Desill
usie.
Indische tentoonstelling te 's-Gravenhage,
Het Belangrijkste.
PRINCESS' RO CM
AUTOBUSDIENST
49e .Taarsfang No. 14994
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 14 Mei 1932
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS luo i ER.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
f325, franco per post ƒ3.55, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad;
per week 0.05, per maandl 0.22, per 3 mnd. 0.65, franco per post 0.72l/i.
Bureaux: Groote Houtstraat 93
Telefoon Nos.: Directie 13082
Administratie: 10724, 14825
Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: l—5 regels 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag cn aanbod 1—4 regels ƒ0.60,
elke regel meer 0.15. buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(icderen dag) 13 regels ƒ0.30. elke regel meer ƒ0.10. uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-. Verlies van Hand. Voet of Oog f 400.-. Duim 250.-. Wi jsvingei f 1 50— Elke andere vinger I I 50.-. Arm- of Beenbreuk f 100—
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f 2000— Overlijden f 600— Verlies van Hand. Voet of Oog f 400— Verlies Duim f 75.-. Veilies Wijsvinger f 75— Verlies andere vinger f 30—
DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 14 Mei.
Het Vermoorde Kind.
De vondst van het lijkje van Lindbergh's
kind heeft een kreet van verontwaardiging
in de geheele wereld doen opgaan. Er worden
helaas wel meer kinderen ontvoerd, en ver
moord ook, vooral in de Vereenigde Staten,
maar dit geval betrof helt kind van een be
roemd man. Laat ik maar niet gaan uit
weiden over de duizenden kinderen die, zoo
tusschen de bedrijven door, een gewelddadi-
gen dood vonden in de jaren 19141918. Met
in Amerika, maar in Europa. Het gebeurde
toen zoo vaak, het aantal was zoo groot en
de wereld was dermate door oorlogskoorts
bevangen, dat geen enkel geval afzonderlijke
aandacht „genoot". Mettemin werden die kin
deren even wreed van 't leven beroofd. Som
migen waarschijnlijker nog wreed er door het
langdurige lijden dat aan hun dood vooraf
ging.
Het -lijkt mij een overweging voor den
cynischen heer Winston Churchill, die gis
teren in het Britsche Lagerhuis heeft ver
klaard da!t hij alles zou voelen voor een
meer moreele oplossing van het evenwicht
tusschen de naties, dan in de bewapening iligt,
als er maar op diit moment een bevredigender
weg ware te vinden. Het is inderdaad wel een
zeer behagelijk en prettig stelsel, waaraan
meneer Winston Churchill wenscht vast te
houden.
Met dat al is het Lindbergh-geval een ver
schrikkelijke blamage voor de Vereenigde
Staten, die zich zoozeer op hun moderne be
schaving plegen te beroemen, vooral tegen
over de Oude Wereld. In elk geval blijkt de
Oude Wereld in vredestijd honderdmaal beter
in staat om haar wetten, en daarbij de al-
gemeene wetten van menschelajkheid, te doen
naleven. De heele historie van de Al Capone-
en Diamond-bendes, de omgekochte politie en
rechters, de nonsensicale vertooningen waar
bij beroepsmisdadigers in het openbaar ge
huldigd worden enzoovoorts, wijzen op een
treurige inzinking van heit beschavingspeil
in Amerika.
Misschien zal dit den Amerikanen, die
Europa bezoeken, voldoende duidelijk worden
uit hetgeen zij hier hooren. Amerika's repu
tatie heeft een reeks zware klappen gekre
gen, waarvan de Lindbergh-zaak de ergste
is. Wij vinden de wantoestanden in Amerika
niet belangwekkend, maar walgelijk.
Het is te hopen dat dit gruwelijke geval
moge leiden tot een krachtiger bewind en
een betere controle op de naleving der lands
wetten in de Vereenigde Staten. Nu krijgen
wij den indruk dat de zoo luidkeels aange
prezen Groote Republiek van het Westen, in-
plaats van vooruit te streven, hollende ach
teruit gaat.
