HET DUITSCHE SCHOOLSCHIP
„NIOBé" GEKAPSEISD.
Het Belangrijkste.
50e Jaargang No. 15056
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Woensdag 27 Juli 1932
HAARLEM S DAGBLAD
Directie; P. W. PEEREBOOM
ROBERT PEEREBOG..».
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER.
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNLMLN1 fcNper week 0.25, per maand 1.10, per 3 maanden
325, franco per post 355, losse nrs. 0.06. Geïllustreerd Zondagsblad
per week ƒ0.05, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. ƒ055. franco per post ƒ0 72)4.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buitenspaarne 12
Telefoon No#.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Drukkerg: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëNj5 regels /1.75, elke regel meer 0-35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0 60^
elke regel meer 0-15, buiten Arrondissement dubbele prijv Onze Groentjes
(iederen dag) 13 regels ƒ0.30, elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weekabonnés. Levenslange ongeschiktheid en Ovedi jden f 600— Vedies van Hand. Voet of Oog f 400-, Duim 1250.-. Wijsvinger f i 50... Elke andere vinger f 150.-. Ann- of Beenbreuk f 100—
Idem vooi Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000— Overlijden f 600... Verlies van Hand. Voet of Oog f400... Verlies Duim f75— Verlies Wijsvinger f 75— Verlies andere vinger f 30
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 27 Juli.
William Borah.
Senator Borah.
De heer William Borah, senator voor Idaho
en voorzitter van de commissie voor Builen-
landsche Zaken in den Amerikaanschen Se
naat, is ongetwijfeld een zeer merkwaardig
man. Hij heeft zich nu plotseling voor totale
schrapping der oorlogsschulden verklaard,
nadat hij zich jarenlang daartegen verzet
heeft. Wel stelt hij nog voorwaarden, waar
van de voornaamste is dat Europa zal gaan
ontwapenen, maar die condities stelt presi
dent Hoover ook. En onredelijk is dat niet.
Zelfs mogen we van harte hopen dat Ameri
ka aan deze voorwaarde zal vasthouden,
daarbij zijn eigen ontwapeningsvoorstel na
tuurlijk handhavend, en liefst nog uitbrei
dend.
Senator Borah is republikein, althans in
naam. Hij behoort tot de partij, maar gaat
zijn eigen weg. Oorspronkelijk was hij advo
caat in Boise, het hoofdstadje van den staat
Idaho, die een geweldige oppervlakte heeft,
maar niet meer dan een half millioen In
woners telt.
In de politiek is hij opportunist. En dat op
Sc meest openhartige wijze. In. Europa zijn
er ook veel opportunisten in de politiek,
maar die plegen dat zoo goed en zoo kwaad
als het gaat te bemantelen. Dat hoeft blijk
baar in Amerika niet. Iemand als senator
Borah is beroemd door zijn „flair", door de
scherpte van zijn politiek reukorgaan. Hij
speelt bijna steeds op het winnende paard.
Hij voorziet „waar het naar toe gaat" en
verklaart zich daar dan krachtig vóór. Een
dientengevolge zeer stoelvast politicus. Hij zit
al vijfentwintig jaar voor Idaho, en heel
Amerika schijnt hem vol aandacht te vol
gen als een soort van politieken barometer.
Dit feit vavststellende, mag het ons ten
zeerste verheugen dat deze man met den
fijnen neus zich vóór algeheele schulden
schrapping op voorwaarde van ontwapening-
op-belangrijke-schaal heeft uitgesproken.
Want het beteekent dat hij voorziet, dat
deze dingen gebeuren zullen. Wij kunnen
hem zoo min of meer beschouwen als den
clairvoyant van Amerika, de Madame Fraya
als u wilt. Er zij niets onvriendelijks mee be
doeld. De heer William Borah heeft veel
vaker juiste profetieën geuit dan de Pa-
rij sche waarzegster.
Voor het overige blijft het een merkwaar
dig geval dat deze ma nvoorzitted van de
commissie van Buitenlandsche Zaken van de
Vereenigde Staten is en nog nooit een voet
buiten zijn vaderland heeft gezet. Hij schijnt
ook geenszins van plan te zijn dat ooit te
doen. Hij zit in Washington, in zijn kamer,
en vertrouwt op zijn politiek reugokgaan.
Men stelt zich hem voor, eiken morgen na
het scheren zachtjes de buitenlucht opsnui
vend en zich de vraag stellend: „What is the
wild world saying today?".
Het antwoord wordt hem deelachtig, en hij
legt een verklaring af. waarnaar vroeger
alleen Amerika luisterds, maar tegenwoordig
de heele wereld.
