Het voorbereidend onderwijs. Arme wij! De opheffing der vier eerste klassen. Het Belangrijkste. 50e Jaargang No. 15054 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Maandag 25 Juli 1932 HAARLEM S DAGBLAD P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER. Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTENp^. week 0-25, por maand 1.10, per 3 maanden 335, franco per post 335, losse nrs. 0 06- Geïllustreerd Zondagsblad per week 0.06, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ0.65. franco per post 0.7254. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkery: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon No».: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810 ADVERTENTIëN: j_5 regels 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames 060 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60, elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrondissement dubbele prijs. Onre Groentjes (•lederen dag) 1—3 regels 0-30, elke regel meer /010, uitsluitend a contant. Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabcnnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-. Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-. Elke andere vinger f 150.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-. Idem voor Abonnés op het Gelll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000.-. Overlijden f 600-. Verlies van Hand, Voet of Oog f400—. Verlies Duim f75-. Verlies Wijsvinger f75—. Verlies andere vinger f30-. DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN. HAARLEM, 25 Juli. De Oorzaak? Aan de bewering, dat de ooi-zaak van de wereldcrisis overproductie zou zijn. wordt tegenwoordig algemeen getwijfeld. Wat mij 'betreft: ik Qieb er nooit aan geloofd. Of het moest dan die overproductie van kanonnen, granaten, bommen duikibooten, kruisers, slag schepen, tanks, vlammenwerpers, land- en zeemijnen, geweren, revolvers, gifgassen enz. zijn, waarmee we nog altijd doorgaan. Hei is wel kenmerkend, nietwaar, wat- wij alle soorten van producties kunnen beperken, contingenteeren en zelfs stopzetten, behalve juist die? Maar er bestaat nóg een onrustwekkende overproductie. Het tijdschrift „Nederlandsche Bilbliographie"', dat er zich luidkeels op Iaat voorstaan er een wegwijzer in te zijn, vestigt er de aandacht op. Het vraagt aan duizenden anderen, en ook aan mij, op ?en typografisch zeer net verzorgd reciametje: Weet U Dat in Nederland jaarlijtks ruim 6300 Nieuwe Boeken Verschijnen? Waaronder 1500 Romans 2000 Bo?iken Op Wetenschappelijk Gebied 900 Kinder- Boeken 300 Boeken over Schoone Kunsten. Neen. Brrr! Neen. ik wist niet dat het zoo erg was. En het (tijdschrift is nog niet uitgepraat. Op pagina 2 gaat het, in donkerblauw en oranje op een zwaarbewolkt fond 1, mee- doogenloos door Weet U (/vraagt het) Dat het getal nieuwe uitgaven per jaar in ronde cij'fers 'bedraagt- in Duitsdhland3Q.000 Engeland 15.000 Frankrijk12.000 Vereenigde Staiten 20.000 Overige Landen 30.000? Neen. Nog meer brrr! Dat wist ik ook niet. Nu dan, zegt het tijdschrift (zoo tusschen de regels door)„Dat dacht ik wel. En weet u wat er allemaal in staat? Nee hè? Wij wel. Wij wezen u den weg naar die boeken, waar in u belang stelt. Wij leveren u per jaar on geveer vierhonderd bladzijden opbouwende critiek, samengesteld door de meest bevoegde critici, die ons land telt. Het zijn er ruim honderd. Ik bibber. Ligt hier misschien de oorzaak, althans een oorzaak, van de bittere nooden der huidige