Het woord is aan
Crisistragiek.
Het Belangrijkste.
49e Jaargang No. 15012
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Maandag 6 Juni 1932
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
ƒ3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week 0.05, per maand 0.22, per 3 mnd. 0.65, franco per post 0.72J-s.
Bureaux: Groote Houtstraat 93
Telefoon Nos.: Directie 13082
Administratie: 10724, 14825
Drukkerij: Zuider Buitenspaarae 12
Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIcN: 1—5 regels f 1.75, elke regel nicer 0.35. Reclames
f 0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag eti aanbod 14 regels 0 60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(icderen dag) 13 regels f 0.30. elke regel meer 0.10, uitsluitend ik contant
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-. Wijsvinger f 150.-. Elke andere vinger f 1 50.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000—. Overlijden f 600—. Verlies van Hand. Voet of Oog f400—. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75—. Verlies andere vinger f 30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN.
HAARLEM, 6 Juni.
Greta.
De groote Greta Garbo heeft besloten, haar
contract met de Metro-Goldwyn Film Com
pany niet te vernieuwen. Zij keert eerstdaags
naar Zweden terug.
Greta heeft heimwee", zucht aanbiddende
film-criticus nr. 1.
„Greta is film-moede", snikt nr. 2.
„Greta smacht naar den landelijken een
voud van haar vaderland", dweept nr. 3.
En alle drie wilden ze dat ze mee mochten.
De landelijke eenvoud is trouwens zoo groot
niet. want de ster bezit in Zweden een land
goed. Dat is dus wel wat anders dan het an
tieke hutje-op-de-hei dat in deze tijden als
een ganschelijk-overwonnen standpunt kan
worden beschouwd.
In vroeger tijden, toen echtheid meer trok
dan reproductiewat is dat lang geleden!
aanbad de wereld vrouwelijke tooneel-
sterren Sarah Bernhardt, la divine Sarah,
Sarah a la voix d'or. overtrof allen. Maar er
waren ook een Eleonora Duse. een Ellen Ter
ry. een Mme Bartet, een Réjane
Dat is voorbij. Het tooneel bezit geen we
reldsterren meer. Er is te weinig belangstel
ling. Ster kan men alleen nog maar worden
via. een filmapparaat, dus in reproductie. Als
Greta Garbo een actrice was geworden op
het doodgewone ouderwetsche tooneel, zou
dan iemand buiten Zweden ooit haar naam
gehoord hebben, zelfs als zij in evenredigen
mate talent voor dat vak had bezeten? Het
staat te bezien. Tot, wereldvermaardheid had
zij het in geen geval kunnen brengen. Al was
zij een tweede Sarah op de antieke planken
geweest.
Het bericht van haar terugkeer naar Zwe
den moet een schok in de gansche wereld
veroorzaken. Het kan niet anders. Slechts
een andere schok ware daarmee te vergelij
ken. Stel u voor dat Maurice Chevalier, met
glimlach en al, zich ergens in een Fransch
boerendorpje terugtrok met de mededeeling.
dat hij nooit meer iets met de film te maken
wou hebben! Greta is immers de lieveling der
mannelijke bioscoopbezoekers, Maurice die
der vrouwelijke.Het ware om te bibberen
van schrik. Tenzij ze er samen vandoor wa
ren gegaan. Dit zou zeer romantisch zijn, en
niemand zou er aan wanhopen hen spoedig
weer terug te zien.... in reproductie, na-
tuurt ijk.
Blijkbaar dient men ook alle hoop op
Greta's terugkeer naar de centrale Holly
wood nog niet op te geven. Niet alleen kost
het vrouwelijke sterren tegenwoordig erg veel
moeite .haar verloren parelsnoeren nog aan
nemelijk te maken, maar zelfs een zoo nobel
sentiment als heimwee vindt ook al onge
loof. Een cynisch persbureau in Amerika
seint: „1 November a.s. wordt ze terug ver
wacht".
