Het woord is aan
Stroomfiets.
Het Belangrijkste.
49e Jaargang No. 14978
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 25 April 1932
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS CUSTER.
Hoofdredecteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week 0.05, per maand 0.22, per 3 rand. 0.65, franco per post 0.72^.
Bureaux: Groote Houtstraat 93
Telefoon Nos.: Directie 13082
Administratie: 10724, 14825
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: 1—5 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels ƒ0.60,
elke regel meer 0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels 0.30. elke regel meer 0.10, uitsluitend contant.
Gratis Ongevallenverzekering vooi Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijde
Idem voor Abonnés op het Geïll. ZondagsbladLevenslange ongeschiktheid f 2000.-. Overlijde
1 f 600.-, Verlies van Hand. Voet of Oog 1 400.-, Duim l 250.-, Wijsvinger f 1 50-, Elke andere vinget 1 I 50.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-.
1 f 600—. Verlies van Hand, Voet of Oog f 400-. Verlies Duim f75.-, Veilies Wijsvinget f 75—Verlies andere vinget f 30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN
DE ADRIAAN.
De brand van den molen De Adriaan heeft
Haarlem Zaterdagavond van een zijner
pronkjuweelen, en tevens van zijn eenig
overgebleven molen, beroofd. Dit is een
groot verlies. Herman Heuff, die vanmorgen
zijn teekeningen van den molen en het
rampzalig overschot kwam brengen, zei:
„Het Spaarne is daar nou niets meer." Dat
is sterk uitgedrukt, maar eigenlijk zal wel
iedereen het zoo voelen, die den toestand nu
ziet. De Adriaan was geen gewone molen,
ergens op een willekeurig punt uit het poëti
sche verleden achtergebleven. In dien scher
pen bocht bij de Koudenhorn stond hij pre
cies waar een molen zijn moest, als „sluit
stuk", als onmisbaar „accent", als een be
ter handhaver en bewaarder van het oude
stadsschoon dan honderd mooie geveltjes in
honderd achterstraatjes. Want iedereen
zag hem, iedereen kende hem. Het was alsof
hij dagelijks bleef spreken van de mooie
oude stad van het verleden, die als een verre
legende bewaard ligt in de platenatlas op
het stedelijk archief.
Een dergelijk prachtstuk bezit nog Heem
stede in de oude paltrok-molen De Een
hoorn, aan het zuider Buitenspaarne tegen
over het clubgebouw van de Roei- en Zeil-
vereeniging Het Spaarne. Ook de Eenhoorn
staat op zulk een mooi punt, maar hij is tot
dusver nog altijd, een beheerscher van het
landelijk karakter gebleven. De Adriaan
dat was de oude stad.
Het verlies dat Haarlem lijdt treft direct
de verdienstelijke, altijd-actïeve Vereeni-
ging de Hollandsche Molen, 'eigenaresse ook
van De Eenhoorn. Haar voorzitter, mr. P. G.
van Tienhoven, zal de mogelijkheid van we
deropbouw zeker in overweging nemen. Het
wordt natuurlijk een kwestie van geld. en de
tijden leen en zich slecht tot oplossing van
zulk een probleem. Niettemin zal de aan
merkelijke som, waarvoor de molen verzekerd
was, de kansen zeer versterken. Al is dat
bedrag niet voldoende, geweldige uitgaven
zullen dan toch niet vereischt worden, en wij
voor ons zijn van meening, dat al het mo
gelijke dient te worden beproefd om den
wederopbouw te bewerken. Er zijn weinig
bouwwerken in Haarlem aan te wijzen die
wij slechter zouden kunnen missen dan De
Adriaan. Derhalve verwachten wij dan ook
dat het laatste woord hier nog niet over ge
zegd is. Zeker niet in dit blad.
