Berggeest. REDE VAN PROF. EYSINCA TE LONDEN. DE ENGELSCHE STAATSBEGROOTINC. Het Belangrijkste. 49e Jaargang No. 14975 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Donderdag 21 April 1932 HAARLEM S DAGBLAD Directie: P. W. PEEREBOOM cn ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS CG5TER. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTEN: per weck 0.25, per ntaand 1.10, per 3 maanden ƒ3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad F-er week 0.05, per maand 0.22, per 3 tnnd. 0.65, franco per post 0.72; Bureaux: Groote Houtstraat 93 Telefoon Nos.: Directie 13082 Administratie: 10724, 14825 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Postgiro 38810 ADVERTENTIëN: l—5 regels f 1.75, elke regel meer 0-35. Reclames 0-60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0 60, elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes (iedcren dag) 13 regels 050. elke regel meer 0.10, uitsluitend 4 contant- Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-. Vetlies van Hand. Voet of Oog I 400-, Duim f 250.-. Wijsvinger f I 50— Elke andere vinger f I 50.-. Arm- of Beenbreuk I 100— Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600—. Verlies van Hand. Voet of Oog f400—, Vetlies Duim f75-. Verlies Wijsvinger f75— Verlies andere vinger f30—. DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN. HAARLEM, 21 April. De Run op de Nutsspaarbank. Het schijnt wel buitengewoon moeilijk te zijn het publiek duidelijk te maken, dat de diverse stedelijke Nutsspaarbanken in ons land onderling geheel onafhankelijk zijn. Bij vorige gelegenheden hebben wij daar al meermalen op gewezen, maar het schijnt telkens weer vergeten te worden. De suggestie van gelijkluidende namen is blijkbaar heel groot. Toen dan ook na de déconfiture van de Haagsche bankiers Scheurleer en Zoenen, die surséance aanvroegen, bleek dat de Haag sche Nutsspaarbank bij deze bankiers een paar prolongatie-posten had loopen, leidde dit eerst tot een run op de Haagsche Nuts spaarbank en daarna tot eon op de Haar- lemsche. Zelfs de Haagsche run was niet gemotiveerd, want ihet in verhouding ge ringe bedrag der bewuste prolongatieposten (f 84000) is, zooals de voorzitter van het bestuur der Haagsche Nutsspaarbank mede deelde, gedekt door effecten-onderpand dat volkomen veilig is. Ook de Haagsche Nuts spaarbank verkeert dus niet in moeilijkheden Deed zij dat wel, of mocht morgen aan den dag een andere dat doen, dan heeft de Haarlemsche Nutsspaarbank, die geen andere bijkantoren heeft dan in Haarlem en Zand- voort en een onafhankelijke instelling is. daar nog niets mee uitstaande. Wij hebben dat gisteren weer eens vermeld na een on derhoud met den directeur, mr. P. Fuhri Snethlage, die bovendien verzekerde dat de positie van de instelling volmaakt solide is en dat zij over een reserve van zeven ton beschikt. Of nu de legende van de onderlinge afhankelijkheid der Nutsspaarbanken is uit geroeid? Het valt te betwijfelen. Over een half jaar of een jaar misschien krijgen wij weUiaht weer dezelfde vertooninlg te zien, als er ..ergens anders iets gebeurt". Het is begrijpelijk dat velen na zooveel jaren van crisis, in een zoo précairen eco- namischen toestand als de huidige, geneigd zijn gauw aan geruchten te gélooven. Al zijn het nog zulke onzinnige geruchten, zoo als het geval dat leidde 'tot. de run op het bankgebouw in do Jansstraat. Maar de vol gende overwegingen zou ik dezen lichtgat- baren lieden toch eens even ter rustige overdenking willen geven. De crisis is zeker hoogst ernstig, maar er wordt, vaak verschrikkelijk overdreven. Er zijn bij ettelijke