STADSNIEUWS
HAARLEM'S DAGBLAD
DINSDAG 13 SEPTEMBER 1932
BOND VAN NEDERLANDSCHE
ONDERWIJZERS.
HET GEORGANISEERD OVERI-EG.
Men schrijft ons:
Zaterdag hield de afdeeling Haarlem van
den Bond van Ned Onderwijzers een goed
bezochte huishoudelijke vergadering. Na ope
ning herdacht de voorzitter in eenige ge
voelvolle woorden, den zoo plotseling over
leden voorzitter der afdeeling Amsterdam,
den heer Theo de Vries.'ook voor de Haar-
lemsche afdeeling geen onbekende. Spreker
noemde het een eer voor den Bond, dat een
persoonlijkheid met zulke groote gaven van
hart en verstand een der voormannen der
organisatie was geweest. Staande hoorde de
vergadering deze woorden aan.
Hierop volgde opwekking, in groote getale
de meeting van het A.C.O.P. op Zondag 11
September in het Brongebouw bij te wonen.
Eveneens werd aangespoord de meeting
welke 25 September op het ijsclubterrein in
Amsterdam, gehouden wordt, te bezoeken.
Het bezoek aan deze meeting belooft uit het
heele land morm te werden. Beide meetings,
de gewestelijke hier en de landelijke te Am
sterdam. zijn protestvergaderingen tegen de
voorgenomen aanslag op de ambtenaars
salarissen.
De voorzitter herinnerde verder, wat er
op onderwijsgebied in Haarlem verslechterd
is. Hij teekende. onder instemming der ver
gadering, protest aan tegen den Wethouder,
die nu alweer fn den Raad een persoonlijken
aanval op een collega deed, die zich natuur
lijk niet verdedigen kan
Na gememoreerd te hebben, hoe het be-
stuuï :n de vacar tie met succes voor de be
langen van een der leden bij den Wethouder
had gepleit, kwam aan de orde de verkiezing
van een bestuurslid. Met algemeene stemmen
werd benoemd mej. H. Joosten.
In bespreking kwam daarna het advies
aan B. en W. inzake georganiseerd overleg
voor onderwijzers. Het voorstel van B. en W.
is eigenlijk niets anders, dan het in een ver
ordening vastleggen van de reeds jarenlang
gevolgde gewoonte van schriftelijk advlzee-
ren. Het bestuur meende dat men verder
moet gaan en werkelijk georganiseerd over
leg-invoeren. zooals bestaat voor het overige
gemeentepersoneel. Het bestuursvoorstel werd
met op één na algemeene stemmen aange
nomen.
Besloten werd een voorstel inzake het uit
geven van afdeelingsorganen in te dienen
voor de algemeene vergadering welke in
December in Zwolle wordt gehouden.
Geanimeerde discussie had plaats over de
voorstellen voor de buitengewone algemeene
vergadering .welke 17 en 18 September in
Amsterdam wordt gehouden.
Deze buitengewone algemeene vergadering
Is een onderdeel van de actie, welke de
Bonden, georganiseerd in het A.C.O.P., tegen
het Welter-rapport voeren.
Tot afgevaardigden naar dit congres wer
den benoemd de heeren G. Brouwer, C. J.
Rijkers, P. Schaft en H. Schuurman; tot
plaatsvervangers de heeren A. Hovenkamp
en A. Koppnol.
Bij de r.ondvraag kwamen nog even de
tongen los over de keuze der scholen, waar
de eerste klassen niet zijn gevormd, waarna
de voorzitter deze geanimeerde vergade
ring, sloot.
ZILVEREN JUBILEUM.
Maandag. 12 September, was het 25 jaar
geleden dat mevrouw Bottelier, vroeger we
duwe van den heer J. Sandijck. het depot van
wifrbar^"l Fa. Verkruisen de Lanee in de
Groote Houtstraat is beginnen te drijven.
AANGEHOUDEN.
Op aanwijzing van de Bloemendaalsche
politie zijn door de Haarleimsche recherche
aangehouden twee leerlingdrukkers, wo
nende alhier beiden 15 jaar oud. die bekend
hebben een inbraak gepleegd te hebben in
het clubhuis der Haarl. Lawn Tennis Club.