Mocht deze achterdocht, die het droeve
geval maar weer als reclame gelieft te be
schouwen, ongegrond 'zijn, dan is er nog al
tijd één groote troost. Een Bernhardt en een
Duse vonden haar gelijken niet, maar het
firmament der filmsterren is rijk bezet. Zij
zijn zoo talrijk, dat de kampioen-ster, of
record-ster een dozijn andere wereldver
maardheden achter zich heeft, die onmiddel
lijk haar plaats kunnen innemen. Als Greta
langer dan zes maanden weg blijft, loopt zij
gevaar totaal vergeten te zijn en door de di
rectie van Metro-Goldwyn ontvangen te wor
den met: „Wie is u ook weer?" Dan draait-
alles misschien om Mariene Dietrich, of
Anna May Wong, en hoe heeten al die andere
fotogénique dames nog meer.
Greta mag wel oppassen.
Nu de muziek nog. Nico Treep is al een
soort van Mengelberg. Kan het nog lang du
ren eer wij de geluidsfilm-Kreisler, dc ge
luidsfilm-Casals etc. krijgen? De mannen
met den fotogéniquen streek? Alsmede de
natuurlijk nog veel beroemder dames?
Want een Garbo is tenslotte vermaarder dan
een Chevalier, zooals ook Marietje Braun be
roemder is dan Arne Borg en Helen Wills
veel grooter dan Henri Cochet....
R. P.
Een proces tegen den ex-keizer
Schadevergoeding van 100.000 fr.
geëischt.
Binnenkort zal voor de rechtbank van Pé-
ronne een proces aanhangig worden gemaakt
van het echtpaar Linden tegen den ex-kei
zer Wilhelm n.
Dit bijzondere proces berust op de vol
gende feiten. De familie Linden woonde tij
dens den oorlog in Athies, departement van
de Somme. Op 31 Juli 1916, tegen 5 uur viel
een granaat der Franschen. tijdens een aan
val, op een huis in Athies en doodde de
kleine Paulette Linden, die 9 jaar oud was.
De vader riep na den oorlog, de Staat ter
verantwoording, doch kon geen voldoening
krijgen, omdat de wet van 28 Juli 1921 geen
toelage toekent aan ouders van burgerlijke
oorlogsschatoffers, als die onder de 12 jaar
oud zijn.
Toen belastte de heer Linden een Parijsch
advocaat, mr- Bombin. met het instellen van
een schadevergoedingsactie van 100.000
francs tegen den ex-keizer van Duitschland,
dien hij verantwoordelijk acht voor het. niet-
ontruimen van Athies door de burgerebevol
king voor het gevaar, dat de dreigende aan
val der Fransche troepen bood.
Het is weinig waarschijnlijk, dat de onge
lukkige vader de zaak zal winnen, zegt le
Journal, daar het verdrag van Versailles de
schaderegeling ten laste gebracht heeft- van
elk oorlogvoerend land zelf. Niettemin hoopt
hij voor de rechtbank argumenten bij te
brengen, die hem tenminste een principieele
genoegdoening zouden kunnen bezorgen.
DE CONRAD EN STORK HIJSCH.
NOG EENIGE BIJZONDERHEDEN.
In ons nummer van Zaterdag plaatsten wij
een interview met de directie der Werf „Con
rad" te Haarlem over de verplaatsing van
„Stork Hijsch" uit Hengelo naar de gebouwen
van Gonnermann en Co. aan de Oostzijde van
het Noorder Buiten Spaarne.
In de fabriekscourant van Gebr. Stork en
Co. te Hengelo wordt ook van die verplaat
sing kennis gegeven.
Daarin wordt oa. neg geschreven:
Met het doel een volledige samenwerking
tusschen de bedrijven te waarborgen, zal de
heer dr. ir. J. J. Borren in het college van
commissarissen der Werf Conrad als gedele
geerde worden opgenomen en als zoodanig in
de directie der ^erf Conrad medewerken.
De correspondent van de Telegraaf te Hen
gelo had over de verplaatsing naar Haarlem
een onderhoud met dr. ir. Borren, directeur
van „Stork Hijsch".