firma's dividenden gepas seerd, en wat Nederland betreft zijn vooral de groothandel, de scheepvaart, de meeste Indische cultures en een deel der industrie zwaar getrofen. Dat is niet te loochenen maar het beteekent niet dat alle handels- en in- dustriëele ondernemingen en alle banken wankelend aan den rand van den afgrond zouden staan. Allerminst. Zeer vele onderne mingen op velerlei gebied hebben zelfs over 1931 nog zeer bevredigende dividenden kun nen uitkeeren. Andere hebben die dividen den verlaagd of geheel gepasseerd, niet om dat zij bijna geen of totaal geen winst had den gemaakt, maar omdat de algemeene toe stand hen noopt tot voorzichtig beleid. Zij maken dus extra-reserves. Daar zit een direct nadeel in voor de aandeelhouders cn ook voor den algemeen en toestand, omdat de inkomsten die:- aandeelhouders verminde ren en zij derhalve op hun uitgaven gaan bezuinigen. Er staat tegenover dat de bewuste ondernemingen gezond blijven en bestand zijn tegen een extra-stootje. Onder de ondernemingen die verliezen over 1931 hebben geboekt zijn er zeer vele de meeste, kan men gelukkig nog steeds zeggen die in de jaren van hoogconjunctuur be- langrijkee reserves hebben gekweekt en der halve in staat zijn zulkp schokken geheel op te vangen. Ik zou verder kunnen gaan met voorbeel den te noemen met bijv. te herinneren aan het zeer gunstige resultaat over 1931 van een groote firma als R. S. Stokvis en Zoonen Ltd., van een internationaal concern als de Margarine Unie (die pas een dividend van 10 pet. heeft aangekondigd) enzoovoorts. Maar zulk een overzicht zou wel heel uit voerig moeten worden. De hoofdzaken liggen in de eigenaardige verschijnselen der massa-psychologie, die de kern vormen van de geheele crisis, en die in de beweging van de beurskoersen weer typisch tot uiting komen. Een financieele crisis volgt altijd onmiddellijk op een periode van hoogconjuctuur. Als die hoogconjunctuur haar maximum bereikt, loopen vele koersen tot onmogelijk groote hoogten op, die de wer kelijke. intrinsieke waarde van de bewuste aandeelen allerdwaast overdrijven. Daarvan gaven de koersen in den zomer van 1929 een kenmerkend beeld Treedt eenmaal de crisis in en duurt die lang, dan aakken dezelfde koersen tot een laagte die evenmin in over eenstemming met de werkelijke waarde der aandeelen is. Zoo stonden aandeelen in de Margarine Unie beneden pari vlak voordat een dividend van 10 pet. werd aangekondigd, en nadat 1930 een even gunstig jaar voor het concern was geweest. Precies zoo is het. met vele aandeelen en obligaties gesteld. De stemming van algemeene bezorgdheid, van gebrek aan vertrouwen en onzekerheid om trent de naaste toekomst, die overal in de wereld heersoht. drukt de koersen, remt het initiatief, verlamt den ondernemingsgeest. Iedereen is op zijn veiligheid uit. Men kan alleen met zekerheid zeggen dat geen belang rijk herstel van vertrouwen zal worden be reikt zoolang er in Genève geen daden wor den volbracht die de internationale verhou dingen verbeteren en een nieuwe koers in luiden. Afgeven op Genève heeft, behalve het uiten van een slecht humeur, dan ook alleen dien zin dat men daarmee zegt: „Ik geloof dat cr nooit meer verbetering in den toe stand zal komen". Hetgeen, tenslotte, in zijn hart niemand gelooft. Minachtend doen over Genève is nog dwazer, want wij hebben geen ander middel tot verbetering van den toe stand, en vroeger bezaten we dat middel niet eens. Dat het bestaat is een onloochenbare enorme vooruitgang. Zonder den Volkenbond zouden we sinds 1918 al een half dozijn nieuwe oorlogen hebben gehad en nu onein dig dieper in den put