R. P.
DE HUURACTIE IN DE RIVIEREN
BUURT.
OPENBARE VERGADERING IN DEN
PROTESTANTENBOND.
Vrijdagavond had de Haarlemsche Huur-
dersbond een openbare vergadering belegd in
den Protestantenbond, ter bespreking van
zijn huuractie.
De voorzitter de heer J. Polak heette de
niet talrijke aanwezigen welkom. Hij memo
reerde de uitzettingen der laatste dagen in
de Rivierenbuurt en sprak een woord van
hulde voor de kalmte en ordelijkheid der
huurders en voor hun solidariteit. Hij becri-
tiseerde de gedragingen van sommige men-
schen die geen zeilen wilden beschikbaar
stellen, waarmee' het op straatgezette huis
raad kon worden afgedekt.
Slechte woningen zijn aangeboden, doch
geweigerd. In de Vogelbuurt heeft men nu
woningen gehuurd, wier huur lager Is.
De heer Van S e 1 m uit Amsterdam zeide
o.a. dat de onderhavige huurkwestie haar
oorzaak vindt in den toestand der woningen.
Overal heerscht loonsverlaging, werkloosheid,
ontslag door rationalisatie Weliswaar dalen
de verschillende prijzen, doch de huren niet.
Aan goede arbeiderswoningen voor redelijken
prijs is gebrek.
Hij schilderde de bezwaren verbonden aan
de hooge huren, samen gaan wonen, wanbe
taling. Hooge huren zijn een sociaal kwaad.
De arbeiders missen echter den moed om
er iets tegen te doen, omdat ze zich laten
intimideeren door de verouderde huurwetten.
Hij stond lang stil bij de huuracties in
Amsterdam, waarbij hij betrokken was, en
ging de geschiedenis der actie in de Rivie
renbuurt na.
Er zijn nog 50 stakers, welk getal hooger
had kunnen zijn zonder verkeerde elemen
ten, maar deze zijn sterk solidair.
Er is bereikt, dat in de Vogelbuurt de hu
ren verlaagd zijn. Dat de arbeiders hebben
leeren zien in den strijd, wie vrienden, wie
vijanden zijn. Dat de huurkwestie besproken
wordt.
Thans staan 56 woningen leeg in de Ri
vierenbuurt. de groep blijft bij elkander, tot
dat de huisbaas het niet meer vol kan hou
den. Eendrachtig moet men optrekken, er is
moreele en financieele steun noodig er moet
een algemeene actie komen voor huurverla-
ging.
Van de gelegenheid tot het stellen van vra
gen werd druk gebruik gemaakt.
De heer Vischjager gemachtigde van
de huurdersvereeniging, onderstreepte nog
eens de neutraliteit der vereeniging en ging
in korte trekken den gang van de procedure
na, zooals die voor het Kantongerecht heeft
plaats gehad. Hij drong nogmaals aan op
kalmte en rust.
De heer van Selm wenscht de actie over
heel Haarlem uitgebreid. Ook andere buur
ten hooren in den strijd, die voor allen gaat,
betrokken te zijn.
NIEUWE FOTOGRAFIE.
Door nevels heen.
(Van onzen correspondent).
Londen, 17 Mei.
In de Times van het begin van de week
is een reproductie afgedrukt in groot for
maat, op twee bladzijden, van een fotografi
sche opname van de Fransche kust. De foto
graaf had zich opgesteld even achter Dover
op een oogenblik toen de Fransche kust voor
het bloote oog nauwelijks zichtbaar was. Op
de reproductie in het blad lijkt het Nauw van
Calais niet breeder dan het Hollandsch Diep
en de Fransche kust is zeer duidelijk te zien,
met al haar kenteekenen, zooals Kaap Gris
Nez, bijna 35 K.M. van de lens verwijderd en
gebouwen.