wereld? Opnieuw herinner ik mij dien onbevangen man, het opperhoofd Tuiawii, van de Samoa-eilanden, die de wijde wereld inging op hetgeen wij zouden noemen „een dienstreis" om te zien of hij iets voor zijn volk te weten kon komen. Iets waar het wat aan zou hebben. Hij kwam diep veront waardigd uit Europa terug en hield voor zijn verbaasde en ontstelde Samoeezen een reeks voordrachten, waarin hij hen met de volle kracht zijner overtuiging waarschuwde te gen de verwrongen levensopvattingen van de „Papalagi" (dat zijn wij, Europeanen). Ik weet niet wat Papalagi in het Samoeesch beteekent, maar het is zeker niet vleiend. Tuiawii waarschuwde tegen de steenen kis ten waarin de Papalagi leven. De meesten bewegen zich voortdurend heen en weer tus schen twee steenen kisten die zij „kantoor" of „fabriek" en „thuis" noemen. Hij waar schuwde tegen de kleine tijdmachines waar mee de Papalagi steeds rondloopen, en die hun leven bederven doordat zij hen in den waan hebben gebracht dat zij allemaal voortdurend haast hebben (hier richtten ver scheidene Samoeezen zich op uit hun heer lijk dolce far niente onder de palmen, en staarden hun opperhoofd ongeloovig aan. „Wat is dat, haast?" riepen zij. En hij legde het hun uit. Zij schudden langzaam de hoof den en vlijden zich weer neer). Toen kwam hij tot het ergste. Zijn stem trilde van verontwaardiging toen hij be schreef hoe deze onwaardigen, verwordenen, de Papalagi, in den zotten waan leefden dat zij steeds en zooveel mogelijk moesten den ken. Hoe zij zich daarmee kwelden en afmat ten. Hoe zij natuurlijk faalden, omdat geen twee menschen precies op dezelfde manier denken. Hoe zij er hun gezondheid en hun leven mee vergalden, en nieuwe geslachten aanspoorden tot steeds meer en onvrucht baarder denken door hun gedachten neer te leggen in tallooze boekenstapels vellen van een dun materiaal, bedekt met vreemde teekenen en saamgebonden, waarvoor zij veel geld betaalden. De volgende vloek van hun leven, het GeldWist ik Tuiawii's adres, ik zou hem deze statistiek van de „Nederlandsche Bibliographie" doen toekomen. Een of andere verdwaalde Papa- lagus zou ze hem voor kunnen lezen, en in machtigen toorn zou hij een nieuwe waar schuwing tot zijn onbesmette, onbevangen Samoeezen kunnen richten. Honderd-en-zeven-duizend nieuwe boeken per jaar! Zesduizend-en-driehonderd daarvan in Nederland! Vijftienhonderd romans, waarin het leven fictief wordt voorgesteld. Tweeduizend boeken op wetenschappelijk gebied, waarin het leven wordt, voorgesteld alsof men het doorgrondt Negenhonderd kinderboeken, waarmee de jonge Papalagi getraind worden, door goe- dig-fictieve voorstellingen, op het lezen van de gevaarlijke fictieve romans en de boeken waarin men het leven heet te doorgronden. Driehonderd boeken over Schoone Kunsten, alsof die niet voor zichzelf spreken, als zij waarlijk schoon zijn Duitschland produceert de meeste boeken van alle landen. Dertigduizend per jaar! Achtentwintig procent van het wereld-totaal Welnu, ziet naar Duitschlands huidige perike len! Wordt het niet tijd deze productie te be perken? Als ik denk aan de millioenen eikaar- tegensprekende meeningen, die jaarlijks in die 107 000 boeken verschijnenals ik denk aan het percentage onzin, dat er on vermijdelijk in moet voorkomen, aan het percentage pornografie, aan het percentage alleen-maar-prikkellectuur En aan de percentages: 1. oude moppen, 2. herhalingen van wat Confucius, Shakespeare, Goethe en enkele anderen al eeuwen geleden en beter gezegd hebben, 3. verveling, 4. misleiding, 5. nijdasserij. 