Mr. TH. HEEMSKERK t
EEN REEKS VAN ONGELUKKEN MET
BLAUWZUURCAS.
G. G.D.-personeel op de Marnixbedwelmd.
Ons nieuwe feuilleton
Het Belangrijkste.
Vacantiegrenzen.
49e Jaargang No. 15018
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Maandag 13 Juni 1932
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per weck ƒ0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
f3.25, franco per post 3.55, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post 0.72^3.
Bureaux: Groote Houtstraat 93
Telefoon Nos.: Directie 13082
Administratie: 10724, 14825
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Postgiro 38810
ADVERTENTIcN: 1—5 regels 1.75. elke regel meer ƒ035. Reclames
ƒ0.00 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag cn aanbod 14 regels 0-60.
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrondissement dubbele prijs. Onze Groentjes
(iedereu dag) 13 regels ƒ0.30, elke regel meer 0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenvercekering voot Maand- cn Weckabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden 600.-. Verlies van Hand. Voet of Oog (400-, Duim f 250-, W ijsvingc: f 150... Elkeandetevingetf I 50.-. Arm-ol Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op bet Geill. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000... Overlijden f600... Verlies van Hand. Voet of Oog f400... Verlies Duim f75- Verlies Wijsvinger f75- Verlies andere vinger f30-
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM. 13 Juni.
De Aanvalswapenen.
De vier technische commissies (voor het
Leger, de Vloot, de Luchtmacht en de Che
mische en Bacteriologische Wapenen) heb
ben na zeven weken hun rapporten te Ge-
nève uitgebracht, en de resultaten zijn. zoo-
aJs u weet. allerbedroevendst. Meerderheids
besluiten kunnen in Genève niet tot daden
leiden zoover is het internationale stelsel
nog niet ontwikkeld en eenstemmigheid is
door de commissies alleen bereikt ten aan
zien van: le zware artillerie met een kaliber
van minstens 250 m.M., 2e tanks met. een
tonneninhoud van meer dan 70. 3e militaire
•Vliegtuigen met- een „nuttige last" (dat zijn
bommen) van 5000 K.G., 4e alle chemische
cn bacteriologische wapenen, 5e brandbom
men en vlammenwerpers.
Over artillerie met een kaliber beneden
250 m.M.) waartoe alle veldartillerie behoort,
men herinnert zich wel dat het z.g. lichte
veldgeschut niet boven de 75 en 77 m.M.
komt)over de rest van de tanks, over slag
schepen. duikboot en. vliegtu ig-moedersche
pen enz. hebben de commissies het niet eens
kunnen wordenHetgeen dus wil zeggen dat
er een aantal landen is (bij elke categorie
telkens een andore groep) die deze moord
tuigen niet als aanvalswapenen beschouwt.
Als men er de volken naar vroeg, die door
deze deskundige adviseurs mede vertegen
woordigd worden, zou men zonder eenigen
twijfel de tegenovergestelde meening te
hoor en krijgen. Laat ik het nog wat eenvou
diger zeggen: „als men er ieder naar vroeg,
die eerlijk voor zijn meening dorst uit te
komen".
Nu moet de „Algemeene Commissie" de
rapporten der technische commissies behan
delen. Zullen de politici het fraais van de
generaals en admiraals, dat door den Ne-
derlandschen gedelegeerde Vliegen spottend
betiteld wordt als „wetenschappelijke leer
boeken in strategie" gelaten slikken? Dat
jrangt van de volken af!
Onze correspondent in Genève bericht dat
de Nederlandsche militaire deskundigen
geenszins remmend op de ontwapeningsactie
der burgerlijke Nederlandsche gedelegeerden
gewerkt hebben, en hun integendeel daarin
hebben bijgestaan. Het is verheugend dit te
5sernemen, maar blijkbaar is het bij vele an
dere delegaties heel anders- gesteld. Het
hangt er trouwens maar van af welke in
structies die deskundigen van de boven hen
jstaande ministers van Oorlog, Marine en
Luchtvaart, in het algemeen van hun regee
ringen, hebben gekregen. Men krijgt den in
druk dat zij in vele gevallen gebruikt wor
den als werktuigen, die de politici voorzien
moeten van argumenten om hun weigering
op te baseeren. De zoogenaamde militair-
Wetenschappelijke kant van de zaak, die in
Werkelijkheid niets anders inhoudt dan na
tionalistische zelfzucht, wantrouwen en
vooral angst, moet dienen als achterdeur om
Weg te komen van het vreeselijke vooruit
zicht, een besluit te nemen.