Voorts bekenden zij zich nog aan ver
schillende diefstallen te hebben schuldig ge
maakt als: ontvreemding van twee tasschen
instrumenten, een zak suiker en een reis-
tasch. Uit een rijwieltasch hadden zij weg
genomen een vulpen, Uit een auto een paar
handschoenen en ook hadden zij van een
rijwiel de dynamo losgeschroefd
Genoemde goederen hadden zij ten deele
weggeworpen en in een kuil aan den Zeeweg
verborgen'.
Zij zijn voor verder onderzoek naar Bloe-
m end aal overgebracht, waar zij eveneens
verschillende diefstallen hebben gepleegd.
TOESTAND VAN DEN nEER
J. A. D. K. WILDSCHUT
Naar wij vernemen is de toestand van den
heer J. A. D, K. Wildschut, die eenige maan
den geleden door een goederentrein op het
station Haarlem werd overreden, goed Hij
wordt nog steeds in het St. Elisabeths Gast
huis verpleegd, maar men hoopt dat hij het
ziekenhuis over eenige weken kan verlaten.
BISSCHOPPELIJKE BENOEMING.
De Bisschop van Haarlem heeft, naar St.
Bavo meldt, benoemd tot geestelijk adviseur
van de R.-K. Verpleegstersvereeniging R
adm. D. H. SondaaL
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij: Eerhart, Thorbecke-
straat 43. bril; Eekhoirt, Leidschevaart 62.
broche; Esterie, Gen. Bothastraat 88. badpak,
handdoek; v. d Sluis J. v. Lenneplaan 4. cein
tuur; Cuijon, Linschotenstraat 38, idem; Bu
reau van politie. Smedestraat 9. idem; Ken
nel Haerlem. Regentessela an 42. hond: Ver
loop. Leliestraat 46 b, oorknopje: Biesbrauck.
Harmenjansstraat 87. overall; Kuijper, Aca
ciastraat 77. portemonnaie: Tefelx, Hedastr.
8. vulpotlood; v. d. Bosch, Oranjeboomstraat
158. portemonnaie: Wijchers, 2e Hoogerwoerd-
dwarsstraat 44. idem: Kaptein, Rozenprieel-
straat 46. damesparapluie; v. d. Meulen. Es-
schilderstraat 18. kinder 3-wieler; Kappelhof.
Korte Dijk 27. spaarbon: Walop, Gierstraat
14 gummischoenen; Wcdekinci Lambr. v Da
lelaan 8. gymn. schoenen; Wiilemse, v Twist-
p'.ein 6. vulpen; Nieuwland. Billitonstraat 5,
vulpotlood.
INCASSO BANK N.V.
VESTIGING VAN EEN BIJKANTOOR TE
HAARLEM.
Naar wij vernemen heeft de Incasso-Bank
N.V., te Haarlem een bijkantoor gevestigd en
wel in het tot dusverre door de N.V. Effecten
kantoor F Th. Everard gebruikte pand
Kruisweg 59
De leiding van het nieuwe bijkantoor zal
tijdelijk worden waargenomen door den heer
H. E. Everard. De heer Jos. B. C. Schlag-
hecke, oud-procuratiehouder van "het kan
toor Haarlem der N V. Effectenkantoor F.
Th. Everard zal binnenkort tot directeur van
dat bijkantoor worden benoemd.
GEMEENTERAAD.
Er wordt een vergadering van den Raad
der gemeente Haarlem gehouden op Woens
dag 14 September 1932 des namiddags ten
1.30 ure. zoo noodig voort te zetten des
avonds ten 8 ure. in de Statenzaal (Prin
senhof)
Aan de orde zal worden gesteld:
1. Mededeelngen en ingekomen stukken
(liggen ter inzage).
Verzoekschrift J Reijenga om eervol ont
slag als leeraar gemeentelijke avondschool
voor nijverheidsonderwijs.
2. Beëediging en installatie nieuw lid.
3 Onderzoek geloofsbrieven nieuw lid.
4. Instelling rechtsvordering eigenaren
perceelen Raaks.