6. kletspraat-zonder-meer dan ga ik nog niet zoover als Tuiawii. die zou zeggen: „Afschaffen!" maar vraag alleen of productiebeperking hier niet dringt, nijpt, ja: schreeuwt om vervulling? R. P. Een adres oan Volksonderwijs. Het bestuur der afdeeling Haarlem van Volksonderwijs, tevens vormende het co mité voor de Openbare School te Haarlem heeft een adres aan den Raad gezonden, waarin wordt gezegd, dat het tot zijn groote spijt heeft kennis genomen van het voor stel van B. en W.. waarbij wordt voorge steld den leeftijd, waarop de kinderen tot de openbare voorbereidende scholen kunnen worden toegelaten te verhoogen van 3 tot 4 1/2 jaar met het gevolg, dat bij het begin den cursus 1932/33 geen nieuwe leerlin gen worden aangenomen. In Haarlem is reeds een achterstand op het gebied van het Voorbereidend Lager On derwijs het drietal scholen, dat er min stens bij moest (ten N van de Jan Gijzen- vaart, Kieverparkkwartier en omgeving Pijlslaan) is door den crisistoestand voor- loopig van het uitvoeringsplan geschrapt en nu zal door het voorstel van B. en W. de opbouw van het Openbare Voorbereidend Lager Onderwijs, waaraan men pas begon nen was, worden stopgezet. Vele kinderen, waarvoor voorbereidend onderwijs gevraagd wordt zullen dit onder wijs niet kunnen ontvangen. Dit nieuwe voorstel zal dus inhouden, dat nog meer kleuters dan tot heden blijven overgele verd aan de straat. Juist in deze tijden, nu vele huismoeders door de omstandigheden genoodzaakt zijn als werkvrouw buitenshuis in het onderhoud van het gezin te helpen voorzien, meenen adressanten den Raad ernstig te mogen ver zoeken niet te treden in het voorstel, dat beoogt dit jaar geen nieuwe klasse te vor men aan de Voorbereidende Scholen. Met genoegen hebben adressanten kennis genomen van de adressen, geteekend door 695 ouders en waarin gevraagd wordt niet over te gaan tot inkrimping van het Voor bereidend Lager Onderwijs. De motieven door de adresseerende ouders naar voren gebracht onderschrijven adres santen ten volle. Volgaarne sluiten zij zich bij die adresbeweging aan en met aandrang verzoeken zij den Raad geen maatregelen te willen treffen, waardoor het Voorbereidend Lager OnLierwijs te Haarlem zou worden in gekrompen. (INGEZONDEN STUK-RIJM) P. Gasus gaat met vacantie P. Gasus trekt van ons weg, 'k Hoop, da" 'k in dit rijmpje kans zie En het duidelijk hem zeg: Haarlem's Dagblad, en wij allen Zien 't met leede oogen aan, Dat hij ons nu af gaat vallen. Dat hij van ons heen kan gaan! Juist in deze barre tijden Van veel zorgen en verdriet. Van veel tranen en veel lijden Mis je „Gasus" liever niet. Hij is altijd wel weer oolijk Geeft je vreugde en weer kracht Of hij maakt je wel weer vroolijk, Speelt t klaar, dat je weer lacht. Wij nu hier ter Spaarnestede Wenschen zon hem en plezier. Maar we hebben toch geen vrede Arme wij, wij blijven hier ZOO-MAAR-IEMAND. Noot. Hij komt. gelukkig gauw terug. We hebben hem maar 14 dagen vacantie toege staan. H. D. DE MOORD OP PRESIDENT DOUMER. HET PROCES GORGOELOF BEGINT HEDEN. De moo:denaar van den president der Re publiek, Doumer Gorgoelof zal zich Maan dag te verantwoorden hebben voor de Pary- sche juryrechtbank. Men verwacht dat het proces drie dagen zal duren en het vonnis Woensdagavond laat zal kunnen worden uit gesproken. De juryleden zullen slechte twee vragen te beantwoorden hebben: 1. Is Gorgoelof schuldig aan- den moord op Staatspresident Paul Doumer? 