Natuurlijk is het hopeloos onvoldoende, al
leen de hierboven genoemde categorieën
van wapenen, waarover eenstemmigheid be
reikt werd, af te schaffen. In de practijk zou
dat eigenlijk niets te beteekenen hebben. Af
schaffing van één groep geschut zou niet
beletten dat de kanonnen fabrieken bleven
bestaan, en in geval van oorlog onmiddellijk
het afgeschafte type weer zouden gaan aan
maken. Hetzelfde geldt voor de zware tanks
en bombardementsvliegtuigen.
Een ..verbod" alleen helpt niets. Het is
pure dwaasheid daaraan nog voor een secon
de te gelooven. Wie eenig begrip heeft van
oorlogspsychose, en wie zich maar even her
innert wat er in den Boerenoorlog, en later
in den wereldoorlog, van de verbodsbepalin
gen terecht kwam, kan daar geen twijfel
meer aan koesteren. Als het groote gekken
huis eenmaal is losgebroken zijn alle ver
dragen vodjes papier, voorbestemd om zoo
spoedig mogelijk verscheurd te worden. Spel
regels worden niet nageleefd als er geen
scheidsrechter is en zeker niet als de spelers
in staat van dronkenschap verkeeren.
In het algemeen is nu wel gebleken dat de
aanwezigheid van de militaire deskundigen
in Genève geen nut heeft. Eerder het tegen
deel. Hoe eerder zij naar huis teruggestuurd
worden, hoe beter. Veeleer moeten wij onze
hoop vestigen op de financiëele zijde van het
vraagstuk: de vermindering der budgets en
de controle daarop. Het bespottelijke resul
taat van den arbeid der vier technische com
missies heeft alleen deze waarde, dat het
door de eerlijke oorlogsbestrijders gebruikt
kan worden als middel om de slaperige volks-
massaas verder wakker te schudden. Ik hoop
dat dat- tenminste met, alle kracht gebeuren
zal. Het is goed propagandamateriaal.
Daarvoor onze welgemeende dank. De hee-
ren hebben dit zelf blijkbaar niet gesnapt,
hetgeen niet verwonderlijk is. Van ..die bur
gers" hebben zij nooit veel begrepen. Dat is
hun niet geleerd....
R. P.
WEER EEN S.-D. RAADSLID UIT
AMSTERDAM'S RAAD.
DOOR FUSIE VAN AMBTENAARSBONDEN.
Naar liet Hbld. verneemt zullen de Ned. Bond
van personeel in Overheidsdienst en de Ned.
Ambtenaarsbond fusioneeren. Het hoofdbe
stuur zal dan in Den Haag worden gevestigd,
zoodat dc heer F. van Meurs. voorzitter van
den Ned. Bond van Personeel in Overheids
dienst, ook naar de residentie zal verhuizen
cn als raadslid van Amsterdam moet be
danken.
Zondagmiddag is mr. Th. Heemskerk, mi
nister van staat, in het Diaconessenhuis te
Utrecht om half twee op 79-jarigen leeftijd
overleden.
Onze Haagsche correspondent schrijft over
dit verscheiden:
Toch wel heel onverwacht is oud-minister
Heemskerk aan zijn werk ontrukt. Nog Vrij-
j van de vorige week hoorden we den bijna
tachtig jarigen grijsaard als een jong man,
buitengewoon helder van voordracht, met
een stem als een bazuin zijn meening te
berde brengen over het ontwerp-Dormer t.z.
van de Godslastering. En thans luttel
aantal dagen daarna is hij niet meer.
