Aan den Afslag in Gothenburg.
HAARLEM'S DACBLAD ZATERDAC 20 AUCUSTUS 1932
TWEEDE BLAD
De eerste visschershaven van Zweden.
(Van onzen Zweedschen correspondent).
De Duitsche kerk aan Stora Hamnkanalen, het centrum van oud-Gothenburg.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN 60 Cti. per regel.
Er bestaat tusschen Stockholm en Gothen
burg een zekere rivaliteit, zooals men die ook
in andere landen tusschen steden van onge
veer dezelfde beteekenis wel kent. De reeders
en de kooplui van de machtige' handelsstad
aan de Göta-alv noemen hun veste vol trots
de metropolis van de westkust en ze kunnen
het niet goed hebben, dat de Stockholmers
Gothenburg met voorliefde voor „fiskelaget",
het visschersdorp, uitmaken, al getuigt dat
„metropolis" ook niet bepaald van beschei
denheid en al staat Gothenburg met een
jaarlijkschen omzet aan den vischafslag van
een goede tien millioen kronen ook als num
mer een op het lijstje van Zweedsche vis-
schershavens.
Gothenburg is een merkwaardige stad. Het
oude deel met zijn breede grachten en zijn
smalle, rechte straten herinnert, zij het ook
vaag, aan Hollandsche steden. Maar rondom
staan in wijden blauwen boog de hooge rot
sen, naar het Noorden gaat het
breede dal van de ri'vier met zijn glooien
de akkers en weiden en zijn bonte, bloemen
rijke moerassen, en naar 't Westen, waar de
alv zich verbreedt en de hoogten opzij schuift
om de lichte wijdheid van de zee te zoeken,
sluiten in ononderbroken rij de donkere ron
dende ruggen van de binnenste scheren het
uitzicht af. Nergens valt de zee te bespeuren,
al moet die ook dichtbij zijn. Maar dan raakt
ge een keer verzeild in de grauwe haven
buurten van Stigberget en Masthugget. waar
de straten bochtend en wanordelijk langs de
hellingen naar boven klauteren, waar aan
een stil pleintje nog 't huis staat van den be-
faamden zeeroover Lars Gathenhielm. waar
elk doorkijkje naar beneden een kraan of
den boeg van een stoomer omlijst. Ge slen
tert door, over straatjes met veldkeien, langs
rommelige tuintjes waar wat oost-indische
kers viamt, voorbij vuile plaatsjes met dro
gend vischwant. Dan is er een wrakke trap
tegen de rotsen, een slingerend platgeloopen
pad, dat hooger voert langs het kaal-ge-
schuurde graniet. En op den kruin van dit
geweldige rotsenmassief staat een kerk tegen
de lucht, een kerk, die uit de rotsen gegroeid
schijnt, die zijn toren als een baken omhoog
heft. En ver naar het Westen, achter de
blauwig-verwaasde scheren, wijst een gouden
streep van zonneschittering de zee.
Hier op het breede naakte plateau bij
Masthuggskyrkan beseft ge, dat Gothenburg
een zeehaven is. Zeelui staan er. geleund te
gen den kerkmuur, wat uit te staren naar
het Westen. Vrouwen, een zwarten omslag
doek over de schouders, zitten hier en daar
op de rotsen sokken te breien of kleedjes te
borduren, oude menschen sloffen langzaam
naar een bankje, waar ze naast elkaar wat
gaan zitten uitkijken over de blauwe sche
ren en het zilverig grijs van het water. Te
gen de hellingen liggen groepjes jongens te
kaarten, beneden op een binnenplaatsje
trekt iemand de harmonica en over het stee-
nige pad komt een schippersknecht met zijn
lief. Niemand ziet om naar de stad met zijn
kranen en kaden, zijn grijze huizenmassa's
en zijn breede rivier. Men blikt starend naar
het Westen, waar de zee is.
In den neveligen na-nacht is er overal
tusschen de scheren het nijdige getuf van
visscherSbooten, die naar den afslag gaan .Het
zijn meest alle houten schuiten, breed ge
bouwd en met weinig diepgang, stoer van
vorm en volkomen berekend voor lange rei
zen. De mast is zwaar en betrekkelijk kort.