De fotograaf heeft dit treffend resultaat
bereikt door in de eerste plaats gebruik te
maken van een speciale lens voor lange af
standen en in de tweede plaats van bijzon
dere platen, welke alleen gevoelig zijn voor
zoogenaamde infra-roode stralen. Bovendien
heeft hij een filter aangewend, een speciaal
gekleurd stuk gelatine dat voor de lens werd
geplaatst. Door het gebruik van deze hulp
middelen, is de toon van de photo zeer ver
schillend van die van normale opnamen. Op
den voorgrond, waar Dover en de buitenwij
ken liggen, ziet het er uit, overal waar gras
land is. alsof het heeft gesneeuwd.
Met deze foto in de Times is praktisch be
wezen dat een fotograaf niet meer op helder
weer behoeft te wachten indien hij voorwer
pen of gezichten op langen afstand wil op
nemen. De nieuwe camera hee'ft het vermo
gen gekregen nevels te doordringen of liever
ze te veronachtzamen alsof ze niet beston
den. De verklaring voor deze nieuwe eigen
schap van de camera is ongeveer als volgt:
Een van de redenen waarom het onmogelijk
is ver door nevel heen te kijken ligt in de
vochtigheid in de lucht, welke de lichtstralen
als het ware uiteen doet. stuiven. Niet alle
stralen, welke de zon uitzendt laten zich zoo
gemakkelijk verstuiven. Roode en gele stralen
b.v. bieden krachtig weerstand aan het bre
kend en verstuivend effect van vocht in de
lucht. Het fotogrcafisch probleem was dus
hoe men voor opnamen in nevelige atmosfeer
gebruik kon maken van het infra-roode licht
en het andere licht kon uitsluiten. Dit pro
bleem is opgelost op de hierboven
geschetste wijze, waarbij alleen de
genoemde roode stralen het beeld op de
plaat brengen. Het uiterlijk van het land
schap is in deze nieuwe photo's weliswaar
abnormaal maar de vormen en lijnen zijn
juist.
Vermoedelijk zal wel spoedig de mededee-
ling komen, dat deze uitvinding „zeer belang
rijk is voor oorlogsdoeleinden". Arme Deen-
sche vloot, welker laatste hoop, volgens den
Deenschen minister van Defensie, op mist en
rookgordijnen gevestigd was. En de Deensche
vloot is de eenige niet. Red.
Rusland's groote cultuurwerk, de stuwdam in den Dnjestr, nadart zijn voltooiing.
Ik ging wandelen op een morgen
Met mijn kleuter Emmelijn
Ik ben groot, want ik ben vader,
Emmelijn is nog heel klein.
En wij kwamen op ons loopje
Langs een heel groot veld met gres,
Dat met kleine madeliefjes
Overal bespikkeld was.
't Leek wel op <jen sterrenhemel,
Emmelijntje was verrukt,
Erg voorzichtig heeft z'er eentjfc
Voor mijn knoopsgat afgeplukt.
Emmelijntje droomde 's middags.
Dat zij sterren had gezaaid.
Maar een tuinman, die niet droomde.
Heeft dien middag 't veld gemaaid.
En er was geen ster meer over
Op het grasveld d'anderen dag,
Emmelijntje, die nog klein is,
Huilde even toen zij 't zag.
POGING TOT INBRAAK.
Men heeft Vrijdagavond getracht een in
braak te plegen in perceel Jelgersmastraat
24. Een glas-in-lood-ruitje is ingedrukt. De
bewoners waren niet thuis, doch de dader
is gestoord geworden en weggegaan.
INBRAAK IN DE J. LEYSTERSTRAAT.
WAT GELD. SIERADEN EN EEN FIETS
ONTVREEMD.
Vrijdagavond in ingebroken in percee 1
Judith Leysterstraat 14. Men heeft zijn slag
geslagen toen de familie afwezig was.
Ontvreemd werden: een bankbiljet van 10
gulden, een aantal stuivertjes en twee-en-
ecn-halve-cent stukken, een gouden arm
band, een gouden collier, een gouden Zeeuw-
sche broche en een gouden damesring met
diamant. Voorts wordt een bos sleutels ver
mist en is uit den gang een damesrijwiel
.meegenomen. Van den dader geen spoor.