Mr. Heemskerk wilde zich Zaterdag op reis
naar het buitenland begeven, ten einde in
een Duitsche badplaats zijn iaarlijkschen
kuur te doen. Tol Utrecht slechts kwam hij
daar moest hij in den Zaterdagnacht nog
geopereerd worden Hem heeft dezelfde
kwaal ten grave gesleept, welke wijlen Dr. J.
Th. de Visser had getroffen.
Mr. Heemskerk was een man, die gaarne
vertoefde in de publieke colleges, hij was
een parlementariër uit de oude school fijn
van vormen, every inch a gentleman, groot
en vlug van verstand, een heldere woordvoer
der van fijnen geest. Hem kenmerkte de
Gallische „esprit".
Wijlen Mr. Heemskerk vertoefde gaarne in
de publieke colleges hoe kon het ook an
ders, wanneer men de zoon is van een man,
een groot man ook, die driemaal minister
was. Geboren werd Mr. Heemskerk op 20 Juli
1852, te Leiden studeerde hij van 18701876.
In zijn studietijd woonde hij samen op ka
mers met een anderen fijnen geest, Prof. v.
d. Vlugt, den grooten strijder voor de Fin-
sche onafhankelijkheid.
Hij vestigde zich na zijn promotie als ad
vocaat te Amsterdam het was voor de
Kamer altijd een buitengewoon genot, wan
neer hij uit zijn advocatenpractijk „gevalle
tjes" ging vertellen om het debat te illustree-
ren. Het werd de Kamer dan duidelijk, dat
minister Heemskerk niet alleen een succes
vol pleiter was, maar dat hij in die practijk
ook heel wat menschenkennis had opge
daan. In dien Amsterdamschen tijd duurde
't niet lang, of hij werd tot een publieke
functie geroepen. Van 18831908 was hij lid
der Noord-Hollandsche Staten, van 1S89
1895 en van 19001908 was hij lid van den
Raad der Hoofdstad, van 19011908 als wet
houder. Vandaar was zijn roep als bestuur
der uitgegaan. Als wethouder van Financiën
en Gemeentebedrijven is hij een der meest
beteekenende mannen der hoofdstad ge
weest.
En het was dan ook niet te verwonderen,
dat hij eenmaal minister zou worden. Par
lementaire ervaring had hij bovendien al ge
noegzaam opgedaan. Immers, langdurig
bracht- hij in de Kamer door daar voelde
hij zich thuis als weinigen, daar leefde hij.
We hebben wel eens het vermoeden uitge
sproken. dat. zou hij eens niet herkozen
worden, het leven voor hem alle bekoring zou
hebben verloren. In de Tweede Kamer zat
Mr. Heemskerk van Mei 1888Sept. '91. van
April 1893Sept- "97. van Sept. 1901Febr.
1908 en van September 1925 tot zijnen sterf
dag.
In 1908 werd de heer Heemskerk belast met
de vorming van een ministerie, waarvan hij
zelf de premier zou worden en de leiding op
zich nemen van het departement 'van
Binn. Zaken en Onderwijs. Dit ministerschap
duurde tot- 1913. toen de linkergroepen de
meerderheid kregen en na een langdurige
crisis, het extra-parlementaire kabinet van
Minister Cort v. d Linden werd gevormd In
hetzelfde jaar 1913 werd dc oud-minister
lid van den Raad van State. Het moet hem
een groote voldoening zijn geweest, dat de
verkiezingen van 1918 't hem weer mogelijk
maakten in de parlementaire sfeer terug te
keeren. In de eerste twee ministeries-Ruys
de Beerenbrouck beheerde de heer Heems
kerk de portefeuille van Justitie. En een
jurist was de heer Heemskerk.
Gaarne bemoeide Mr. Heemskerk zich met
de politiek. Zooals hij zeide op zijn 75sten
verjaardag omdat anders de politiek zich met
den burger bemoeit. De heer Heemskerk
verdedigde in de Kamer tot zijn ouderdom
groen en frisch" de a.r. beginselen. Hij
was een trouw medestander van Dr. Kuyper.