heeft geen steng, zoodat het tuig tot boven
aan toe doorloopt. En al die schuiten zijn wit
geschilderd, helder wit, met 'n gleurige groe
ne of roode of blauwe streep over het berg
hout. Ze houden koers op den kloeken toren
van Masthuggskyrkan. passeeren Langedrag
met zijn honderden, keurig in 't gelid ge
meerde zeiljachten, varen in lange rij de ri
vier op en buitegen tegenover Eriksbergs
werf de ruime kom van de visschershaven
binnen. Nu slaan de motoren telkens even
ronkend aan. wordt er hevig gemanoeuvreerd
is er druk geloop over de dekken, worden oude
autobanden tusschen tegen elkaar botsende
boorden gegooid, tracht elke schipper aan
de kade of zoo dicht mogelijk bij den kant
te komen. Want de kaaiiengte is nauwelijks
elfhonderd meter en het gebeurt feitelijk
alleen op stille dagen in Februari en Maart,
dat alle schuiten aan den kant kunnen ko
men te liggen. Maar in September en Octo
ber, als de haringvangst voor de Bohuslan-
sche kust op z'n best is en er in weinige da
gen tijds soms voor een half millioen aan
den afslag gebracht wordt-, moet een deel van
de binnenkomende vloot soms urenlang on de
rivier blijven voor er een gaatje openkomt
in de visschershaven, waar ge op zulke da
gen haast overal van kade naar kade over
de dekken kunt loopen.
In de lange' open loods naast de haven
staan de kisten met visch en haring ha
ring wordt aan de Zweedsche westkust nim
mer visch genoemd op stapels en rijen
als klokke zeven uur de afslag op drie, vier
plaatsen tegelijk begint. Het gaat heel rustig
en zonder geschreeuw. Een oude man met
een langen vierkanten stok in de hand loopt
behendig over de randen van de kisten, blijft
dan staan, prikt den stok tusschen de glib
berige visschen in. noemt de grootte van het
partijtje. Direct herhaalt de afslager het.
waarna hij half binnensmonds vlug begint te
tellen en het tegen elkaar opbieden begint.
Een jongeman met een soort lessenaar voor
zijn buik noteert als een razende en een an
dere jongeling graait telkens als er weer een
partijtje verkocht is allerlei bonte papiertjes
met letters en cijfers uit de twee dozijn zak
ken van zijn als een pantser zoo stijf uit
staande bruine schort, papiertjes die op een
bosje in een hoek van een der kisten gesto
ken worden en die een ingewijde precies ver
tellen wie kooper, wie verkooper is, waar de
visch heen moet, wat er mee gedaan zal wor
den en joost weet wat al meer. Het veilen
gaat in een geweldig snel tempo, afslager en
koopers kennen elkaar, men heeft routine,
men hoeft niet veel te praten. En telkens
stappen de groepjes verder, telkens naar
nieuwe kisten met haring en bot, met schol
en schelvisch. met leng en kabeljauw en heil
bot en krabben en garnalen. Links van een
der afslagers staat een heer, die gekleed is
of hij zoo in Eggers zal gaan ontbijten, aan
zijn rechterzijde heeft de afslager een jonge
dame in een ouden, versleten pelsmantel en
met een vuilen basker over het ongekamde
haar. Zij zeggen geen van beiden een woord,
bieden tegen elkaar op door om beurten den
afslager even aan zijn mouw te trekken. En
ze koopen natuurlijk zoowat drie-vierde van
wat er aan bod komt, al neemt de jongedame
daarvan meer dan de helft voor haar reke
ning.
Om half acht begint men met het laden
van de witte spoorwagens, die aan de andere
zijde van de loods staan, dan rijden de vracht
auto's van de conservenfabrieken dende
rend over de kaden en zitten de opkoopers
in hun kleine houten kantoortjes te telefo-
neeren met- hun afnemers in heel het ach
terland van de Gothenburgsche visschersha
ven.
In een vervelend net cafétje, waar een
gramofoon Rio-nights afdraait, maken de
vlsschers bij een glas melk de rekening op
Want alleen de stoomtrawlers, die hier nog
ver in de minderheid zijn, en de groote kot
ters, die onder IJsland op de vangst gaan,
zijn eigendom van reeders; de echte Bohus-
lansche visschers varen voor eigen rekening.
Zes tot twaalf man te zamen vormen een
„lag", alle leden van de groep hebben een
evengroot aandeel in boot en netten, elk
krijgt ook een precies evencroot- aandeel van
wat cr overblijft als onkosten en aflossing
zijn afgetrokken, of hij nu ..baas" of stuur
man of afhouwer is. Daarin moet volgens
deskundigen de oorzaak liggen, dat de Bohus
lansche visschers den kop boven water kun
nen houden, dat zij niet klagen, al onder
vindt ook de Zweedsche vfschuitvoer thans
wel degelijk ernstige moeilijkheden.