DE DREIGENDE ONDERGANG VAN
DEN EXPORT.
TRANSPORTARBEIDERS VRAGEN
MAATREGELEN.
De Nederlandsche Bond van Christelijke
Fabrieks- en Transportarbeiders heeft aan
den minister van Economische Zaken en Ar
beid een brief gericht, waarin hij na overleg
met het vakgroepbestuur van de zeelieden
onder de aandacht van den minister brengt,
dat, wordt niet spoedig van de zijde van den
minister ingegrepen, het visscherijbedrijf zijn
ondergang tegemoet gaat. Het gevaar dreigt
dat de export, geheel te loor zal gaan. omdat
de ondernemingen aan het einde zijn geko
men van haar financieel weerstandsvermo
gen. Gevraagd wordt een aantal maatrege
len te overwegen.
Vandaag gaan de poorten open.
Parijsche glorie naar Nederland ov ergebracKt.
Onze Haagsche correspondent heeft een
bezoek gebracht aan de Indische tentoon
stelling te 's Gravenhage, waar op in het
Westbroekpark het tweede paviljoen van
Vincennes herbouwd is Vrijdag werd de
pers over de tentoonstelling rond geleid.
Aan den Nieuwen Duinweg is de ingang.
Een brug. gesierd met Balische motieven
voert den bezoeker door een gespleten Bali
sche poort, naar een grooten tempelbinnen
hof, geheel ommuurd naar origineele voor
beelden, gehee' in stijl. Op dit plein, dat door
zijn verhoudingen mede van een voorname
rust is, zijn enkele hoofdmomenten. Aller
eerst een gesloten Balische poort, zooals ze
op Bali naar weer andere hoven voert, tel
kens verder tot den tempel. We vinden daar
ook een origineel woonhuis uit de Karo-Ba-
taklanden van Noord-Sumatra.
Buiten dezen voorhof opent zich dan voor
onzen blik het anderhalf H.A. groote expo
sitieterrein, geheel omsloten door gebouwen
van ongewonen Oosterschen vorm. Ook dit
groote plein boeit door zijn mooie, voorname
verhoudingen en indeeling. Tot dien indruk
werken uiteraard ook mede de wanden van
het plein, dat zijn de gebouwen. En nu is het
Zoo merkwaardig, dat. het groote Parijsche
expositiegebouw zich niet alleen zoo volko
men aanpast bij de aanwezige oorspronke
lijk Indische huizen, maar. zonder het an
dere te overwoekeren, tegelijk tot hoofdmo
ment van de plein-architectuur wordt. Het
geheel is van een groote evenwichtigheid
Aan het plein bevindt allereerst zich een
kwistlg-besneden, rijk maar rustig gekleurd
adat-huis uit Menangkabou. prachtig voor
beeld vat) hoogstaande volkskunst, het huis.
dat zich met zijn idjoek-dak in een sierlijke
noklijn tegen de blauwe lucht afsteekt. In
dit huis worden weefwerken en andere ori
gineele kunstvoorwerpen te koop aangeboden
Recht tegenover dit Menangkaban'sche
adathuis bevindt zich het theater, in pen-
doppo-vorm, waar eiken avond Indische
films en voorstellingen van Indische dan
sen enz. gegeven zullen worden.
Reeds zagen we voor ons zich verheffen,
het. in zijn volle prachtige architectonische
rust zich toonende. monumentale. 95 M.
lange, hoofdgebouw. Dat gebouw kenmerkt
zich door een harmonische verwerking van
toch zeer verschillende Indische motleven:
de daklijn, fijn van werking is sterk Menang
kabau'sch georiënteerd, de wanden vertoo-
nen Balische motieven in geelroode bak
steen en grijze natuursteen. Ook herinnert 't
in sommige fragmenten aan den Chinee-
schen woonhuisbouw op Java.