Al was er dan wel eens een heel groot ver
schil van meening.
Aanvankelijk was Mr. Heemskerk niet
anti-rcvolutiormair, dacht hü liberaal als
Een dokter die gast was,
vermist.
Onopgemerkt openstaand luikje
de oorzaak.
Het m.s. „Marnix van St Aldegonde" van
de Mij Nederland, dat aan de Javakade te
Amsterdam ligt. is Zondag het tooneel ge
weest van ernstige ongevallen.
Door den G.G.D. werd het schip ontrat.
Zooals men weet heeft dé G.G.D. hiervoor
een speciaal vaartuig. Er wordt uit dit schip
blauwzuur in dc ruimen cn andere deelen
van het schip loegc'.alen om langs dezen weg
de ratten te dooden. De beambten van den
G.G D. treden daarna deze ruimten met gas
maskers binnen; dit geschiedde ook Zondag
volgens de voorschriften. Tijdens het gas
sen werd de beambte Beukelaar onwel en
begaf zich naar de „breek" van het schip om
frissche lucht te krijgen. De breek op her.
schip is de plaats waar men van den wal op
het schip komt. Inplaats dat dc toestand van
dezen beambte daar verbeterde werd hij er
ger en viel hij bewusteloos neer. Naderhand
is gebleken dat op die plaats geen versche
lucht was, maar een stroom van blauwzuurgas.
zijn vader. In zijn studententijd debatteerde
hij, als rector van het. Leidsch studenten
corps zelfs met Dr. A. Kuyper. In 1874 verde
digde hij stellingen, die de A.R. beginselen
sterk veroordeelden. Toeh is hij een overtuigd
Anti-Revolutionnair geworden. In 1880 kwam
hij tot een ander inzicht naar men zegt
geschiedde dat onder den invloed van de
herinneringen aan zijn moeder.
Steeds weer heeft hij do A.R. beginselen
daarna met vuur verdedigd. maar
nimmer heeft hij menschcn van zich verwij
derd. Steeds weer wist hij door zijn vriende
lijke opgewektheid de harten zijner tegen
standers te winnen. En daarenboven had
men in alle groepen groote waardeering, zoo-
al niet voor zijn juridische kennis (een bui
tengewoon geheugen had Mr. Heemskerk)
dan toch voor zijn scherp juridisch vernuft.
Buitengewoon vlug was hij van verstand en
begrip. Men heeft wel eens gezegd, dat mi
nister Heemskerk zich niet gaarne inspande.
Wij weten dat zoo niet hij was misschien
te vlug van begrip, het zinde hem niet uit
voerige rapporten door te nemen, wijl hem
dat meer irriteerde, dan vermoeide. Irriteer
de. omdat men niet strcng-logisch zijn be
toog opzette, meer betoogde dan noodig was,
te wijdloopig was.
Steeds weer heeft Mr. Heemskerk de A.R.
beginselen verdedigd. Toch is er eens een
conflict geweest tusschen Dr. Kuyper en Mr.
Heemskerk. Onder leiding van Mr. Heems
kerk was het kabinet-de Meester ten val
gebracht door de verwerping van de oorlogs-
begrooting van Minister van Rappard. Dc
heer Heemskerk was toen wel, volgens goede
parlementaire zede. verplicht een kabinet te
vormen. Hij werd zelf premier. Dr. Kuyper
heeft het den heer Heemskerk echter zeer
kwalijk genomen, dat dit alles buiten hem
was gegaan. „Driestarren" regende het toen,
waartegen Mr. Heemskerk zich in een bro
chure heeft moeten verdedigen.
In de Kamer was Mr. Heemskerk in zijn
element. Een verward debat wist hij te ont
leden en tot helderheid te brengen. Hij for
muleerde zuiver, bewonderenswaardig. Hij
heeft o.m. bij het jongste debat over de on
dersteuning van de Zuiderzeevisschers in
vollen omvang de leiding der Kamer geno
men, waarvoor Minister Reymer dan ook ls
gezwicht. Het was een waar genoegen ook Mr.
