieel vonnis gewezen tegen een Haagsch
advocaat, die zich had laten bekeuren we
gens ..los rijden" op de fiets. Op grond van
overtreding van de algemeene politieverorde
ning is hij veroordeeld tot f 1 boete, subsi
diair li dagen hechtenis.
(Het aantal aangiften van uitvin
dingen is volgens de statistiek
in het laatste jaar ver hoven
normaal geweest.)
Nood, zoo heb ik wel gelezen.
Scherpt het menschelijke brein.
'k Zou eer 't omgekeerde vreezen.
Maar toch schijnt het waar te zijn.
Want in deze zware tijden,
Naar de statistiek verluidt.,
Vinden in ons va'derlandje,
Steeds meer menschen dingen uit.
'k Heb de lijst eens doorgekeken.
Wat alzoo is aangebracht,
Daaruit spreekt de vindingrijkheid
Van het huidige geslacht.
Hoewel je erop kunt bouwen.
Dat er, uiterst zacht gezegd.
Voor de meesten van die vinders
Geen fortuin is weggelegd,
Ach, zij zoeken vele maanden.
Eindelijk is het gelukt,
De familie is vol eerbied
En de vinder zelf verrukt.
Allen zien ze visioenen
Van een toekomst op fluweel,
Gouden zonbestraalde bergen
En een machtig luchtkasteel.
Tot het bijna altijd weder
Uitloopt op het droef besluit;
Een octrooi meneer?, voor vijf jaar
Vond een ander dit al uit.
DE BLOEMBOLLENHANDEL.
Autobestuurder verdronken.
Dinsdagavond half negen zagen twee
dienstmeisjes, dat een luxe auto achteruit m
het water van de Haven reed. Dadelijk waar
schuwden zij den inspecteur van politie.
Eerst na een half uur zoeken werd de auto
in het 3 1/2 M. diepe water gevonden.
In de auto, die door een kraanwagen op
het droge werd getrokken, zat de heer Chr.
Klomp, schilder, wonende Zandvoortschc*
laan 139.
Hoewel Dr. J. Layendecker spoedig ter
plaatse was, mocht het hem niet gelukken,
de levensgeesten op te wekken.
Het lijk werd naar het lijkenhuisje op de
Algemeene Begraafplaats overgebracht.
Het slachtoffer laat een vrouw en twee
kinderen achter.
Eén der dienstmeisjes vertelde dat zij
met haar vriendin per fiets wilde uitgaan.
„Wij zouden juist het hekje uitrijden", aldus
vertelde zij, toen wij plotseling vóór ons een
luxe auto achteruit zagen rijden. Tot onzen
grooten schrik reed die met een plof het
water in. We zagen den wagen er geheel in
verdwijnen. We gooiden onze fietsen neer en
renden naar den inspecteur van politie on*
hem te waarschuwen".
De meisjes hadden den indrukt dat de be
stuurder wilde keeren, maar doordat de ver-
lichtig niet buitengewoon goed is, reed hij
iets te ver achteruit.
Nader vernemen wij nog:
De heer Klomp wilde een bezoek brengen
bij iemand in de Havenstraat, tegenover de
Haven. Zijn metgezel, de heer Koudstaal,
was reeds uitgestapt vóór de auto zou
draaien, om den bewoner mede te deelen, dat
de heer Klomp hem wenscifte te spreken. D?
heer Koudstaal is dus aan een wissen dood
ontsnapt.
Toen men buiten kwam om te zien waar de
heer Klomp bleef, was het droevige ongeluk
al gebeurd.
1
BARTEÏJORISSTRAAT 26-28
MODERNE
V00RJAARSB0NTJASJES
DE 1 MEI-BETALINGEN.
Naar- het Weekblad voor Bloembollencul
tuur verneemt, heefi op verzoek van een
der groepsvergaderingen bet bestuur van
den Bond van Bloemboilenhandelaren aan
de leden per circulaire gevraagd of zij met
het oog op den algemeenen toestand wijzi
ging wenschelijk achten van het gebruik dat
leverbare bloembollen per 1 Mei worden be
taald. De vraag betrof niet de betalingen van
dit jaar, waarvoor immers in de meeste ge
vallen 1 Mei a-s. geldt, maar meer de toe
komstige betalingen.
Is het weekblad goed ingelicht, dan is de
vraag of verlating van den betaaldag in he:
binnenland wenschelijk moet worden geacht,
door de overgroote meerderheid der leden,
die geantwoord hebben, ontkennend beant
woord. Deze vreezen dat verlating van den
binnenlandschen betaaldatum tot gevolg zou
hebben dat ook het buitenland later zal
betalen.
Een klein aantal leden was van gevoelen,
dat de huidige omstandigheden een verschui
ving van den betaaldatum tot bijv. 1 Juli
wenschelijk maken, juist omdat aan het
buitenland zooveel uitstel moet worden ge
geven.
Edmond Burke
Wie nooit terugziet, kan niet vooruitzien.
MIDDELBAAR ONDERWIJS.
OOK WIJK AAN ZElTEN DUIN ZEGT DE
OVEREENKOMST MET HAARLEM OP.
Een half jaar geleden heeft, zooals bekend
is, de gemeente Zand voort de schoolgeld-
regeling met de gemeente Harlem voor de
buiten-leerlingen op de H.B.Scho!en, Lyceum
en het Gymnasium opgezegd. Zaterdag deel
den wij wede. dat ook de gemeente Hillegom
geweigerd heeft het contract met Haarlem te
vernieuwen.