Het hoofdgebouw voor den ingang be
vinden zich twee rasechte nachtwakershuis
jes, mooi van samenvoeging heeft twee
voorbouwen, in dezelfde bouwwijzen opge
trokken als het hoofdgebouw. Het een is de
handelsafdeeling, waar firma's met betrek
kingen op Indië, exposeeren, het andere is
het Europeesche restaurant, waar allerlei
aanlokkelijke Oostersche schoteitjes te ver
krijgen zijn.
En dan is er naast het Europeesche res
taurant ook een Inlandsche aanlegsteiger
waar Madoereesche prauwen gereed liggen,
om watertochtjes te maken over de schil
derachtige Westbroek-kali's.
Vrijwel de geheele verzameling, welke in
Parijs aanwezig was, is ook thans in het
Westbroek-park geëxposeerd, leerrijk en
schoon en veel biedend. De verzameling, die
een beeld geven wil van heel het leven, in
vollen omvang, van Indic, van het staats
leven, het maatschappelijk leven, het cultu-
reele leven, het volksleven. Wat al gegevens
over de koloniale geschiedenis van Oost en
West. over de bestuursvorming, over zending
en missie, over de hygiënische zorgen, de
irrigatiewerken, havens en mijnen, over de
cultures en de producten en dat alles in
„stands", aangenaam voor het oog, met zulk
een wijze van voorstelling, dat er in het ge
heugen gemakkelijk en snel iets achterblijft.
Dus voor de leergrage jeugd prachtig aan-
schouwingsmaterlaal.
Van bijzondere bekoring is de collectie der
Indische kunstvoorwerpen en de orcheolo-
gische verzameling. Deze moet wel de bewon
dering van ieder wekken. In de werkelijk
rijke eere-hal met wandschilderingen en
wandversieringen zullen de voorwerpen
van Oostersche kunst uitnemend tot hun
recht komen. Er zijn inzendingen van het
Kol. Instituut, van de Koningin en van vele
particulieren.
In de achterzaal dan vindt men niet min
der dan 22 reliefs van de Boroboedoer,
Bhoedda-beelden. figuren uit de Wajang
spelen, doeken en kaïns, van de meest leven
dige tot de meest, we zouden haast zeggen,
tragische kleuren.
Deze achterzaal vindt een prachtige be-
eind'ging in een diorama, dat de Preanger
voorstelt. En dan zal de tentoonstelling in
den Haag nog opgeluisterd worden, door iets,
dat in Parijs niet aanwezig was: het open
lucht panorama van den kunstschilder
Eland. Zijn 600 M2. groote en 10 M. hooge
natuurbeeld stelt voor de Harau-kloof bij
Pajacombo op Sumatra, het wijdvermaarde
natuurtafereel. Dit panorama is nog niet ge
reed.
De verzamelingen zijn geopend van 10 uur
's morgens tot 10 uur 's avonds Het tentoon
stellingsterrein is ook later op den avond
geopend.
De opening.
Prinses Juliana heeft hedenmiddag onge
veer 12 uur de tentoonstelling geoner.d. Tal
van autoriteiten waren tegenwoordig. De
gouverneur-generaal had telegrafisch geluk-
wenschen gezonden.
De voorzitter van het comité, de oud-mi
nister van koloniën Ch. J. I. M. Weiter hield
een rede ter inleiding. Vervolgens sprak de
burgemeester en daarna de Prinses.
Het bestuur van de Vereeniging „Oost en
West" bood der Prinses het Parijsche album
aan. waarna een rondgang door de zalen cn
over het terrein der expositie gemaakt werd.
Tweede Kamer: De contingentcering acn de
orde.
(3e blad, le pag.)
Het incident in den Duitschen Rijksdag .Vat.
Soc. Rijksdagleden veroordeeld.
(3e blad, lc pag.)
Précaire toestand van Oostcnrijk's finan
ciën. Dr. Biiresch richt zich tot den Vol
kenbondsraad.
(3e blad, le pag.)
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: Het vermoorde Kind
«lc blad. le pag.)
Ontboezemingen van een Optimist
(2e blad. le pag.)
Henry A. Th. LesturgeonDoutner s nationale
uitvaart.
'3e blad. le pag.)