En tegen een uur of tien ronken de moto
ren alweer, steekt de eeno blanke schuit na
de andere tusschen de houten hoofden de
Boord aan boord liggen de schepen
rivier op om zijn koers te zoeken naar het
Westen, naar de vischgronden voor de kust,
die de eeuwen door zoo rijke vangsten heb
ben opgeleverd, of naar de kale. branding-
omkranste scheren, waar de rood-bruir.e
houten huisjes op de gladde rotsen verankerd
zitten en ontelbare steigertjes het water in
steken, waar het rossige want en de grijze
leng allerwegen op reusachtige staketsels te
drogen hangt en de lucht vol is van de pit
tige geuren van visch en zout water, naar
de werkelijke „fiskeiagen" van de westkust.
C. G. B.
DE CRISIS IN DE BLOEMBOLLEN
CULTUUR.
HET H. B. G. EN DE SANEERING
Men schrijft ons uit Hillegom:
Vrijdagavond hield de afdeeling Hillegom
van het H. B. G. een vergadering in Hotel
Flora met het doel het saneeringsvoorstel
te bespreken dat door de afdeeling Sassen-
heim van Bloembollencultuur was ingediend
ten doel hebbende te komen tot regeerings-
steun aan noodlijdende kweekers en inkrim
ping der productie.
De vergadering was slechts zeer matig be
zocht hetgeen de voorzitter in zijn openings
woord betreurde, gezien de belangrijkheid
van het ingediende voorstel. Het hoofdbe
stuur van het H. B. G. staat zeer sympathiek
tegenover het voorstel, doch wenschte be
handeling in de afdeelimgen. ten einde op de
algemeene vergadering die Maandag a.s. te
Haarlem wordt gehouden vruchtbare bespre
kingen te verkrijgen en zoo mogelijk tot een
resultaat te komen.
Na voorlezing van het saneeringsvoorstel
becritiseert de heer Van Waveren de daden
der Algemeene Vereeniging voor Bloembol
lencultuur. Waarom b v. twee beursdagen en
waarom groote subsidie aan het Laborato
rium te Lisse. Hij wenscht dit geld voor de
kweekers beschikbaar te stellen dan zijn
deze direct geholpen. Behalve contributie
moet men al zooveel betalen aan bijkom
stige kosten dat de voorgestelde 10 ct. per
R. R. voor een groot aantal kweekers een
onoverkomenlijk bezwaar is.
De voorzitter bestrijdt het gesprokene; de
aan de genoemde instellingen uitgegeven gel
den worden zeker niet nutteloos besteed en
komen het geheele vak ten goede.
Het pla-n-Sassenheim is voor de bedoelde
inkrimping schaterend, maar de steun is
zeer sober; deze is meer bedoeld als lokmid
del om medewerking te krijgen voor de in
krimping. Spreker staat zeer sceptisch te
genover het voorstel van f 10 per H.L. in te
leveren tulpen; dit is beslist onvoldoende
om een bedrijf te steunen. Het is bedoeld als
redding voor de kleine kweekers, maar deze
zullen vanzelf sprekend weinig in te leve
ren hebben, zoodat het voorstel een redding
wordt van groote kweekers die het minder
noodig hebben. Als er gesteund moet worden,
moet de Regeering anders te werk gaan.
Waar echter inkrimping der teelt een ge
biedende eisch is en door overeenkomsten
van vakgenooten onderling niets is te be
reiken, zooals de ondervinding geleerd heeft
en daardoor inkrimping onbereikbaar wordt,
is dit plan om door regeeringsmaatregelen
zoover te komen aan te bevelen, hoewel het
nog niet volmaakt is.
In een der andere afdeelingen is voorge
steld aan de kweekers een toeslag van f 1
per R.R. en een der aanwezigen stelt voor
dit te steunen. De voorzitter zegt behande
ling op de algemeene vergadering toe. hoe
wel vreezende dat dit van regeeringszijde
niet zal worden aanvaard: het gevraagde
regeeringscrediet van f 2.500.003 toch moet
worden terugebetaald, terwijl deze steun
daaronder niet- zou vallen.
Nog wordt voorgesteld om van elke te plan
ten R.R. bollen een retributie te heffen van
5 of 10 cent om daaruit een fonds te stich
ten en daaruit te steunen hetgeen door den
voorzitter ontraden wordt omdat het in deze
slechte tijden niet gewenscht of onmogelijk
is aan de vorming van een fonds te beginnen
Ten slotte wordt het voorstel-Sassenheim
met algemeene stemmen aangenomen.