5. 2e suppl. kohier schoolgelden openbaar
vervolgonderwijs enz. 1931-1932.
6. 2e suppl. begrooting dienst 1932
7. Vergoeding art. 100 L. O. wet 1920 3
bijzondere scholen.
8. Terugneming uit het gem. woningbe
drijf perceelen Raaks 24 A en 28 en slooping
Raaks 24 A.
9. Terugneming gronden uit het gem. grond
bedrijf.
10. Verkoop grond (en water)a. tus-
schen Duvenvoordestraat en spoorlijn (E.
Bellaartï
b. Zaanenstraat <G. Kamminga).
11. Wijziging fegelingen Voorbereidend
Lager Onderwijs.
12. Verieenen medewerking stichting RK.
bijzondere school terrein Delft laan, hoek
Pleiadenstraat hoek Eenhoornstraat.
13. Wijziging verordening levering electri-
schen stroom.
14. Beroepschrift Th. Sc hoop tegen weige
ring vergunning verbouw Badhuisstraat 9.
15. Wijziging verordening ter uitvoering
art-t. 6 en 9 der Winkelsluitingswet 1930.
Trekken afdeelingen.
Benoeming: leden commissies van bij
stand.
Vragen van den heer:
a. L. Peper, inzake verbod openluchtsa
menkomst anti-oorlogscomité.
b. Mr. Dr. F. A Bijvoet, inzake het zingen
bij optochten.
c. L. Peper, inzake weigering vergunning
openluchtbijeenkomst met enkele attracties
aan die Klever la an.
d. J. G. van Kessel, inzake toepassing van
de Winkelsluitingswet 1930.
JUBILEUM
Vrijdag 16 September hoopt de heer W.
Kroese, zadelmaker aan de Centrale Werk
plaats der Nederlandsche Spoorwegen, den
dag te herdenken, dat hij voor 25 jaar in
dienst kwam.
OPENBARE VERGADERING ANTI-
OORLOGSCOMITé.
Vrijdag 16 Sept. belegt het Anti-Oorlogs
comité in gebouw Olympia een openbare ver
gadering.
Sprekers zijn de heer de Weerdt en mej.
Bertha de Vries met. het. onderwerp: ..Het
Wereldstrijdcongres en de besluiten daarvan".
MATTNéE ..DE SCHERMERKRING".
Men schrijft ons:
Hoewel de kinderen, aangesloten bij de
Jeugdvereeniging ..De Schermerkring", nog
geen veertien dagen geleden feest gevierd
hadden met. Koninginnedag, wilden ze toch
gaarne Zondagmiddag weer eens een kinder-
matinée bi.i wonen, vooral ook, omdat de
meesten zelf op de planken zouden staan
De overvolle zaal van gebouw ..Rosehaghe"
was stampvol. Het was genoegelijk daar bin
nen te zijn. terwijl de regen buiten op de ra
men kletterde.
Onder leiding van ..Tante Ans" voerden de
kinderen verschillende liedjes uit en met suc
ces. terwijl ook Ton Diel en ..The Five Re
vellers" een danküaar gehoor hadden.
De clou van den middag was echter het
optreden van Prof. Antonini. met zijn pop
penkast, goocheltoeren en buikspreken. Wat
leefden de kinderen mee met wat de profes
sor deed!
Het was een buitengewoon geslaagde mid
dag.
HET REMBRANDT-THEATER
Ter gelegenheid van het le lustrum van
het Rembrandt Theater alhier is de H. O. V
bereid gevonden gedurende de week van 23
29 September in iedere voorstolling haar me
dewerking te verieenen.
O.a. zal door dit sublieme orkest ten ge-
hoore worden gebracht: ..Aufforderung zum
Tanz' van C. M von Weber en „Ouverture
Tannhüuser" van Rich. Wagner.
Het is ongetwijfeld een zeer waardige en
attractievolle viering van een lustrum, dat
zeker in wijden kring op prijs zal worden ge
steld
SOLO-MANNENKWARTET „EUPHONLV'.
Het bekende solo-mannenkwartet ..Eupho-
nia" (dirigent Nico Hoogerwerf). zal Don
derdag 15 September a.s. des avonds van 8-9
uur voor de Ned. Christ. Radio Vereeniging
zingen.