J. B. SchuilNel Slants. Bij haar afscheid
van het Toonecl.
(4e blad. 3e pag.)
Lettinga Financieele Kroniek.
(2e blad. 3e pag.)
Van Pinksteren cn Pinkstergebruikcn.
«•ie blad. le pag.)
Biographieën in een notedop: Nicolacs
Witsen.
(4e blad. le pag.)
ScarabaeusVan Haarlem naar Liverpool.
(4e blad. 2e pag.)
Karei de Jong. Radiomuziek der Weck Een
voorbespreking.
(4e blad. 3e pag.)
W. T.: Langs de Straat. ..Een kwestie ren
temperament".
(4e blad. 3e pag.)
W. T.: Schemer in Monte Carlo
(4e blad. 2e pag.)
Het Haarlemsche Stadsbeeld: Het Noorder
Buiten Spaarne.
(4e blad. 2e pag.)
WEGENS DE PINKSTERDAGEN VER
SCHIJNT HET EERSTVOLGEND
NUMMER DINSDAG 17 MEI.
INGEZONDEN MEDEDEEL!NtïEN.
KALVERSTR 28 AMSTERDAM
Holl. Koffietafel 75 cents
Lunch 90 cents
Diners vanaf f 1,25
Haarlem via Zijlweg, Bl'daalsc^e
Zeeweg, Noorderbad naar Zandvoort
1e en 2e PINKSTERDAG geregelde
half-uursdienst Vertrek Kennemer-
plein: 8.10,8.40,9.10enz. tof 23,40
HET DRAMA VAN HOPEWELL.
Bemiddelaars in arrest.
GEHEELE FEDERALE POLITIE
GEKEQUIREEKD.
NEW VORK, 13 Mei. (V.D.) Op het be
richt, dat het lijkje van zijn kind gevon
den was, is overste Lindbergh ijlings naar
Hopewell in New Jersey teruggekeerd In de
omgeving van Norfolk had hij onderhande
lingen gevoerd met vertegenwoordigers van
de z.g.n. ontvoerders.
Dr. Condon en de scheepsbouwer Curtlss.
die bemiddeld hadden tusschen Lindbergh en
de z.g.n. ontvoerders, zijn in opracht van het
hoofd der politie aan een verhoor onder
worpen en zuilen daarna ter beschikking
van de Justitie worden gesteld om materiaal
over de ontvoerdersr te verschaffen.
De politie verklaart, dat thans, nu het
kind dood gevonden is, tegen de bemidde
laars strenger kan worden opgetreden. Men
hoopt hierdoor de ontvoerders op het spoor
te komen Do politie koestert verdenking
tegen een „bepaalde groep personen", wier
arrestatie elk oogenblik verwacht kan wor
den. De nurse van de Lindbergh's, Betty Gow
heeft definitief het hemdje dat men bij het
lijkje gevonden heeft, als een hemd van het
kind herkend
De geneesheer Dr. Phillpp Vaningen, die
het kind nog ongeveer veertien dagen voor
de ontvoering had onderzocht verklaart, het
lijkje definitief als dat van baby Lindbergh
te herkennen. Zijn meening wordt door an
dere medici gedeeld. Zij verklaren dat de
wonde aan de linkerzijde van den schedel,
die ongeveer 2 12 c.M. groot is. moet zijn
toegebracht door den slag van een stok of
een ander hard voorwerp, doch het is ook
mogeliik dat zij is veroorzaakt doordat het
k.T.d uit een auto is geworpen Het lijkje
moet ongeveer twee maanden in de open
lucht hebben ve'e^en, zoodat de mogelijk
heid bestaat, dat de ontvoerders zich van
het kind wilden ontdoen toen zij vreesden,
ontdekt te zullen worden.
President Hoover heeft bevolen, dat de ge
heele federale politie moet deelnemen aan
de opsporing van de moordenaars van het
kindje-Lindbergh. De nasporingen moeten
zoo lang worden voortgezet tot het. raadsel
is opgelost en de misdadigers aan de justitie
zijn overgeleverd.