"Wij zijn van meening, dat er meteen
daadwerkelijke belangstelling getoond moet
worden en hebben dan ook heden aan den
voorzitter van de Vereeniging De Holland
sche Molen medegedeeld dat Haarlem's Dag
blad f 50 te zijner beschikking stelt als bij
drage voor den wederopbouw. Meteen doen
wij een beroep op allen, wien hun stad van
ouds zeer na aan het hart ligt, om dit voor
beeld met grooter of kleiner giften te vol
gen. Wij zijn gaarne bereid ze in ontvangst
te nemen en te verantwoorden in ons blad.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
Uitslag Schilderwedstrijd.
De serie, bestaande uit 9 diverse verfplaten,
werd het mooist geschilderd ingeleverd, door
LOUISE DA AM EN, Dompvloedslaan 3, Over-
veen. Wij feliciteeren haar met deze overwin
ning en wcnschen haar gaarne een nuttig gebruik
met het haar toegekende horloge.
Overvcen, 25 April 1932.
N.V. STEENKOLENHANDEL
v.h. J. H. KRUL Jr.
Telefoon 11617—14160.
KAMERVERKIEZING 1933.
DE VRIJZINNIG-DEMOCRATEN.
Dinsdagavond vergadert de afdeeling
Haarlem van den Vrijz. Dem. Bond, o.m. ter
bespreking van het voorontwerp candidaten-
Jijst en vaststelling van de voorloopige can-
didatenlijst. Blijkens een mededeeling van
het lid der 2e Kamer, mevr. Van ItaliëVan
Embden, in „De Vrijzinnig-Democraat", is
deze afgevaardigdes teruggekomen op haar
besluit om zich weer candidaat te stellen
voor de verkiezing in 1933. „Waar de wensch
van de partij aldus mevr. Van Italië
Van Embden zoo zeer uitgaat naar ver
sterking der Kamerfractie met een tweeden
landbouwspecialiteit acht ik het mijn plicht,
in deze zoo ernstige tijden, mijn candidatuur
terug te trekken, ten einde versnippering
van partijstemmen te voorkomen".
BALDADIGHEDEN IN DE RIVIERENBUURT
Bij de politie is aangifte gedaain, dat
wederom ergerlijke baldadigheden aan de
huizen in de Rijn-, Maas- en Merwedestraat
hebben plaatsgehad. Ruiten zijn stukgesla
gen en met verf besmeerd, terwijl de deur
sloten onbruikbaar gemaakt waren.
TELEGRAAF EN TELEFOON.
Met ingang van 7 Mei zullen het bijkan
toor Frans Halsstraat voor den Telegraaf
dienst en het bijkantoor Tempeliersstraat
voor den Telegraaf- en Telefoondienst des
Zatersdags om 15 uur gesloten worden.
RADELOOZE GEMEENTE.
De gemeente Mesch bij Eysden is sedert
Zaterdag jl. zonder gemeenteraad. Alle leden
hadden voor de benoeming bedankt, terwijl
het ecnige lid, dat de benoeming aanvaard
de, thans de gemeente metterwoon verlaten
heeft. Alle lijsten zijn uitgeput, zoodat de
burgemeester alleen staat.
GROOTE BRAND IN DE
SPAARNWOUDERSTRAAT.
PERCEEL GEHEEL UITGEBRAND.
Het hedennacht uitgebrande perceel in de
Spaarnwouderstraat.
Hedennacht omstreeks 3 uur brak een
hevige brand uit in het perceel aan de
Spaarnwouderstraat nr. 27. Daar was geves
tigd het technisch bureau' van den heer A.
Fibbe, die zelf aan de Amsterdamsche vaart
woont. Hij verklaart dat hij Zondagmorgen
voor het laatst in het perceel geweest is, en
dat toen alles nog in orde was.
Des nachts is de brand ontdekt door een
passeerende juffrouw, die onmiddellijk alarm
maakte.
Het vuur is door de brandweer gebluscht
met 6 stralen, waarvan 4 op de waterleiding
en 2 op de motorspuit.
Het perceel brandde geheel uit. Zoowel huis
als inventaris zijn verzekerd. Het huis be
hoorde in eigendom toe aan den heer Lu
nenburg uit de Krelagestraat.