Heemskerk zijn weg te zien vervolgen door
de Kamer, om bij alle groepen en alle frac
ties een aardig, geestig mopje te gaan lan
ceer en.
Mr. Heemskerk is Wel geen leider van de
A.R. partij geweest, wel van '25—'29 leider
der Tweede kamerfractie En thans nog nam
hij bij het debat hee! dikwijls dc leiding
samen met den heer Colijn waar. Grove po
litiek voerde hij daarbij nimmer.
Als minister heeft minister Heemskerk dc
herziening van het Wetboek van Strafvorde
ring doorgezet, ook die van het Zeerecht,
vervolgens gebracht een herziening van de
Faillissement-swet. Van zijn hand is ook de
Dienstweigeringswet, de Psychopatenwet en
de nooit toegepaste Antl-revolutiewet. Veel
verbeteringen bracht de minister in het
strafstelsel. Ook drong hij tot meer differen
tiatie in de strafmaat 'dc geldboete leverde
hem meer mogelijkheden». Onder zijn be
wind werd de Kinderrechter ingevoerd cn
het wetboek van Militair Strafrecht.
De heer Heemskerk had een bekenden
Europeeschen naam Niet alleen dat hij
voorzitter was van de Nederlandsche afdee-
ling der Internationale Unie, op meer dan
één Congres dier Unie sprak de heer Heems
kerk. Hij was voorts president van de, in den
Haag gehouden intern, conferentie tot codi
ficatie van het internationaal privaatrecht.
De overledene was voorts curator van dc
Vrij" Universiteit.
Een groot man. een groot parlementariër
is heengegaan.
De oude garde sterft weg. Na Kuyper,
Lobman, Schaepman, Tydeman, Drucker.
Dit kwam uit een der daarnaast liggende
hutten. Daar was vermoedelijk door hei.
dichtslaan van een deur een ventilatieluikje
opengegaan. Door deze opening stroomde het
giftige gas naar den breek, ongeveer op
schouderhoogte. Beukelaar werd daar gevon
den door dr. Hofman die met dr. Levie. bei
den verbonden aan het Koloniaal Instituut
als gasten het werk van den G.G.D. aan
boord bijwoonden. Dr Hofman knielde bij
Beukelaar neer en gaf hem een injectie.
Toen dr. Hofman opstond, kwam hij in het
zelfde geval te verkeeren als de beambte B.
Hij ademde eveneens giftige gassen in en is
toen ook neergevallen. Zoo is daar op die
plaats een zevental beambten van den G G.
D. met het blauwzuurgas in aanraking-
gekomen. Personeel van dc Mij. Neder
land en van den Havendienst heeft
toen bemerkt wat er aan de hand was en
een andere ploeg, die elders op het schip
bezig was met ontratten, gewaarschuwd. In
allerijl zijn toen de bewusteloozen op den wal
gebracht, waarbij de leider van den ploeg
van den G.G.D. dr. Peters ook nog onwei
werd. Plotseling miste men dr. Hofman. Ver
moedelijk is hij van het. dek dat hier geen
verschansing heeft in het water gevallen.
Men heeft hem niet weer gezien. Ook dreg
gen heeft, nog geen resultaat opgeleverd.
De beambten van den G.GD. waren spoe
dig bij kennis, behalve Beukelaar. Deze
laatste heeft men naar het OI. Vrouwen
gasthuis vervoerd. Zijn toestand was Zondag
avond bevredigend.
thans de jongeren Troelst-ra. Nolens, de Vis
ser. Heemskerk. Zü behoorden tot de zelfde
tijdsperiode nog.
Thans groeit een ander geslacht op, met
nieuwe idealen.
De opvolger van Mr. Heemskerk als Ka
merlid is de heer Mr H. Bijleveld, oud-minis
ter van Marine. Wanneer deze bedankt, wat
niet. onwaarschijnlijk is, dan is Mr. H. Dam-
brink de aangewezene.