TWEE OVERTREDINGEN VAN DE
DRANKWET
Bij een verlofhouder hier ter stede is door
de politie 4 Liter jenever in beslag genomen,
die op een der slaapkamers in een bed ver
stopt waren. Proces-verbaal is opgemaakt.
Tegen een winkelier is eveneens proces-ver
baal opgemaakt, daar hij in een lokaliteit,
dat in directe verbinding stond met den
winkel en waar zwak-alcoholische dranken
werden verkocht, 2 Liter jenever in voor
raad had.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 ets. per regel.
HAARDEN
Toordeelige cond. Bezoekt onze ihowroom
J. J. CORNELISSEN
KAMPERVEST 1 heek KI. Houtctreat
UITGAAN.
Schouwburg Jansweg.
Haarlemschc Oper(a)ette-Ver-
eepiging.
Men schrijft ons:
Als eerste operette van de drie werken, die
bovengenoemde vereeniging gaat geven in dit
seizoen, is de keuze gevallen op ..De Klokken
van Corneville" van Planquette. Op 18 Sep
tember zal deze opvoering gegeven worden
in den schouwburg Jansweg onder regie van
den heer Joh. A. Kaar Sr.. directeur van dien
schouwburg. De muzikale leiding is bij den
heer Jan Nibbering. De ..Haarlemschc Ope-
r(a)ette-Orkest Vereeniging", eveneens leider
de heer J. Nibbering. bestaande uit 20 leden
verleent haar medewerking. Verder werken
mede. het groote koor van 68 personen en de
solisten mej. B. Dijkstra (Serpolette), B
Duyn (Germaine) en de heeren: C. Thomas
(Baljuw». D Vreeswijk 'Gaspard'. E. A. Huy-
boom (Markies), Jac. Gosen iGrenicheux) en
verder worden de rollen verzorgd door ver
schillende leden van het gezelschap. Door
een gelukkige medewerking van een firma
te Amsterdam zijn de costuums te vergelij
ken met die van gezelschappen uit Brussel,
zoo ook de gebruikelijke requisieten. Aldus
een opvoering die op hoog peil komt te staan.
Daarvoor zijn de namen der leiders dezer ver
eeniging ons een waarborg!
HET JAARBOEK 1931 DER VEREENIGING
„HAERLEM".
Bij de Erven F. Bohn N.V. alhier is versche
nen het Jaarboek 1931 der Vereeniging
„Haerlem".
Behalve het jaarverslag over het jaar
1931 dat wij reeds vermeldden en het
financieel overzicht, bevat dit jaarboekje
verschillende artikelen. Van het waardeerend
artikel van Mr. Pijnacker Hordijk over Jhr.
Mr. J. W G. Boreel van Hogelanden maakten
wij reeds melding.
Daarna volgt een levensbericht van J J.
Kerbert. op 19 April 1931 alhier overleden,
door E. K.
Jhr. F. Teding van Berkhout Sr. schrijft
over wijlen den heer A. de Clercq, vroeger be-
heerend vennoot van de Commanditaire
Vennootschap Haarl Bankvereen. Teding van
Berkhout en De Ciercq: de heer J. M. C.
Hoog wijdt een artikel aan den heer J. H.
Kersten. Ir. F. C. Dufour herdenkt den heer
J. F. Hulswit en Mr. A S. Miedema den heer
Vincent Loosjes. Voorts worden herdacht de
heer A. H. Broos, 'door H. D. Tieenk Willink),
Zuster A L. Hoog (door Ds. M. F. van Len-
nep). Ir. D. de Clercq (door zijn broeder, den
heer G S. de ClerqL
Geertruida Carelsen heeft een pittig ge
schreven en aardig geïllustreerd artikel af
gestaan over ..Akendam en Pictura". (Het
laatste overblijfsel van het landgoed Aken-
dam is eenige jaren geleden afgebroken: het
was de woning van een beambte der gemeen
telijke begraafplaats en stond op het terrein
daarvan).
Tot slot geeft het Jaarboek een nauwkeurig
bewerkte Kroniek over 1931.