2. Is er bij den moord van op zet sprake? HET NOORSCH-DEENSCHE CONFLICT INZAKE GROENLAND 28 JULI VOOR HET PERMANENTE HOF. Het Permanente Hof van Internationale Justitie zal naar het Handelsblad verneemt, Donderdag 28 Juli a.s. om half elf een open bare zitting houden ter behandeling van de zaak betreffende het juridisch statuut van van het gebied van- Zuid-Oost Groenland, welke zaak bij het Hof aanhangig is ge maakt door de Noorsche en Deensche regee ringen op 18 Juli. Men zal zich herinneren, dat de Noorsche regeering in haar verzoekschrift van dien datum het Hof heeft gevraagd enkele con servatoire maatregelen te willen aanwijzen Volgens artikel 57 van 's Hofs reglement wijst het Hof slechts conservatoire maatrege len aan om aan partijen de gelegenheid te hebben gegeven zich over deze aangelegen heid uit te spreken. Met het oog op de toepassing van deze bepaling zal de zitting op 28 Juli gehouden worden. GROOTE BRAND AAN DE OOSTENRÏJKSCHE GRENS. 21 GEBOUWEN VERNIELD. WEGSOHEID (Beieren). 24 Juli (Wolff). Door een ontzettenden brand is het grootste deel van het vlak aan de grens gelegen Oos- tenrijksche dorp Kollerschlag verwoest. De brandweer uit plaatsen in Beieren en Oosten rijk snelde toe om deel te nemen aan het blusschingswerk Men kon echter niet ver hinderen, dat 21 gebouwen volkomen af brandden. Twee personen worden vermist, en zeer veel vee is in de vlammen omgekomen. Vermoedelijk betreft het hier een geval var. brandstichting. Een foto van den ontzaglijken brand, die kort geleden groote schade aanrichtte aan het wereldberoemde ontspanningsoord Coney Island bij New-York. Ernstige bezwaren oan Volksonderwijs Het bestuur der afdeeling Haarlem van Volksonderwijs, tevens vormende het Comité voor de Openbare Scthool, heeft aan den Raad een adres gezonden, waarin wordt gezegd, dat het met groote teleurstelling kennis heeft genomen van het Raadstuk betreffende de reorganisatie van het Lager Onderwijs. Noo. dgedwongen zal de afdeeling zich moet en neerleggen bij vele voorstellen, genoemd in vermeld raadstuk, maar adressanten verzoe ken den Raad met den sterkst mogeiijken aandrang niet te willen aannemen die voor stellen van B. en W. welke beoogen eerste klassen te vormen aan de Openbare Lagere Scholen No. 13. 18. 35 en 44. Door het Ko ninklijk Besluit van 23 Juni 1932 is de toe- la tingsleeftyd verschoven naar boven. Een maatregel op zich zelf wel goed. Doch het invoeren van een op zich zelf wel goeden maatregel mag niet een desorganisatie ten gevolge hebben, die voor het onderwijs in zijn geheel van grooter nadeel is dan wat het aan goed mag brengen. Aan bovengenoemde sdholen zal dit jaar geen le klas gevormd worden; het volgend jaar geen le en 2e klas! Om in de toekomst te komen tot scholen met le klasse, doch zender 2e en 3e klasse. doch wel klassen 4, 5. 6. en 7een jaar laterscholen met klassen 1. 2. 5. 6 en 7 en vervolgens dus scholen „met een gat er in". Met- 'hierdoor weer deze gevolgen, dat telken jare een aantal kinde ren van de eene school naar de andere .ge gooid" moeten worden, want de zittenblijvers uit de klassen boven het ,-gat" kunnen niet op dezelfde school blijven, moeten worden overgeplaatst naar scholen die geen „gat" hebben. Waar de klassen alle t-ot. het maximum worden opgevoerd zaï men. door de maatregei om geen le klassen te vormen aan enkele scholen, houden een voortdurend reorgani- seeren, overplaatsen van leerlingen enz, dait steeds weer beteekent een-benadeelen van 'het onderwijs der