zitten. Paniekstemming kan den huldigen toestand alleen verergeren. Laat men toch voorzich tig zijn met die vele onheilskraaiers te geloo- ven. die altijd op slechte tijding uit zijn. die ieder gerucht haastig doorgeven en er het hunne bovenop leggen om het flink te over drijven, alleen uit de zonderlinge voldoening dat zij weer eens iets naars kunnen vertel len. Het gerucht in zichzelf is als regel on waar. Op een dagbladbureau, waar letterlijk ieder gerucht binnenwaait, weten wij dat bij ervaring. Geruchten over perspnen. over In stellingenhet is al om het even. Zoodra het „een loopend vuurtje" is, kan men er vrijwel zeker van zijn dat het voor minstens 80 pCt. onwaarheid bevat. Heel vaak zoo als in het geval van de Nutsspaarbank is er geen woord van waar. De theorie van zoo veel lieden „dat er altijd wel iets van waar is als er wat rondverteld wordt" is onzin. Wij journalisten, die het kwade Gerucht zoo vaak aan moeizaam onderzoek moeten onderwer pen, denken daar heel anders over. Onze ervaring is; ..In vele gevallen geen woord van waar. in een aantal gevallen een klein ge deelte, in slechts zeer enkele gevallen "de hoofdzaak, in geen enkel geval de volle 100 pCtHet kwade Gerucht ..an sich" geniet te allen tijde ons volledige wantrou wen. Is het, bij uitzondering, in hoofdzaak waar dan zullen wij nooit nalaten dat te ver melden, zoodra het een zaak van openbaar belang geldt. Dat spreekt vanzelf. Maar paniekop een gerucht.... neen. Laat men toch zijn eigen gezonde verstand gebruiken en zich hoeden voor „de kudde".. R. P. DE EMMABLOEM COLLECTE. OPBRENGST 8100- Dc opbrengst van de Woensdag alhier ge houden Emmabloem-collecte bpdraagt, vol gens de voorloopige telling f 8300. Dat is dus f 1700 minder dan het vorig jaar. Een resul taat, dat in dezen tijd van malaise niet on verwacht. komt. De officieele telling moet nog plaats hebben. ONGELUK OP EEN BOUWWERK. Op het bouwwerk van de firma Vroom en Dreesmarm was Woensdag een timmerman bezig met het plaatsen van oen houten rich ter boven een liftkoker. Hij liet het ding per ongeluk in dien koker vallen. Het kwam te recht op den pols van den 48-jarigen stu- cadoor L. B.. met het gevolg dat dit lichaams deel brak. Door een lid van den Ongevallen- dienst werd hij per ziekenauto van de firma Mathot naar het Sint Elisabeths Gasthuis vervoerd. DE PRESIDENT VAN DE B. T. 15. NAAR DE BOLLENVELDEN. Te 's-Gravenhage vertoeft de heer Mac Garrah, president van den Bank voor Inter nationale Betalingen te Bazel. Hij heeft va- cantie en zal de bollenvelden en andere dee- len van ons land bezoeken. Een Amsterdammer heeft voor gesteld bij liet Kalfje een berg te bouwen.) Amsterdam is ongetwijfeld Een aantrekkelijke stad, Maar te monotoon van vlakheid. Zelfs haar trotsche Beurs Is plat. Dit nu wil een Amsterdammer Zien veranderd als het kan En hij heeft een ondernemend, Maar ook zeer eenvoudig plan. Kan de stad niet naar den berg toe, Maak den berg dan in de stad. In die wel zeer simple vormen Is een grootseh project vervat. Zwitserland hoeft niet te duchten Voor zijn vreemdelingverkeer. Want die hoofdstad Jungfrau wordt slechts Veertig meter ongeveer. Amsterdam, zoo dol op pasjes, Krijgt er dan een bergpas bij. Pasklaar komend uit Berg Ambacht. Van een bergingsmaatschappij. Dit idee. in deze dagen. Trekt den Amsterdammer aan. Die zich gouden bergen voorstelt Van ook eens berg-op te gaan. Al is 't vreemd dat d' Amsterdammer Hooger bergen wenschen kon. Dan zijn Mengelberg van heden En ..Jan Berg" van 't Stadion. Er zijn tal van mooglijkheden Nog verbonden aan dit plan. Die 'k helaas in deze ruimte Alle niet bespreken