Wie Amerika serieus bezoeken wil mag
senator William Borah niet overslaan. Hij is,
zegt men. een eenvoudig en vriendelijk man
Bescheidenheid is in zoo groote mate zijn
deerl, dat hij volkomen beseft als politicus,
met een partijprogram, het aangezicht der
wereld niet te kunnen veranderen. Hij snuift,
ij laat zijn neus de gedane bevindingen
doorseinen naar zijn brein. Men zou het, be
halve flair, of een zesde zintuig, ook intuïtie
kunnen noemen. Werkt zoo'n systeem een
maal goed, dan moet men het niet schaden
door onvoorzichtige experimenten. Eigenlijk
kan ik mij best voorstellen dat senator Borah
in zijn eigen omgeving blijft en zich niet laat
afleiden door het aanschouwen van de
vreemde landen en volken, waarover hij zulk
een positief oordeel heeft.
U denkt misschien dat dit ironie is. In
hoofdzaak is het dat niet. Hij is een onge
woon en vreemd, maar niettemin zeer be
langrijk verschijnsel. Dat kunnen wij beter
erkennen dan loochenen.
R. P.
DE UITBREIDING IN HAARLEM NOORD.
De oude boerderij ten Noorden van Huis
te Zaanen. die ecnigen tijd als jeugdhuis
werd gebezigd, is thans afgebroken.
De vrijgekomen grond zal worden ge
bruikt voor een aansluitende bebouwing van
den practtigen Orionweg met het groote
complex straten en woningen naar de zijde
van do Delft
Ten Westen van den Rijksstraatweg is
reeds een halve stad verrezen en er zijn nog
groote uitbreidingsmogelijkheden.
Echtscheiding van Maurice
Chevalier.
Mme. Chevalier vindt het best.
De correspondent te Nice van de News
Chronicle meldt dat. Yvonne Vallée, de vrouw
van den filmheld Maurice Chevalier..z»ch bij
aankomst aldaar zeer opgewekt heeft uitgela
ten over de hangende echtscheidingsproce
dure tusschen het echtpaar.'
„Het komt er niet op aan of we getrouwd
zijn of niet", zei mevrouw Chevalier. ..Mau
rice houdt maar van éen vrouw ter wereld, en
dat ben ik. Ofschoon het een beetje para
doxaal lijkt, hebben wij tot scheiding besloten
Dm van elkaar te kunnen blijven houden".
Overigens gaf mevrouw Chevalier toe dat
de liefdesscnes in de films van haar echtge-
genoot haar vaak ergerden en de oorzaak van
het besluit waren.
„Terwille van zijn kunst kan hij beter vrij
wezen' zei zij. en mij kan het niet schelen
Dmdat hij nog steeds van mij houdt.
Mogelijk is het heele geval alleen maar
reclame.
Filmster-drama's in het werkcüjke leven
ontroeren niemand meer. Eigenlijk wordt het
tijd dat de kranten eens met elkaar overeen
komen dat al die dingen uitsluitend als adver
tentie opgenomen kunnen worden.
VAN BURINK SLAAT
REUDERINK IN DE EERSTE
RONDE.
ROTTERDAM'S RAAD ALS BOKSRING.
In de Dinsdagmiddag voortgezette verga
dering van den gemeenteraad van Rotter
dam is het tijdens het debat over het de
monstratieverbod tot een vechtparij geko
men tusschen de heeren Reuderink en Van
Burink.
De heer Van Burink zei bij dc bespreking
van de houding van den heer Reuderink, dat
deze alleen schold, doch toen de heer De
Zeeuw hem indertijd vergeleek met een blaf-
fenden hond, deed hij net ..alsof" hij den
heer De Zeeuw te lijf zou gaan. De heer Reu
derink zei hierop: „Dan moet je maar hier
komen, dan zal ik je laten zien wat „alsof"!
De heer Van Burink: .Ach ik heb je al eens
eeïi klap gegeven, dat je een week ziekte
verlof hebt gehad".
De heer Reuderink: „Ach mannetje, dan
zal ik je nu een klap geven" en de daad bij
het woord voegende liep de heer Reuderink
uit zijn bank en gaf den heer Van Burink een
klap. Een formeelc vechtpartij ontstond,
waarbij de heer Reuderink over de tafel werd
geslagen door den heer Van Burink.
Van alle kanten trachtte men de vechters
bazen te scheiden.
De voorzitter schorste daarop de vergade
ring.
Na tien minuten is deze in alle kalmte her
opend met zoowel den heer Reuderink als de
heer Van Burink.