ORGELBESPELING
in de Groote- of St. Bavokerk te Haarlem,
op Dinsdag 13 September 1932. 's avonds van
8 1/4—9 1 '4 uur. door den heer George Rober:
Programma:
1. Praeludium et Fuga c kl. tJ. S. Bach.
2. Romanze. Jos. Rheinberger.
3. a. Consolation, b. Beneaictus. Max Reger.
4. Vierde Sonate. A!ex. Guilmant. Allegro
assai. Andante. Menuetto. Finale: Adagio, Al
legro vivace con fuoco.
KON. ERK. TOONEELVEREENIGING
..JACOB VAN LENNEP"
..Jacob van Lennep" is voornemens op 8. 9
en 10 November een bazar te houden in de
groote zaal van den H. K. B Tempeliers
straat. waaraan diverse attracties verbon
den zullen worden. De opbrengst hiervan zal
geheel ten goede komen aan het reservefonds
tot viering van het zilveren jubileum.
FEESTAVOND VAN „GRAFICUS".
Zaterdag Jl. gaf de voetbalvereeniging ..Gra
ficus" ter gelegenheid van haar eenjarig be
staan en tot slot van de in dezen zomer ge
snoeide voetbalwedstrijden in het gebouw
.Olympia" aan leden, donateurs en genoo-
digden een feestavond, die in alle opzichten
geslaagd mag heeten. De talrijke aanwezigen
(plm. 350) hebben genoten van het aardig
samengesteld programma, waaraan medewerk
ten de humoristen Klaare m Flora, het slan-
genmensch Bosani, de Saxophonist Moone. de
accordeon-virtuoos Angello-Jaconelli en ver
der The Happy Band.
Nadat de heer Van Viersen. voorzitter der
vereëniging. alle aanwezigen hartelijk welkom
had geheeten, werd het programma afge
werkt. In de pauze werd een verloting ge
houden.
Na afloop werden de prijzen uitgereikt, wat
natuurlijk met de noodige felicitaties ge-
nftard ging. Mooie blijken van hulde in den
vorm van bloemenmanden werden gegeven,
o a door ,.Dc Sierkan". Steenzetters". El-
Mat. enz., terwijl ..Vooruitgang" aan de ju-
biiecrendc vereeniging een fraalen beker
aanbood
IV voorzitter dankte voor deze blijken van
sympathie.
VANDALISME TE ENKHUIZEN
BEZWOREN.
EN IN HET TEGENDEEL VERKEERD.
De Z.-Havendijk te Enkhulzen, die door
de dempdraak bedreigd is geweest, zooals
„Heemschut" het uitdrukte, is van dit mon
ster met zijn zandige uitwerpselen ver
schoond gebleven, schrijft de Standaard.
Thans heeft de gemeenteraad van Enk
huizen besloten de grachtmuren, die in
eenigszins vervallen toestand verkeeren te
restaureeren. ter verdrijving van den stank
aan weerszijden van de gracht een rioleo-
ring aan te leggen en wegens het verlaagde
waterpeil van het IJsselmeer de gracht uit
te diepen. Een en ander onder voorwaarde
dat Rijk cn Provincie bijdragen in dc kosten
van het werk. dat in werkverschaffing z
worden uitgevoerd.
Nieuws uit Iridiê.
AARDSCHOKKEN OP AMBOINA.
ZWAARSTE SINDS 18<>S.
AMBOINA 12 Sept. 'Anctav De zwaarste
aardschokken welke .sedert 1898 werden ge
constateerd hebben Kampong Tollehoe ge
tetterd. Zestig huizen zijn ingestort. I>e aard
schokken duren, voort. De tusschenpoozen
worden geleidelijk grooter; de bevolking
heeft <je geteisterde plaats ontruimd, omda:
zij vreest voor een vloedgolf, gelijk deze reeds
te Viroe werd waargenomen, waarbij zich
echter geen ongevallen voordeden.
EEN MOORDENAAR OPGEHANGEN.
SOERABAJA. 12 September (Aneta). He
denmorgen is te Makassar aan den beruch-
ten moordenaar Maessie die in dc gevange
nis een oppasser vermoordde, het doodvon
nis door middel van ophanging voltrokken.