Deze verklaarde o.a.:
Het heeft de directie van de moederfabriek
(de N.V. Machinefabriek Gebr. Sork, waar
van „Sork Hijsch" en de „Conrad" onderaf-
deeüngen zijn) heel veel moeite en zelfover
winning gekost om er toe te besluiten. Want
niet alleen dat een dergelijk besluit op zich
zelf reeds zeer ingrijpende gevolgen heeft,
maar ook voor het personeel en voor de stad
is het- van groot, gewicht. Maar de noodzake
lijkheid drong. De Conradwerf is het zorgen
kind van Stork en wilde men den toestand
daar verbeteren, dan moest men tot den stap
overgaan.
In het Hijschbedrijf te Hengelo werken nog
ongeveer 200 man. In normale tijden was dit
ongeveer 300. Was Stork Hijsch in Hengelo
gebleven, dan zou een gedeelte van de arbei
ders ontslagen zijn wegens gebrek aan orders.
Wij zullen ook nu niet allen kunnen mee
nemen naar Haarlem. De staf gaat geheel
mede; het technisch geschoolde personeel
voor een gedeelte en de ongeschoolde blijven
te Hengelo.
Hoeveel er precies naar Haarlem worden
overgeplaatst is nog niet te zeggen. Het ligt
in de bedoeling 't bedrijf hier geleidelijk over
te plaatsen. Nieuwe orders worden te Hengelo
niet meer uitgevoerd. Er zijn nog enkele brug
gen te maken voor het TwenteRijn-kanaal.
Dat gebeurt hier nog. Maar op een gegeven
oogenblik. als het niet economisch meer is
om het bedrijf te Hengelo in gang te houden,
wordt de boel stopgezet. Dat alles is een
kwestie van enkele maanden. Hoe eerder wij
gereed zijn hoe beter het is, want elke dag
vervroeging geeft besparing.
Tenslotte deelde de directeur nog mede, dat
het wel de bedoeling is de fabriek van
„Stork Hijsch" te Hengelo te heropenen als
de tijden weer normaal zijn. omdat het altijd
voordeeliger zal zijn dat de bedrijven te Haar
lem gecombineerd blijven.
DE STUCADOORSSTAKING.
WEER EEN WERKWILLIGE GETROFFEN.
Zaterdagmorgen stond een 50-tal stakers
voor een bouwwerk aan de Zonnebloemstraat
te kijken. Aldaar was o.a. een 16-jarige stu-
cadoorshulp uit Beverwijk aan het wei-k. Uit
de menigte werd een steen gegooid, waar
door de jongen zóó aan de knie gewond werd,
dat hij zijn werkzaamheden niet kon voort
zetten. Per auto is hij naar het Elisabehts
gasthuis gebracht, waar hij verbonden werd.
Hij is hierop naar zijn woning vervoerd.
ALGEMEENE VERGADERING
VAN „TOONKUNST".
WORDT 25 JUNI TE HAARLEM
GEHOUDEN.
De Maatschappij tot bevordering der Toon
kunst zal dit jaar te Haarlem de algemeene
vergadering houden nl. op 25 Juni, onder
voorzitterschap van jhr. mr. E. A. van Bere-
steyn. Behalve de jaarstukken komt in be
handeling do verkiezing van een hoofdbe
stuurslid in dc plaats van mr. H. H. van don
Berg. Aanbevolen worden de heeren mr. H.
H. van den Berg en dr. L. Leopold.
Onder de andere voorstellen is er o.a. een
tot het verleenen van een crediet van f 1000
voor steun aan de volkszangcursussen alsmede
ter voortzetting der te Amsterdam met groot
succes genomen pröeven eener volksmuziek
school.
Voor subsidie aan de vereeniging voor mu
zikale ontwikkeling der schooljeugd en an
dere gelden op dit gebied, wordt een crediet
van f 1000 gevraagd
Ten behoeve van de muziekexamens te
Utrecht wordt f 1100 aangevraagd en voor
steun aan afdeelingsuitvoeringen met orkest
f 2500. Voor solistenconcerten wordt f 1500
gevraagd, en ten behoeve van leerlingen aan
de onderwijsinrichtingen f 2400.