kinderen. De zoo noodige rust in de school zal door aanneming van het voorstel van B. en W. eenige jaren ver dwenen zijn. De ouders, die om verschillende redenen bovengenoemde scholen wensdhten voor hun kinderen worden in hun verwachtingen teleurgesteld. De wederopbouw van een school „met een gat er in" zal moeilijk zijn; de ouders die nu hun kind hebben aangegeven voor een bepaalde school en hot niet geplaatst krijgen, zullen vermoedelijk bij een volgende gelegen heid niet weer bij die school aankloppen, terwijl andere ouders ernstig bezwaar zullen maken om hunne kinderen te sturen naar een niet. volledige school. Bij adressanten bestaat dan ook de zeer groote vrees, dat door toepassing van den door B. en W. voorgestelden maatregel aan een viertal bloeiende openbare scholen (de cijfers wijzen het uit) een langzaam dood vonnis wordt voltrokken. En dit door een maatregel, die slechts tweemaal toegepast zal worden. Twee jaar lang zal de aangifte van leerlingen abnormaal zijn en daarom moet nu zoo n ingrijpende maatregel die des- organiseerend werkt, worden toegepast. In het belang van het onderwijs in het algemeen en in het belang van het openbaar onderwijs in het bijzonder, meenen adressan ten nogmaals den Raad met den meest moge- lijken aandrang te mogen verzoeken het voorstel van B. en W. om geen le klassen te vormen aan den Openbare Lagere Scholen 13. 18. 35 en 44 te verwerpen. Het adres is onderteekend door Mr. L. G. van Dam en E. Geerts Wzn als voorzitter en secretaris van Volksonderwijs. BETOOGINGEN VAN S. D. A. P. EN N. V. V. IN TAL VAN PLAATSEN TEGEN HET RAPPORT-WELTER De S.DA.P. on het N.V.V. hebben Zon dag op verschillende plaatsen in Nederland betoogingen ghcouden, welke volgens Het Volk alle zeer goed bezocht waren, door een zeer geestdriftig publiek, nl Rotterdam was de betooging volgens het blad bezocht door 17.000 man. ook in Arnhem. Eindhoven, Lei den. Zutphen. Almelo. Gornchem. Dordrecht, Lu-terade, Gouda en Apeldoorn, woonden zeer velen de betooging bij Te Leiden werd o.a. het woord gevoerd door den heer M A. Reinalda oud-wethouder van Haarlem. De betoogingen waren gericht tegen de voor- stellen-Welter. KON. NFD. TOONKUNSTENAARSVERFF.N. Geslaagd zijn voor het examen 1. o. piano spel de dames Nelly Jager en Willy Schijf alhier en de heer L. Tervoort. Mej. Jager en de heer Tervoort zijn leerlingen der muziek school van de Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst te Haarlem. ZANDVOORT. Ds P v d. Vloed te Arnhem, die beroepen ls bij de Ger Kerk in Hersteld Verband te Zandvoort heeft dit beroep aangenomen. Ds. v d. Vloed is geboren in 1900. In 1930 werd hij candidaat en 29 Juni 1930 predikant te Arnhem. Pruisens' aanklacht tegen de Rijksregcering. De behandeling voor het Staatsgcrechts- hof. (2e blad, lc pag.) De verdagingsresolutie der Ontwapenings conferentie aangenomen. Duitschland en Rusland steunden. (2e blad. le pag.) Voortzetting der mijnwerkersstaking in België. (2e blad, le pag.) Nu de ex-keizer zich weer roert. Vragen van het Tivecde Kamerlid Floris Vos. (2e blad, 2e pag.) Bouw van een oezondheidshuis in Heem stede. B. en W. vragen een crediet van f 50.000.