HET JUBILEUM VAN „VOORWAARTS'
Uil den Haarlemschen
Raad.
Hel Belangrijkste.
DE RAMP VAN DE
„NIOBE".
50e Jaargang No. 15057
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Donderdag 28 Juli 1932
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER.
Hoofdredectevr: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENT EN P«r week 0-25, per maand 1.10, per 3 maanden
125, franco per post f 3.35, losse nrs. ƒ0.06. Geïllustreerd Zondagsblad:
per week /OjOÖ, per maand ƒ0.22, per 3 mnd. 0.65. franco per post 0-72&
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 1S054 Redactie 10600
Drukkerij: 10122, 12713 Administratie: 10724, 14825 Postgiro 38810
ADVERTENTIëN: j5 regels ƒ1.75, elke regel meer 0-35. Reclames
ItóO per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ015, buiten Arrondissement dubbele prijs. Ome Groentjes
(iederen dag) 13 regels 0J0. elke regel meer ƒ0.10, uitsluitend i contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Maand- en Weeka'bonnés. Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150-, Elke andere vinger f 150.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-.
Idem voor Abonnés op het Geïll. Zondagsblad: Levenslange ongeschiktheid f2000-, Overlijden f 600-, Verlies van Hand, Voet of Oog f400-. Verlies Duim f75.-. Verlies Wijsvinger f75-. Verlies andere vinger f 30.-.
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN.
HAARLEM, 28 Juli.
Een Doodvonnis.
De jury heeft het schuldig over Gorgoeloff,
den moordenaar van president Doumer, uit
gesproken en het Hof heeft daar, ingevolge de
Fransche wet die in dit opzicht dezelfde
is als de Engelsche het doodvonnis op
laten volgen. Gorgoeloff heeft drie dagen tijd
om cassatie aan 'te teekenen. Tenslotte be
staat nog de mogelijkheid van een gratie
verzoek aan den nieuwen president der Re
publiek, Albert Lebrun. Voorzoover men de
wartaal van den veroordeelde au sérieux kan
nemen scheen hij evenwel in zijn lot te be
rusten. Misschien brengen zijn verdedigers,
mr. Géraud en mr. Roger, hem nog tot an
dere gedachten, maar de vraag is of cassa
tiepoging en gratieverzoek hem iets baten
zouden. Uit de verslagen van de zaak, vooral
uit de uitlatingen van den procureur-gene
raal Donat-Guigue, krijgt men den indruk
dat deze zaak in hooge mate door nationa
listische hartstochten beheerscht is.
Voor ons Hollandsch begrip van zuivere
rechtspraak zijn de uitlatingen van dezen
meneer Donat-Guigue wel buitengewoon
vreemd en ontstellend. Dat hij uitroept: „Mr.
Géraud is er indertijd in geslaagd, den moor
denaar van Jaurès (Villain) vrijgesproken te
krijgen, maar zooiets lukt niet voor de twee
de maal" lijkt wel heel erg op demagogie.
Het schijnt rechtstreeks tot de publieke tri
bune gericht te zijn.
.Met donderende stem en breede gebaren"
betoogt de procureur-generaal: „De verdedi
ging zal voor het dwangbuis pleiten, maar
dat is niets dan een oratorisch succes".
Hevige protesten van de aanwezige advo
caten. En, zou men zoo zeggen: met reden.
Komt het er niets op aan of men een man
als schuldige guillotineert of hem als ontoe
rekenbare, als krankzinnige, dus als onschul
dig aan een afschuwelijk misdrijf, in een ge
sticht plaatst? Een zonderlinge opvatting!
Met vervaarlijk pathos heeft de procureur-
generaal er zijn vreugde over uitgesproken
dat de moordenaars van twee Fransche pre
sidenten, Caserio (moordenaar van Sadi
Carnot) en Gorgoeloff, geen van beiden
Franschen waren. Men vraagt zich af wat
dat nu eigenlijk te maken heeft met de vraag
of deze man toerekenbaar is of niet
Ook heeft de procureur-generaal uitgepakt
over „de z.g. nieuwe school, die geen misda
digers kent, maar alleen gekken, halve gek
ken en fracties van gekken Inplaats van
hen af te maken, wil men hen in krankzin
nigen-gestichten met modern comfort plaat
sen. Dezelfde moderne geest heeft het
systeem van „de spons over de lei" uitge
dacht. Bij de toepassing van dit systeem be
talen misschien nog wel de particulieren,
maar de staten betalen niet meer".