GROOTE BRAND.
BANDJERMASIN. 12 September 'Aneta'.
Op Pasar Baroe heeft een hevige brand ge
woed. waardoor 35 pintoes werden verwoest
De schade aan gebouwen bedraagt f 20 090.
die aan goederen f 40.000 waarvan een be
drag van f 6000 wordt gedekt De oorzaak is
onbekend
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 ets. per regel.
INGEZONDEN
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Redactie zich niet verantwoordelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst of ntet
geplaatst, wordt de kopij den inzender niet
teruggegeven
DE 17e SEPTEMBER MOET EEN
HISTORISCHE DAG IN
HAARLEM'S GESCHIEDENIS
WORDEN.
Het is een alombekende waarheid dat wij
Hollanders in het algemeen, en de Haarlem
mers wel in het bijzonder, bij alle voorko
mende gelegenheden waar hulp gevraagd
wordt, groote offervaardigheid aan den dag
leggen en daadwerkelijke hulp brengen waar
deze gevraagd wordt.
Bij vroegere rampen welke de menschheid
troffen, zijn daarvan dc overtuigende bewij
zen geleverd en wij hebben ons maar de na
tuurramp van Borculo, den grooten wa
tersnood in Nederland, de groote liefde en
toewijding waarmede de Belgische, Oosten-
rijksche en Duitsche kinderen hier werden
ontvangen en verzorgd in net. geheugen te
roepen, om deze heerlijke daden van mede
leven met den getroffen medemensch ais een
feit vast te stellen en daar de conclusie uit
te trekken.
Ook de telkens terugkccrende collectes
voor de hulpverleening van hen die door de
gevreesde ziekte der tuberculose worden ge
troffen en waarbij altijd groote bedragen
worden bijeengebracht, zijn een levend be
wijs dat onze Haarlcmsche bevolking een
warm hart heeft voor allen die in nood ver
keeren en op de hulp van anderen zijn aan
gewezen.
Het comité dat aanvankelijk opgericht is
om de gevolgen der werkloosheid te bestrij
den, maar door de aansluiting bij het Na
tionaal Crisis comité een veel ruimeren en
grooteren werkkring heeft gekregen, heeft
reeds in vele opzichten ondervonden dat on
ze Haarlemschc burgers gaarne een offer
brengen.
Een woord van warme hulde is dan ook
zeer zeker op zijn plaats aan allen die in de
afgeloopen jaren door giften ineens, perio
dieke bijdragen en anderszins geholpen heb
ben. om de gevolgen der thans nog steeds
heerschende crisis voor velen te verlichten en
eenige zonnige oogenblikkcn in de gezinnen
der getroffenen hebben gebracht.
Om nu deze zegen voor vele gezinnen, wel
ke met ondergang worden bedreigd, te kun
nen blijven voortbestaan, moeten de finan
ciën belangrijk worden versterkt en doet het
comité thans een dringend beroep op de
Haarlemsche burgerij, om dc collecte welke
Zaterdag 17 September wordt gehouden, met
een milde bijdrage te steunen. Koopt allen
een bloempje en bedenkt daarbij dat de nood
in vele gezinnen groot is en Uwe bedrage
daarmede in overeenstemming dient gege
ven te worden.
Moge dan 17 September een historische
dag in de geschiedenis van de Stad Haarlem
worden en een bedrag gecollecteerd worden
zoo groot als in Haarlem nog niet is voork
gekomen.
J. PH. H. CASTRICUM
DE P. E. N.-TARIEVEN.
M. de Redacteur.
Verzoeke beleefd dit stukje als zijnde in
het algemeen belang in uw blad te willen
plaatsen. Met croote voldoening heb ik het
ingezonden stuk van den heer J.G. Hofmann
betreffende P E N.-tarieven gelezen. In het
bijzonder heb ik de tabel betreffende vast
rechttarief bestudeerd. Mijn overtuiging is
dat er zeer velen teveel betalen. Maar
wat ik gaarne zou willen weten is het vol
gende: Zijn er voor winkels werkplaatsen
enz. andere tarieftabellen dan de genoemde?