De begrafenis van het stoffelijk over
schot van mr Th. Heemskerk zal te 's-Gra-
venhage gesohiedeen Donderdag 16 Juni.
„HET MYSTERIE DER EEUWIGE JEUCD".
In ons nummer van Woensdag begint
een nieuw feuilleton.
Wij hebben ons het publicatierecht verze
kerd van een werk van den bekenden schrij
ver Wa lth er KI oe p f f e r, getiteld „Het
mysterie der eeuwige jeugd" („Lucifer's
Ende"). Dit is een zeer spannende roman,
die in den modernen tijd speelt. Een profes
sor doet een belangrijke wetenschappelijke
ontdekking. Voor hij die bekend kan maken,
wordt hij evenwel door een „misdadig genie"
ontvoerd, opdat deze die ontdekking zal kun
nen exploiteeren. Een broer van den ontvoer
den professor ,en amateur detective, beleeft
heel wat avonturen voor hij er in slaagt het
„misdadig genie" te ontmaskeren en zijn
broer te bevrijden. Er komt alles aan te pas:
auto-renwagens, vliegmachines, duikbooten,
enz.
Dc Fransch-Engelschc besprekingen.
(2e blad. le paR.j
De Oceaani'licgcr Stanley Hausncr gevonden.
Eert weck op zee rondgedreven
(2c blad, le pag.)
Mr. Th. Heemskerk overleden.
(le blad. le pag.)
Een reeks otigclukkcn met blauwzuurgas.
G.G.D.-personeel bcdioclmd, een dokier
vermist.
(lc blad, le pag.)
Dr. L. Simons, stichter van dc Wereldbiblio
theekoverleden.
(2e blad, 2e pag.)
De Rembrandt-tcntoonstelling tc Amster
dam.
(2e blad. 2e pag.)
Het muziekconcours in Haarlem-Noord.
(2e blad. 4e pag.)
Tekqrt op de Staatsbegrooting van 170 mll-
lioen.
(2e blad. 2c pag.)
ARTIKELEN. ENZ.
R. P Dc Aanvalswapenen
(lc blad. le pag.)
Jhr J. C Mollerus Hoe groot dc achteruit
gang is.
(2e blad, 3e pag.)
T. Schelling: Voor uw Tuin.
(2e blad, 3e pag.)
iHct. aantal paspoorten dat
dezer dagen in onze provin
ciale hoofdsteden wordt af
gegeven is ongeveer gelijk aan
vorige jaren
De vacanties loon naar werken.
Komen weer voor allen aan,
En in duizenden gezinnen
reinst men. waar men heen zal gaan.
Weliswaar zijn velen onzer
Noodgedwongen op dc duit.
Maar juist in een tijd van zorgen.
Wil er toch weleens uit.
Dit is logisch, wat verstrooiing
Is een redelijke wensch.
Maar in dezen tijd. wou 'k zeggen.
Is ook daarin toch een grens.
Laat ons die niet overschrijden.
Ik bedoel, ln dit verband.
Houd uw dure crisisduiten.
Ditmaal eens in eigen land.
Evenveel vacantlegangers
Worden nog gepasporleerd.
Als in vroeger, beter jaren
En dat lijkt me nou verkeerd.
Daarbij denk ik niet uitslui'.cnd
Aan hc-t rollen van uw geld
In de hand van landgenooten,
Ook al mag dat zwaar geteld.
Maar er is in deze kwestie
Ook een sterk moreele kant.
Overtuig u, dat er ook nog
Schoonheid is in Nede-rland.
U kunt nergens in de wereld
Voor de crisis aan den haal,
Heusch men zucht ook in den vreemde,
Zij het in een andre taal.
P. GASUS.
Prof. Piccard zal deze week voor de tweede maal opstijgen ioor een tocht naar de
stratosfeer. Men ziet den hoogleer aar met zijn passagierMax Cosyiio by den
nieuwen gondel.