Het perceel, naast het verbrande gelegen,
waar de drukkerij van den heer v. Viersen is
gevestigd, liep waterschade op.
De bovenverdieping van het perceel was
onbewoond. De oorzaak van den brand is tot
nu toe onbekend.
De Commissaris van Politie was op het ter
rein van den brand aanwezig.
ERNSTIG VLIEGONGFLUK TE
SOESTERBERG.
SERGEANT-LEERLING-VLIEGER GEDOOD.
SOESTERBERG, 25 April (V. D.) Heden
morgen te kwart voor 12 is aan het vlieg
kamp te Soesterberg een zeer ernstig ongeval
geschied.
De sergeant-leerling-vlieger Ligthart die
zich met de machine in de lucht bevond is
bij het maken van een voorgeschreven ma
noeuvre op geringe hoogte in een vrille ge
raakt en neergestort. Het vliegtuig werd to
taal vernield. De vlieger werd dood uit de
overblijfselen te voorschijn gebracht. Hij
woonde te Soesterberg en laat eeïi vrouw en
twee kinderen achter.
Charles de Bernard:
De vrouw geeft zich over en sterft niet.
Nooit werd zoo als tegenwoordig
't Leven als een last gelaakt,
En het is ons ondertusschen
Nooit zoo makkelijk gemaakt.
't Droombeeld van den druk op 't knopje
En de arbeid is gedaan,
Zal alweer een stapje verder
Naar verwezenlijking gaan.
Hier komt het electrisch rijwiel.
Als het nieuwste van den dag,
Och, als over-over-opa
Met zijn oerfiets dat eens zag.
Geen geknetter in je ooren
En toch rust voor kuit en voet,
Lastig, dat je zelf nog sturen
En op autos passen moet.
Rijkunst wordt nu batterijkunst,
Die je in een wipje kent.
En de fietser voelt zich voortaan
In en op zijn element.
't Geldt nog slechts een naam te vinden
Kort en sterk en in de lijn
Vroeger spraken wij van stoomfiets.
Zal dit nu een stroomfiets zijn?
P. GASUS.
AANZIENLIJKE VERDUISTERINGEN
DOOR TJECHISCH INDUSTRIEEL.
MAEHRISCH OSTRAU, 24 April (V. D.) Naar
de „Ostrauer Morgenzeitung" meldt is de al-
gemeene directeur van de Larisch Roemmi-
sche Mijnbouwonderneming, Dr. Karl Zaji-
zek in verband met groote verduisteringen
gevlucht. Zajizek maakte jarenlang deel uit
van het bestuur der ondernemingen van
Graaf Larisch Melnjjf en was vroeger als
particulier secretaris van aartshertog Frie-
drich van Habsburg werkzaam geweest Tot
nu toe is reeds komen vast te staan, dat
Zajizek 7 millioen kronen heeft verduisterd.
Zajizek is verleden week - verdwenen; zou
uitgeweken zijn naar Alexandrië. In zijn
kwaliteit van algemeen directeur der La
risch Roemmische ondernemingen, maakte
Zajizek ook deel uit van den Raad van Be
heer der Tsjecho Slowaaksche Stikstof-
werken en eenige andere belangrijke Tsje
chische industrieele ondernemingen.
PRAE-HISTORÏSCHE SCHEDELS
GEVONDEN.
BELANGRIJKE ONTDEKKING IN DEri
SOLO-VALLEI.
Aneta seint uit Bandoeng dd. 23 April:
De Geologische Kaarteeringsdienst vond in
Ngawi in de solo-vallei, vijf fossiele men-
schensdhedels, even oud als die van den
Neanderthaler, doch jonger dan de Pithe
canthropus Erectus.
De vinders, de ingenieurs C. ter Haar en
W. F. F. Oppenoorth, schatten de ouderdom
van hun vondst op circa 100 000 jaar. Het
gevonden menschentype werd genoemd
Homo Javantropus Soloensis.