Voorgesteld wordt het bedrag voor den
aankoop van wetenschappelijke werken te
brengen van f 250 op f 350, daar het Muziek-
Historlsche Instituut thans de collegegelden
derft van den bijzonderen leerstoel te Utrecht
die in het vervolg in 's Rijks schatkist ge
stort moeten worden. Zulks in afwachting
van een verzoek aan den minister om van dit
laatste dispensatie te verleenen.
Voorts komt aan de orde een voorstel tot
wijziging der wet van de maatschappij op
enkele punten.
Op de begrooting 1932'33 komt een saldo
te kort voor van f 1125.
Op de voorloop!cc algemeene rekening
1931—1932 is het saido tekort 1 3725
Mme. de Rémusat:
Een man woont min of meer edelmoedig
het schouwspel der smart bij; een vrouiv
maakt er zich deelgenoot van, omdat zij
steeds voelt hoe gemakkelijk het zou zijn
haar te doen lijden.
(Heer, middelb. leeftijd, adm.
goed onderlegd, bekend met
meeste groote Ind. cultures,
verschillende industrieën (the
oretische en practisch)orga
nisator met binnenl. en bui-
tenl. ervaring zoekt passenden
iverkkring als duvelstoejager.
Adv. groot dagblad.)
Een jonge kerel komt van school,
Dc wereld voor hem, pool tot pool.
Een eerste baantje op kantoor.
De school gaat nog een tijdje door.
Eenvoudig werk, bescheiden loon,
Voor een begin is dat gewcon.
De wereld trekt er wijd en zijd
Voor een carrière mettertijd.
De jonge' kerel wordt meer mans,
En wil vooruit, per eerste kans,
Cultures hebben stee&s bekoord.
Hij leert er van verscheiden soort.
Gaat later naar de industrie,
En leert, practijk en theorie.
Trekt op zijn tijd naai- het buitenland.
Scherpt daar zijn blik en zijn verstand.
De jaren komen, jaren gaan,
Breekt middelbare leeftijd aan.
Hij is nu krachtig toegerust.
Vol werkkracht en vol levenslust,
Er komt- een wereld-crisist ijd.
Wel, velen raken baantjes kwijt.
Dat gaat weer over op een dag.
Men komt wel weder aan den slag.
Men schrijft een brief en biedt zich aan,
Men kan wat, dus hét zal wel gaan'.
Men schrijft bezoekt en schrijft maar door,
Kantoor, fabriek, fabriek, kantoor.
Soms komt er antwoord, op een brief.
Het is beleefd, maar negatief.
Nog is een middel bij de hand,
Een advertentie in de krant.
Een vlaag van bitter wrangen spot,
Dwingt tot een tragi-komisch slot.
En als adres, waar men aan schrijft.
Een nummer, dat den spot verdrijft
Een jonge kerel, pas van school,
De wereld voor hem, pool tot fiool:
Na twintig, dertig jaren strijd:
Een nummer in een crisistijd.
P. GASUS.
ERNSTIG ONTPLOFFINGSONGELUK TE
NAPELS.
NAPELS. 5 Juni. (V. D.) Ten gevolge van
een ontploffing in een munitiedepot zijn vijf
soldaten gedood en 6 ernstig gewond.
Een soldaat heeft van de schrik zijn spraak
vermogen verloren. Het ongeluk zou veroor
zaakt zijn bij saluutschoten.
CRISISCOMITë.
Ajnbtenaren Accijnzen
V. A.
f 7.50
1
PORTUGAL VERNIETIGT EEN DEEL DER
WIJNPRODUCTIE.
LISSABON, 4 Juni. (V. D.) De Portugeesche
wijnproducenten hebben besloten 45 millioen
Liter wijn van de goedkoopste soort te ver
nietigen, teneinde gunstiger afzetmogelijk
heden te scheppen voor de betere merken.
GRETA GARBO NAAR ZWEDEN.
HAAR CONTRACT NIET HERNIEUWD.
Greta Garbo.