kan. Blijft u dus maar rustig wachten Of de hoofdstad binnenkort Nog een bergplaats, cn h~: Kalfje Nog een dromedaris wordt. P. GASUS Debat met Lord Hanworth. (Van onzen correspondent). Londen, 19 April. Voor de Grotius Society heeft Prof Jhr. Dr. W. J. M. van Eysinga. rechter van het Per manent Hof voor Internationale Justitie in de Hall van Gray's Inn te Londen een lezing gehouden over eenige aspecten van Neder land als neutralen staat gedurende den oor log. Met deze „aspecten" gaf de geleerde een levendig beeld van den strijd van Nederland in die bewogen jaren voor zijn rechten als neutralen staat cn van de positie van ons land tusschen hamer en aambeeld. Neder land moest het neutraliteitsrecht beproeven te handhaven tegenover de eenzijdige opvat tingen der oorlogvoerenden, in het bijzonder Engeland en Duit-schland. Professor Eysinga meende dat deze strijd voor recht onder de aandacht mocht komen van een Verbond, dat zijn naam ontleent aan Hugo de Groot, hoewel hij zich had afgevraagd of het wel beleefd was een vriendelijke uitnoodiging te beantwoorden met een voordracht over een zaak. waarin de Nederlandsche en Engelsche opvattingen vaak tegenstrijdig waren ge weest. De spreker nam eerst de zee als zijn ierre n en betoogde dat de invloed der zee mogendheden in internationaal recht zich in de ontwikkeling van dat recht had geopen baard. zoodat het een soort vergelijk was ge worden tusschen de rechten van oorlogvoe renden en neutralen. Hoe zeer echter de aan spraken der neutralen waren erkend in het gecodificeerde recht bleek uit het feit dat een neutrale staat gerechtigd was gewapen- der hand in te grijpen tegCn de strijdmach ten van een oorlogvoerende, indien de sche pen aanvaard neutraliteitsrecht schonden en dat zulk ingrijpen niet als een onvriendelijke daad mocht worden beschouwd. Gedurende den oorlog hadden dc groote oorlogvoerende mogendheden geleidelijk de rechten der neutralen op zee zoo zeer aan- Minister Neville Chamberlain pessimistisch. (Van onzen correspondent.) Londen, 19 April. Minister Chamberlain heeft zijn begroo ting moeten inrichten op een totaal aan uitgaven in het komende financieele jaar van 766.000.000. Hij verwachtte dit bijeen te krijgen met inkomstenbelasting, cn ac cijnzen elke tezamen 265.000 00'1 zou moe ten opbrengen en met de andere normale middelen van bestaan van den staat, welke naar schatting 206.275.000 zouden opleve ren. Dit maakte een totaal van 731.275.000 en liet een tekort van 34.725.000. Dit te kort moest worden goedgemaakt met 1.000.000, welke hij nog verwachtte van het recht op abnormalen invoer, dat in Mei eindigt, en van de invoerrechten op land en tuinbouwproducten, welke in September eindigen. Het algemeene invoerrecht van 10 pet. zou naar zijn schatting 27.000.000 op leveren cn van de nieuwe invoerrechten, welke de tariefcommissie had voorgesteld en welke hij aan het eind van dc week zou aankondigen, hoopte hij 5.000.000 te ont vangen. Deze bijkomende ontvangsten zou den^ het tekort terugbrengen tot 1.700.000 De Minister heeft in zijn begrooting geen rekening gehouden met. uitgaven cn ontvang sten met herstel-betalingen en oorlogsschul den. Onder normale omstandigheden zouden deze posten aan de debet- en creditzijde el kaar opheffen maar thans moesten dc re sultaten van de conferentie tc Lausanne worden afgewacht. Hij achtte het beter op de mogelijke beslissingen daar niet vooruit te loopen en deze posten dus buiten de be grooting te houden. Op een paar kleinigheden na beantwoordt de begrooting aan de verwachtingen. Zij heeft geen vermindering van den druk der directe^ belastingen