Deze laatste uitweiding klinkt welhaast
ongeloofelijk. Stel u een procureur-generaal
voor, die midden in een strafzaak een poli
tieke beschouwing over het schulden-vraag
stuk gaat houden en een aanval op Duitsch-
land doet dat in elk geval met deze zaak
totaal niets uitstaande heeft, want de moor
denaar is een Rus!
Uit de verslagen van onzen Parijschen cor
respondent blijkt, dat de officiëele deskundi
gen al een zeer vreemden indruk gemaakt
hebben. Heel mooi is het verhaal van den
psychiater Perrin-Genil, die alles toeschrijft
aan Gorgoeloff's „Kaukasischen geest", maar
niet weet waar de Kaukasus ligt, terwijl de
dader volstrekt niet uit dat gebied afkom
stig is!
Een roemrijke episode in de geschiedenis
van de Fransche rechtspraak is het proces-
Gorgoeloff allerminst. In de heele wereld
heeft de moord op president Doumer diepen
afschuw gewekt, en wij hebben allen de
wreede tragedie gevoeld van den ouden man.
die vier zoons in den beestachtigen oorlog
verloren had en zelf tenslotte nog door
moordenaarshand moest vallen.
Maar de behandeling van het proces tegen
den moordenaar, met een schreeuwenden,
wraakzuchtig-gestemden procureur-generaal,
die zelf moet toegeven dat de dader tot geen
politieke richting behoort en geen politieke
oogmerken gehad heeft, maar slechts „een
blindelings verwaand mensch" wasdie
behandeling kan geen verheffenden indruk
op ons maken. De eenige reden voor de daad,
die de openbare vervolger tenslotte nog wist
te ontdekken, was „dat Gorgoeloff de scho
ten loste om reclame te maken voor een door
hem geschreven boek, dat te Berlijn in alle
talen zou worden uitgegeven".
Dit is nu toch wel een beetje heel dwaas.
Juries kan men blijkbaar, in alle landen waar
zij bestaan, zoowat alles voorpraten. Maar
men zou toch zelfs van een jury niet ver
wachten dat zij zoo'n argument aanvaarden
zou: „dat een toerekenbaar man, zonder po
litieke oogmerken, een staatshoofd neerschiet
om reclame te maken voor de uitgave van
een boek".
Dit is de stelling van den heer Donat-
Guigue.
Gorgoeloff zelf heeft tijdens het proces al
leen maar een hoeveelheid wartaal uitgesla
gen. Volgens den procureur-generaal was dat
simulatie. Maar wat bewijst dat? Er is niet
gebleken waarom deze man den moord pleeg
de. Er is niets gebleken van anderen die ach
ter hem gestaan zouden hebben, van eenig
complot, van een persoonlijke wraakneming
of wat ook. Niets! De president van de Fran
sche republiek is trouwens slechts een deco
ratieve figuur en niet de leider van het
staatsbewind al draagt hij den eeretitel „Chef
d'Etat" en niemand zou politiek ooit iets kun
nen bereiken met hem te vermoorden. De
uitwerking van den moord was, in politiek
opzicht, dan ook volkomen nihil.
Dit alles beschouwende begrijpt men vol
komen dat de beide verdedigers de jury ad
viseerden tot de conclusie te komen dat men
niet wist waarom deze man dien moord ge
pleegd had. en hem ontoerekenbaar te ver
klaren <d^ drie door de verdediging gedag
vaarde experts hadden daartoe geconclu
deerd). Maar hun pleidooien overtuigden
slechts de minderheid van de jury. De meer
derheid sprak het schuldig uit.