VAN DEN STATIONSKAP
GEVALLEN.
ONGELUK MET EEN GLAZENWASSCHER-
Een 29-jarige glazenwasscher was Dinsdag
morgen te ongeveer half twaalf bezig met het
schoonmaken van de kap voor het Centraal
Station, onder welke afschutting gewoonlijk
een aantal motorrijtuigen gestald staan. De
man bevond zich voor zijn werk op de glazen
bedekking: toen hij een luifel wilde schoon
maken gleed hij uit met. het. gevolg dat l)ij
door het glas zakte en via het dak van een
auto, die den val brak. op straat terecht
kwam.
Met een diepe vleesehwonde aan het lin
kerbeen en een blessure aan de linkerhand is
het slachtoffer per auto van den G. G en
G. D. naar het Binnengasthuis vervoerd. Hij
klaagde ook over pijn over het geheële li
chaam. en is. na onderzocht te zijn, naar
huis vervoerd.
Volgens de eerste berichten 69 vermisten.
VEERTIG OPVARENDEN GERED.
Bemanning van Adelborsten en
Sch eepsjongens.
KIEL. 35 Juli. (V. D.) Dinsdagmiddag om
half drie is het schoolschip „Niobe" bij het
lichtschip Fehmarn tijdens een onweersbui
gekapseisd.
De booten van het lichtschip hebben zich
direct naar de plaats des onheils begeven.
Ook het stoomschip ..Therese Russ" meldt
dat het op de plaats des onheils is aangeko
men. Dit schip heeft 40 geredden aan boord.
De marineautoriteiten hebben assistentie ge
zonden.
„Niobe" is Maandagmiddag met meer dan
100 manschappen aan boord (adelborsten en
scheepsjongens) uitgevaren.
Ter assistentie zijn direct uitgezonden de
kruisers „Koenigsberg" en „Koeln".
De kruiser koenigsberg" aan boord waar
van zich de inspecteur der opleidingsscholen
schout bij nacht Kolbe bevindt, zal om 7 uur
bij de Fehmarn aankomen.
Voorts is een vliegtuig vertrokken.
Er zijn eveneens vier booten van het half-
flottille Kiel onderweg.
De bemanning van de Niobe" bestaat uit
precies 105 koppen., waarvan 50 adelborsten.
Commandant van het zeilschoolschip is kor-
vettenkapitein, Ruhfus.
V. D. meldt nader jjjt Hamburg:
De geredden van den „Niobe" zijn door het
ss. „Therese Russ" aan boord gebracht van
den kruiser „Koeln". Eenigen der veronge
lukten bevinden zich op een schip, dat op
weg is naar Kiel.
In totaal zijn 19 kadetten gered. Volgens
berichten van den kruiser „Koeln" zijn er
69 vermisten. Een zwakke hoop bestaat nog
door het gerucht, dat op Fehmarn de ronde
doet, volgens hetwelk Deensche visschers-
booten eenige drenkelingen zouden hebben
gered en in Rudby op Lolland aan wal heb
ben gezet. Daar echter slechts éen visschers-
boot in Rudby is binnengeloopen. heeft men
nog maar weinig hoop, dat het gerucht waar
heid zal bevatten.
Volgens observaties van vliegers ligt. op de
plaats waar het schip is vergaan alleen maar
een olievlek. Ook steekt geen mast boven het
water. Waarschijnlijk bevond het grootste
deel der vermisten zich op het oogenblik van
de ramp in het schip.
KIEL. 25 Juli. (V. D.) De kruiser .koeln'' is
nog vóór de ..Koenigsberg" op de plaats waar
de „Niobe" is gekapseisd aangekomen
Het Duitsche stoomschip „Therese Russ"
zal hedenavond met 40 geredden van het op
leidingschip te ongeveer tien uur te Kiel
aankomen.
Het ongeluk heeft plaats gehad op een zee
mijl ten Oosten van het Fehmarnvuurschip.
Hoe het ongeluk geschiedde, is den marine-
autoriteiten te Kiel niet goed duidelijk Er
bestaat slechts de mogelijkheid dat een on
verwachts van de landzijde gekomen onweers
bui de ..Niobe" heef gegrepen en neergedrukt,
voor het gelukt was het geheel opgetuigde
zeil neer te halen. Slechts op deze wijze is
het ongeluk denkbaar.
Het schoolschip „Niobe" is een driemast
schoener van 650 ton.