gebracht en heeft inte gendeel door de weder instelling van een in directe belasting, de vier stuivers per pond op thee (en twee stuivers per pond wan neer de thee uit het Britsche Rijk komti den levensstrijd van de bevolking nog wat ver zwaard. Die verzwaring zal trouwens nog erger worden wanneer straks de nieuwe in voertarieven op fabrikaten en halffabrika ten. tot bescherming van binnenlandsche in dustrieën ingesteld. n prijs van dc al dus belaste artikelen voor het publiek duur der zullen maken. Zoo kan men dc bcgroo- ting zien als een ontkenning van de tamelijk rooskleurige voorstelling, welke de afgeloo- pen weken in de Conservatieven bladen over den toestand van het land is gegeven. Dat de financieele toestand gunstiger is kan uiteraard niet worden ontkend. Maar die runstige toestand is verkregen door in krimping, door het inhalen van den buik riem. Zelfs het bier heeft de Kanselier van de Schatkist niet goedkooper kunnen ma ken. hoezeer daarvoor is geijverd door maatschappelijke klassen en door kranten, die hem het best gezind zijn. Een merk waardige maatregel, door Chamberlain aan gekondigd, is dc regeeringslecning van .getast dat er weinig van overbleef en dat b.v. aan het einde van den oorlog het han delsverkeer tusschen Nederland en Neder- landsch-Ir.dië nog slechts kon plaats hebben ender bescherming van een convooi van oor logsbodems. De blokkade of het beleg zooals Professor van Eysinga het uitdrukte) van Duitschland werd ook het beleg van Nederland, als gr- volg van de geografische ligging van dit land. Duitschland sloeg terug met den duik boot-oorlog, eerst den beperkten, later den onbeperkten. En alle wateren om het Ver- eenigd Koninklijk, met uitzondering van eehige doorgangen, werden verboden gebied. Zoo werd voor Nederland het resultaat van zijn strijd om neutraliteitsrechten dat er weinig of niets van een vrij koopvaardijver- keer overbleef. Professor Eysinga legde daarop uit dat te land Nederland er beter in slaagde de rech ten der neutralen hoog te houden, o.a in de kwestie van interneering en het vaststellen, in verband met den luchtstrijd. van het be ginsel dat lucht boven een neutraal land eveneens neutraal was. De voorzitter van de bijeenkomst. Lord Hanworth. Master of the Rolls, nam het voor Engeland op door te verklaren dat het recht der neutralen alsnog niet vast was omschre ven en hij weidde uit over de stelling van de continuïteit van de vaart, een beginsel dat kon gelden bij het vaststellen van de neutraliteit van een reis. Men kon niet aan den indruk ontkomen dat het betoog van den voorzitter geheel buiten dat van den in leider stond en er zoo gezegd naast was. Dc inleider had zich bepaald tot het gecodifi ceerde recht en de wijze, waarop de oorlog voerenden het hadden aangetast. De voor zitter greep naar oen doctrine, die het tot heden niet tot codificatie heeft gebracht. A. K. VAN R. U0.900.000. °en bedrag dat zal worden be stemd voor den aankoop van goed en bui- tenlandsche geldswaarden, waarmede dc wisselkoers wat Engeland betreft standvas tig moet worden gehouden. Dc betcekenis van dezen maatregel wordt niet algemeen begrepen. Het Lagerhuis was er klaarblijke lijk niet mee ingenomen en zal zeer zeker een volledige uitlegging verlangen. Door eenige financieele deskundigen werd bij het verne men van dit besluit der regeering de vraag gesteld of van officieele zijde pogingen zouden worden ondernomen om met valuta te gaan speculecren. Hoe het zij de indruk, welken deze aankondiging op de landsver gadering maakte was ongunstig. Van de begrootingsredc van Chamberlain kan worden gezegd dat zij eerlijk