Wanneer zijn genoemde tarieven gepubli
ceerd door den heer Hofmann. van kracht
geworden of in werking getreden? Worden
winkels waaraan verbonden is een woning,
dus winkel-woonhuis, gewoon, dus ook de
winkel- of werkruimte volgens de gewone
huistarieftabellen berekend?
De beantwoording dezer vragen is van groot
belang voor kleine winkeliers en bedrijven
bij een cventueele reclame bij de P. E. N.
Vandaar dat ik mijn vragen ook in het pu
bliek aan den heer Hofman stel. welke ik
bij voorbaat reeds mijn dank toezeg voor be
antwoording evenals de Redactie voor plaat
sing van dit artikel.
Hoogachtend.
F. F. DEKKER
Levende Kolibri's in Artis.
Iets buitengewoons voor een dierentuin
(„L'ëmeraudc, Ie rubis. Ia topaw,
bril lent sur scs habits").
Bu f fon.
Dezer dagen arriveerde te IJmuiden. onder
geleide van een oppasser van Artis. een aan
tal levende Kolibri's uit Berlijn, die sedert
Zaterdagmiddag ondergebracht zijn een
speciaal voor hen ingericht, vele bloemen be
vattend verblijf in het middengedeelte van
het vogelhuis. Ho*. Is voor het eerst, dat deze
even schoone als merkwaardige en kleine
meesterstukken der natuur hier in Artis le
vend aanwezig zfjn en ook elders waren tot
nu toe slechts bij hooge uitzondering, in en
kele andere dierentuinen ee"n of enkele wei
nig levende kolibri's te zien.
Wanneer men deze levende vogeltjes voor
het eerst aanschouwt dan weet men niet,
waarover zich het meest te verwonderen:
over hun kleinheid, de teerheid van snavel
en pootjes, over de nracht'g fonkelende weer-
'chijnkleuren waardoor de diertjes vliegen
de luwee'.en gelijken, of over de wijze waar
op zij. met uiterst snel trillende vleugeltjes,
als oen pijlstaartvlinder voor een bloem, b v.
een Phlox staan en hun zuigtong In de bloe
men brengen.
Artis bezit op het oogenbük enkele verte
genwoordigers van een viertal soorten Een
'ot de kleinste dezer vier soorten behoorend
exemplaar weegt 3 gram Te Berlijn heeft
men nagegaan, dat een bepaalde vertegen
woordiger van een dezer kolibri-soorten 3000
vleugelslagen in de minuut maakte, d.wz.
50 vleugelslagen in de seconde!
Het behoeft geen verwondering te wekken,
iat. bij dieren die pijlsnel kunnen vliegen en
die In de lucht kunnen stilstaan als zweef
vliegen of pijlstaartvlinders, die decien van
het skelet en van het spierstelsel, die bij het
vliegen een belangrijke rol spelen, buitenge
woon sterk ontwikkeld zijn. Ja. naar verhou
ding sterker ontwlkeld dan bij eenigen an
deren vogclvorm. Het borstbeen is relatief
•eer groot, met een zeer hooeen kam waar-
ian de enorm sterk ontwikkelde borstspieren
bevestigd zijn. Bovendien Is het borstbeen
door een kogelgewrieht met het ravenbeks-
deutelbeen verbonden Hierdoor kan de li
chaam sruim te bij het in- en uitademen zeer
belangrijk cn snel resp. vergroot en verkleind
worden.
Ook het hart van de kolibri's is zeer groot
»n heef* een zeer krachtigen en dikken spler-
wand Het hart neem» zelfs de helft van de
7eheele ruimte der lichaamsholte in.
De bouw van de tong doe' denken aan dien
van de tone der spechten. Zij is zeer lang en
slank en kan zeer ver uitees'oken worden In
*ceenste!ling met de tong der spechten Is het
-oors'e gedeelte van dr tong der kolibri's
evenwel in tweeën gedee'd. waarbij elke helft
overlangs opgerold is en zoodoende een zuig-
buis vormt De belde snavelhelf'.en zijn ean
den binnenkant diep uitgehold, de boven
snavel grijpt om den ondersnavel heen en
vormt met deze te ramen een buis. waar
binnen de tone. In rust. e«lercn is.