Voorts werden fossiele resten gevonden van
stegodons, van een nijlpaard, een prae-
historischen tijger, een olifant, eenige ban-
tengs en een voorwereldlijke karbouw, met
hoorns, welke twee meter uit elkaar ston
den.
De dieren en menschen zijn vermoedelijk
omgekomen bij een bandjir van de cer-solo-
rivier en daarna versteend.
De vondst is zeer belangrijk in aansluiting
met de tbeorie van Prof. Dubois.
Een beeld van-de vreesdij kc overstroomingen in Joego-Slavie: de stad Obrenovac onder
water.
DE
LANDDAGVERKIEZINGEN
IN OOSTENRIJK.
WEENEN, 25 April CV.D.) In Oostenrijk
hebben gisteren de verkiezingen plaats ge
vonden voor verschillende gemeenteraden en
voor eenige Landdagen.
Voor den Weenschen Landdag verkregen:
zetels thans:
1930
Sociaal-Democraten
Christelijk Socialen 19 40
Nat. Socialisten 15
Groot Duitschers 2
In Beneden-Oostenrijk:
zetels thans: 1930
Sociaal-Democraten 20 21
Christ. Socialen 28 33
Groot-Duitschers (Schober-bloc) 5
Nat. Socialisten S
Communisten
In Salzburg:
S:c. Democraten
Chr. Socialen
Groot-Duitschers
Nat. Socialisten
Landbond
Heimatblok
Communisten
zetels thans: 1930
8 9
12 13
2
6
DE NATION AAL-SOCIALISTEN DOF.N
AFSTAND VAN IIUN UNIFORM.
DANTZIG, 25 April (VB.) In verband
met de campagn, die in de Poolsche pers
wordt gevoerd tegen de geüniformeerde Na-
tionaal-Socialistische formaties, hebben de
Nationaal-Socialisten in Dantzig thans een
vrijwillig door de leiding uitgegeven bevel
gekregen, waarbij het dragen van uniformen
op den openbaren weg tot nader aankondi
ging wordt verboden.
CRISISCOMITé
Personeel Kremer f 10.20.
ONTROUWE LOOPJONGEN AANGEHOUDEN
Dezer dagen maakten wij melding van de
verduistering van f 120 door een 18-jarigen
loopknecht ten r.adeele van den winkelier
H. gepleegd. De jongen is thans door de po
litie in de Groote Houtstraat aangehou
den. Hij bakende het geld opgemaakt te heb
ben. Proces-verbaal is tegen hem opge
maakt.
HET CRISISLIED.
Op het Concert van Haarlem's Kinderkoor
„Inter Nos", directeur Jan Booda, in het Gem.
Concertgebouw hedenavond zal door 300 kin
deren het „Crisislied" worden gezongen
(woorden van dr. Schepers, muziek van Ph.
Loots), waarover wij onlangs mededeelingen
deden.
Het lied zal ook ten verkoop worden aan
geboden, ten bate van het Crisiscomité.
FEESTAVOND OVERIJSELSCHE VEREENI
GING „DE OOSTHOEK"
Het ontbreekt de Overijselsche Vereeniging
De Oosthoek niet aan vitaliteit en levenslust.
Zaterdagavond is dit weer gebleken op den
feestavond, gehouden in Dreefzicht. En al
leek het op het aanvangsuur niet naar een
druk bezoek, wat zijn redenen wel gehad zal
hebben men begon daarom een „stief be-
tiertjen" te laat later op den avond liep
de geheele zaal vol en heeft men zich weer
echt Oostelijk geamuseerd.
De voorzitter der Vereeniging, de heer A.
J. C. Denekamp, sprak een welkomstwoord,
waarbij hij zich ook richtte tot de vertegen
woordigers der Zeeuwsche Vereeniging, die
aanwezig waren. Hij wensch te een genoeglij
ken avond toe.