Een droevig proces, met een droevigen gek
als slachtoffer en een droevig figuur van het
Openbaar Ministerie als herinnering. Meent
de Fransche regeering het ernstig met de
toenadering tot Duitschland, dan zou zij goed
doen met de uitlating van den heer Donat-
Guigue over het schuldenvraagstuk, die een
ellendigen indruk aan de overzijde van den
Rijn zal maken, te désavouceren en den man
de bevoegdheid te ontzeggen, zich over zulke
dingen in zijn functie uit te laten.
R. P.
DE GROOTE JUWEELEN-
DIEFSTAL IN DEN HAAG.
Voor twee ton geroofd.
DIEVEN HEBBEN DEN WEG GEWETEN
VROEGERE KNECHT GEARRESTEERD.
Over den grooten juweelendiefstal, die in
Den Haag gepleegd is. wordt nader gemeld:
De benadeeld' is dr. ir. Ph.. wonende in
het flatgebouw van Hogenhoucklaanis zeer
gefortuneerd en toen de diefstal ontdekt werd
heeft de familie met aen meesten aandrang
verzocht, de zaak in alle stilte te behandelen
en geen opgave aan de pers te doen.
De huismeester en het verdere personeel
van het flatgebouw hadden opdracht gekre
gen. in geen geval bijzonderheden mee te
deelen. Gezien het uitloven van een groote
belooning door een assurantiemaatschappij
heeft dc politie echter besloten, een kort
bericht .te pnbheeeren. zonder vermelding
van naam of woning. Verdere bijzonderheden
-heeft zij niet verstrekt.
De heer en mevrouw Ph. waren Zondag
middag eenige oogenbiikken uitgegaan en dit
moment heeft de dader afgewacht om bin
nen te komen. Hij moet zich m (het flatge
bouw bevonden hebben en in het bezit zijn
geweest van een sleutel, welke past op de
deur van de apaprtementen van de familie
Ph.
Toen hij eenmaal binnen was. vond hij de
sleutels van de kasten waarin de sieraden
geborgen waren. Zonder eenige moeite kon
hij deze kasten openen en de sieraden er
uit halen. Daarna sloot hij de appartementen
weer af en moet hij kalm het flatgebouw
uitgewandeld zijn.
Naar ons bij geruchten ter oore kwam, had
de heer Ph- voor een aanzienlijk bedrag aan
sieraden en geldstukken in huis. omdat de
waardepapieren in aen laatsten tijd zoo sterk
gedaald zijn. De heer Ph. achtte hat veiliger
een gedeelte van zijn vermogen in edelge
steenten en goud te beleggen. Iemand, die
die geweten moet hebben, heeft van die
wetenschap gebruik gemaakt en is met een
buit, welke niet ver onder de tiwee ton is,
vertrokken.
Ben uitgebreid onderzoek volgde dadelijk op
de ontdekking. Echter heeft dit tot heden
geen resultaat opgeleverd.
Behalve het reeds genoemde kostbare
paarlencollier van f 80.000 en de 1000 gouden
pondstukken zijn nog tal van kostbare edel
gesteenten, gouden en zilveren voorwerpen,
briljanten in goud en platina gevat, gesto
len.
De waarde van de stukken (behalve van
het collier) varieert van f 200 tot f 8090.
Het Haagsch Corr. Bureau meldt:
Als verdacht betrokken te zijn bij den be
langrijken diefstal aan de Van Hogenhouch-
laan ten nadeele van dr. ir. Philips Zondag
middag gepleegd, heeft de politie aange;-,ou
den een gewezen huisknecht van den heer
Philips een 28-jra:ge Oo::nrijker. Deze per
soon, die een paar maanden geleden uit den
dienst bij de familie Philips is ontslagen, is in
voorloopige politiebewaring gesteld. Want wel
ontkent hij schuld maar \oor deuren, hn-
nen welke de diefstal moet gepleegd zijn, kan
hij geen alibi opgeven.
De Harmonie Vereeniging Voorwaartsdirecteur A Vermeer.