In 1899 is het op de Weserwerf te Bremen
gebouwd en in 19221923 door de Rijksma
rine omgebouwd tot schoolschip voor de ma
rine. Het schip is 46 M. lang, 9.2 M. breed en
4 8 M. diepgang.
Do ..Niobe" bevond zich op weg van War-
nemünde ten O. van het Fehmarn-Beltvuur-
schip. Naar het vuurschip mededeelt is het
schip in 3 tot 4 minuten ondergegaan. De
Niobe" had reeds veel zwaar weer doorstaan
en de ondergang is dan ook alleen te verkla
ren. wanneer men aanneemt, dat de wind
plotseling uit een anderen hoek is gaan
waaien.
KIEL. 27 Juli. IV. D.) In den afgeloopen
nacht tegen half een is de kruiser Koenigs
berg met de 40 geredden van de ..Niobe". die
hij had overgenomen van den kruiser „Koeln"
in de haven van Kiel aangekomen De gered
den zijn in de kazérne in de Wik onderge
bracht.
Tot de geredden die zijn opgepikt door het
stoomschip ..Therese Russ behooren ook ka
pitein-luitenant Ruhfuss en Oberleutnant
Lott.
HOE DE NIOBE" HULP
GEBODEN WERD.
WAT DE KAPITEIN VAN DE
THERESE RUSS VERTELDE.
KIEL. 27 Juli (VD.) De kapitein van de
Therese L. M. Russ. net schip dat de me;ste
geredden van de Niobe aan boord heeft ge
nomen. rapporteert:
..Wij zagen bij gunstig weer om half 3 aan
bakboordzijde een donkere wolk, die er on
heilspellend uitzag. Nadat de reuzenvliegboot
Do X ons voorbij was gevlogen zag ik op 1800
M. afstand het opleidingsschip de Niobe. Het
lag onder zeil. doch had de bramzeilen vast
gemaakt. Het schip zeilde over den bakboord
boeg, zooals het trouwens ook over bakboord
kenterde. Ik zag dat aan de Niobe (het sig
naal werd geheschen: Waar komt ge vandaan,
waarheen gaat ge? Dcch het was slechts en
kele seconden zichtbaar. Op het zelfde
oogenblik was de windhoos met een wind
sterkte 9 de Niobe genaderd. Ik zag hoe de
wind in de zeilen van h:t schip viel en hoe
dit kenterde. Met. volle kracht voer ik naar
de plaats van het ongeval. Terwijl onze
machine Uet volle toerental maakte werden
aan dek d reddingsbooten klaargemaakt.
Alle "beschikbare mannen gingen in de booten
zoodat alleen de kok als roerganger en ik als
kapitein op dc commandobrug bleven. De
reddingbooten gingen met den grootsten
spo=ti te water en begonnen de ronddrijven
de menschen op te pikken. Ook van boorc
vqn het lichtschip was een reddingboot uit
gezet die aan het reddingswerk deelnam
Tusschen het kenteren van de Niobe en het
zinken verliepen 2 hoogstens 3 minuten.
Alle officieren met uitzondering van den
commandant en den eersten officier zijn
verdronken. De in het water drijvende dren
kelingen waren goede zwemmers. Sommigen
van hen hebben door zich vast te klampen
aan riemen en wrakstukken ziöh langer dan
een uur boven water gehouden. De kok, die
eveneens gered werd, stond op h?t moment
dat het schip kenterde, in de kombuis en
kreeg een ketel kokend water over zich heen
Schreeuwend van pijn liep hij naar buiten
op het moment dat het schip zonk. En dit
werd zijn geluk want in de kombuis zou hij
zeker zijn verdronken. Slecht 6 man. die
tusschendekswaren zagen kans zich te red
den. Op het tusschendek werd juist theorie
les gegeven zoodat de banken en bokken
waren neergeslagen.
We hebben 4 uur op de plaats van het
ongeval gekruist, doch niets meer gezien dan
opstijgende luchtbellen en een olievlek".
Dc Nedcrlandxhe Olympische ploeg bij haar aankomst in Los Angclcs.
EEN INTERNATIONAAL
ANTI-OORLOGS FONDS.
Wij vermelden In dit nummer het door den
bekenden strijder tegen den oorlog ds. J. B.
Th. Hugenholtz bij regeering en Staten-Ge-
neraal ingediende voorstel tot medewerking
aan een internat ionaal ant i-oorlogsfonds Het
plan is in origine afkomstig van den beken
den Duitschen schrijver Otto Lehmann-Russ-
büldt, die het- in zijn boek „Revolutie voor
den vrede" heeft uiteengezet.