En die wensch is volkomen in vervulling
gegaan. Het bestuur had zich verzekerd van
de medewerking der moderne duettlsten
Klaare cn Flora, geen onbekenden voor het
publiek, wier grappen en liedjes danig in
sloegen, zoowel die in het luchtiger genre,
als het jodelliedje en andere, als van het
ernstiger soort, zooals oude luitjes, terecht
veel succes oogstten.
Het muzikale gedeelte berustte in de ver
trouwde handen van het trio Nleuwcnhof.
Ook dit trio wist het publiek mee te sleepen
door zijn rhythmische melodieën.
Er is ter verhooging der feestvreugde nog
een verloting gehouden om fraaie prijzen,
terwijl na het optreden der humoristen een
bal pla'ats had onder leiding van den heer
Haveman. Dat ook dit slaagde hoef ik eigen
lijk wel niet meer te zeggen.
De Duitsche Landdagverkiezingen.
(2e blad, le pag.)
De molen „De Adriaan" afgebrand.
i.,e blad, lc pag.)
Verlenging der concessie van de Brockway-
autóbusscn.
(2e blad, 3e pag.)
De bollenzondag. Druk, maar niet zoo druk
als andere jaren.
(,'.e blad, le pag.)
De gemeente-financiën van Zandvoort. Een
belangrijk tekort op de begrooting.
(le blad, 2e pag.)
Winkel in de Spaarnwouderstraat afgebrand.
(le blad, le pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Hitler's zorgen.
(le blad, lc pag.)
Vicrster: De Adriaan.
(le blad, lc pag.)
L. S.: Langs de Straat „De Musch
,(2e blad, 2e pag.)
HAARLEM, 25 April.
Hitler's zorgen.
De bladen van Adolf Hitier zullen wel vele
hoera's aanheffen over het succes, door de
Nazis bij de verkiezingen voor den Pruisi-
schen Landdag behaald. Maar hun leider zal,
in het Bruine Huis confereerend met zijn
partljgenooten, wel heel wat minder uitbun
dig gestemd zijn. Want dit succes schiet net
op hei nippertje te kort. De nieuwe Land
dag telt 421 leden, de volstrekte meerder
heid is dus 211, en ae partijen der uiterste
rechterzijde hebben die gezamenlijk niet
kunnen halen. De Nazis hebben wel, zooals
verwacht werd, een enorme zetelwinst be
haald en zijn van 9 op 160 gekomen, maar
de geweldige achteruitgang van Hugenberg's
Duitsch-Nationalen. die zelfs meer dan ge
halveerd werden in fractie-sterkte, heeft hun
precies de beslissende zege ontnomen. Zoidat
A;olf Hitler nu voor de pijnlijke noodzaak
schijnt te staan, dat hij moet gaan onder
handelen met partijen waarmee hij tot dus
ver niets te maken wilde hebben, om een
Pruisische regeering te kunnen vormen. Zich
aan het bewind onttrekken en In zijn zeer
rumoerige oppositie blijven kan hij eigen
lijk o:k niet, want de vroegere regerings
partijen in Pruisen zijn afdoend verslagen
en kunnen met elkaar geen bewind meer
vormen.
Het zal nu wel een historie van ingewik
kelde onderhandelingen worden, waarbij de
Framsche regeerende rechterzijde niet zal na
laten voor de Fransche verkiezingen op l
Mei as. het nocdige spektakel te maken met
het Hitler-schrikbeeld. 't Is moeilijk na te
gaan in hoeverre dit invloed op de Fransche
kiezers zal dofen gelden. Een volkomen ever-
winning van de uiterste rechterzijde in
Dultschlar.d zou zeker diepen indruk hebben
gemaakt. Het is de vraag of dit resultaat
nat ook doet.