Uit Hollywood wordt thans officieel ge
meld dat Greta Garbo haar contract me', de
Metro Goldwyn niet vernieuwd heeft. Zij is
film-moede en zal zich op haar landgoed in
Zweden terugtrekken.
Intusschen gaat het gerucht te Hollywood
dat zij het plan heeft 1 November weder te
rug te keeren en een nieuw contract aan te
gaan.
De aardbeving in Mexico.
Totnutoe 500 dooden.
MEXICO CITY, 5 Juni. (V. D.) Volgens
nader te Mexico City ontvangen berichten
uit de afgelegen landsdeelen is het aantal
dooden ten gevolge van de aardbeving thans
op 500 te stellen. Hiervan alleen zijn reeds
300 afkomstig uit het Guadalaj ara-gebied
in den staat Jaliscó. Men vreest dat het aan
tal dooden nog grooter zal zijn. In totaal zijn
20 plaatsen verwoest. Het meest zijn de ste
den Zamora, Juchitan en Mascota geteisterd.
Aangezien de autoriteiten verwachten dat
nog meerdere bevingen zullen plaats hebben,
zijn de scholen, theaters, restaurants en ker
ken tot nader order gesloten. Men neemt aan
dat de haard van de beving zich bevindt in
den Stillen Oceaan in de omgeving van Co-
lima.
AANSLAG OP DEN VLAAMSCHEN
EXTREMIST HERMANS.
VLAAMSCH-NATIONALIST DE DADER?
ANTWERPEN, 4 Juni. (Reuter.) Gister
avond, toen het Vlaamsche extremistische
Kamerlid Ward Hermans naar zijn woning
te Heyst-op-den-Berg terugkeerde, loste een
onbekende een revolverschot in zijn rich
ting.
Volgens het ..Laatste Nieuws" werd Her
mans gewond en moest hij zich te bed be
geven.
De dader van den aanslag is niet bekend-
Naar aan het Handelsblad gemeld wordt
zou Ward Hermans hebben geweigerd een
klacht in te dienen, en het. feit zou alleen
bekend zijn geworden door de buren, die een
schot hebben gehoord en de politie hebben
verwittigd.
De dader zou een Vlaamsch-nationalist
zijn, zoo althans weten de Brusselsche bla
den te vertellen, die den aanslag in ver
band brengen met- den tusschen de Vlaamsch
Nationalisten en de Hitleriaanschc groep van
Hermans heerschenden gespannen toestand.
Jimmy Walker, New-York's burgemeester (in het witte kringetjewerd ondanks de hem
ten laste gelegde beschuldigingen, na het verhoor door ac Commissie van onderzoek,
door ccn enthousiaste menigte begroet
Socialistische republiek in Chili uitgeroepen.
(2c blad. Ie pag.»
Von Papcn's regeringsverklaring
(2c blad, le pag.)
Aanslag op Mussolini bijtijds verijdeld.
(2e blad, le pag.)
De aardbeving in Mexico. Tot nu toe 500
dooden.
(Ie blad. le pag.)
Nog ecnige bijzonderheden over de Conrad
en Stork-Hijsch.
(le blad. Ie pag.)
Ernstig motorongeluk op den Rijksstraat
weg.
(le blad, 3e pag.).
AthlctiekMej. Schuurman verbetert het
wereldrecord 100 M. hardloopen.
(2e blad, 4e pag.)
Het muziekconcours var; R.K. corpsen in
Noord-Holland.
(2e blad, 2c pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Greta.
(le blad. lc pag.)
Jan D. RcmptDc vloot der jonge water
geuzen.
(le blad, 3e pag.)
H. L Warnier: Lichamelijke Opvoeding.
Veelzijdigheid in Sportbeoefening.
(4e blad, le pag.)
De verminderde scheepvaart
Meer tippelende brugwachters.
In het communiqué van het Georganiseerd
Overleg voor de werklieden in dienst der ge
meente Haarlem wordt medegedeeld, dat in
verband met het verminderde scheepvaart
verkeer een bezuiniging zal worden ingevoerd
in de bediening der bruggen.