De Harmonie-muziekvereeniging „Voor
waarts" jubileert. Zaterdag en Zondag 6 en
7 Augustus zal het 25-jarig bestaan her
dacht worden op een grootsche wijze, de ver
eeniging waardig We hebben Woensdag al
het programma vermeld, dat- op genoemde
data in en om het Brongebouw zal worden
afgewerkt. Hier kunnen we nog aan toevoe
gen dat. Zaterdagavond 6 Auz om half 7
de van buiten de stad komende deelnemen
de vereenigingen in optocht met ont
plooide banieren van het Kennemerplein
naar het Brongebouw zullen trekken, ter
wijl om 7 uur een stoet van muziekvereni
gingen der Haarlemsche Federatie, uit 8
corpsen bestaande, zich naar het gebouw
begeeft langs denzelfden weg.
Dc geschiedenis.
Het was einde Mei 1907. dat de heeren P.
P. Wit Sr. en J. Wildschut plannen begon
nen te maken tot oprrchUng eener muziek
vereniging uit de arbeidersklasse. Er be
stond een socialistische Jongelingenvereeni-
ging, die met jeugdig idialisme propageerde.
En toen dan ook op 2 Aug. 1907 „Voor
waarts" werd opgericht, namen heel wat
jongeren deel. Begonnen werd met 17 wer
kende leden. De heer P. P. Wit- Sr. nam de
leiding op zich. Na eenige maanden theorie
werden de instrumenten besteld en begon
men met de instudeering van eenige mar-
schen voor het eerste optreden, dat een suc
ces is geworden, op den 1-Meidag 1908. in
de Soc. Vereeniging, nu het Gem. Concert
gebouw.
Sindsdien ging het crescendo, en h'j vele
gelegenheden verleende „Voorwaarts" haar
medewerking, op meetings, boottochten, ver
gadering. De heer Wit, die 11 Jaar gediri
geerd heeft, kan zich nog een jaar herin
neren waarin Voorwaarts niet minder aan
37 maar buiten Haarlem optrad!
Na het aftreden van den eersten directeur
nam de heer v. d. Broeke de leiding op zich.
Enkele jaren later ontviel deze echter door
den .dood aan de vereeniging. Toén kwamen
de heeren J. Post en W. J. van Tienen en
daarna de heer A. Vermeer, die thans reeds
3 jaren directeur is.
De vereeniging telt momenteel 30 werken
de leden en zeer vele donateurs. Van de op
richters is één persoon thans nog lid. hoe
wel deze niet de volle 25 jaar lid geweest is,
n.l. de secretaris van het Comité van Uitvoe
ring, de heer H. F. van Bodengraven.
De vereeniging „Voorwaarts" kan op een
mooien staat van dienst bogen.. Zij behaalde
22 prijzen, waaronder in Alkmaar in 1927
een eersten prijs concertwedstrijd (gouden
medaille) en eersten prijs Eerc-wedstrijd,
een gouden krans Voorwaarts" speelt in de
tweede afdeeling Harmonie.
OCTROOI VOOR HAND
GRANATEN.
EEN VERDEDIGING.
Onlangs heeft de Algemeene Nederlana-
sche Vrouwen Vredebond verzet aangetee-
kend bij den Octrooiraad tegen de verleening
van een door Reinhard Ostermeyer aange
vraagd octrooi op een uitvinding betreffende
een nieuw model handgranaat met tijd- of
verbrandingsontstekmg.
Namens den uitvinder heeft thans het Bu
reau Daendels. v. Hasselt en Van der Vliet, in
genieurs en octrooibezorgers te 's-Gravenha-
ge, den Octrooiraad een verweer tegen het
verzetschrift, van den Alg Nederl. Vrouwen
Vredebond doen toekomen, waarin o.a. wordt
aangevoerd:
..Bij de beoordeeling van de octrooi-eer-
baarheid van een uitvinding op het gebied
van oorlogswapenen is de vraag of men vóór
of tegen den oorlog is, van geen belang. Het
bezwaarschrift van den Algemeenen Neder-
landschen Vrouwen Vredebond dient be
schouwd te worden als een propagandastuk
tegen den oorlog en niet als een bezwaar
schrift tegen een openbaar gemaakte octrooi
aanvrage, immers het bedoelde stuk voert
geen gronden aan. die den Octrooiraad zou
den dwingen het octrooi te weigeren".