was en dat zij in het algemeen teleurstelde. De Minister hoopte klaarblijkelijk niets van de toekomst en in zijn woorden deed hij dan ook geen moeite hoop te wekken waar hij geen hoop aanwezig achtte. In zijn overzicht van het afgeloopen fi nancieele jaar bleek weer eens hoe de cij fers van de landsrekening maatschappelijke verschijnselen weerspiegelen. Dat de En- gelschen minder sterken drank drinken bleek uit. het feit dat de accijns erop 1.000.000 minder had opgebracht in het afgeloopen financieele jaar dan was be groot. hoewel die begrooting toen al aan den voorzichtigen kant was geweest. Een ernstige daling van niet minder dan 20.000.000 in de belasting op landgoederen, moet worden toegeschreven aan de groote vermindering in het land van het aantal rijke landbezitters A. K. VAN R. C.4RDLN A AL-A ARTSBISSCHOP OVERLEDEN. WEENEN. 21 April (Reuter). Kardinaal aartsbisschop Doctor Piffl is hedenochtend vroeg overleden. Dc run op dc Haarlemsche Nutsspaarbank. Vrijwel tot staan gekomen. He blad. Ie pas.) Dc Etigelschc voorstellen op dc Ontwape ningsconferentie. (2e blad, le pag> Japan acht het besluit van de Commissie van 19 onaanvaardbaar. (2e blad, le pag.) Amerika dreigt met handclsoorlog. (2e blad. le na?.) Tweede KamerDc motie-Knottenbelt in getrokken. (3e blad, 3c pag.) ARTIKELEN. ENZ. R. P.: De run op dc Nutsspaarbank. (Ie blad. le pag.) Va» onzen Londenschcn correspondent Rede van prof. Eysinga tc Londen. (le blad. lc pag.) Van onzen Londenschcn correspondent Dc Engelsche staatsbegrooting. Ie blad. lc pag.) Jhr. J. C. Mollerus: IJet Zwitsersche winter seizoen. (2e blad. 2e pag.) K. Pk.: Schoonhoven, de stad van het Zilver. (2e blad. 3e pag.) Van onzen Londenschcn Correspondent: Britsche tentoonstelling ..Het. ideale Huls". <2c blad. lc pag.) Voor de Forensen. (2e blad, 3c pag.) DE RUN OP DE HAARLEMSCHE NUTSSPAARBANK. VRIJWEL TOT STAAN CEKOMEN. In aansluiting op de berichten in ons vorig nummer over de run op de Haarlemsche Nutsspaarbank door. ten onrechte, zenuw achtig geworden spaarders, kunnen wij mededoelcn, dat sinds Dinsdagmiddag 130.000 is opgevraagd. Heden was het aantal personen dat, geld kwam opvragen reeds belangrijk verminderd. Het vertrouwen begint ztch dus gelukkig weer te herstellen. Bovendien is Woensdag door 203 spaarders weer 5600 gestort. FRANSUII VLIEGRECORD GEVESTIGD NAAR KAAPSTAD. KAAPSTAD, 20 April Reuter'. De Fran- sche aviateurs Goulette en Halel die Zondag ochtend om 5 uur van Le Bourget vertrok ken, zijn hier vannacht om 12.39 aangeko men. en hebben dus het record op hun naam gebracht. ACCIJNS VAN 50 CENT PER KILO BOTER. TEN BEHOEVE VAN DE MELKVEE HOUDERIJ. Naar het Handelsblad verneemt moot men er op rekenen dat Ingevolge het binnenkort te publiceeren wetsontwerp inzake steun aan de veehouderij, bij de thans geldende boter- prijzen van f 100 per 100 K.G., een toeslag of accijns op dit product zal worden geheven, te heffen c:or middel van factuurzegels tot een bei rag van gemiddeld vijftig cents per K.G. d.wz. de toeslag op de boter, welke de margarinefabrikanten zullen moeten koo- pen van de op te richten Botercer.trale zal 80 pet bedragen van den toeslag, die geheven zal worden op ongemengde boter. Met deze prijsverhooging van 50 cents be reikt men het. volgende: gemiddeld kan men zeggen, dat. 100 K.G. melk zeven pond b ter levert die dus gemiddeld f 1.75 accijns zal opbrengen, hetgeen dus neerkomt op één drie kwart, dus bijna twee centen steun per K.G. melk. Eenige zangers op dc uitvoering van „Dc Kleine Steni". M-cn zie het verslag

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1932 | | pagina 1