Bij het punt handelsbesprekingen blijkt
dat de door de daartoe in het leven geroe
pen commissie vastgestelde minimumprij
zen der hyacinthen een goede uitwerking
hebben. Deze kunnen over het algemeen ge
makkelijk gemaakt worden, tot en met maat
17 zélfs daarboven. Er komen meer koopers
aan de schuren dan verleden jaar.
Tulpen worden goed verkocht, van som
mige soorten is de prijs 3 a 4 maal zoo hoog
als in den aanvang. Narcissen daarentegen
gaan slecht.
Bij de rondvraag becritiseert de secretaris
de houding der veilingen. Het komt zeer dik
wijls voor dat van groote partijen een paar
manden worden verkocht en dat dan direct
de geheele partij door verschillende koopers
tegen denzelfden prijs wordt afgenomen.
Werd het restant ovengeveild dan zou daar
voor gemakkelijk 20 of 30 cent per 100 meer
gemaakt kunnen worden Dit is het groote
nadeel van veilen bij afslag en spr. dringt
aan om deze zaak in het komende winter
seizoen nog eens ernstig onder het oog te
zien om te komen tot veilen bij opbod.
Hierna wordt de vergadering met een
woord van dank voor de aanigename bespre
kingen gesloten.
EXAMEN HOOFDAKTE
Haarlem, 19 Aug. Geslaagd de dames C.
Groen, Abbekerk. G Kwast. Amsterdam. L
Takkenberg. Amsterdam, E. van Ackooy,
Amsterdam.
in de visschershaven.
SPOORWEGPERSONEEL IN BURGER?
DIENSTKLEEDING IS TE WARM.
Als gevolg van de voortdurende hitte ko
men uit de kringen van het spoorwegperso
neel ernstige klachten over de benauwende
dienstkleeding, die zoo geheel vloekt, met de
in de laatste dagen heerschende temperatuur.
Aangezien dit personeel niet de beschikking
heeft- over zomerkleeding er» de verstrekking
daarvan wel niet zoo tijdig zal kunnen ge
schieden dat het personeel daar nog dezen
zomer eenig nut van zal kunnen hebben,
heeft het Hoofdbestuur van de Nederland-
sche Vereeniging van Spoor- en Tramweg
personeel zich telegrafisch tot de directie
van de Nederlandsche Spoorwegen gewemd
met het verzoek aan dit personeel te willen
toestaan, om zoolang dit gewenscht is, dienst
te doen in eigen kleeding met dienstpet en
distinctief.
K. L. M. BEHOEFT NIET ONDER
Cl'RATEELE GESTELD TE WORDEN.
Op de betreffende vraag van den heer
Braat heeft minister Rey.ner scant*
dat tegen het salarispeil van het personeel
der Koninklijke Luchtvaart Maatschappij
In het algemeen geen bezwaren kunnen
worden ingebracht. Ontkennend wordt der
halve beantwoord de vraag, of hij deze
maatschappij wegens ondoelmatig beheer en
het bevorderen van cumulatie van ïT-rirh.io
nen en functies niet meer voor Rijkssubsidie
in aanmerking wil laten komen.
AUTOMATISCHE TELEFOON TE SNEEK.
Tc Sneek is de telefoon geautomatiseerd.
ROERMOND VIERT 7IJN 700-JARIG
BESTAAN.
In Roermond zijn de feesten begonnen om
het 700-jarig bestaan van de stad te vieren
Vrijdagavond zeven uur zijn de feesten in
gezet met het luiden van de klokken. Daarna
werd een taptoe gehouden, waarna de vlag
werd geheschjen op de Markt.
WERKTIJDVERKORTING MIDDEL TEGEN
WEELOOSHEID.
Naar aan het Grafisch Weekblad wordt
meegedeeld zou de firma Talens Inktfabrie-
ken te Apeldoorn besloten hebben de kortere
werkweek in te voeren, teneinde geen per
soneel te behoeven te ontslaan. Des Zater
dags zal voorloopig niet meer worden ge
werkt, zonder dat op het weekloon iets wordt
gekort. Dit geldt voor een personeel van 300
arbeiders.
WARMTESLACHTOFFERS.
De Geneeskundige Dienst te Amsterdam
heeft Vrijdag drie maal hulp moeten ver-
leenen aan personen, die door de warmte
waren bevangen.
UIT DE STAATSCOURANT.
ONDERWIJS.
Bij Kon. besluit is met ingang van 1 Jan.
1933. aan Jhr. JI. J. A. Pompe van Meerder -
voort, op zijn verzoek, eervol ontslag ver
leend als leeraar aan de R.H.B.S. te Winters
wijk.