Het verzetschrift van den Vrouwen Vrede
bond beroept zich op artikel 5 der Octrooiwet
De sterrenwacht te Nanking is verrijkt met een reusachtige telescoop van Duitsch fabri
kaat. Dc plaats voor den waarnemer is draai- en bestuurbaar.
waarin wordt bepaald, dat geen octrooi wordt
verleend voor voortbrengselen of werkwijzen,
welke, zelve of welker doel in strijd zijn met
de wetten, de openbare orde of de goede ze
den. De draagwijdte van dit artikel is echter
geheel afhankelijk van hetgeen op een be
paald oogenblik als openbare orde of goede
zeden beschouwd wordt. Tot nogtoe zijn zoo
wel aanvais- als verdedigingswapenen zoowel
in Nederland als ln andere landen door oc
trooien beschermd, zoodat adressanten den
Octrooiraad verzoeken met voorbijgaan van
het bezwaarschrift het gevraagde octrooi te
willen verleenen.
Bezuinigingsvoorstellen van B. en W.
aangenomen.
De Haarlemsche raad heeft Woensdag in
twee langdurige zittingen de bezuinigings
voorstellen van B. en W. aangenomen, dus
die betreffende de reorganisatie van het
Burgerlijk Armbestuur, de classificatie der
Personeele Belasting, de wijziging in de hef
fing van schoolgelden, de opheffing van
scholen en van het ontslag aan onderwij
zend personeel.
Het voorstel van B. en W. betreffende wij
ziging der regelingen voor het Voorberei
dend Lager Onderwijs werden op verzoek
ran mevrouw MaarschallKom in tot de
volgende vergadering aangehouden. (Zie het
verslag elders in dit nummer).
ARRESTANT DOOR SCHOT
GETROFFEN.
PUBLIEK KEERDE ZICH TEGEN DE
POLITIE.
In een perceel aan de Kemperstraat te Den
Haag. is Woensdagavond een familieruzie
ontstaan O.m. was daar op bezoek de schoon
vader van den bewoner. Deze heeft in zijn
woede drie ruiten en een sponning van het
oerceel vernield.
Toen de politie er bij te pas kwam en zij
den besteling arresteerde, ondervond zij op
straat last van publiek, dat dermate opdrong,
dat eenige waarschuwingsschoten gelast
werden, waarvan één den arrestant trof.
Deze is naar het ziekenhuis aan den Zuidwal
gebracht, maar zijn toestand scheen niet
direct levensgevaarlijk te zijn.
De ramp tan dc Niobe. Alle maatregelen
legen de weersgesteldheid waren ge
nomen.
Ge blad, le pag.)
Een aanklacht van dc nationaal-socialisten
tegen de landsrcgccringcn.
(2e blad. le pag.)
Broun richt verwijten tot Von Popen en
Kerrl tot dc afgzette Pruisische ministers.
(2e blad, le pag.)
Corgoclof. dc moordenaar van president
Doumer ter dood veroordeeld.
(2e blad, le pag.)
Dc Haarlemsche bezuinigingsvoorstellen aar-
genomen.
(le blad, le pag.)
Uit Haarlem's Gemeenteraad.
(2e blad, 2c pag.)
ARTIKELEN. ENZ.
R. P.: Een Doodvonnis.
(le blad. le pag.)
Henry A. Th LcsturgeonHet proces-
Gorgoclo).
(2e blad, 3e pag.)
De Olympische spelen.
(le blad. 3e Dag.)
Voor de Forensen: Bronstvc en Haarlem
merhout als forensenland
(3e blad. 2e pag.)
Alle maatregelen tegen de
weersgesteldheid waren genomen.
KIEL. 27 Juli. Wol ff bureau.) Het Oostzee-
station Kic! deelt mede dat de ,,Niobc" gis
teren om 14 uur het Fehmann-Belt-licht-
schip passeerde in zuidoostelijke richting op
een afstand van circa een halve zeemijl bij
een windsterkte van 2 a 3.