Nu is daaraan nog toe te voegen, dat ook
de gemeente Wijk aan Zee en Duin omdat de
eischen van Haarlem te zwaar geworden zijn
voor de financiën van deze kleine gemeente,
het contract met Haarlem opgezegd.
LIBERALE OMROEP
In de vergadering van de Vereeniging van
Liberale Radio Amateurs, gehouden te
Leeuwarden, zijn de af'redende bestuursle
den mr. D. Fock en W. Wilton herkozen.
Hoe Mengelberg en Ravel dirigeeren.
Marche.
Op het laatste Bachconcert van dit seizoen
gaf het Concertgebouw-orkest de Zevende
Symphonie van Beethoven en gedeelten uit
La Damnation de Faust van Hector Berlioz,
beide onder leiding van dr. Willem Mengel
berg, en ging bovendien de première in
Nederland van Maurice Ravel's nieuwe
Concert voor Piano en Orkest, geleid door
den grooten Franschen componist zelf.
Op ons verzoek was door het Bachbestuur
en door de dirigenten aan onzen teekenaar
Wladimir Bielkine toegestaan, een plaats op
het podium, achter het orkest in te nemen,
Rondo.
en daar zijn impressies van de beide groote
kunstenaars op papier vast te leggen. Biel
kine is daar prachtig in geslaagd.
Links ziet u hoe Mengelberg Berlioz' werk
dirigeert, rechts Ravel in de drie deelen
van zijn nieuwe schepping. Een merkwaardig
„document humain".
Het zeer belangrijke concert genoot
enorme belangstelling. De concertzaal bleek
ditmaal te klein. Belde groote kunstenaars,
evenals de begaafde pianiste Marguerite
Long en het orkest, werden minutenlang
door het geestdriftige publiek toegejuicht.
Stimso7i's vretrek naar Europa. Doel is defi
nitieve resultaten op de ontwapenings
conferentie te bereiken.
(2c blad, le pag.)
Severing onthult het programma der natto-
naal-socialistcn.
(2e blad, le pag.)
De Valera's antwoord naar Londen ver
zonden Eed van trouw moet uit de grond-
wet verdwijnen.
(2e blad, le pag.)
Groote bezuinigingen bij de Holland-Amcrika
L\jn.
(2e blad. 2e pag.)
Na het. spoorwegongeluk te Groningen.
Machinist en rangeerder niet zivaar ge
straft.
(2e blad, 2e pag.)
Het Hildcbrand-jnonument. B. en W. hand
haren hun bezwaren tegen plaatsing ten
Z. ra» dc Hcrtckamp.
(2c blad, 3e pag.)
Twee groote kunstenaars in Haarlem.
(le blad, le pag.)
Doodelijk ongeluk te Heemstede. Autobe
stuurder verdronken.
(le blad, le pag.)
Regecring van New Foundland
Parlementsgebouw door 4000 menschen be
legerd.
(le blad, le pag.)
ARTIKELEN, ENZ
R. P Première.
(le blad, le pag.)
INGEZONDEN MEDEDEEMNGEN.
ASFALT-WEGEND
Wa»r je ook rijdt i» 't Buitenland,
Je rydt op ASFALT wegen;
Wiit i» vraagt on» gezond ver»tand
Er voor on* Land dan tegen?
O LOOPT U MOEILIJK.'
GA NAAR
GROOTE HOUTSTRAAT 88
5,°p°Ir steunschoenen
EN
HET LEED IS GELEDEN!
OPSTAND TEGEN NEW FOUND
LAND'S REGEERING.
Parlementsgebouw door 4000
menschen belegerd.
MINISTER-PRESIDENT MET MOEITE
ONTSNAPT.
ST. JOHN 6 Maart «Reuter). De re
geering van New Foundland :s afgetreden.
De ministerpresident Sir Richard Squires
is in het HuLs van afgevaardigden gevlucht
omdat een groote massa hem op straat op
wachtte.
ST. JOHN. 4 Maart «Reuter). Verder
word: gemeld, dat de demonstratie werd ge
houden als protest tegen het niet houden
van een onderzoek door het parlement be
treffende beschuldigingen tegen Squires, dat
hij stukken van den uitvoerenden raad zou
hebben vervaischt.
Geholpen door drie geestelijken, wist
Squires uit het belegerde parlementsgebouw
te ontsnappen.
Vervolgens maakte de menigte zich meester
van de in een opslagplaats liggende alcoho
lische dranken, waarna zij uiteen ging.
Nader wordt gemeld:
NEW YORK. 6 April (V.D.) Een menigte
van 15000 menschen heeft gisteren het Par
lementsgebouw en de regeeringsgebouwen
bestormd, een groot deel van de inventaris
vernield en de meeste leden der regeering
en bijna de geheele politiemacht van St.
John in het gebouwencomplex opgesloten.
De menigte barricadeerde het gebouw en ook
gedurende den afgeloopen nacht hield een
menigte van vierduizend menschen het Par
lementsgebouw beiegerd..
De on'ev reden held Is ontstaan cloor de
groote werkloosheid, die op New Foundland
heerscht en waartegen door de regeering on
voldoende maatregelen worden genomen, ter
wijl de werkloosheldsuitkeering zeer onvol
doende Ls.
Tijdens de indiening van haar eischen was
de menigte uit het Parlementsgebouw in de
regeeringsgebouwen doorgedrongen. waar
vensters, deuren en meubelen werden stuk
geslagen.
Toen de politie en de meeste leden der
regeering in hot geboi^v \yaren opgesloten,