Is met ingang van 1 November 1932, be
noemd tot inspecteur van het lager onder
wijs in de inspectie Roosendaal mr. C. C. J.
M. Merkelbach van Enkhuizen, met toeken
ning van gelijktijdig ontslag uit zijne tegen
woordige betrekking van inspecteur van het
lager onderwijs in de inspectie SittaikL
ROODE KRUIS.
Bij Kon. besl. is aan den heer A. T. Bloem
gepensionneerd majoor-titulair, te 's-Gra-
venhage. op zijn verzoek, eervol ontslag ver
leend als directeur van het Informatiebu
reau van de Vereeniging het Nederlandsche
Roode Kruis.
RIJKSTUINBOUWCONSULENTEN
Bij Kon. besl, is aan A. Schuttevacr, te
Zutphen, op zijn verzoek, met ingang van 1
September 1932, eervol ontslag verleend als
Rij kstuinbouwconsulen t.
IN EEN ZWEMBAD VERDRONKEN.
In de badinrichting „Nieuw-Loosdrecht"
te Loosdrecht is Vrijdagavond de 19-jarige
mej. A. Leute uit Hilversum, die niet kon
zwemmen, desondanks in het drie meter
diepe bassin gegaan. Zij verdween in de
diepte en werd na korten tijd levenloos uit
het water opgehaald.
GA NIET ZWEMMEN ONMIDDELLIJK NA
HET ETEN.
De Chineesche zeeman Mak Kim van het
s.s. ..Tapanoell" liggende in de Merwedeha-
ven te Rotterdam is Vrijdagavond, nadat hij
pas gegeten had, in genoemde haven gaan
zwemmen. De man werd onwel en zonk weg.
Zijn lijk ls later door de rivierpolitie opge
haald.
SCHEEPVAARTPLmCHTEN
(Zie ook elders in dit nummer.)
MAATSCHAPPIJ .NEDERLAND".
Tajandoen uitreis, 18 te Port Said.
Paclau Tello. uitreis, 18 te Bremen.
Christiaan Huygens, uitreis 18 te Batavir
Johan van Oldenbarncvcldt, uitreis 18
Genua.
Marnlx van St. Aldegonde, uitreis 19 va
Colombo.
HOLLAND—AMERIKA LIJN.
Leerdam New Orleans naar Rotterdam m
van Santander.
HOLLANDAFRIKA LIJN.
Mcliskerk (uitreis) 19 van Dar es Salaam
ROTTERDAMSCHE LLOYD.
Kota Gode thuisreis, p. 19 11 v,m. Gibral
tar.
Dempo uitreis 19 6 n.m. van Southampton
Sibajuk thuisreis 19 4 n.m. van Tanger.
Modjokcrto thuisr; p. 19 7 n.m. Land»
End.
AGENDA
Heden:
ZATERDAG 20 AUGUSTUS
Schouwburg Jansweg: ,,'n Zomerzotheid"
8.15 uur.
Palace: ..Afzwaaien". Op het tooneel: Va
lentino Gcr/iadei, het speelkaarten-wonder.
2.30. 7 en 9.15 uur.
Rembrandt Theater: „ïch bleib' bei Dir".
Op het tooneel: Niotna en partner in hun
scène „Het vallende huls". 2.30. 7 en 9.15 uur.
Luxor Sound Theater: „Vadertje Lang
been". Vooraf de revue-film: „Lachcn
vergeet". 2.30 en 8.15 uur.
Kunstzaal Reekcr, Wagenweg 102, Tentoon
stelling van werken van Ilaarlcmsche beel
dende Kunstenaars, 10—7.30 uur.
Teyler's Museum. Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve 's Maan
dags, toegang vrij.
ZONDAG 21 AUGUSTUS
Schouwburg Jansweg: ,,'n Zomerzotheid"
8.15 uur.
Bioscoopvoorstellingen 's middags en des
avonds.
MAANDAG 22 AUGUSTUS
Bioscoopvoorstellingen 's middags en des
avonds.
Kunstzaal Reeker, Wagenweg 102. Tentoon
stelling van werken van Haarlemschc beel
dende Kunstenaars, 107.30 uur.
APOTHEKEN (AVOND- EN NACHTDIENST)
Firma Grljseels en Van Hees, Lange Veer-
straat 14. Tel. 11000.
L. Schoor], Frans Halsplein 1. Tel. 11180.
Bosch en Vaart-Apotheek. Bosch cn Vaart
straat 26. TcL 13290.