Daar in het zuiden donderwolken kwamen
opzetten, liet do kapitein der „Niobe' de bo
venste zeilen strijken.
Plotseling kwam om 14.25 een zeer sterke
wind opzetten, en wel een zoogenaamde
B. S. E. die het schip in de flank green, het
deed omslaan en na korten tijd de. d zinken.
Alles was binnen vijf minuten afgeloopcn,
zoodat het voor de manschappen, die onder
dek onderricht ontvingen, niet meer moge
lijk was naar boven te komen cn zij met het
schip in de diepte verdwenen.
De 40 overlevenden van de Nlobe zijn
gisterochtend te Kiel aangekomen. Hun toe
stand is bevredigend. Er bestaat nog hoop.
dat Deensché vlsschersschepen nog eenige
geredden aan boord hebben.
Van de marinehaven Kiel zijn vertrokken
de sleepbooten Hund on Sperber. die zich
met duikers aan boord, begeven naar dc
plaats waar de „Nlobe" is vergaan om te
trachten in het schip te komen.
Naar te Kiel verluidt, zou het gelukt zijn
twee dooden uit het schip te bergen.
Een officieele bevestiging van deze mede-
deeling is nog niet ontvangen.
Het onderzoek naar de vermisten wordt
op de plaats van de ramp voortgezet door
-en kruiser „Koeln" en andere vaartuigen.
Naar uit Rudby ln Laaland wordt gete
lefoneerd heeft men vandaar uit door alle
reddingsstations langs de kust nasporingen
laten doen naar de geredde overlevenden
der „Niobe". doch tot nu toe heeft men nog
geen enkel gunstig bericht ontvangen. Daar
entegen is aan het strand van Laaland een
kleine gekenterde sloep aangedreven, welke
waarschijnlijk van de ..Nlobe" afkomstig is.
De toestar.d van eenige matrozen die bij
de ramp gewond werden, is naar omstandig
heden gunstig.
Verschillende deskundigen hebben hun
oordeel gegeven over de mogelijke oorzaken
van het vergaan van het opleidingsschip
..Niobe". Een der meest ervaren zeilschepen-
kapiteins. kapitein Menche, die ook :n dienst
bij de marine is geweest, verklaarde dat het
kenteren van zeilschepen in dc zeilschcep-
vaart van de laatste tientallen Jaren zeer
zeldzaam is. Met de „Niobe" zijn nog korten
tijd geleden bij het ombouwen van de ta-
kelage van het schip op de marinewerf te
Wilhelmshafen. proeven genomen, waarbij
het schip afzonderlijk aan beide zijden is
belast om kunstmatig slagzijde te veroorza
ken. Een bewegelijke Ingebouwde ballast
maakte, dat het schip zich zelfs bij grootere
slagzijde dan in do practijk zou kunnen
voorkomen en in geen geval zijn ovenwicht
verloor. Men vermoedt dan ook dat de on
dergang is veroorzaakt doordat, toen de
..Niobe" plotseling door de bui werd over
vallen er door openstaande luiken en patrijs
poorten zooveel water het schip binnen
drong. dat het kenterde cn zonk.
Officieel wordt medegedeeld dat het on
derzoek heeft uitgewezen dat het vermoe
den, dat het schip te veel zeil voerde, on
juist is. Ree:"s te twee uur waren de boven-
zeilen geborgen en door den commandant
alle maatregelen die in verband met dc
weersgesteldheid noodig waren, waren ge
nomen.
Naar aanleiding van de ramp van ..Niobe"
zijn bij het ministerie voor Rijkswecr tot nu
toe sympathiebetuigingen ontvangen van
Engeland, Japan, Frankrijk. Vereenigde Sta
ten. Bulgarije. Polen Spanje en Hongarije.
De Noord-Duit sche zender in Hamburg
heeft gisteravond om 20 uur een plechtige
gedachtenisrede uitgezonden ter herdenking
van ae 69 dooden van den „Niobe".