De stofwisseling der Kolibri's is uiterst le
vendig. In 24 uur kan een kolibri two-maal
zijn eigen lichaamsgewicht aan voedsel op
nemen.
Op het oogenblik zijn reeds meer dan 600
verschillende vormen van kolibri's beschre
ven. Deze leven a'/.e in Amerika. Enkele
soorten komen in het Noorden voor tot in
Labrador andere In het zuiden tot op Vuur
land De meeste soorten treft men echter
aan In de tropische en srubtroolsche gedeel
ten van Zuid- cn Oen'raal .Amerika. Vooral
Mexico ts buitengewoon rijk aan ko'ibri-
soorten. Voorts vindt men ze zoowel in het
laagland als hooger op in het gebervr'c.
enkele soorten tot onmiddellijk onder de
sneeuwgrens d.w.z. tot op 4000 a 5000 M.
hoogte.
Buiten Amerika komen kolibri's niet voor
De z.g. honingvogels of éioningzuigers van
Afrika. Azië cn Australië. d:e een zekere
overeenkomst in levenswijze met de koilbri s
vertooncn, zijn niet met hen verwant ZvJ
behooren tot de orde der echte zangvogels,
terwijl de kolibri's nauw verwant zijn met
de gier-zwaluwen en evenals laatstgenoem
de vogels tezamen met scharrelaars, ijs
vogels neushoornvogels, hoppen, uilen, gei
tenmelkers toekans, spechten e.d tot de
orde der ScharrelaarvogeCs gerekend moeten
werden.
Vroeger heeft men gemeend, dat kolibri's
uitsluitend vam bioemenhoninz leefden;
tegenwoordig weet men echter, dat zij zich
behalve mot de honing der bloemen, ook
met kleine Insecten voeden, die zij of in dc
vlucht vangen of. met trillende vleugels in
de lucht stilstaande, uit bloemen, schors-
spleten e.d halen.
Het is langzamerhand gelukt een voor
treffelijke veedingsoplossing voor de dieren
samen te stellen, welke zij uit een 'aan
het deze voedLngsoplossing bevattend flesch-
Je aangebracht) glazen buisje opzuigen,
waarbij de lange tong in het buisje gebracht
wordt. Deze voedingsoplossing bevat bijen
honing. gecondenseerde melk. Mellins Food.
Liebig's vlcoschextract, gewone rietsuiker en
eenmaal per week een weinig Norit, t geheel
aangemengd met wat water. Ook wordt ge
regeld een aantal zeer kleine vliegjes (bana
nen vliegjes* in het met uiterst fijn koper
eaas afgesloten verblijf der kolibri's ge
bracht. welke vliegjes de vogeltjes vangen cn
opeten.
Een buitengewoon fraai en levendiz
schouwspel is het. wanneer de kolibri's in
Artis zich als het ware baden op de bloe
men. speciaal op de roode Canna's. nadat
deze met een fijne bloemenspuit met lauw
water nat gespoten zijn.
Dat de verzorging van deze aan een zeer
bijzondere levenswijze aangepaste, zeer
kleine en teere dieren uitermate veel zorg
verelscht. zal niemand verwonderen Een
boven het verblijf der dieren aangebrachte
zoniichtlamp doet voor hen den dag duren
van des morgens 6 tot des avonds 10 uur.
Bij het uitdraaien van hat licht des avonds
moeten allerlei voorzorgen genomen war
den: dit moet nJ. geschieden zóó. dat elk
dier tevoren een goede zitplaats op een voor
de groote fijnheid der pootjes, zeer dun zit-
stokje gevonden heeft. Hcort men na het
uitdraaien van het licht weer fladderen, dan
moet wederom licht gemaakt worden, waar
bij een electrische zaklantaarn dienst doet.
Op deze wijze duurt het .naar bed fc-en-
gen" der kolibri's soms een half uir.
Wij kunnen niet met genoeg nadruk zeg
gen. dat het een zeer bijzondere ondervin
ding is, levende kolibri's te kunnen gacc
slaan.