—. (le blad, 3e pag.) ARTIKELEN, ENZ. R. P.: De Oorzaak? (le blad, le pag.) Van de Abcelcn: De K.L.M in 1931. (2e blad, 2e pag.) BORAH VOOR SCHRAPPING DER OORLOGSSCHULDEN. Senator Borah heeft voor de microfoon een rede gehouden, waarin hij voorstelde in aan sluiting op de Conferentie van Lausanne, onmiddellijk een Wereld-Conferentie tc hou den, welke moet beslissen over de oorlogs schulden en andere na-oorlogsche problemen Indien de politiek van Lausanne wordt vervolgd, zeide Borah, dan zal eens de tijd komen, dat in het belang van het Ameri- kaansche volk de oorlogsschulden-kwestie wordt herzien. De schulden zijn rechtvaardig, doch het belang van het Amerikaansche volk kan meebrengen, dat als onderdeel van de rege ling van de na-oorlogsche problemen zooals herstel-betalingen, ontwapening^ herstel van den gouden standaard en stabilisatie van het zilver in het Oosten, de oorlogsschul den geschrapt zullen worden. Lausanne heeft het begin gemaakt aan het einde van een lange periode van men- schelijk lijden. Er bestaat thans gegronde hoop op een beteren tijd. Nader meldt Reuter: De rede van senator Borah over de herzie ning van de oorlogsschulden wordt van veel belang geacht, aangezien Borah tot nu toe voor een van de voornaamste tegenstanders van de herziening gold. Vermoedelijk zal deze rede groo'en invloed uitoefenen op de verstokte tegenstanders- Vermoedelijk Ls deze ommekeer te danken aan de steeds grooter wordende strooming on der de Amerikanen, dat de economische reactie, welke een gevolg Ls van de betaling van de oorlogsschulden, een groote belem mering is voor de handel van de Vereenig de Staten, en dat men deze terwllle van eón algemeene regeling zal moeten opgeven. Deze opvatting wortelt steeds meer onder de ont wikkelden. doch wordt fel bestreden door de tegenstanders in het Congres, die onder steund worden door de Hearst-pers. DRIE AUTO-ONGELUKKEN TE WASSENAAR. Een dame gedood. ONOORDEELKUNDIG RIJDEN DE OORZAAK Zaterdagmorgen omstreeks tien uur wilde de heer J M. uit Hoofddorp het landgoed Ter Horst te Wassenaar oprijden en gaf daar toe met zijn richtlngswijzer een signaal naar links, om daarna een grootere bocht naar rechts te kunnen nemen. De heer F, G Th uit Amsterdam, die met een snelheid van pl.m. 80 KM. achter hem aanreed, begreep de bedoeling te laat en kon een aanrijding niet meer voorkomen. Met een hevigen slag botsten de wagens op elkaar. De materieele schade was groot, doch de in zittenden kwamen met den schrik vrij. Een droeviger afloop had het ongeval dat te 11.45 uur eveneens op den Lcidsehestraat- weg te Wassenaar nabij de Maaldrift gebeur de. Daar reed de heer V. uit Apeldoorn, ver gezeld van zijn echtgenoote per auto in de richting Den Haag. toen hij werd ingehaald door oen vrachtauto, bestuurd door B. uit Katwijk, die hem wilde passeeYen. Op het zelfde moment naderde echter uit tegenover gestelde richting eveneens een auto. B. ls toen waarschijnlijk te vroeg naar rechts uit geweken met het noodlottige gevolg dat zijn rechter achterwiel vermoedelijk haakte aan het linker voorwiel van de auto van den heer V.. welke daardoor tegen een boom reed en totaal werd vernield Mevrouw V. werd on middellijk naar het Academisch Ziekenhuis te Leiden overgebracht, waar zij eenige uren later is overleden: terwijl de heer V. na ver bonden te zijn. naar huis kon terugkeeren. De auto van V. is ln beslag genomen. De vrachtwagen was licht beschadigd, de be stuurder ongedeerd. Tenslotte vond om half één een ongeluk plaats op denzelfden drukken verkeersweg ter hoogte van Persijn De heer A C. J P uit Den Haag. die den weg wilde oversteken, werd aangereden door een auto uit Wassenaar. Beide auto's werden zwaar beschadigd, doch persoonlijke ongelukken vonden niet plaats.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1932 | | pagina 1