Omdat wij vreesden dat het publiek daar
van onaangenaamheden zou ondervinden
niet veel Is hatelijker dan lang voor en
brug te moeten wachten lubben wij in-
rormattes Ingewonnen. Daarbij bleek ons, dat
voor het publiek niets verandert. Alleen dc
schippers zullen van den bezuinigingsmaat
regel eenige last ondervinden, hoewel die
toch onbeduidend zal zijn.
's Nachts worden de bruggen reeds bediend
door wachters die van de oene brug naar dc
andere loopen. Op den dag zal het nu zoo
worden .dat op de halve uren op elkr brug
een wachter dienst zal doen. Als er een brug
geopend moét worden, moeten zij elkaar
helpen, want een brug moet door twee man
bediend worden. Het wordt dus een heen en
weer loopen. Op de drukke uren komt. er
voor de beide bruggen één man bij. zoodat
dan om beurten geloopen kan worden. De
Spaarnebruggen te Haarlem liggen gelukkig
niet ver uit elkaar, zoodat van de brugwach
ters niet al te groote wandelingen gevraagd
worden.
De schepen moeten evenwel wachten tot
de brugwachter van de eene naar de andere
brug geloopen is.
Het publiek kan van die omstandigheid
profiteeren, omdat het nu gelegenheid krijgt
om, als een brug gesloten is, tc loopen naai
de andere brug. want dan is het er gauwer
dan de brugwachter. Nu ging dat niet.,
want als men voor de Lange brug moest
wachten voor een schip dat de stad binnen
voer, was, als men het waagde naar dc
Melkbrug te loopen, die brug meestal net ge
opend om het schip te laten passeèren.
Wat de vermindering der scheepvaart aan
gaat. bleek reeds uit de statistische gegevens
der gemeente Haarlem, dat het aantal'.sche
pen dat door Haarlem vaart of hier komt om
te laden of te lossen, door de malaise kleiner
geworden is. Bovendien is ook het aantal
schepen dat vrachten binnen de gemeente
vaart, verminderd.
De regeling van de tippelende brugwachters
is slechts een tijdelijke maatregel; als dc
scheepvaart weer drukker wordt, zal dc
oude toestand hersteld worden.
Te Amsterdam worden op dezelfde manier
bruggen bediend.
Door toevallige omstandigheden 'mutatie)
kon het aantal brugwachters met twee ver
minderd worden zonder personeel tc ont
slaan.
VACANT IE DOORBRENGEN IN
EIGEN LAND.
TEN BATE VAN EEN GROOTE GROEP
LANDGENOOTEN.
Het Hoofdbestuur van den Bond van
Hotelhouders, Café-Restauranthouders en
Slijters „Hocarcs" zendt ons een oproep, waar
in het de vacantiegangcrs opwekt om de va.
cantie in eigen land door te brengen. Zij
steunen daarmee een categorie landgenooton,
die dagelijks voor hen in langen arbeidsdag
van 16 en meer uren in hotel- en restaurant
bedrijf nimmer van vacantlc weten, doch
het geheele jaar onafgebroken dag aan dug
ter beschikking van het publiek moeten blij
ven. Maar tevergeefs, wanneer de vacantie-
gangers naar het buitenland gaan. De trek
naar het buitenland heeft aan vele hoteliers
en restaurateurs groote verliezen gebracht
gedurende de laatste 10 jaren. Velen hebben
hun zaak moeten opheffen, omdat zij tever
geefs op den landgenoot wachtten en de bui
tenlander in eigen land bleef. Want huren
en ontelbare belastingen gingen door.
Denkt dit jaar eens aan de nijvere hotel
bevolking. die bijna zonder uitzondering,
steeds de Nederlandsche industrie gteunt en
door wier bemiddeling jaarlijks honderden
millioenen aan belastingen, accijnzen en an
dere rechten worden opgebracht, voor werk-
ioozenzorg, steun aan landbouw, handel en
industrie en die zelf niets kunnen genie
ten en slechts offers brengen, besluit dc op*
roep.