Voor de vorming van zulk een internatio
naal fonds voelen wij alles. Kan het anders
van ons verwacht worden? Jarenlang hame
ren wij al in dit blad op de noodzaak van
versterkte propaganda tegen den oorlog, op
het feit dat deze actie als een strijd moet
opgevat en gevoerd worden, met de reclame
als wapen. Ettelijke malen, onlangs nog.
hebben wij er op gewezen dat de staat zich
behoorde te interesseeren in het particuliere
initiatief in ons land gelukkig zeer sterk
ontwikkeld en nog steeds groeiende be
treffende de ant i -oorlogspropaganda
Onze beste defensie is de strijd tegën den
oorlog.
Dat geldt voor alle andere landen evenzeer,
maar in de kleine behoorde iedereen zich
daar zeker ten volle van bewust te zijn.
Naar onze overtuiging zullen deze d:r.gen
zich ook wel verwezenlijken, maar natuurlijk
moet er eerst weer heel wat traagheid en
stagnatie overwonnen worden. Officieele mo
lens malen nu eenmaal langzaam.
De beste methode van verdediging Is nog
altijd de aanval. Het geeft niets lijdelijk
..tegën den oorlog te wezen' Men mort han
delen. aanpakken, doorzetten. De vorming
van een propagandafonds behoort zeker tot
de noodzakelijke middelen, en zelfs in de
huidige omstandigheden zou men daarvoor
veel grooter bedragen behooren te bestemmen
dan ds. Hugenholtz die met een plan op
zeer bescheiden schaal komt voorstelt.
BELANGRMKE DIEFSTAL IN
DEN HAAG.
OA. VAN EEN COLLIER VAN ƒ80.000.
Het Haagsch Corr. Bur meldt -
Bij de politie is aangifte gedaan van dief
stal ten nadeele van een Haagsche ingeze
tene wonende in de omgeving van de Van
Hogenhoucklaan. wien een belangrijk bedrag
aan kostbaarheden en byouterieën is ontsto
len. Hoe groot- de waarde is, kon nog niet
worden vastgesteld. Wel werd meegedeeld,
dat onder de ontvreemde voorwerpen een
naarlen collier ter waarde van 80.000 gulden
is. benevens 1000 Eng. ponden sterling Ver
dere bijzonderheden konden niet worden ver
strekt door de politie hangende het onder-
Een belooning van 16000 gulden is uitge
loofd voor hen. die inlichtingen on aanwij
zingen kan geven, die tot arrestatie van den
dader of opsporing van het gcstolene kun
nen leiden.
OPBRENGST VAN BRITSCHE PROTECTIO
NISTISCHE TARIEVEN.
Het Weekblad voor Bloembollencultuur
meldt:
De opbrengst van de wet van 11 Dec 1931.
waarbij op buitenlandsche tuinbouwproduc
ten speciale invoerrechten tot een algemeen
maximum van 100 pet. van de waarde van
1930 worden geheven (op snijbloemen 9 pence
per Eng. pondL is over het eërstc half jaar
van 1932 geweest ruim 400.000 pond sterling
of bijna 5 millioen gulden.
Het Duitsche opleidingsschip Niobe vergaan.
6S vermisten.
(Ie blad, le pag.)
Von Schleicher over dc taak van de Rijks-
weer. Hij iwrzekert, dat de weermacht
boven dc partijen zal staan.
(2e blad, lc pag.)
Samengaan van Frankrijk en Nederland.
Inzaken van koloniale politiek
(2e blad, 3e pag.)
Gorgoclof toerekenbaar of niet.? Voortzetting
van het getuigenverhoor. Heden de eisch.
(2e blad, 2e pag.)
De Vlaamsche schrijver Cyricl Buysse over
leden.
(le blad, 2e pag.)
ARTIKELEN, ENZ.
R. P.: Willam Borah.
(le blad. le pag.)
ViersterEen internationaal anti-oorlogs
fonds.
(le blad, le pag.)
Jhr Mr. B de Jong van Beek en Donk: De
ontioapeningsconferentie.
(2e blad. le pag.)
Henry A Th. LesturgconHet proces
Gorgoelof.
(2e blad. 2c pag.)
Bijzondere correspondentie Olympische
SpelenDe Nederlanders te Los Angelos..
(3e blad. 2e pag.)
Jhr. dr. J. C. MoUerus: De veemarkten in
1931.
(2e blad. 3e pag.)
K. Pk Mid-Zomer tn het Noorden
(2c blad. 2e pag.)
Van onzen Ismdcnschcn Correspondent:
Indié-toe steil en te Croydon.
(le Wad, 3c pag 4