Want Adolf Hitler moet nu zakelijke poli
tiek gaan voeren. Hij moet, in de eerste
plaats bij zijn onderhandelingen een vaste
koers kiezen. Het visschen in troebel water,
met het daarbij behcorenre geweldige mis
baar, is niet voldoende meer. De wereld zal
binnenkort een duidelijk antwoord hebben
op de vraag wie deze man eigenlijk is, of hij
werkelijk in staat zal blijken tot het voeren
van een krachtig, doelbewust beleid, of er
meer achter zit aan het voeren van een han
dige» demagogie over mlllloenen ontevrede
nen. Waarbij wéér erkend moet worden dal.
de ontv redenheid op zichzelf volmaakt be
grijpelijk is in een land, waar tallooze jonge
lui de school verlaten zonder de minste kans
■dat zij zich binnen afzienbaren tijd een loop
baan kunnen scheppen. Die wantoestand
wordt in den nieuwen Pruisischen Landdag'
weerspiegeld door de aanwezigheid van 160
Nazis en 56 Communisten. Uiterst rechts en.
uiterst links kunnen niet samen regeeren.
maar het is een teekenend feit, dat zij geza
menlijk de volstrekte meerderheid in den
nieuwen Landdag vormen. Het is geen „wor
king majority", maar het is wel de meerder
heid dier ontevredenen, die zóo wanhopig
over den toestand cijn geworden dat zij ieder
nieuw regime wel willen, als het maar hee-
iemaal nieuw is en zich aan den dwang
van het buitenland ontworstelt. Of Hitler,
als hij het binnenkort tot de rljksregeerlng
bracht, daar werkelijk de kracht cn den
moed toe zou hebben, is nog de vraag. Maar
op dat moment zou men in elk geval die
mogelijkheid moeten aannemen.
Blijmoedige perspectieven opent dit re
sultaat van de Pruisische verkiezingen ove
rigens niet, Men kan er niet meer van zeggen
dan: het is meegevallen. Evenals ik schreef
bij de herkiezing van Von Hindenburg als
president: de toekomst van Duitschland kan
niet beheerscht worden door een stokouden
grijsaard, die een man-van-een-dag is
evenzeer moet ik nu zeggen dat optimisme
over den Duitschen toestand door Hitler's
falen om de volstrekte meerderheid te halen
niet gerechtvaardigd wordt.
Afgezien van hem en zijn partijprogram
moeten wij trouwens erkennen, dat derge
lijk optimisme niet anders dan nationalis
tisch egoïsme kan zijn. Wie alleen maar
zegt: ik hoop dat het in Duitschland niet
definitief misloopt, denkt uitsluitend aan de
vaderlandsche portemonnaie en aan zijn
eigene. Het is noodzakelijk dat de Duitsche
natie geholpen wordt, noodzakelijk dat er
een eind komt aan een wantoestand, waar
bij een groot deel van een groot volk armoe
de lijdt en millioenen jonge Duitschers geen
levenstaak kunnen vinden. Het is dom natio
nalistisch egoïsme dat er daarbij alleen naar
streeft zóó weinig te doen, dat er geen revo
lutie in Duitschland uitbreekt. Als men in
Frankrijk de zaak niet beter en ruimer kan
inzien schiet men daar droevig tekort en
speelt op onverantwoordelijke wijze met vuur.
Het is. voor ieder die een open oog voor de
situatie en een hart voor het lijden van
anderen heeft, zonneklaar dat dit gokken op
dc Duitsche situatie niet veel langer meer
kan duren.
Te Genève hebben de staatslieden van
Engeland, Frankrijk en Italië optimistische
taal doen hooren. Zij gelooven aan het wel
slagen van de Ontwapeningsconferentie en
van dc Herstelconferentie te Lausanne. Heel
mooi, maar wij hebben mooie woorden ge
noeg gehoord. De heeren zullen met daden
moeten komen, en met snelle daden, anders
zijn zij te laat en wordt het wankelende,
met kunst en vliegwerk nog gehandhaafde
internationale evenwicht totaal vernietigd.
De haaien liggen te wachten op de schip
breuk, en komen steeds naderbij.
R. P.
FRANSCH CONTINGENT VOOR GLASWERK
UITGEPUT.
PARIJS. 23 April (Reuter). Medege
deeld wordt dat het Fransch contingent voor
den Nederlandschen invoer van verschil
lende soorten glaswerk zonder versiering,
thans is uitgeput,
